249
69
399
159
99
259
349
169
1995
154
159
D
urmeik
valiteit
Verenigde Naties bestaan 40 jaar
De afdeling observatie stelt vast:
3 voor K)00
r Vader:
Ie
anas
ine
de Pays
,'Aude
zegt het zelf:
me. Want alleen
ïtdekking.
rmerk inderdaad
is. En de prijs is
e is stukken
rk. Wie het test,
heet.
DONDERDAG 13 JUN11985
Russen
Waldorf Astoria
Mestvaalt
Droom
Embryo
Kleintjes
Sober
Rekensom
Privé-clubs
A51
eit
1025
ÏS
rode Franse tafelwijn,
liter. Uitermate geschild:
1295
i 349
FILIALEN MET
SAFDELING.
R DAG 15 JUNI.
DlfflMM!
EXTRA
T48
e 30.000 ambassadeurs, consuls, attaches, bureaucraten, spionnen,
gouwen en kinderen die de VN naar Amerika's grootste stad zuigt, heb-
t,en met alleen al hun aanwezigheid de huren op Manhattan astrono
misch gemaakt. Ze laten een spoor na van parkeerbonnen en onbetaalde
ekeningen. Belastingvrijdom leidt tot wangedrag. Zo denkt New York
over de diplomaten van de Verenigde Naties.
Door Mare de Koninck
„Kijk, daar staat er weer zo een. Tuig is
het Ze parkeren dubbel, zelfs als er
plaats genoeg is langs de stoep. Ze krij
gen toch geen bekeuring. En als ze er een
krijgen, dan hoeven ze hem niet te beta
len. Meneer is van de Verenigde Naties,
dus hij staat boven de wet Het is een
schande!"
De ober van het restaurant aan de
Tweede Avenue in New York is rood van
opwinding. Zijn nijdige blikken lijken
vonken te slaan uit de glanzende limousi
ne, die een flessehals vormt voor het
luidruchtig dringende verkeer. Ook li
mousines heb je in maten. Dit is een
stretch-limousine, de langst mogelijke.
Toch heeft hij maar vier wielen en je
vraagt je af waarom hij niet doorzakt.
„Omdat er altijd alleen maar lucht in
zit", grapt de ober. „Die diplomaten van
de VN, dat zijn windbuilen. Ze hebben
de hele dag niets anders te doen dat el
kaar wijsmaken dat ze belangrijk zijn".
De man is New Yorker in hart en nieren
en hij spreekt namens het overgrote deel
van zijn stadgenoten.
Zijn boosheid wordt misschien ver
sterkt door het feit dat om een of andere
reden de leden van de VN-gemeenschap
niet naar zijn restaurant plegen te ko
men. Nee, ze gaan naar dure gelegenhe
den als Le Perigord en La Petite Marmi-
te, waar ze zich dagelijks over de gerook
te zalm en het stukje fasant en - o ja -
over de wereldproblemen buigen. Daar
mogen de obers de diplomaten wel. Het
bedienend personeel weet precies welk
land met welk land in oorlog is en zorgt
ervoor dat de betrokkenen tijdens de
lunch uit eikaars gezichtsveld blijven.
Voor de rest van Manhattan is de VN,
die dit jaar zijn veertigste verjaardag gaat
vieren, geen geliefde gast op het eiland.
De New Yorkers gooien voor het ge
mak de VN-ambtenaren en de diploma
ten van de permanente vertegenwoordi
gingen (ambassades) van de 158 lidstaten
bij de VN, op een hoop. Waarschijnlijk is
het wangedrag van de pakweg 1500 di
plomaten groter dan dat van de 4.500
ambtenaren. Per jaar blijven parkeerbon
nen voor een waarde van een miljoen
dollar onbetaald. Hun diplomatieke on
schendbaarheid maakt dat de wetsschen-
ners automatisch vrijuit gaan. Misschien
is het propaganda, maar een Amerikaan
in het VN-gebouw weet te melden dat de
Russen de kroon spannen met meer dan
2000 parkeerbonnen per jaar. „Zij grij
pen nu eenmaal elke gelegenheid aan om
het Amerikaans systeem te boycotten."
