NIJPELS TEVREDEN OVER DRIE JAAR KABINET-LUBBERS:
Hgt bij
doen in een
tamst.
DBOUWERS EN
PPELTELERS
HD ONDERBLAD-
'PELRIJENSPUIT
j ZATERDAG 22 JUN11985
WEKENDE ELEMENTEN
RIJF STROOBAND
Opgeschoven
Kwatsch
municatie
Brandweerman
"Otfyt>e/2
iriïi
Dj\l
C-LÜ-
Db|
1M
2710
aardappels spuiten met
ijblijvend inlichtingen:
-Tel. 01140-13584
'Invloed
VVD was
nooit
eerder
zo groot'
ook niet op aangekeken wordt als Ru-
ding of Brinkman wat stoms zeggen". Of
(de Troonrede) dat zélf doet.
Dan: „De reden dat ik overal wèl op
aangekeken wordt is natuurlijk heel sim
pel. In '82 hebben we tien zetels gewon
nen. Ik heb toen de lijst getrokken en
ben nu de politiek leider. Als ik in het
kabinet had gezeten had een andere frac
tievoorzitter dit allemaal op de schouders
gekregen. Maar ik vind het geen reden -
dat is trouwens ook niet mijn karakter -
om droevig te worden. Kijk naar Den
Uyl, wat kreeg die niet over zich heen
toen hij minister van Sociale Zaken on
der Van Agt werd? En nu is hij weer de
gevierde held. Het is allemaal buitenge
woon betrekkelijk. Bovendien moet je in
de politiek nooit dankbaarheid verwach
ten. Dan moetje een ander vak kiezen."
-Heeft Nijpels, als hij zo nadrukkelijk
de oorzaak van veel problemen bij de
VVD in de kabinetsfractie zoekt, daar
niks tegen gedaan? Hij had alle ministers
toch aan een touwtje? informeren we
subtiel.
En, met nadruk: „Nou, dat is er ook
precies de bedoeling van."
-Dat is de rechtvaardiging. Het CDA
houdt zich niet aan afspraken, is onbe
trouwbaar, en daarom dat strakke ak
koord. Maar het resultaat is dat kleine
groepjes Kamerleden in besloten bijeen
komsten vier jaar beleid vastleggen.
„Vroeger deden de fractievoorzitters
dat, zonder dat er verder iemand aan te
pas kwam. Als je dat vergelijkt is de zaak
nu veel beter geregeld. Een degelijk ak
koord, waar je houvast aan hebt. En dat
is gebaseerd op een program, waarover
de kiezers zich al hebben uitgesproken.
Kijk, je kunt bezwaren hebben tegen het
systeem an sich en tegen de inhoud. De
PvdA, want daar komt de meeste kritiek
vandaan, heeft bezwaren tegen de in
houd. Maar daar heb ik geen boodschap
aan. Het akkoord is ook niet gemaakt
om hen een plezier te doen."
-Maar door het akkoord komt de op
positie er vier jaar niet aan te pas, óók
niet met eventuele goeie ideeën.
„Onzin! In de eerste plaats zit dat ka
binet er op grond van een politieke meer
derheid van in dit geval CDA en WD.
In de tweede plaats kan de PvdA punt
voor punt beleidsalternatieven aandra
gen. Als de coalitiepartners daar iets in
zien, prima. Als één van beiden er iets in
ziet, gaat het feest niet door. Dus dat
daarmee alles vastligt, is kwatsch. Het
akkoord is er alleen om afspraken vast te
leggen; het is een middel, geen doel op
zichzelf. Als wij kerncentrales willen, en
het CDA ook, kunnen we dat vastleggen.
En dan komen ze er."
-Dat kan ook zonder akkoord
„Jawel, maar dan ben je minder zeker.
Ik wil er ook nog even op wijzen dat het
altijd de PvdA was die - om dezelfde re
den als wij - strakke regeerakkoorden
wilde. En wat ons betreft heeft het uitste
kend gewerkt. Dit kabinetsbeleid is meer
dan ooit WD-beleid. En bovendien
wordt het consequent uitgevoerd."
In nog een paar zinnen maakt Nijpels
duidelijk dat volgens hem de bewering
dat door de vorming van het akkoord (in
'82 in kleine werkgroepjes van CDA- en
WD-Kamerleden, daarna gefiatteerd
door de twee fracties) de pap al gestort is
als het kabinet de Kamer zijn regerings
verklaring presenteert, een volstrekte
misvatting is. En dat juist deze vorm van
politiek bedrijven de kloof tussen kiezer
en gekozene vergroot, een zo mogeüjk
nog grotere: „Die afnemende betrokken
heid van de kiezer is volstrekt niet aange
toond. Laat staan dat er een verband be
wijsbaar is."
