ANC ijkt koers aan rijper thuisfront
Jaruzelski zoekt weer steun bij Poolse kerk
Guf/jS.
e„jieysir
even..L
UITBLAZEN
Economie
Sociale
zekerheid
in discussie
Braks:
hormor
Patiënt1
alternat
openhai
Klasjes
NIEUWE n
ZUIDAFRIKAANSE VERZETSBEWEGING HOUDT GEHEIM CONGRES
DE STEM Cl
Schoolverzi
WIM KOCK
ZATERDAG 22 JUN11985
ACHTERGROND
Massaal
ZATERDAG 22 Jl
VOOR HET eerst ruik
ik het wanneer ik de
heetwaterkraan van
de douche opendraai. Een
wat onaangename geur tot
je weet wat je ruikt. Dan is
het niet erg meer en het
went snel. Het is de geur
van de geysirsde warm
waterbronnen, de stoomplui-
men die zomaar opstijgen uit
zwarte of rode aarde; de geur
die hangt tussen de spookachti
ge lavaformaties van Dimmu-
borgir aan het Myvatn-meer.
De geur van zwavel; van de in
gewanden van de aarde, die
hier betrekkelijk dicht onder de
oppervlakte liggen. Als IJsland
naar iéts specifieks ruikt is het
zwavel.
Het warme water van keu
ken, bad én centrale verwar
ming komt rechtstreeks uit de
aarde. Bijna 80 procent van alle
IJslandse huizen en gebouwen
wordt door dit hete aardwater
verwarmd. Vandaar dat Reyk
javik - dat betekent 'Rokende
Baai' - dat zijn naam dankt aan
de stoompluimen die de eerste
Noorse kolonist Ingólfur Ar-
narson er in 874 zag opstijgen,
zich nu trots afficheert als 's-
werelds meest rookloze stad.
Bragi Einarsson uit Hvera-
gardi verstaat een beetje Ne
derlands. Hij komt jaarlijks in
ons land waar hij de grote vei
lingen bezoekt. In Breda komt
hij om droogbloemen. Bragi is
een slimme bloemenkweker die
van zijn bedrijf een attractie
heeft gemaakt voor dagjesmen
sen uit Reykjavik. Onder glas
kweekt hij 250 soorten bloemen
en cactussen maar ook bane-
nenbomen en exotische sier
planten. Zijn kassen verwarmt
hij met heet water dat vlak
naast zijn perceel wordt opge
pompt. Die warmte kost hem
maar zo'n 40 procent van het
bedrag dat hij zou betalen als
hij olie moest stoken.
Bij Bragi bekomen we snel
van de verbazing die ons eerder
had bekropen in de lijnmachine
van Eagle Airtoen we sommi
ge passagiers op Schiphol zagen
instappen met de armen vol
snijbloemen. Bloemen zijn in
IJsland net zo kostbaar als bier.
Een roos kost gemiddeld zeven
gulden. Met die goedkope
warmte uit de aarde is het voor
Bragi Einarsson niet moeilijk
een grote toekomst te voorspel
len voor de IJslandse kassen
bouw. „Als we maar eenmaal
exportmarkten gevonden heb
ben", zegt hij peinzend. Voor
lopig moet in de winter de
groente nog worden ingevoerd,
voornamelijk uit Nederland en
voor de IJslandse overschotten
van landbouwprodukten zijn
ook nog onvoldoende markten
geopend.
Niet zonder trots leidt Bragi
ons naar zijn met warm water
gevulde zwembad. „Gratis!"
zegt hij, „want het water heeft
zijn werk in de kassen gedaan,
is nu dus afvoerwater, maar
nog warm genoeg om er ook 's-
winters in te kunnen zwem
men."
Strokkur
Zelfs op een leeg, schoon
eiland als IJsland moeten mi
lieubewakers op hun hoede
zijn. Ze worden er echter ook
geëerd. Dat blijkt bij de Gull-
foss, de 'gouden waterval'.
