UITBLAZEN
Zimbabwe naar de stembus
Nieuwe schuldencrisis dient zich aan
EG-top met aanloop
Wananschap
heiken je zo.
even..^
KAMER
De stembus
Arctische
schapen
Nadere regels
minimumloo
in Ziektewet
DE STEM C(
WIM KOCK
DONDERDAG 27 JUN11985
ACHTERGROND
EUROPESE LEIDERS BIJEEN IN MILAAN
DONDERDAG 27 J
IN DE wateren rond
IJsland wemelt het van
vissen. Ook is het land
buitengewoon rijk aan vo
gels, maar landdieren op
vier voeten zijn er niet
veel. De poolvos komt er
voor, maar laat zich zel
den zien. Af en toe komt
er van Groenland een ijsbeer
overvaren per ijsschots. Scha
pen zijn er de schrik van de
automobilist. Met doodsver
achting steken ze over, vlak
voor je wielen, maar rij ze niet
aan! „Ik kon er niks aan doen",
helpt niet. Betalen moet je. Aan
de andere kant: zo veel schapen
zo weinig menselijke getuigen.
De zwervende IJslandse paar
den laten zich minder gemak
kelijk aanrijden. Het zijn
mooie, trotse en zichtbaar ge
harde dieren met wapperende
manen. Je mag ze geloof ik
geen pony's noemen hoewel ze
dat, volgens de gangbare
paard-pony-indeling, wel zijn.
Vis en visprodukten zijn
IJstands belangrijkste exportar
tikelen, maar de mooiste pro-
dukten komen uit de wolfabrie-
ken van Alafoss, de coöperatie
ve Samband en de op huisnij
verheid gebaseerde Hilda.
Sinds ik lang geleden in Wales
een wolweverijtje bezocht, heb
ik aan wol en wolfabrieken
nooit meer weerstand kunnen
bieden. Het is gemakkelijk
door te dringen tot het directie
kantoor van Samband Indu
stries in Akureyri. Vice-presi
dent Jón Sigurdarson zet de on
vermijdelijke thermoskan met
koffie op tafel alvorens zich te
verschansen achter knotten wol
die hoog op zijn bureau liggen
opgestapeld. „Met Nederland
doen we niet veel, nee. Nog
niet."
Daar komt misschien veran
dering in na het bezoek van
president Vigdis Finnbogadót-
tir in september aan ons land.
Samband neemt dan deel aan
de IJslandse week. Sambands
grootste afnemer - vooral van
gelooide schapevachten - is de
Sovjetunie. „Daar zit ook ruil
handel bij", zegt Jón, „een an
dere tak van onze coöperatie is
hier op IJsland distributeur van
Exxon. Wij kopen elk jaar als
tegenprestatie een tanker vol
Russische olie voor Exxon."
Het IJslandse schaap stamt
rechtstreeks af van de schapen
die de Vikingen duizend jaar
geleden mee naar IJsland
brachten. Deze arctische scha
pen hebben een unieke wol die
de kwaliteiten van mohair en
merano verenigt. De IJslanders
zelf spreken van IJslandse kasj
mier. Hét kenmerk van IJsland
se wol is het verrassend lichte
gewicht. Hoe delicaat, veder
licht en zacht een IJslands
truitje er ook uitziet en aan
voelt, het is sterk en de warmte-
isolerende en waterafstotende
kwaliteiten heten in internatio
nale vakkringen uitzonderlijk.
IJslandse ontwerpers hebben
een modern en van het traditio
nele 'Noorse' decoratiepatroon
afwijkend modebeeld ontwik
keld dat in de Verenigde Staten
en verschillende Europese lan
den een groeiende populariteit
geniet. Maar nog niet in Neder
land dus. Jón Sigurdarson lijkt
dat nauwelijks te deren. „Ne
derland is natuurlijk niet zo'n
gróte markt
Hij zegt het zonder
spoor van
doen vermoeden. Ons land ge
niet zelfs op IJsland een
groeiende populariteit als va
kantieland. De luchtvaartmaat
schappij Eagle Air die daar,
met het openen van een lucht
lijn op Amsterdam, zeker wel
de hand in heeft gehad, ver
wachtte aanvankelijk dat de
IJslanders Amsterdam zouden
gebruiken als 'poort naar de
rest van Europa', maar ze 'ont
dekten' Nederland zelf, in het
bijzonder de bungalowparken
van Sporthuis Centrum. Daar
over wordt in Reykjavik de lof
trompet gestoken. Mensen hou
den van contrasten en voor de
IJslanders is het misschien een
sensatie om zich een paar we
ken te kunnen werpen in het
zomerse gekrioel van een over
bevolkt land.