Arkenbout maakt een paar onver
hoedse koerscorrecties, het Belgische
wegdek blijkt geplaveid met een paar
flinke betonranden. De fractieleider, ont
stemd: „Als ik waarschuwingslichten zie,
ga ik altijd langzamer rijden."
Arkenbout: „Ik reed maar 120."
De fractieleider: „De Heer heeft ons
weer gespaard."
-Ik wil nog even naar de volgende ver
kiezingen, nu minder dan een jaar weg.
Hoe denkt u te voorkomen dat straks in
de campagne Lubbers met alle winst aan
de haal gaat? U bent een eenvoudig Ka
merlid, hij de succesvolle leider van het
kabinet
Onverstoorbaar: „Ik hoef niet te voor
komen dat Lubbers ergens mee aan de
haal gaat. Ik moet alleen de kiezer duide
lijk zien te maken dat zonder de WD
Lubbers een heel andere Lubbers was ge
weest. En daar hoef ik weinig moeite
voor te doen. Kijk eens naar de hoofd
punten van beleid: het aanpakken van de
bureaucratie, de sanering van de over
heidsfinanciën, de strijd tegen de crimi
naliteit, de bouw van kerncentrales - al-
Ed Nijpels: De coalitie heeft het goed gedaan. Meer WD-beleid dan ooit tevo
ren. - FOTO'S FRANS WELTERS
lemaal punten die de WD tien jaar gele
den al wilde. Het CDA is in onze rich
ting opgeschoven."
-Blijft staan dat Lubbers een enorme
voorsprong heeft
„Ik heb er geen enkele vrees voor. In
'82 stond ik tegenover Den Uyl en Van
Agt, een oud-minister en een oud-pre
mier. En we hadden de beste verkiezin
gen uit de geschiedenis."
-Die vergelijking gaat volstrekt niet
op. Den Uyl werd uitgespuugd vanwege
zijn rechtse beleid, hij was bovendien de
'breker'. En Van Agt was er niet in ge
slaagd zijn kabinet bij elkaar te houden.
„Ik ga straks met ons ouwe program
naar de kiezers toe en ik laat ze precies
zien wat we ervan hebben uitgevoerd. En
dan zeg ik: daar mogen we heel tevreden
over zijn. Na de oorlog is er geen ander
kabinet geweest waarin de WD zoveel
resultaten heeft geboekt."
-Ik vraag me nu bijna af waarmee Lub
bers nog naar de kiezer moet.
„Lubbers is over het algemeen heel
goed in staat zijn eigen verhalen te be
denken. Maar ik wil er nog iets bij zeg
gen, en dat is dat Lubbers en ik in de eer
ste plaats gezamenlijk naar de kiezer
moeten met het verhaal dat dit kabinets
beleid moet worden voortgezet."
-Maar jullie opereren op dezelfde kie
zersmarkt. Zijn dus concurrent
„Lubbers en ik zijn het erover eens dat
het beleid moet worden voortgezet. Dat
is ook de intentie van de hele CDA-top.
Natuurlijk zullen Lubbers en ik aan de
resultaten van het beleid onze eigen ac
centen geven. Maar daarnaast trekken
we vooral gezamenlijk op."
-En het maakt u niet uit of u het aantal
WD-zetels kunt vergroten?
„Het gaat om de vraag of je wil opti
maliseren of maximaliseren. Ik wil opti
maliseren, dat wil zeggen: met elkaar
proberen de meerderheid te houden. Ma
ximaliseren is de WD binnen de coalitie
zo groot mogelijk maken. Dat is belang
rijk, maar een nieuw CDA/WD-kabinet
is nóg belangrijker."
-U hebt ooit gezegd dat het grote pro
blemen geeft dat de ene politiek leider
van een coalitiepartij in de Kamer zit, en
de ander in het kabinet Ze zouden óf bei
den in de Kamer moeten zitten èf beiden
in het kabinet
„De afgelopen jaren hebben inder
daad bewezen dat dit niet de meest idea
le situatie is. Dat roept de vraag op hoe
je dat in de toekomst moet regelen. Te
meer omdat ik zelf nog vier jaar in de
Kamer wil blijven opereren. Het Kamer
werk is veelzijdiger, alle üjntjes lopen via
de fractievoorzitter. Het ministerschap is
veel beperkter; bewindslieden houden
zich voornamelijk met hun eigen depar
tement bezig."