Maar een paar uur rijden van
Reykjavik vandaan is deze gro
te meertraps-waterval de popu
lairste van IJsland. Toch heeft
men er ooit een waterkracht
centrale van willen maken. Eén
vrouw vooral heeft dat weten te
beletten! Haar opvallend norse
trekken - zo'n echte eeuwig
dondert de waterval-blik - is in
brons vereeuwigd. Onafgebro
ken staart ze naar het verblin
dend witte stuifwatergordijn
totdat, misschien, de aarde ooit
onder haar in beweging komt
en een vulkanische oprisping
haar plakette met waterval en
al onder de lava bedelft. Zulke
dingen gebeuren in IJsland.
Niet ver van Gullfoss heb je
Geysireen verzameling spui
tende heetwaterbronnen waar
van de beroemdste zijn naam
heeft gegeven aan onze heetwa-
tertoestellen. Geysir zelf haalt
gemakkelijk zestig meter. Een
reusachtige kolom van stoom
en heet water. Hij is echter on
berekenbaar en spuit maar af
en toe. Jaren geleden probeerde
men hem aan de praat te krij
gen door stenen in de kokende
poel te gooien. Dat kon niet
eeuwig doorgaan en nu mag
dat dus niet meer. Er is nóg een
middel om Geysir tot actie te
dwingen. Veertig kilo waspoe-
der in de bron en hij spuit, vol
gens de gids, gegarandeerd na
een half uur.
Strokkur (Woelwater) mag
er ook zijn. Precies om de zeven
minuten spuit hij zijn waaier
vormige pluim hoog de lucht
in. Als je weet uit welke hoek
de wind waait kun je er verba
zingwekkend dichtbij komen.
Een poel in vulkanische steen
met borrelend en stomend wa
ter. Het borrelen wordt klotsen.
Het water komt omhoog, vormt
een énorme groene bof die na
een seconde uiteenspat wan
neer de gigantische gasbel zich
met een daverende zucht be
vrijdt, stoom en heet water om-
hoogwerpend. Strokkur geeft
daarna nog twee kleine toegif
ten en verzamelt weer zeven
minuten lang krachten voor een
nieuwe uitbarsting.
(Wordt vervolgd).
Stoompluimen uit zwarte of rode aarde. - fotowk
iiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiii
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14. 0T620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911.)
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Jan Bouwmans
ZONDAG 23 juni 1985
zou wel eens een belang
rijke dag kunnen wor
den in de geschiedenis
van Zuid-Afrika. Op de
ze dag begint de belang
rijkste Zuidafrikaanse
ondergrondse guerrilla
beweging 'African Na
tional Congress' (ANC) -
in eigen land uiteraard
verboden - aan haar
grootste congres sinds
1969 in Tanzania.
Het ANC heeft over de
plaats van bijeenkomst niet
meer willen zeggen dan dat
het ergens in zuidelijk Afrika
is. Maar zelfs deze grove geo
grafische aanduiding is niet
zonder risico. Het congres zal
bezocht worden door onge
veer 200 kaderleden van het
ANC uit Zuid-Afrika zelf en
natuurlijk is ook de volledige
top van de organisatie onder
leiding van Oliver Tambo
present. Een betere gelegen
heid om het ANC via een
aanslag of commando-opera
tie letterlijk te onthoofden is
voor het blanke bewind van
Zuid-Afrika nauwelijks
denkbaar. En men kan gerust
aannemen dat de Zuidafri
kaanse geheime dienst intus
sen weet waar het congres
wordt gehouden.