Agnes Sorel
Het dal van de Loire en het
vulkanische eiland op de grens
van de Atlantische Oceaan en
de Noordelijke IJszee; wat was
ook weer de connectie, behalve
dat ik - deels door een samen
loop van omstandigheden -
mijn vakantie over die twee uit-
eenliggende posities had ver
deeld? O ja: Agnes Sorelde
flamboyante minnares van de
stuurse Franse koning Karei
VII. In IJsland leeft ze voort in
de horeca. Geen restaurant of
het heeft Soupe Agnes Sorel op
de kaart. Een witte crèmesoep.
Geen tulp, geen roos, maar
soep. Het is misschien 'n wat
bizarre manier van voortleven
in de herinnering, maar als het
zo dan móet is IJsland min
stens zo'n goede plaats ervoor
als de Val de Loire zelf. (Slot).
Informatie
IJSLAND: Ruim tien jaar
geleden werd mijn aandacht
voor het eerst op IJsland geves
tigd bij het lezen van de thriller
'Op dood spoor' van Desmond
Bagley (Elsevier); een achter-
volgings-verhaal dat helemaal
op IJsland speelt. Direct na te
rugkeer heb ik het boek herle
zen en tevreden vastgesteld dat
Bagley sfeer, landschap en be
paalde IJslandse eigenaardighe
den goed heeft getypeerd. Het
boek is nog steeds verkrijgbaar.
Het is moeilijk om in Neder
land aan documentatie over IJs
land te komen. Goed gesorteer
de boekhandels hebben soms
een Duitstalig toeristengidsje in
huis. Het dichtstbijzijnde IJs
lands Verkeersbureau is geves
tigd in Hamburg (tel. 09-
40 336037).
Verbinding: de IJslandse
luchtvaartmij. Eagle Air (kan
toor in Amsterdam. Verstrekt
ook informatie over IJsland)
onderhoudt een lijndienst van
Schiphol naar Reykjavik (Kefla-
vik). Vijf vluchten per week.
Drie uur vliegen.
Touroperator Scandinavian
Arctic Sunway, Amsterdam is
gespecialiseerd in (o.m.) actieve
vakanties op IJsland (Sunway
Outdoor. Ook informatie).
FRANKRIJK: Inlichtingen
over verhuur van luxe sta-cara-
vans en bungalowtenten op
Franse chateau-campings: Sun-
sites, Heerhogowaard.
een
laatdunkendheid.
Als de IJslanders al ooit laat
dunkend doen over andere lan
den, dan toch zeker niet over
Nederland. Er zijn meer draden
die IJsland met Nederland ver
binden dan de afwezigheid hier
van een IJslandse ambassade of
Verkeersbureau, zou kunnen
iimiiiiiiiiiiiimmiiiimiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiT.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie, drs. J.H.M Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
VJissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17 00 uur
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand: 66,30 per kwartaal of J 258,- per jaar.
Bij automatsche betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Jan Bouwmans
ZIMBABWE gaat deze en volgen
de week voor het eerst sinds de
onafhankelijkheid in april 1980
naar de stembus. Gescheiden nog,
want de 35.000 blanke Zimbabwa-
nen kunnen op 27 juni hun verte
genwoordigers kiezen voor de 20
parlementszetels die hen grond
wettelijk zijn toegewezen.
De 2,9 miljoen zwarte Zimbabwanen
kiezen op 1 en 2 juli hun afgevaardigden
voor de resterende 80 zetels.
Naar de zwarte zetels wordt gedongen
door vier partijen: de regerende ZANU-
PF van premier Robert Moegabe die nu
57 zetels heeft, de ZAPU-PF van Joshua
Nkomo die 20 zetels heeft, de UANC van
bisschop Abel Moezorewa met 3 zetels en
de ZANU-partij van Ndabaningis Ithole.
De blanken hebben de keuze tussen de
Conservatieve Alliantie van oud-pre
mier Ian Smith en onafhankelijke kan
didaten die vinden dat Smith de toe
komst van de blanken in het land in ge
vaar brengt door zijn vijandige houding
tegenover het Moegabe-bewind.