-Maar u wijst niet de politiek leider
van het CDA aan.
„Nee, want dan nam ik een andere."
-Moet Lubbers dan dus maar Kamerlid
worden?
„De meest ideale oplossing zou zijn:
de beide politiek aanvoerders in de Ka
mer. Maar gezien mijn voorkeur en die
Van Lubbers zullen we misschien, met al
le nadelen die eraan verbonden zijn, di
huidige situatie moeten prolongeren. I|
heb het daar met Lubbers ook atl een
paar keer over gehad. In het begin besef
te hij te weinig de problemen van mijn
dubbele positie als fractievoorzitter en
politiek leider, maar nu ziet hij er ook de
complicaties van. Het is heel raar gelo
pen: Van Agt trok zich in '82 terug, toen
hebben Lubbers en ik samen onder lei
ding van de informateur dit kabinet in
elkaar getimmerd. En daarna zijn we
ieder onze eigen weg gegaan. Dat was de
afgelopen 20, 25 jaar niet meer voorgeko
men. De poütiek leiders zaten altijd alle
bei óf in de Kamer óf in het kabinet."
-U kunt volgend jaar minister worden.
Nijpels: „Ik sluit dat ook niet volstrekt
uit, maar ik sta niet te trappelen. Ik be
hoor niet tot de mensen die vinden dat
hun carrière pas geslaagd is als ze op het
rode ministerspluche hebben gezeten.
Daarvoor heb ik te veel het betrekkelijke
ervan ingezien."
Nijpels, neutraal: „Zoutendijk, Kam-
minga en ik hebben na het derde en laat
ste RSV-debat uitvoerig met onze be
windslieden gesproken. Dat heeft geleid
tot een aantal maatregelen, zoals de poü
tiek assistent voor Van Aardenne en fre
quenter overleg tussen bewindsüeden,
fractie, Hoofdbestuur en Kamercentrale-
voorzitters. Dat is geen garantie dat er
niks meer fout gaat, maar we hebben
tenminste maatregelen getroffen."
Even later rijdt Arkenbout Echt bin
nen, waar Nijpels Print Service bezoekt,
een jong, dynamisch geleid bedrijf met
420 werknemers. Een super-rendabel be
drijf, taxeert Arkenbout, die het wagen
park van het directionele trio losjes op
vijf ton schat. Even later büjkt alleen de
auto van directeur Mommers al ruim ze
ven ton te kosten.
En weer even later zal Nijpels zonder
een spoortje ironie verklaren, hoeveel
waarde hij persoonlijk wel niet hecht aan
dit soort contacten met de modale kiezer.
Het gaat nu snel. Een bliksembezoekje
aan een splinternieuw, uiterst exclusief
meubelbedrijf, gevestigd in een in oude
luister hersteld kasteeltje in Roosteren;
broodjes, koffie, Limburgse vlaai en
Brandt in het bestuurscentrum van
Landgraaf.
Jos van Rey, Limburgs Kamerüd, ge
niet met volle teugen: „Ze vTagen nu ten
minste: wie loopt daar naast Van Rey, in
plaats van andersom."
In de plaatseüjke LTS staan Nijpels en
een aantal fractiegenoten de lokale pers
te woord. Er wordt driftig gepend, De
Korte meldt dat hij 'overal hartelijk ont
vangen' is.
Even later arriveert ook Van Aarden
ne, die samen met Nijpels de ongeveer
300 aanwezigen zal toespreken. Een wat
Nijpels betreft bekend verhaal: over de
makkeüjke kritiek van de oppositie dat
CDA en WD de zwakken in de samen
leving niet ontzien; over de noodzaak
van pijnlijke maatregelen; en over de lo
ze koopkrachtbeloften van Den Uyl, die
door zijn eigen financieel-economisch
deskundigen niet meer sèrieus wordt ge
nomen.
Nijpels wordt meermalen onderbro
ken door leden van de Bond van Mensen
zonder Betaald Werk, die zich centraal in
de schoolkantine steeds luider roert. De
organisatie was erop berekend, maar niet
voldoende: iedere keer als een technicus
de zaalmicrofoon wil wegdraaien, valt
Nijpels weg. De Bond maakt er dank
baar gebruik van: „We kunnen beter
doodgaan, dat is nog goedkoper ook!"