Afgezien van dit veilig
heidsrisico zou dit ANC-con-
gres wel eens een be
langwekkend startpunt kun
nen worden voor zich ver
snellende ontwikkelingen in
Zuid-Afrika. De verzetsbe
weging is namelijk dringend
toe aan een nadere afstem
ming van haar beleid en
strategie op het gegeven dat
het ANC - om met de woor
den van Max Sisulu een
maandje geleden in deze
krant te spreken - politiek
nog nooit zo populair is ge
weest onder de zwarte bevol
king van Zuid-Afrika, waar
bij de jongere generaties
steeds verzetsbewuster blij
ken te zijn geworden. Boven
dien geniet het ANC ook in
het buitenland steeds grotere
erkenning terwijl in bevrien
de landen als de Verenigde
Staten de voorkeur voor een
hardere aanpak van het
blanke bewind duidelijk toe
neemt. En daarbij komt dat
het blanke Zuidafrikaanse
front de eerste serieuze
scheurtjes begint te vertonen.
Alle reden derhalve voor de
verzetsbeweging deze profij
telijke ontwikkelingen te
consolideren en via een aan
gescherpt beleid en strategie
verder uit te buiten.
Lange tijd heeft het erop
geleken dat de zwarte meer
derheid van Zuid-Afrika niet
massaal in verzet zou. komen
tegen de apartheid. De dage
lijkse strijd om te overleven
vergde praktisch alle energie
en versterkte het gevoel van
hulpeloosheid en hopeloos
heid. Pogingen om de massa
te organiseren werden en
worden hardhandig de kop
ingedrukt. ANC-leiders als
Nelson Mandela, Walter Si
sulu en vele anderen zitten al
ruim twintig jaar gevangen.
Er zijn wel dihgen gebeurd
die op grote schaal de volks
woede opwekten van de
zwarten zoals het bloedbad
van Sharpville in 1960, maar
die dan toch niet zichtbaar
leidden tot verbreding van
het verzet. Het gewapende
optreden van het ANC had
voor de buitenwereld dan
ook meer weg van inciden
ten, afgewisseld door lange
perioden van stilte aan het
front. Het politieke optreden
vertoonde evenzeer de ken
merken van machteloosheid.
Juist in die apathische si
tuatie van het thuisfront is
een fundamentele wijziging
gekomen; een wijziging die
wordt geschraagd door de
jongere generaties. Sinds het
bloedbad van Soweto in 1976,
waar scholieren in verzet
kwamen, is het in Zuid-Afri
ka niet echt rustig meer ge
weest. En vooral de afgelo
pen paar jaren hebben poli
tiekogels, razzia's in zwarte
woonsteden en talloze doden
de wil tot verzet alleen maar
aan kracht en intensiteit
doen winnen, hetgeen blijkt
uit de steeds grotere fre-
kwentie van incidenten en
onlusten. Het Zuidafrikaanse
thuisfront van het ANC lijkt
rijp te zijn geworden om de
verzetsbasis sterk uit te bou
wen en effectiever te laten
opereren, zowel politiek als
gewapenderhand. Enkele
maanden geleden zei tipte de
Brusselse ANC-vertegen-
woordiger Godffrey Motsere
dat al aan toe hij verklaarde
dat binnen zijn organisatie
steeds meer stemmen opgaan
voor hardere acties én dat
binnen afzienbare tijd func
tionarissen van internatio
nale bedrijven in Zuid-Afri
ka en die filialen zelf doelwit
zouden worden van ANC-ac-
ties.
Op het geheime congres
dat zondag begint, staat ook
de groeiende rol van de
zwarte vakbeweging in
Zuid-Afrika op de agenda.
Uiteraard liggen op dit ter
rein grote belangen voor het
verzet, waarschijnlijk zelfs
grotere dan op het terrein
van het gewapende verzet.
Het gedwongen goedkope
zwarte arbeidsreservoir is de
kurk waarop de blanke wel
vaartseconomie drijft. Zwar
te vakbonden zijn daarom al
tijd illegaal geweest en hard
vervolgd zoals de moord op
Steve Biko door de politie.
Inmiddels zijn zwarte vak
bonden legaal en hun poten
tiële economische verzets-
kracht begint merkbaar te
worden. Het ANC is altijd
voorstander geweest van het
terugtrekken van buiten
landse investeringen uit
Zuid-Afrika, die voorname
lijk een steun voor de blanke
minderheid betekenden.