De verkiezingen vinden onder relatief
kalme omstandigheden plaats. Betrek
kelijk kalm als men zich de gruwelijke
massamoorden door legereenheden in
Matabeleland herinnert die in 1983 volg
den op de vlucht van ZAPU-PF-leider
Joshua Nkomo naar Engeland.
Ontspannen is de actuele situatie in
Zimbabwe echter allerminst. Herhaalde
lijk melden betrouwbare bronnen in het
land ontvoeringen en het vermoorden
van politieke tegenstanders van Moega
be door lieden van de veiligheidsdienst.
Deze dienst staat onder direct toezicht
van Moegabe zelf.
En hoewel minister Eddison Zvobgo de
oppositiepartijen volledige campagne
vrijheid verzekerde en toegang tot de
plaatselijke media, klaagde Joshua Nko
mo nog vorige week dat hij in het mid
den van het land geen campagna kon
voeren omdat de politie de bijeenkom
sten wegens de grote toeloop als illegaal
bestempelde. Het molesteren van opposi
tiekandidaten door Moegabe-aanhan-
gers komt geregeld voor.
Vorig jaar heeft de regerende ZANU-
partij een belangrijk congres gehouden.
Moegabe's ideaal van een éénpartij staat
als recept voor nationale eenheid en
doorbreking van stammentegenstellin
gen werd officieel tot partijpolitiek ver
heven en partij- en regeringsleider Moe
gabe werd gekozen tot voorzitter van het
gevormde Politburo, dat alle macht in
handen moet gaan nemen.
De huidige grondwet, overeengeko
men bij het onafhankelijkheidsakkoord
in 1980, garandeert het bestaande staats
bestel gedurende tien jaar. De ZANU-
partij heeft vorig jaar dan ook niet ge
zegd dat de éénpartij staat inzet is van de
komende verkiezingen, maar geleidelij-
kaan zal worden gerealiseerd. Zal Moe
gabe zich hieraan houden als zijn partij
bij de komende verkiezingen opnieuw de
grote meerderheid haalt als waarover hij
nu beschikt? Dat is een van de vragen
rond de komende verkiezingen. Een an
dere vraag is of het door Moegabe ge
voerde beleid mag rekenen op beloning
door de kiezers.
Gezien zijn startpositie en de verdere
omstandigheden moet gesteld worden
dat de marxist Robert Moegabe het er de
Robert Moegabe
betrokken bij ontvoeringen.
- FOTOAFP
»Joshua Nkomo
veiligheid belaagd
- FOTO AP
eerste vijf jaar van Zimbabwe's bestaan
niet slecht heeft afgebracht. De blanken
hebben het land niet zo massaal verlaten
dat het onafhankelijke Zimbabwe ineens
zonder kader kwam te zitten, de buiten
landse investeerders hebben hun handen
niet teruggetrokken en een eindafreke
ning tussen blank en zwart over de bur
geroorlog is tot nu toe uitgebleven.
Dat is zeker niet op de laatste plaats de
verdienste van de behoedzaamheid en
realiteitszin van Moegabe geweest. Al
leen met de overbrugging van de stam
mentegenstellingen en met name tussen
Moegabe's Sjona-meerderheid en Nko-
mo's Ndebele-minderheid in Matebele-
land lijkt het steeds verder mis te gaan
ten koste van de Ndebele. Het begint er
zelfs veel op te lijken dat niet overmacht,
maar doelbewust beleid hier debet aan
is.
Moegabe en Nkomo waren de grote
leiders van de onafhankelijkheidsstrijd,
maar allesbehalve vrienden. Nkomo is
van beide de nestor, die aan het hoofd
heeft gestaan van de onverdeelde ZA-
NU-onafhankelijkheidsbeweging. In
1963 scheidde Moegabe zich af van de
ZANU. Waren de tegenstellingen tussen
beide mannen toen nog voornamelijk
van persoonlijke en strategische aard, de
kloof tussen beide werd later verbreed
door ideologische zaken en stammente
genstellingen.
Toen de onafhankelijkheidsverkiezin-
gen Moegabe een absolute meerderheid
bezorgden, was duidelijk dat nestor Nko
mo de tweede viool zou moeten blijven
spelen. Voor een derde zwarte rivaal,
bisschop Abel Moezorewa die het een
jaartje vóór de onafhankelijkheid met de
blanke heersers op een akkoordje had
gegooid en even premier was geweest
van een eenzijdig overgangsbewind,
bleek geen rol van belang meer te zijn
weggelegd.