Overigens biedt dat Amerikaanse sa
menlevingsmodel zoveel verleidelijks, dat
Moskou alle Russische diplomaten en
VN-ambtenaren in New York verbiedt
om zich op het eiland Manhattan te ves
tigen en verplicht om in het Sovjet-com
plex in de slechtste wijk van de stad, de
Bronx, te wonen. „En je weet", zegt een
droevige Pool aan de koffiebar bij de
zaal van de Algemene Vergadering, „dat
de regeringen van de meeste Oostbloklan
den niet toestaan dat onze kinderen nog
bij ons in New York wonen als ze ouder
zijn dan 14 jaar."
„Waarom mag dat niet?"
„Dat kun je toch wel raden", zegt de
Poolse VN-man.
Het gebouw van
de Verenigde Naties
in New York.
New York vijandig
tegenover 'doelloze
kudde diplomaten'
„Omdat dan al die kinderen van huis
weg zouden lopen om in Amerika te kun
nen blijven."
Hij knikt zwijgend.
Wat veel New Yorkers ook dwars zit,
dat zijn de huurschuldenaren. Jaarlijks
vertrekken honderden VN-ers met de
noorderzon naar hun land van herkomst
of naar een andere buitenlandse post.
Een achtergelaten huurschuld van 20.000
dollar is geen uitzondering. Opsporing is
- alweer vanwege diplomatieke on
schendbaarheid - uitgesloten. Verhuur
ders proberen zich immers met extra du
re contracten in te dekken tegen de epi
demie van 'verdwijningen'. Intussen zijn
huren van 3000 dollar per maand voor
een appartement met twee slaapkamers
aan de Eastside van Manhattan - in de
buurt van de VN - geen uitzondering
meer.Die ontwikkeling drijft jaarlijks
duizenden geboren Manhattaners naar
de buitenwijken.
Burgemeester Ed Koch verwoordde
twee jaar geleden de gevoelens van de
meeste New Yorkers toen hij de hele
VN-gemeenschap 'een mestvaalt' noem
de. De burgervader, die joods is, zei dat
toen de Algemene Vergadering weer eens
een anti-Israël resolutie had aangeno
men. Waarom ook zou New York, dat
voor 99 procent Amerikaans en voor een
kwart tevens joods is, het Amerika- en
Israël-vijandige lichaam in zijn midden
dulden?
Intussen is Koch teruggekomen op
zijn oorlogsverklaring aan de VN. Hij
heeft de rekensom gemaakt en gezien dat
de hele VN-familie zo'n 700 miljoen dol
lar per jaar in de economie van de stad
achterlaat, terwijl de schade aan belas
tingvrijdom voor de diplomaten en de
onbetaalde boetes niet meer dan 14 mil
joen bedraagt. „En bovendien", zegt een
Israëlisch VN-ambtenaar, „niemand ter
wereld trekt zich toch meer iets aan van
de besluiten van de VN. Het is een soms
lastige, maar verder ongevaarlijke bron
van inkomsten voor de stad."
Tot de profiteurs behoren de meest
luxe hotels van Manhattan. Wat veel
New Yorkers walgelijk gepronk met rijk
dom vinden, pleegt elk najaar te gebeu
ren als de Algemene Vergadering wordt
geopend en uit alle hoeken van de wereld
staatshoofden - veelal diktators - arrive
ren om de volkerenorganisatie toe te
spreken. Een bediende in het Waldorf
Astoria Hotel vertelt hoe een koning van
een ontwikkelingsland twee hele etages
van het hotel - waarin de duurste suite
2000 dollar per nacht kost - afhuurde.
„Anderen nemen aparte kamers, alleen
om hun bagage op te slaan."