Wellicht dat de opkomst van
de zwarte vakbonden herbe
zinning op dit punt wenselijk
maakt. De desinvesterings-
campagne die het ANC in de
wereld voert, is in elk geval
punt van bespreking en naar
verluidt ziet de in balling
schap levende beleidstop met
meer dan normale belang
stelling uit naar wat de 200
vertegenwoordigers uit
Zuid-Afrika deze campagne
nu beoordelen.
Behalve de uitermate gun
stige ontwikkelingen aan het
zwarte thuisfront krijgt het
ANC ook de internationale
politieke wind steeds sterker
in haar zeilen. Ook daarvan
moet het maximale profijt
van worden getrokken. Gutt-
stig tij dat uitzetten van een
nieuwe koers eist. Hier ligt
echter tegelijk de verleiding
om dat heel solistisch te doen.
Het ANC beheerst het Zuid
afrikaanse verzetstoneel ech
ter niet alleen. Dat heeft het
ook nooit gedaan, maar de
concurrentie was matig.
Daarin is wijziging gekomen
door het United Democratie
Front (UDF), dat steun geniet
van vooraanstaande zwarte
leiders als Desmond Tutu en
Allan Boesak, die voor
vreedzaam verzet zijn, nog
wel. Het zou een betere toe
komst voor zwart Zuid-Afri
ka vertragen als het ANC zou
doen alsof het de enige ver
zetsbeweging van belang is.
Door Carl Mureau
DE POOLSE leider ge
neraal Jaruzelski en het
hoofd van de katholieke
kerk in Polen, kardinaal
Glemp, hielden deze
week voor het eerst
sinds anderhalf jaar be
sprekingen. Weliswaar
zullen de resultaten van
dit ondewrhoud waar
schijnlijk gering zijn,
maar de vraag rijst wel
waarom de Poolse leider
het initiatief heeft geno
men weer met de mach
tige Poolse kerk te gaan
praten.
De toch al koele relatie
tussen staat en.keyk was de
laatste tijd helemaal op een
laag pitje gekomen. Met als
belangrijkste oorzaak de
moord op de 'Solidariteits'-
gezinde kapelaan Popielusz-
ko door leden van de geheime
politie. De dood van deze zeer
populaire priester deed de
enigszins afgenomen sympa
thie voor Solidariteit sterk
toenemen.
Met name aan de basis
werd de kerk weer radicaler.
Priesters gebruikten en ge
bruiken hun kerken voor be
togingen voor de verboden
vakbond Solidariteit en tegen
het gehate communistische
regime. Tijdens het proces
tegen de moordenaars van
Popieluszko werd de kerk in
de staatsmedia zwart ge
maakt en dat bevorderde de
verstandhouding tussen kerk
en staat niet. Integendeel: de
Kardinaal Jozef Glemp en generaal Wojciech Jaruzelski tijdens ontmoeting in '81. Nu
weer met elkaar in gesprek, na anderhalf jaar van stilte. - fotoap
priesters lieten nog meer hun
sympathie voor Solidariteit
blijken.
Jozef Glemp kwam in een
lastig parket te zitten. Hij
volgde altijd een gematigde
koers. Zijn priesters steunen,
zou een kwade reactie van de
regering oproepen. Zijn
priesters afvallen zou hem de
steun van het volk kosten.
Glemp handhaafde echter
zijn gematigde koers. Im
mers: de kerk is, zeker nadat
Solidariteit werd verboden,
de enige vorm van oppositie
tegen het regime.
De achterban van de Pool
se kerk is en blijft zeer en
zeer groot. Het merendeel
van de Polen kan zich niet
vinden in het beleid van de
communisten. Zeker tachtig
procent van de bevoling is
dan ook praktiserend katho
liek. De macht van de katho
lieke kerk is aanzienlijk. Al
tijd geweest, al eeuwen lang.