Hoe broos de verhouding blank-zwart
lag na de burgeroorlog, behoeft geen be
toog. Zimbabwe begon zijn onafhanke
lijkheid met 30.000 doden, een verwoeste
economie, een generatie blanken en
zwarten die tot beesten waren verlaagd
en 32.000 bewapende guerrillastrijders in
verzamelkampen die op hun maatschap
pelijke beloning zaten te wachten voor al
die jaren vechten in barre omstandighe
den. Dit was Moegabe's startpositie.
Bovendien boezemden zijn marxisti
sche overtuigingen de westerse wereld
allerminst vertrouwen in de nabije
staatkundige en economische ontwikke
lingen van Zimbabwe in. Moegabe bleek
echter meer realist dan marxist. Hij
hield zich aan de gemaakte machtsaf
spraken, vormde een regering van natio
nale eenheid waarin voor alle verliezers
plaats werd ingeruimd, gaf voor alles
voorrang aan de geleidelijkheid.
Het werd Moegabe er ook niet gemak
kelijker op gemaakt door de economische
weredlcrisis en drie jaar opeenvolgende
droogte waardoor Zimbabwe voor het
eerst voor 600 miljoen gulden maïs moest
invoeren. En het werd Moegabe er niet
gemakkelijker op gemaakt door Zuid-
Afrika dat een destabilisatiebeleid je
gens de jonge buurstaat voerde door ge
wapende steun aan dissidenten en ande
re ontevredenen. Hij liet zich niet provo
ceren en hield zich aan zijn uitgestippel
de gematigde koers.
Maar tussen Moegabe en Nkomo en
hun beider aanhang is het steeds verder
mis gegaan. Al in januari 1981 werd
Nkomo gewipt als minister van Binnen
landse Zaken. Dat leidde tot een muiterij
van Nkomo-getrouwe guerrilla's in de
eerste geïntegreerde legereenheden en
bloedige gevechten rond Bulawayo, de
hoofdstad van Nkomo's Matabeleland.
Met noodgedwongen steun van Nkomo
werd de muiterij neergeslagen en een
nieuwe burgeroorlog bezworen.
Dit lijkt een politiek keerpunt te zijn
geworden, want sindsdien is sprake van
intimidatie en onderdrukking van Mata
beleland door het regeringsleger. Begin
1983 kwamen er bewijzen van massa
moorden en martelingen van Ndebelen.
Parlementariërs van Nkomo's partij
trokken zich veiligheidshalve terug uit
het parlement en de grote Nkomo zelf
vluchtte in maart 1983 het land uit nadat
het leger zijn woning in Bulawayo had
doorzocht nadat Moegabe hem had be
schuldigt van samenzwering met Zuid-
Afrika. De destabilisatiepolitiek van
Pretoria leek vruchten af te gaan wer
pen.
In augustus 1983 keerde Nkomo terug
uit zijn vrijwillige ballingschap in Enge
land. De tegenstellingen namen daarna
niet af, integendeel. In november 1984
werden de laatste twee ministers van
Nkomo's ZAPU-partij door Moegabe
ontslagen. Enkele maanden eerder had
Moegabe's ZANU-partij de éénpartij-
staat als hoofddoel aanvaard.
De komende verkiezingen zullen dui
delijk moeten maken of de economische
crisis de machtsbasis van Moegabe in
zijn eigen Sjona-stam niet heeft aange
tast en hij dus op de ingeslagen weg
voort kan gaan. De komende verkiezin
gen moeten ook duidelijk maken hoe de
35.000 blanke Zimbabwanen him toe
komst inschatten, waarbij het lot van
Matabeleland best wel ruimte voor pes-,
simisme laat.
Door Pieter-Jan Dekkers
STRATENLANGE rijen
mensen voor de banken.
Dat was het beeld dat
vorige week de Argen
tijnse steden overheer
ste. Door nieuwe harde
ingrepen van de rege
ring, opgedrongen door
het Internationale Mo
netaire Fonds, raakte
menige Argentijn in pa
niek en probeerde te
redden wat er nog van
de zuur verdiende
spaarcentjes te redden
viel.
Niet ten onrechte: de peso
werd door de regering eerst
fors in waarde verminderd,
vervolgens afgeschaft en
vervangen door een nieuwe
munteenheid: de austral.
Voor elke austral moeten de
Argentijnen 1.000 pesos neer
tellen al zal dat laatste bij
een jaarlijkse inflatie van
ruim 1.000 procent geen ver
bazing wekken.