In de 39 verdiepingen hoge kantoor
flat van de VN, die als een opstaande lu
ciferdoos langs de East River oprijst, is
het product: Woorden. Alleen al aan
nieuwsberichten geeft de VN er jaarlijks
5000 uit. In de zes officiële talen: Frans,
Engels, Russisch, Arabisch, Spaans en
Chinees. Geen journalist die ze nog komt
ophalen. „Toen ik hier twintig jaar gele
den begon, deed ik bijna niets anders
dan de VN. Nu schrijf ik 95 procent van
mijn tijd over de VS en hooguit 5 procent
over de VN", zegt een Turkse dagblad
correspondent in het uitgestorven pers
centrum.
Vroeger, in de begintijd, was het wel
anders. Paul Sanders is al in de negentig
en woont nog altijd in de buurt van New
York. Hij was bijna veertig jaar geleden,
voor Het Parool, de eerste Nederlandse
VN-correspondent. „Het huidige gebouw
was er nog niet. Het secretariaat zat in
een houten keet van de Sperry-fabriek,
bij Lake Succes op Long Island. En de
Algemene Vergadering was in Flushing
Meadows, in een leeggemaakte zaal van
een waterbalet. Het duurde twee uur
voor je er was met de trein en de bus. Er
waren nog maar 50 lidstaten. En de toe
spraken waren van een veel hoger niveau
dan nu. De Russische vertegenwoordi
ger, Vicisky, dat was een boeiende spre
ker en buitengewoon ontwikkeld. Ieder
een luisterde ademloos naar de speeches
van Spaak en Scbuman en Mossadeq. Er
was een enorm idealisme."
De VN was het embryo van een we
reldregering, die rampen als de zojuist
beëindigde Tweede Wereldoorlog onmo
gelijk zou maken. Die droom is snel ver
stoord. Maar zelfs in de jaren van de
koude oorlog, was de aandacht van de
wereld gevestigd op de VN, waar
Chroesjtsjov met zijn schoen op tafel ha
merde. Iedereen kende secretaris gene
raal Dag Hammarskjold, die persoonlijk
op de brandhaarden in de wereld afging
en daar ook (op weg naar het Congo-Ka-
tanga conflict) om het leven kwam. Ook
diens opvolger Oe Thant was nog een
mondiale figuur. Maar Kurt Waldheim
viel al op door onopvallendheid en wie
weet de naam te noemen van de huidige
secretaris-generaal van de Verenigde Na
ties?
Paul Sanders heeft een eigen verkla
ring voor wat hij 'het debakel van de VN'
noemt. „Het debakel van de VN is het
debakel van de Amerikaanse buitenland
se politiek. In het begin overheersten
De Chinese VN-delegatie maakt een wandeling door New York.
- FOTO ANP
Amerika en Rusland de VN. De eerste
kreeg altijd een meerderheid en de laat
ste gebruikte altijd het vetorecht. Maar
met de dekolonisatie is het aantal lidsta
ten uitgebreid tot nu bijna 160, die in de
meeste gevallen met de Russen meestem
men. Vanwege alle mooie beloftes".
Zoon Ben Sanders, nu 'directeur infor
matie en studies' van het VN-ontwape-
ningsbureau, vult aan: „Sedert Amerika
constant in de minderheid is gedrongen,
heeft Washington zijn belangstelling
voor de VN verloren. Het gekke is dat de
meeste ontwikkelingslanden wel hulp
van de Russen aanvaarden, maar banger
zijn van de Russen dan van de Amerika
nen. De Amerikanen hebben de kans la
ten liggen om de derde wereld in het wes
terse tamp te krijgen."
Het zijn de kleintjes', die de verhou
ding in de Algemene Vergadering, waar
elk Tand één stem heeft, dikteren. Landen
als Sint Kitts - Nevis, Suriname en Van
uatu, met maar een handvol inwoners -
wegen even zwaar als de Verenigde Sta
ten met 340 miljoen inwoners.