„Wanneer maken jullie nou zelf gebruik
van die oprotpremie?" En aan het adres
van de vice-premier een opmerking, die
in Den Haag niet dageüjks wordt ge
hoord: „Smerige klootzak, waar ben je
met al die miljoenen gebleven? Weet je
wat wij per maand krijgen?"
Nijpels is, zegt hij, „een beetje boos";
legt omstandig uit tot welke schone re
sultaten het kabinetsbeleid reeds heeft
geleid. En als dat onvoldoende overtuigt,
voegt hij er wat botter aan toe dat het
hem zachtjesaan de neus uitkomt „dat
iedere keer weer de partij met de mooiste
verhalen als de redder van de natie wordt
gezien".
Maar de Bond pikt die reactie niet.
„Meneer Nijpels, het is in het hele land
bekend dat u vlot van de tongriem gesne
den bent. Maar iets verstandigs zeggen,
dat is heel wat anders. En dan nog wat:
wij zijn niet van de PvdA!"
In de auto terug is Nijpels merkbaar
ontspannener dan op de heenreis. Ach
terovergeleund beluistert hij het eerste
commentaar van De Vries op de Zuid
Afrika-notitie van het kabinet, niet gene
gen de toch duideüjk verschillende bena
dering van CDA en WD te accentueren.
Afgezien van de deregulering, die bij
het CDA een veel lagere prioriteit heeft
dan bij de WD, ziet hij trouwens voor
de lopende kabinetsperiode toch weinig
verschilpunten meer. „Die deregulering
is het enige wat me bar tegenvalt. Ieder
een vraagt erom, maar als je er echt werk
van maakt heeft iedereen bezwaren. De
WD moet eigenüjk die kar alleen trek
ken. Korthals Altes, die eerstverantwoor-
deüjk is voor dit beleidsonderdeel, wordt
daar in het kabinet en in de Kamer keer
op keer mee geconfronteerd."
Het is het enige punt dat (nog) moei-
üjk Ugt. Vrede en veiügheid, meer be
paald de uitvoering van het 1 juni-be-
sluit, zijn volgens de WD-leider geen
hangijzer meer: „Ik heb geen enkel sig
naal dat het CDA aarzelt. In tegendeel:
Lubbers, Bukman en de Vries houden
niet op te verklaren dat die raketten, als
aan de voorwaarden uit het 1 juni-besluit
niet wordt voldaan, gewoon moeten wor
den geplaatst."
En nadat Nijpels zijn chauffeur nog
maar eens heeft gemaand niet zo hard te
rijden, althans niet in de onmiddelüjke
omgeving van poütie-auto's, is er nog al
le tijd voor een wat intensiever gesprekje.
Over het regeerakkoord, het poütiek lei
derschap van CDA en WD en... de toe
komst van Nijpels.
De WD-leider, die tot dan toe vragen
over de resultaten van het kabinetsbeleid
(„overwegend zeer positief'), de herver
kiezing van Joekes („er is met hem nog
niet eens een gesprek geweest; die rel is
echt door de kranten gemaakt") heeft be
antwoord met een rust die past bij het
Limburgse landschap, veert overeind als
het regeerakkoord aan de orde komt.
Te strak, het doodt alle beleidsruimte,
vindt de oppositie. En ook staatssecreta
ris Van Amelsvoort (Binnenlandse Za
ken) opperde kort geleden voorzichtig
dat het volgende regeerakkoord toch
maar iets minder gedetaiüeerd zou moe
ten zijn.
Nijpels: „Ik begrijp niks van die kri
tiek, ik sla die discussie werkeüjk met
verbazing gade. Alsof een regeerakkoord
iets onzedeüjks is! Ik wil één ding vast-
steüen, en dat is dat mensen die erover
klagen, in feite bedoelen dat ze te weinig
ruimte krijgen om tussentijds gaten te
schieten of met de oppositie zaken te
doen."
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - „Ik begrijp er niks
van! Dat soort geluiden hoor ik nou
stééds! Weet je dat de fractie nog
niet één enkele keer aanleiding
heeft gegeven tot problemen? Niet
één enkele keer! En daarmee heb
ben al die affaires, zoals je dat
noemt, zich feitelijk ook buiten
mijn directe verantwoordelijkheid
en die van de fractie afgespeeld."
wensen
We,entochalw»eerde
"e8 naar deyyV^
,e vinden.