Momenteel is het weer wat
rustiger in Argentinië, al be
loven de vakbonden voor de
komende tijd nieuwe sociale
onrust als de regering de
broekriem blijft aanthalen.
Het onder financiële curatele
gestelde Zuidamerikaanse
land doet verwoede pogingen
de in het slop geraakte eco
nomie weer uit het dal te ha
len. Om vervolgens, mocht
het zover komen, de op
brengsten daarvan naar bui
tenlandse banken te sluizen.
Want daar staat Argentinië
voor vele tientallen miljar
den dollars in het rood.
Argentinië is slechts één
voorbeeld van een land dat
probeert zich uit de schul
denlast te werken. Vrijwel
alle Latijns-Amerikaanse en
veel Afrikaanse landen gaan
gebukt onder financiële ver
plichtingen die in het verle
den zijn aangegaan en die
slechts kunnen worden nage
komen als nieuwe, dure le
ningen kunnen worden afge
sloten. De internationale
schuldencrisis woekert voort
en de geindustrialiseerse lan
den staan er bij en kijken er
vooralsnog naar.
Het leek na het hoogtepunt
van de schuldencrisis in '82/
'83 de goede kant op te gaan:
voor vrijwel alle Latijns-
Amerikaanse landen werden
financiële hulpprogramma's
opgesteld nadat onder toe
zicht van het IMF in die lan
den orde op zaken werd ge
steld.
Nieuwe kredieten moesten
het mogelijk maken dat de
schuldenlanden hun belang
rijkste financiële verplich
tingen konden nakomen en
bovendien nog enig krediet
zouden overhouden voor het
stimuleren van hun econo
mie. Door vergroting van de
export, die extra geld in het
laatje zou brengen, zou een
begin kunnen worden ge
maakt met het afbetalen van
de torenhoge schulden.
De snelle economische
groei in Amerika, Japan en -
zij het in veel mindere mate -
Europa bood de schuldenlan
den nieuwe kansen. Die, zo
wijzen de cijfers over 1984
uit, door die landen met beide
handen werden aangegrepen.
Het resultaat: vorig jaar
werd in Latijns-Amerika het
grootste overschot op de han
delsbalans in de geschiedenis
bereikt. Er werd voor 94,8
miljard dollar (235 miljard
gulden) uitgevoerd, bijna 40
miljard dollar (93 miljard
gulden) meer dan er werd in
gevoerd.
Dat leek heel wat, maar als
men het resultaat van Mexi
co en Brazilië uit die cijfers
haalt resteert voor de meeste
overige landen slechts een te
kort op de handelsbalans: ze
voerden nog steeds meer in
dan er werd geëxporteerd en
dus kwam er weinig terecht
van het terugbetalen van
rente en aflossing.
Intussen lijkt de opleving
in Mexico en Brazilië eenma
lig te zijn geweest. De ex
portcijfers over de eerste vijf
maanden van dit jaar vallen
zwaar tegen. Brazilië, dat
voor heel 1985 mikte op een
handelsoverschot van 12 mil
jard dollar, heeft die doel
stelling al moeten loslaten:
vergeleken met dezelfde pe
riode van vorig jaar blijkt
het handelsoverschot al
praktisch te zijn gehalveerd.
Mexico boekte tot nu toe
niet veel betere resultaten:
vergeleken met de eerste vijf
maanden van 1984 is sprake
van een vermindering van
het handelsoverschot met
ruim 40 procent.
De dalende exportgroei
plaatst de Latijns-Ameri
kaanse landen voor nieuwe
problemen. Deze landen ga
ven in 1984 gemiddeld 35 pro
cent van het geld dat ze met
de export verdienden onmid
dellijk weer uit voor het te
rugbetalen van hun schul
den. Een aantal landen zat
echter fors boven dat percen
tage. Bolivia bijvoorbeeld
moest bijna 60 procent van
zijn inkomsten uit de export
aan op de loer liggen banken
afdragen, terwijl Argentinië
en Chili meer dan de helft
van hun inkomsten aan het
betalen van rente kwijtraak
ten.
Dat zet het nodige kwade
bloed. Peru heeft al aange
kondigd dat het voortaan
maximaal 20 procent van de
inkomsten uit de export wil
reserveren voor het betalen
van rente en het aflossen van
schulden. Ecuador, Argenti
nië en Brazilië overwegen
dat ook.