In de Veiligheidsraad van 15 leden, de
'brandweer' van de aarde, zegt de Ameri
kaanse afgevaardigde nu vaker 'njet' dan
de Rus. Ver weggezonken is het idealisti
sche beeld van de wereldwijde menselijke
familie. „Vroeger voelden VN-ambtena-
ren zich in dienst van de VN, in dienst
van het algemene vredes- en welvaartsi-
deaal. Nu is iemand die dat nog voelt een
zonderling. Iedereen acht zich in dienst
van de regering van zijn thuisland. Ieder
een probeert binnen de VN iets voor zijn
eigen land te doen", aldus een andere
Nederlandse VN-er.
Tot in de VN-onderorganisaties, zoals
Unesco (waar Amerika uit is weggelo
pen), de wereldvoedselorganisatie FAO
en de GATT (tarieven- en handelsover
leg) is de stagnatie verregaand. Laat
staan dat problemen als de oorlog tussen
Iran en Irak, de bezetting van Afganistan
door de Russen, de overrompeling van
Cambodja door Vietnam, de dreiging
van de Amerikanen jegens Nicaragua en
het eeuwige bloedbad in Libanon vanuit
het VN-hoofdkwartier in New York kun
nen worden opgelost. Te overweldigend
zijn de ideologische en belangentegen
stellingen. Terwijl toch het eerste hoofd
stuk van het VN-handvest zegt: De VN
beoogt de handhaving van de internatio
nale vrede en veiligheidde leden be
slechten hun geschillen langs vreedzame
weg. zij onthouden zich van bedrei
ging met of gebruik van geweld.
Op 26 juni a.s. wordt in San Francis
co, waar het door de oprichtende staten
is ondertekend, de 40-ste verjaardag van
het handvest gevierd. Het wordt een so
bere studiebijeenkomst. Over iets feeste
lijks konden de lidstaten het niet eens
worden
Veel VN-diplomaten vinden nog enig
houvast aan het nuttige werk dat VN-bu-
reaus als Unicef (kinderfonds) en het
vluchtelingencommisariaat doen. Maar
het is de vraag of voor zulke concrete in-
temartionale samenwerkingsvormen het
diplomatieke mastodont op Manhattan
nodig is.
„Toch is dit het enige toneel waarop
vertegenwoordigers van alle landen ter
wereld elkaar regelmatig ontmoeten. En
dat is toch van belang", zegt Ben San
ders.
„Ja, we ontmoeten elkaar", bevestigt
een vermoeide Duitse VN-dienaar.
„Maar de New Yorkers zien ons als een
doelloze kudde diplomaten en ik kan ze
niet uitleggen dat dat niet zo is."
Hoe hij zo'n leeg leven volhoudt?
„New York is de meest opwindende stad
ter wereld. Ik wil hier blijven wonen. Ik
geef eerlijk toe: Ik ben aan het sparen en
zit daarvoor mijn tijd bij de VN uit. Mijn
enige zorg is dat de zaak wordt opgehe
ven voor ik met pensioen kan."
'e bedrijfsrechercheur. Geen
tform, geen mobilofoon, geen
N en ook geen wapens. Puur sta
tisch en analytisch ontrafelt hij
l! frauduleuze handeüngen bij be-
fren en instellingen die ten einde
laad zijn hulp hebben ingeroepen,
ff liet nu een bank is, een trans-
Ftfirma of een grootwinkelbedrijf,
Nger of later vergist een werkne-
Per zich wel eens in het mijn en
'U fraudeert met de toeristische route'
Door Hans Bos
Zowel de fraudes als de werkzaamheden
van de bedrijfsrechercheurs komen vrij
wel nooit in de openbaarheid. Concur
rent, kranten, bank en aandeelhouders
hoeven immers niet te weten hoe belab
berd de administratie is, zo wordt gerede
neerd. Bedrijven die in hun argeloosheid
nog nooit met bedrijfsfraude zijn gecon
fronteerd, blijven daarnaast tot in het ab
surde volhouden dat 'het alleen bij de
Bedrijfsfraude heeft één gemeenschap
pelijk kenmerk: het ontstaat per ongeluk,
20 zegt G. Hofmann sr, directeur van het
gelijknamige Amsterdamse recherchebu
reau. Deze besloten vennootschap, in
Europa de grootste organisatie die gespe
cialiseerd is in de preventie en opsporing
van fraude, omvat 16 mannen en vrou-
"en, inzetbaar bij de afdelingen 'obser
vatie', 'informatie' en 'intern'. Het moet
uen markt zijn die de komende jaren nog
flink groeit.