Generaal Jaruzelski ech
ter, weet zijn machtspositie
van alle kanten aangetast.
Inderdaad, hij heeft zich
goed gered uit de affaire Po
pieluszko. Maar die moord
toonde wel aan dat de gene
raal ook binnen zijn eigen
partij moet oppassen voor de
aanhangers van de 'harde
lijn'. En hij voelt natuurlijk
de hete adem van Moskou in
de nek.
Maar even belangrijk voor
de Poolse leider is de onte
vredenheid onder de bevol
king van zijn land. Na 1982
leek het of Jaruzelski de Po
len enigszins de mond had
gesnoerd, maar het laatste
jaar blijkt vaak genoeg dat
het tegendeel het geval is.
Het volk is verbitterd. De
kruisbeeldenoorlogjes in 1984
toonden die verbittering. Ja
ruzelski zal nooit op een
overweldigend applaus van
'zijn' volk hoeven te rekenen,
maar hij zal toch willen pro
beren de sociale onrust in
zijn land weg te nemen.
En daarvoor kan de leider
van het regime het beste
aankloppen bij het hoofd van
de machtige kerk. Ongetwij
feld heeft Jaruzelski daarbij
in zijn achterhoofd de parle
mentsverkiezingen van ko
mend najaar. Bij die verkie
zingen gaat het uiteraard
niet zo zeer om de uitslag, als
wel om het opkomstpercen
tage. Bij de plaatselijke ver
kiezingen van vorige zomer,
ging volgens officiële cijfers
75 procent van de stemge
rechtigden naar de stembus.
Normaal gesproken blijft
hooguit twee procent van de
kiezers thuis. Gezichtsverlies
dus voor het toch al aange
taste bewind. Bij de volgende
verkiezingen zal Jaruzelski
dat willen herstellen. De lei
ding van de Poolse kerk moet
hiervoor worden gepaaid.
Vorig jaar lieten de bisschop
pen hun onvrede blijken door
niet te gaan stemmen en dat
zal Jaruzelski nu willen
voorkomen.
Steun van de kerk is on
misbaar bij het bestrijden
van de onrust onder het
Poolse volk. Het slechte so
ciale klimaat is echter wel
een gevolg van Jaruzelski's
eigen maatregelen. De voed
selprijzen worden nu weer
verhoogd en leiders van de
illegale vakbond worden
hard aangepakt. De bevol
king accepteert dat allemaal
niet en laat dat ook duidelijk
merken. Met name in de ker-1
ken. Vandaar dat Jaruzelski"
na anderhalf jaar maar weer
eens met Glemp ging praten.
In dat onderhoud zou
Glemp zijn bezorgdheid heb
ben geuit over het toenemen
de aantal politieke gevange
nen en ook zou hij kwesties
aan de orde hebben gesteld
als de aanvallen van de
staatsmedia op de Poolse
kerk, de censuur op katholie
ke publicaties en het voorstel
om een stichting op te zetten
voor hulp aan de Poolse boe
ren.
Hoe dan ook kan het vier
uur durende gesprek wel een
nieuw begin zijn van de dia
loog tussen de twee machtig
ste Poolse instituten. Degene
die daar het meeste behoefte
aan heeft heet Wojciech Ja
ruzelski.
PROF. DR.
NICO DOUBEN
H ET RAPPORT van de
Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid dat
dinsdag jl. in de openbaar
heid is gebracht, heeft de dis
cussie over ons toekomstig
stelsel van sociale zekerheid
weer eens flink aangewak
kerd. En dit gebeurt dan ter
wijl de wens tot rust op dit
terrein nu steeds sterker
wordt geuit. De vraag is ech
ter of op zo'n gebied als dat
van de sociale zekerheid de
mogelijkheden van 'rust en
stilte' wel groot zijn. Voort
durend is onze samenleving
in beweging en daardoor tre
den telkens grotere en klei
nere veranderingen op.