Maar daarmee zijn de pro
blemen natuurlijk niet uit de
wereld. Want niet alleen ver
minderen door een dalende
exportgroei de inkomsten
van die landen (terwijl hun
betalingsverplichtingen in
het gunstigste geval hetzelf
de blijven), de toevloed van
buitenlands kapitaal, nodig
om exportbedrijven van de
grond te krijgen, stokt en met
name de geindustrialiseerde
landen werpen steeds meer
handelsbelemmeringen op.
De meeste Latijns-Ameri
kaanse landen hebben daar
bij het ongeluk, dat ze slechts
grondstoffen uitvoeren. En
de prijzen die daarvoor wor
den betaald dalen nog steeds.
De koffieprijzen zijn laag en
Mexico, Venezuela en Ecua
dor zien hun inkomsten uit
aardolie sterk dalen. Ook de
koperprijzen, van levensbe
lang voor Chili en Peru,
staan onder druk.
Los van dat alles is het op
lossen van de schuldencrisis
afhankelijk van het peil van
de rente. Er is de laatste tijd
sprake van een lichte daling
van de rente in de VS en dat
is mooi meegenomen voor de
Latijns-Amerikaanse lan
den. Elke daling van de rente
met één procent vermindert
hun totale schuldenlast van
360 miljard dollar (900 mil
jard gulden) met 3 miljard
dollar (7,4 miljard gulden).
Die rente-verlaging is, zo
moet gevreesd worden, ech
ter slechts tijdelijk. Henry
Kaufmann, de 'goeroe' van
Wallstreet, voorspelt op ter
mijn zelfs weer een stijging
van de rente. En David
Stockman, directeur van het
Amerikaanse bureau voor
begrotingszaken, vreest dat
het toch al het gigantische
Amerikaanse begrotingste
kort volgend jaar door de da
lende economische groei met
nog eens 70 miljard dollar
(154 miljard gulden) zal toe
nemen, ondanks verwoede
pogingen van het Witte Huis
en het Congres dat tekort te
rug te dringen.
Het gevolg is een herhaling
van de recente geschiedenis:
een hoge, overgewaardeerde
dollar en hoge rente-tarie
ven. Buitenlandse kapitaal
verschaffers zien er in dat
geval meer brood in dat
Amerikaanse tekort tegen
aantrekkelijke voorwaarden
(hoge rente) te financieren
dan weer geld te steken in
wat langzamerhand de bo
demloze put Latijns-Ameri
ka heet.
De situatie wordt er voor
de Latijns-Amerikaanse lan
den door het groeiende pro
tectionisme alleen maar er
ger op. De 'spaghetti-oorlog'
tussen de VS en de landen
van de Europese Gemeen
schap moge dan aan Latijns-
Amerika voorbijgaan, het is
toch een teken aan de wand.
Want importbeperkingen
voor staal, industrie, auto's,
eet. raken die landen wel de
gelijk.
Het beschermen van de
eigen, vaak sterk verouderde
industrie, kost de geindus
trialiseerde landen niet al
leen handenvol geld (in Ame
rika kost elke baan die in de
textiel wordt behouden
169.000 dollar (420.000 gulden),
in West-Europa 124.000 dollar
(300.000 gulden)), het berooft
de arme landen ook van af-
zetmogelij kheden.
Dat is kortzichtig: een der
mate zwaar gesubsidieerde
industrie is niet levensvat
baar en te kostbaar en der
halve een last voor elke eco
nomie. Het saneren van een
dergelijke bedrijfstak zou
meer afzetmogelijkheden
bieden voor de arme landen,
waardoor er meer ruimte zou
komen voor het voldoen van
hun financiële verplichtin
gen aan juist die industrie
landen.
Andreotti
- FOTOARCHIEF DE STEM
Door Jan van de Ven
DE leiders van de lan
den van de Europese
Gemeenschap komen dit
weekeinde in Milaan
bijeen voor het drie
maandelijkse topover-
leg. De verwachtingen
zijn hoog gespannen.
Meer nog dan voorgaan
de keren wordt van deze
ontmoeting iets nieuws
verwacht: een principe
besluit om tot een Euro
pese Unie te komen.
Meer dan een jaar hebben
politici en andere betrokke
nen gewerkt om een dergelij
ke unie tot stand te brengen.
En de Italianen maakten het
onderwerp tot vlag van hun
voorzitterschap.