De rechercheurs komen uit het be
drijfsleven en niet uit het politiële appa
raat. Jaarlijks vat het Amsterdamse bu
reau drie- tot vierhonderd fraudeurs in
de kraag. Van de 'case-histories' wordt
®en eigen krantje samengesteld. Gemid
deld gaat het bij een fraude om drie ton.
„Eéns in de drie jaar komen we een
fraudeur tegen die opzettelijk met zijn
Praktijken is begonnen. De eerste fraude
In de meeste bedrijven liggen ponsbanden en computer-uitdraaien voor het grijpen en
dan is het niet zo moeilijk voor een fraudeur om zijn slag te slaan.
J FOTO ARCHIEF DE STEM
ontstaat bijna altijd bij haastklussen of
als de werknemer een methode ontdekt
die in zijn ogen net zo goed is, maar snel
ler werkt. Vaak wordt dan uit service
overwegingen tegen de regels gehandeld.
Dan ziet de toekomstige fraudeur hoe ge
makkelijk het eigenlijk is om de op
brengst in eigen zak te stoppen. Als die
grens eenmaal gepasseerd is, gaat de rest
vanzelf'.
G. Hofmann sr. kent na 23 jaar alle
kneepjes van het vak. Hij weet hoe de
doorsnee fraudeur te werk gaat, hij weet
ook hoe hij hem in de kraag moet vatten.
Niet zoals vaak op de tv valt te aan
schouwen door met een ploeg gewapende
medewerkers de man of vrouw in kwestie
op de werkplek te overvallen. Nee, koel
en zakelijk wordt de gang van zaken bin
nen een bedrijf of instelling nagetrokken
totdat de waarheid in een rapport aan de
directie kan worden geopenbaard. Die
neemt uiteindelijk de beslissing of de
fraude eventueel justitieel wordt afge
daan. Een uitweg die overigens volgens
Hofmann slechts sporadisch (twee maal
op de jaarlijkse vierhonderd) wordt ge
kozen. „De directie beslist, wij zijn alleen
de waterdragers", aldus Hofmann.
Het inschakelen van een recherchebu
reau is vaak het gevolg van een eenvoudi
ge rekensom. De waarde van het gestole-
ne, min de kosten van de recherchewerk-
zaamheden. Het inschakelen van een re
cherchebureau fungeert bovendien vaak
als sein aan het personeel dat verder ge
sjoemel zwaar wordt bestraft.
De eerste signalen dat ergens iets
'fout' zit, komen vaak uit de administra
tie. Hofmann acht het nog steeds onbe
grijpelijk dat steevast eerst wordt ge
dacht dat een rekenfout is gemaakt. „Een
terugkerend negatief kasverschil duidt
altijd op fraude", zo luidt de vaste stelre
gel.
De fraudes kunnen in diverse vormen
voorkomen.
9 Goederen. In omvang de grootste ca
tegorie. Bijna tachtig procent van deze
diefstallen wordt gepleegd door eigen
personeel of door mensen die door het
bedrijf als 'vertrouwd' worden be
schouwd.
9 Geld. Vaak het gevolg van malafide
boekingen. Voordeel van geld boven goe
deren: omvat 100 procent van de waar
de, is overal inwisselbaar en ananiem.
Extreem fraudegevoelig zijn technische
bedrijven en handelsfirma's. In beide
sectoren heeft de bedrijfsleiding onvol
doende oog voor en zicht op administra
tieve handelingen. In Nederland staat
bijvoorbeeld meer 'fust' (lege flessen en
kratten) als ingeleverd en dus betaald ge
registreerd dan ooit is geproduceerd.
9 Tijd. Wordt volgens Hofman sr. in
groeiende mate gestolen, vooral door
vertegenwoordigers, servicemonteurs en
andere medewerkers in de buitendienst.