Doordat de sociale zekerheid
een zeer belangrijk deel van
diezelfde samenleving vormt,
zullen ook hier in de toe
komst beweging en verande
ring niet kunnen worden uit
gebannen.
De WRR is er dan ook niet
van uitgegaan dat er een so
ciaal stelsel kan worden op
gebouwd en uitgevoerd dat
volledig af is. Juist het feit
dat de toekomst persé onze
ker is en dat we een groot
aantal zaken niet volledig in
de hand hebben, mag niet lei
den tot het zoeken naar
schijnzekerheden. Rekening
houden met mogelijke econo
mische, maatschappelijke en
culturele veranderingen die
een andere maatschappij
doen ontstaan dan de huidi
ge, is daarom een noodzake
lij k eis die gesteld dient te
worden aan voorstellen die
een fundamentele herbezin
ning op ons bestaande stelsel
van sociale zekerheid beogen.
In de commentaren die al di
rect na het verschijnen van
het WRR-rapport 'Waarbor
gen voor Zekerheid' zijn ge
geven, komt een keur van
kritische noten voor. Een
aantal belangrijke zou ik
hier kort willen bespreken en
zo nodig kraken, wanneer
daar argumenten voor ge
vonden kunnen worden in
het rapport.
Er is gezegd dat de WRR zijn
werk slecht heeft gedaan,
omdat het rapport te laat
komt. Degenen die dit bewe
ren, vergeten echter dat de
WRR geen adviesorgaan is
van deze regering, maar dat
deze Raad zich onder andere
bezighoudt met het verschaf
fen van wetenschappelijk ge
fundeerde informatie ten be
hoeve van het regeringsbe
leid over ontwikkelingen die
op langere termijn de samen
leving kunnen beïnvloeden
en daarbij tijdig te wijzen op
tegenstrijdigheden en te ver
wachten knelpunten. De hui
dige regeringsvoorstellen
met betrekking tot de herzie
ning van het sociale zeker
heidsstelsel vormen dan ook
niet het onderwerp van dit
rapport.
Wel kan nu al wor
den aangegeven dat de rege
ringsvoorstellen een aantal
toekomstige knelpunten zul
len blijven vertonen die door
het WRR-stelsel kunnen
worden vermeden. Als be
langrijk voorbeeld kan hier
het overbodig worden van de
zogenaamde toeslagen wor
den genoemd. Ook zijn er pa
rallellen te trekken met het
regeringsvoorstel: het laten
samenvallen van de verschil
lende regelingen bij werk
loosheid en arbeidsonge
schiktheid trekt de WRR ook
door voor de ziektewet. Bo
vendien wil de regering de
uitkeringen beperken tot
maximaal zeventig procent
van het laatst verdiende loon,
waardoor de bovenminimale
uitkeringen worden afge
bouwd. De WRR sluit hierbij
aan door de invoering van
een vrijwillige inkomens der -
vingsverzekering mogelijk te
maken, zodat ook hier van
een aanvulling op het rege
ringsvoorstel kan worden ge
sproken.
Merkwaardig is de opvatting
dat de WRR de verzekerings
gedachte zou verwerpen,
juist omdat die zo hecht met
het sociale verzekeringsstel
sel in Nederland is verbon
den. Nergens in het rapport
kan worden gelezen dat ver
zekeren taboe is. Twee ele
menten in het WRR-voorstel
zijn juist op de verzekerings
gedachte gebaseerd: de ver
plichte algemene inkomens-
dervingsverzekering die een
inkomen oplevert bij werk
loosheid, ziekte en arbeidson
geschiktheid tot aan het so
ciale minimum, en de vrij
willige inkomensdervings-
verzekering die op grond van
de vrijwillige verzekering tot
bovenminimale uitkeringen
leidt.