De Italiaanse minister van
Buitenlandse Zaken An
dreotti heeft begin dit jaar
tijdens een zitting van het
Europees parlement ver
klaard, dat hij zijn hele per
soon zou inzetten om de
Europese Unie op de agenda
van de Europese Raad (kort
weg 'top' genoemd) te krij
gen. Andreotti leek in janua
ri daarmee een gemakkelijke
taak te krijgen.
De tijd om de Europese
Gemeenschap te verdiepen
tot een Europese Unie leek
immers rijp. De Europese
Commissie was er helemaal
voor. Het Europees parle
ment ook, gezien de adhesie
voor het plan van Spinelli uit
eigen midden. De ministers
(verenigd in de Raad) wilden
niet achterblijven in wat als
golfslag van de tijd werd ge
voeld. De regeringsleiders
stelden zich op achter de
ideeën van de Ier Dooge, die
een plan voorlegde, dat leek
op het ontwerp-verdrag van
Spinelli. En de publieke opi
nie tenslotte was ook voor
een verbetering van de EG.
Opiniepeilingen wezen uit
dat zeventig procent van de
Europeanen voor een Euro
pese Unie was.
Andreotti hoefde zich, zo
leek het, niet al te sterk te
maken om de Europese Unie
op de agenda van de top te
krijgen. En overeenstem
ming over het onderwerp viel
ook te bereiken. Eindelijk een
succes in het verschiet. Had
den de topbijeenkomsten van
de laatste jaren niet te zeer
uitgeblonken in onenigheid?
Om weer zelfvertrouwen en
vertrouwen van de kiezers te
krijgen moesten de rege
ringsleiders in Milaan van
instemming blijk gaan ge
ven.
Uitwerking van de Euro
pese Unie zal niet in Milaan
aan de orde komen. Van 'Mi
laan' wordt allen het 'ja, ik
wil' verwacht. Daarna volgt
dan overleg tussen de lidsta
ten op een conferentie, die de
unie dient voor te koken. Na
een succes in Milaan zal een
van de oude lidstaten zich
naar voren dringen (Frank
rijk staat al in de startblok
ken) om dat intergouverne
menteel overleg op zijn
grondgebied te mogen hou
den, zodat het succes van Mi
laan een beetje kan afstralen.
Later volgt dan vanzelf het
succes van de unie-overeen
komst.
Wat zo gemakkelijk leek
dreigt op het laatste moment
toch nog moeilijk te worden.
Zei niet staatssecretaris Wim
van Eekelen vorige week
nog, dat behandeling van de
Europese unie in Milaan niet
geheel zeker meer is. Dat uit
blijven van de behandeling
de geloofwaardigheid van de
gemeenschap tot nul zal re
duceren.
Het zelfvertrouwen van
januari maakt plaats voor
angst. Er heeft zich inmid
dels ook wel wat afgespeeld.
De Duitsers gingen dwars in
het landbouwoverleg. Zij
spraken hun veto uit over de
graanprijzen voor komend
jaar. Vooral het veto heeft de
gemoederen geen goed ge
daan. Waren de lidstaten het
er niet over eens, dat het af
gelopen moest zijn met de
verplichte eensgezinde be
sluiten. Was in de toekomst
niet een meerderheid vol
doende om afspraken te kun
nen maken?
De schok van het Duitse
veto heeft aangetoond, dat
het zelfvertrouwen van de
ministers nog maar vliesdun
is. Zij gingen plotseling gre
tig in op een Brits voorstel
om te komen tot de oprich
ting van een politiek secreta
riaat. De aankondiging daar
van zou in Milaan plechtig
worden gedaan. Hadden ze in
ieder geval iets om aan het
volk te tonen, want de be
hoefte aan succes wordt nu
toch wel groot. En een princi
pe-besluit over de Europese
Unie was in de ogen van mi
nisters een stuk moeilijker
geworden.
Weg was het vertrouwen,
dat in de afgelopen maanden
werd opgebouwd met kleine
stapjes vooruit: een overeen
komst om aan de grenzen
minder fel te controleren,
overeenkomsten om Spanje
en Portugal tot de Gemeen
schap toe te laten, een ople
ving van de economie, min
der snel stijgen van de werk
loosheid, samenwerking tus
sen bedrijven in de ontwik
keling van technologieën. Zo
zijn er meer voorbeelden te
noemen, die een begin van
zelfvertrouwen kweekten.