Schuddt
en in de
provincie.
per week ben je actief bezig
trict Breda, met leren, stages
<tijk bij de verschillende tech-
Zeeland en West-Brabant,
veek.
iens deze leer/a rbeidsperiode
n je leeftijd. Vooreen 16-jarige
nteel f 542,- bruto per maand
jks recht op 7 Vi vakantie-
:te 23 vakantiedagen.
lenutten?
intuele vragen contact op met
176)23 48 41.
solliciteren als je ten minste in
iet LTS-E-diploma B-niveau
of 1985).
/ermelding van ATI,
t Telefoondistrict Breda
ras, afd. PL
Een minstens even strak
regeerakkoord als het bestaande,
Lubbers opnieuw premier, en
Nijpels nóg een periode politiek
leider van de WD: de immer
jeugdige (35) liberale voorman ziet
het alweer helemaal zitten.
Nog maar kort geleden riepen
sommigen, dat Nijpels zijn langste
tijd als fractieleider had gehad. Het
Tot op' klonk steeds luider. Maar
inmiddels komen de liberalen weer
langzaam terug in de
opiniepeilingen.
Nijpels over 'de' affaires, het
nieuwe kabinet, het politiek
leiderschap èn de verkiezingen: „Op
één of andere manier weet de kiezer
toch iedere keer de WD weer te
vinden. Het vertrouwen in ons is
blijkbaar grenzeloos."
Maar dan: de affaires. Weken-, maan
denlang hebben de kranten erover vol
gestaan. Vooraanstaande opinievormers
en niet minder prominente WD-ers me
moreerden vol heimwee het leiderschap
van Wiegel; vroegen zich openüjk af of
de nieuwe leider niet té vroeg in het
diepe was gegooid. Maar Nijpels büjft er
stoïcijns onder; schuift grotendeels ook
de verantwoordeüjkheid af naar de kabi
netsfractie.
„Het enige waar wij als fractie directe
bemoeienis mee hebben gehad was die
tweeverdieners-affaire, maar juist in dat
geval was de tactiek nauwgezet doorge
sproken met onze bewindsüeden. En al
die andere dingen zijn gewoon óver ons
gekomen. Neem RSV! Er was niet één
parlementair journaüst die had voorzien
dat Van Aardenne er zozeer de dupe van
zou worden. Bovendien, als je nagaat wat
er allemaal gebeurd is, zie je dat de oor
zaak van al die affaires steeds in het ka
binet lag. Ik ben, niet als fractieleider
maar als poütiek leider, steeds de brand
weerman geweest die moest uitrukken
toen de brand al was ontstaan. Terwijl
anderen beter die brandjes hadden kun
nen voorkomen.
Wat moest ik? Bij Vonhoff voor de
deur gaan liggen om te voorkomen dat
hij openüjk zijn gram zou halen op Nee-
lie? Ministers en staatssecretarissen ver-
püchten vooraf de interviews die ze ge
ven aan mij te laten lezen? Wat ik aan
vaard is de eindverantwoordeüjkheid die
ik als poütiek leider heb, maar als men
mij alles wil aanrekenen wat WD-ers
doen en nalaten, moet ik eerst wel de
mogeüjkheid hebben de zaken waar het
om gaat te beïnvloeden. En ik herhaal: er
is geen enkel voorbeeld te noemen waar
bij ik zelf of de fractie de vlam in de pan
hebben doen slaan."
Het büjkt een gevoeüg punt: terwijl
Eindhoven voorbijschiet, moppert Nij
pels nóg na. Over Lubbers, „die er toch
Maandagmiddag drie uur. Peter Ar
kenbout, chauffeur van Ed Nijpels, trapt
het gaspedaal nog wat dieper in. De frac
tieleider, in Rotterdam ingestapt na een
bezoekje aan zijn schoonvader - „daar
moet je bewust tijd voor vrijmaken, an
ders komt het er nooit van" - wordt bin
nen het uur in Limburg verwacht voor
een werk- en verkiezingsbezoek.
De kranten, dageüjks werk voor een
politicus, zijn snel gelezen. Gespeelde
boosheid over een koersverslag: „Kijk
hier - 'Nijpels spaart zich'; ik heb me
verdomme de longen uit m'n üjf ge
fietst!" En leedvermaak over de manier
waarop Het Vrije Volk collega De Vries
de oren wast in verband met diens boy
cot van de VARA na een door hem is
kwetsend ervaren üedje van Nelleke
Burg. Nijpels: „Arme Bert! Zoiets dóe je
toch niet?"