Een ander punt van kritiek is
dat de WRR arbeid niet lan
ger als de belangrijkste bron
van inkomsten zou zien,
waardoor het inkomen dat
met werken wordt verdiend
een aanvullend karakter zou
krijgen. Dit is een wel heel
merkwaardige tegenwer
ping, omdat in het rapport
uitdrukkelijk veel aandacht
wordt besteed aan de nood
zaak tot verlaging van ar
beidskosten, het vergroten
van de flexibiliteit en daar
mee de verbetering van de
werking van de arbeids
markt, en het afschaffen van
het wettelijk minimumloon.
Dit alles is juist overwogen
om weer meer mensen door
middel van arbeid een inko
men te laten verwerven. Dat
de afschaffing van het wette
lijk minimumloon echter ge
paard gaat met de invoering
van het gedeeltelijk basisin
komen vindt niet zijn oor
zaak in een andere visie in de
relatie arbeid ten opzichte
van inkomen, maar op grond
van het feit dat de WRR het
sociale minimum niet als in
strument voor het regelen
van de arbeidsmarkt ziet.
Door het 'prestatie-element'
te ontkoppelen van het be
hoefte-element dient het
wettelijk minimumloon te
verdwijnen, omdat dit juist
vastgesteld is mede tegen de
achtergrond van de behoefte
van een gezin. De WRR pleit
dus zeker niet voor een
maatschappij die bestaat uit
sociale renteniers.
Tegen de afschaffing van het
wettelijk minimumloon
wordt door anderen ook te
hoop gelopen, ondanks het
feit dat in bepaalde sectoren
van de economie - met name
de dienstverlening en het
midden-en kleinbedrijf -de
hoogte ervan een belemme
ring vormt voor het scheppen
van betaalbare arbeidsplaat
sen. Bovendien is het wette
lijk minimumloon een ge-
zinsloon, maar het wordt ook
aan alleenstaanden uitbe
taald. Dit geeft steeds meer
problemen als het gaat om
individualisering en emanci
patie van de arbeidsmarkt.
Hiervoor heeft de WRR een
oplossing willen aandragen
door middel van het gedeel
telijk basisinkomen dat pre
cies het verschil vormt tus
sen het sociale minimum van
een huishouden en het sociale
minimum van een alleen
staande.
Weer andere commentatoren
zeggen dat in het rapport een
stap terug wordt gedaan om
dat de WRR zou pleiten voor
een automatische koppeling
van het sociale minimum en
het nationale inkomen per
hoofd van de bevolking. Dit
bepleit de Raad echter niet.
Er wordt voorgesteld om in
de toekomst de ontwikkeling
van het sociale minimum te
laten afhangen van de groei
van het nationale inkomen
per hoofd, maar dat betekent
niet dat het sociale minimum
automatisch met het groei
percentage van het inkomen
per hoofd stijgt. Hier zal tel
kens een politieke beslissing
Over moeten worden geno
men. Op blz. 134 van het rap
port staat de conclusie: de
ontwikkeling van de sociale
minima beleidsmatigte kop
pelen aan de ontwikkeling
van het nationale inkomen
per hoofd. Dat is heel iets an
ders dan automatisch koppe
len.
Veel kritiek richt zich op het
ontbreken van een cijferma
tige onderbouwing van de fi
nanciering. Voorzover het
gaat om de uitkering van het
gedeeltelijk basisinkomen
aan personen die nu geen en
kel inkomen hebben (zgn.
niet-werkende partners)
geeft het rapport een duide
lijke groepering van de bron
nen waaruit dit zou kunnen.
Dat de keuze van deze bron
nen niet bij iedereen even
goed valt, is iets geheel an
ders als het ontbreken ervan.
Waar de WRR geen weten
schappelijke fundering aan
heeft kunnen geven is de om
vang van de reacties die zo'n
volledig nieuw stelsel in onze
economie kan gaan oproepen.