Mogen we nu verwachten,
dat de top in Milaan een sof
wordt voor de Europese
Unie? Ga er niet bij voorbaat
vanuit. Nog steeds is iedereen
ervan overtuigd, dat de unie
er moet komen. De unie bete
kent immers eenwording van
de interne markt. Daar heeft
'iedereen' behoefte aan. En
het algemeen gevoelen van
een half jaar geleden leeft
toch nog steeds: publiek, par
lement, Commissie, Raad, re
geringsleiders; zij allen wil
len de unie.
Als de top in Milaan zich
niet de mist laat insturen
door allerlei bijkomstige pro
blemen, komt het principe
besluit er. De Italiaanse gast
heren krijgen het met het on
derwerp alleen wat moeilij
ker dan ze dachten een half
jaar geleden. Voor de ge-
lovers in Europa geen reden
om te wanhopen.
(ADVERTENTIE)
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De WD-
„u-rieden Van Erp en Van
willen van staatssecret
Van Zeil precies weten wat
gevolgen zijn van een
spraak van de Raad van St
inzake de verkoop van alco
lische dranken in sportka
nes.
De Raad bepaalde onla
dat aan sportclubs die voldó
aan de voorwaarden in de
geen horecavergunning
weigerd mag worden als
kantines voor derden toeg
Plo
kle
DEN HAAG(ANP) - Bij
vaststelling van het recht
minimumdagloon in de Zie
tewet moet na zes weken re'
ning worden gehouden
aanvullingen op het zieke
geld en met overige inkoms
van de zieke werknemer
zijn of haar huwelijkspartn
Dat blijkt uit nadere regels
staatssecretaris De Gr~
heeft vastgesteld.
Sinds 1 mei 1985 is in
Ziektewet een minim*
dagloon van 122,28 gulden v
kracht. Wanneer het eig
dagloon lager is dan dat mi
mumdagloon, wordt het ged
rende de eerste zes weken v
de arbeidsongeschiktheid o
getrokken tot het minimu
dagloon. Dit gebeurt ongea
een eventuele aanvulling
het ziekengeld of andere i
komsten van de zieke werk
mer en zijn of haar huwelij
partner.
Na deze periode van zes w
ken komen uitsluitend v~
het minimumdagloon in aa
merking gehuwde wer
mers en ongehuwde wer
mers met één of meer kin
ren beneden de 18 jaar, v
wie de totale inkomsten (i
clusief die van de huwel
kerspartner) lager zijn d
93,75 procent van het mi
mumdagloon. Met ingang v
1 januari 1986 geldt een
centage van 87,5 als gevolg v
de verlaging van het wettel
ke ziekengeld van 75 naar
procent van het dagloon
die datum.
Volgens de nu vastgestel
regels moet de bedrijfsvere
ging bij de beoordeling v
het inkomen na de eerste z
weken van de arbeidsong
schiktheid rekening houck.
met de uitkering, de aanvu
ling daarop en de eventue
andere inkomsten uit of
verband met arbeid van
zieke werknemer en zijn
haar huwelijkspartner.
HET DUURT nog wel even, m
de eerste sporen van verkiez
de gemeenteraadsverkiezing<
werk': de Kamerverkiezingen
doen de regeringspartijen CD
om een of meer CDA- dan w
krijgen. Daarbuiten zijn voor
van PvdA-leider Den Uyl, dn
zoveel mogelijk op te vijzelen
De PvdA staat er wat de t
voor dan de WD, de socia
hoog Daarom was het noga
geleden met veel ophef de 'V'
nngstrekkers en minimumion
Uyl fors in inkomen op vooi
domme uitspraak, want Den
de economische groei nimrr
groepen kiezers doet zo'n uit!
Ook de VVD is al vervro©
Deze partij staat er in de p
voor. Het is dus zaak ervoor t
zer opvalt. De liberalen hebb
betreft over voldoende spraa)
den dan ook spraakmakend!
Rudolf de Korte, die het kabir
midden-inkomens (35 tot 70.(
verblijden met een belasting)
den. Dat moet voor een deel t
mies voor verliesgevende bec
in veel gevallen trouwe aanha
te mee hebben, maar ze zulle
ren. Dat deden eerder grote
ners en midden-inkomens e
schone beloftes die kiezers
eén van lijst 3 te stemmen. D,
geld moet weghalen bij uitker
De Korte een zorg zijn: daar
vandaan.
Het nogal aan de weg timr
lekker. Echt 'goedkope' beloft
niet de stijl van deze partij, t
nng vormt het opkomen van
deze partij uitgevonden 'echf
^oudetoeslag. Maar of ze daa
voor het CDA moet ernstig be