Uit observatie blijkt dat de werknemers
in kwestie 's morgens op een normale tijd
de deur uitgaan en dan, zoals bij het hui
dige fraaie zomerweer een voorkeur aan
de dag blijken te leggen voor de toeristi
sche routes van de ANWB. Hofmann
heeft de ANWB eens schriftelijk bedankt
voor de service om de exacte hoeveelheid
kilometers die elke route telt in allerlei
boekjes te vermelden. Dit aantal wordt
door de fraudeurs, voorzien van een 'uit
bundig' rapport, keurig ter declaratie aan
de werkgever aangeboden.
9 Gegevens. Bedrijfscijfers over plan
ning en omzet worden vaak op verbijste
rend ruime schaal intern verspreid. Als
medewerkers van Hofmann aan het eind
van een werkdag de prullemanden leeg
maken, kunnen ze op de eigen appara
tuur de ponsbanden zo afdraaien, terwijl
computer-uitdraaien voor het meenemen
üggen. De telex-ordners in het doorsnee
bedrijf zijn bovendien steevast keurig
voorzien van de woorden 'telex in' en
telex-uit', zodat het een potentiële frau
deur weinig moeite kost om de handel en
wandel van een bedrijf in beeld te krij
gen. Als een ordner even spoorloos is,
denkt de betrokkene: ach, die zal Jans
sen wel hebben. De centrale vraag in dit
soort gevallen: is de laatste twee jaar
iemand naar de concurrentie overge
stapt? Zo ja, dan is vast een 'slaper' in
huis.
9 Afpersing, ontvoering en chantage. De
Eolitie heeft geen mankracht om deze de-
cten te voorkomen. Bovendien vormt
de bedrijfsrechercheur de hulptroep tus
sen bedrijf en de politie als het tot onder
handelingen mocht komen.
De 16 werknemers van Hofmann Be
drijfsrecherche BV houden zich om te
beginnen bezig met observatie van moge
lijke fraudeurs op het werk en langs de
openbare weg. Het bestedingspatroon
wordt in de gaten gehouden en er wor
den indien noodzakelijk zelfs foto's ge
maakt. Tachtig procent van de gestolen
goederen verdwijnt via het huisadres.
Het meeste frauduleuze geld verdwijnt
volgens Hofmann' in de zakken van de
schaarsgeklede juffrouwen in de privé-
clubs.
De informatie-afdeling van het bureau
buigt zich over de zogenaamde 'dode' ge
gevens in gidsen en tijdschriften. De in
terne afdeling tenslotte combineert de
bevindingen van 'observatie' en 'infor
matie'.
Hofmann: „In elk bedrijf ga ik op
zoek naar 'de man met het boekje'. Er is
altijd iemand die alles voor alle zeker
heid heeft bijgehouden. Hij is daar nooit
mee in de openbaarheid getreden omdat
de directie het hem nooit heeft gevraagd;
het tenslotte om collega's gaat en hij"
bang is voor 'bruinwerker' te worden
aangezien. De fraudeurs, zo leert de erva
ring, zijn overigens meestal chefs van een
afdeling.
Als we ze op het spoor zijn, willen ze
altijd praten. Alleen maar om uit te vis
sen hoeveel wij weten. Fraudeurs zijn
doorgaans opgelucht dat de directie niet
de politie inschakelt en gaan zonder pro
testeren met ontslag akkoord. Ik vind
echter dat ze dat nooit moeten doen zon
der overleg met hun advokaat.
Merkwaardig is altijd dat 'de werk
vloer' van eventuele fraudes allang op de
hoogte is. Als de tam-tam in een bedrijf
eenmaal gaat werken, komen de verkla
ringen vanzelf.
De laatste jaren krijgen wij steeds meer
opdrachten via de ondernemingsraden.
Die zeggen dan tegen de directie: laat
dat maar eens uitzoeken. Waarom daar
zo weinig van in de openbaarheid komt?
Ach de directie wil in dergelijke gevallen
maar ding: rust in het bedrijf."