Zelfs bij benadering is geen
eindplaatje te geven van de
kwantitatieve veranderingen
die zich zullen voltrekken
wanneer over een jaar of vijf
tot zes het stelsel zou zijn in
gevoerd. Daarom pleit de
Raad voor een stapsgewijze
en beheerste invoering nadat
een gedetailleerde uitwer
king van alle onderdelen tot
stand is gekomen. Vooral
wanneer grote veranderin
gen in economische gedra
gingen mogelijk zijn die niet
uit wijzigingen van het be
staande stelsel kunnen wor
den afgeleid, is het weten-
schappelijk niet aanvaard
baar om daarvan becijferin
gen te maken die op te zwak
ke samenhangen berusten.
De schijnzekerheid en
schijnnauwkeurigheid die
van zulke berekeningen kun
nen uitgaan, vormen dan een
groter gevaar dan het ter dis
cussie stellen van de funda
menten van een nieuw stel
sel. Gezien de aard van de re
acties op het WRR-rapport
zijn we in Nederland aan zo'n
discussie hard toe.
DEN HAAG (ANP) -
kingsklasjes moeten i
nen er komen voor de
ren die zoveel talent I
dat ze daardoor moei
den ondervinden in
de samenleving.
In deze klasjes ka
ciale aandacht word
steed aan creativiteit
ciale vorming en aan
tief denken. Dit
staatssecretaris G:
Maas (onderwijs) aa
len in De Problemati
Hoogbegaafden, op
verzoek uitgebracht
We
Van 07
DEN HAAG - Minister
het gebruik van natuurl
der strenge controle toes
re EG-lidstaten een akk
van groeihormomnen.
De bewindsman zei
Handelsblad. In Nederl
hormonen, zowel synthe
Een klein aantal natu
lijk zijn voor de gezon
Braks zich, tijdens het i
ters, hevig tegen het gi
Braks wil eerst dat de co
geld. De Europese Comn
het gebruik van drie nati
De EG-Commissie me
beperkt aantal natuurlij
worden voorkomen. In
sen aangehouden die erv
werkt met grote hoeveell
tails.
Deze synthetische hor
gezondheid. Om die reder
in Brabant en Limburg
werkt, in beslag genomi
bruiken wil Braks 'afscl
gen.
DEN HAAG (ANP) - Staats
zondheid) zal in het planni
len op een toeneming van
niek als alternatief voor een
Een echt alternatief is he
feite niet, zo meent de sta
secretaris. Meer en meer bl,
dat voor verwijdering van
minder ernstige gevallen
kransvatobstructies F
wordt toegepast, terwijl
'zware' gevallen toch op de
proefde manier behand
moeten worden.
In antwoord op schrifteli
vragen van de Kamerlec
Dees, Kamp en Terps
(VVD) zet Van der Reijden
voordelen van de nieuwe
rapie - het verwijden van
verstopte vat door het opb
zen van een ballonnetje
sinds 1980 meer en meer
toegepast op een rijtje:
- de patiënt wordt niet u
algehele narcose gebracht
- er is geen hart-longmachi
nodig
- het sterftepercentage koi
tl
woi
one
HET aantal spijbelende scho
verband tussen dit verzuim i
gelegd in een rapport van d
Staatssecretaris Ginjaar-Maa
die relatie, redenen genoeg t
kracht aan te pakken. Ze v<
perken met een groot aantal
van scholieren in verloren sc
ie op de Leerplichtwet.
Op zich zijn deze maatree
2oek van de rijksuniversiteit"
js ook al vastgesteld dat er
het spijbelen op school en ee
Buitenlandse onderzoeken v\
vendien wees een onderzoe
jeugdgevangenis in Zutphen
ding niet hadden afgemaakt,
de hoge jeugdwerkloosheid
"Jken eveneens bij te drager
daarmee de apathie en een vl
verder in de hand.
Interessant in dit verband i
Pedagoog Van der Wolf die in
etrekking had op basisschol
e, op leerprestaties gerichte
oor een relatief klein schooh
yk dat preventiemaatregelen
2?" kennelijk niet voldoende
ngem Er is meer onderzoe
bogi^1 erwijs veel jongerer
