Portugal krijgt zijn mooie zomer niet
Toeristische kwaliteit
in Spanje aan de prijs
Joodse extremisten
pikken vrijlaten
van Palestijnen niet
Mogelijkheden met DNA niet overschatten
OM AAN
Tegenspraak
BEGINNENDE STAAT VAN
ANARCHIE OP WESTBANK
VAN MAAREN
BE STEM COM
DONDERDAG 6 JUN11985
1 ACHTERGROND5
STRANDEN AAN ONDERZOEK ONDERWORPEN
Stuwmeer
Alternatief
Campagne
Explosief
Interferon
Niet zinvol
Buiten zinnen
Steun
Afstand
Onvergeeflijk
DONDERDAG 6 JUN111
Om Pa te helpen
't allemaal wat
dichterbij te halen
158,-
Door Anton Theunissen
HET had in Portugal
zo'n mooie zomer kunn-
nen worden. Het arme
land zou niet alleen niet
meer te hoeven lonken
naar Europa als sym
bool van voorspoed en
vooruitgang, het zou na
honderd maanden on
derhandelen toegelaten
worden tot de rijke
Europese Gemeenschap.
Dat feestje gaat op 12 juni
wel door, maar de feest
vreugde is deze week al
grondig bedorven door de So
ciaal-Democraten (PSD), de
kleine regeringspartner van
Soares' socialisten, die dins
dag uit de Grote Coalitie is
gestapt.
De socialistische premier
Mario Soares, de man die al
jaren zijn politieke troeven
op de Europese Connectie
heeft gezet, had het zich an
ders voorgesteld. Hij had
Europa een stabiel Portugal
T5 PAGINA
Mario Soarez..feest
vreugde bedorven.
- F0T0UPI
willen aanbieden, een land
dat na de zeer turbulente ja
ren orde op zaken heeft ge
steld, met aan het hoofd een
zeer krachtige regering.
Soares heeft de laatste
maanden de trots van de
Portugezen gestreeld door
erop te wijzen, dat Portugal
zijn 'Europees-zijn' niet hoeft
waar te maken. In histori
sche perspectief is dat juist.
Bijna tweehonderd jaar lang
was Europa in de ogen van
de rest van de wereld weinig
meer dan Portugal. En het is
historisch ook juist, dat de
expansiedriften van andere
Europese landen, met name
Spanje en Frankrijk, de Por
tugezen dwongen in andere
delen van de wereld te zoe
ken naar vrienden en goede
ren. Soares zei het onlangs
zo: Portugal moet de erfenis
van zijn gouden verleden nog
verwerken, een gouden ver
leden dat Portugal zowel iso
leerde als bevrijdde.
Maar toen was het weer
zomer in Portugal, waarin de
politici doorgaans niet de
lommer zoeken in de scha
duw van de kurkeiken en
palmbomen, maar hun ge
moederen laten verhitten in
de broeierige straten van
Lissabon.
Deze zomer vormt daarop
geen uitzondering en de poli
tieke onrust is ook niet ge
heel onbegrijpelijk als men
kijkt naar de bergen politie
ke munitie die bij wijze van
spreken bij de voordeur van
elke burger ligt opgestapeld.
Al sinds de dood van de
leider van de Sociaal-Demo
craten, Mota Pinto, ruim een
maand geleden, was het on
rustig in de Grote Coalitie.
De PSD raakte intern ver
deeld over het te voeren be
leid en de voortzetting van de
steun aan de regering. De lei
ding van de PSD verweet de
socialisten plotseling getreu
zel bij de hervorming van de
landbouw, de industrie en de
starre arbeidswetten (d.w.z.
Soares brengt de zaken niet
snel genoeg terug in het ka
pitalistische gareel). Onmid
dellijk na Mata Pinto's dood
bleek al, dat een groot deel
van de PSD wilde breken
met dè socialisten.
Tijdens het onlangs gehou
den partijcongres van de
PSD bleek de verdeeldheid
nog groter geworden. Toen
Anibal Cavaco Silva, een
econoom een oud-minister
van Financiën en nooit een
vriend van de socialisten, ook
nog gekozen werd tot opvol
ger van Mota Pinto, was het
lot van de Grote Coalitie be
zegeld.
Silva liet eerst vaag weten,
dat 'de deur openstaat voor
onderhandelingen over veel
verdergaande hervormingen
en sanering van de Portugese
economie'. Vervolgens legde
hij de lont bij het politieke
kruitvat door aan te kondi
gen, dat de PSD bij de ko
mende presidentsverkiezin
gen in november niet pre
mier Mario Soares (die zich
waarschijnlijk in juli kandi
daat zal stellen en een beetje
rekende op de steun van zijn
coalitiepartner) zal steunen,
maar Soares' 'vijand', de con
servatieve christen-demo
craat Diogo Freitas do Ama-
ral. Deze slimme professor,
die ooit met Soares in een
'rampzalige' coalitie heeft
gezeten, gaat als onafhanke
lijke kandidaat met een con
servatief programma de ver
kiezingen in.
Soares was des duivels
over zoveel gekonkel achter
zijn rug en in zulke situaties
gaan Portrugese politici zich
gedragen als zichzelf vernie
tigende scorpioenen. Rancu
ne, verdachtmakingen en in
trigues vergiftigen het poli
tieke klimaat, niet in het be
lang van het land, maar ter
meerdere glorie van het
eigen belang en eigen partij.
Op dat punt bij af is Portugal
nu weer.
Dat is jammer, want de
'Grote Coallitie', die het land
in rustiger politiek vaarwa
ter heeft gebracht, heeft
sinds juni 1983 zeker enig
succes gehad met de gezond
making van de economie.
Zwaartepunt daarbij lag op
verbetering van de beta
lingsbalanspositie en een be
perking van de omvang van
de buitenlandse schulden. Na
twee jaar zijn de eerste re
sultaten geboekt.
De prijs voor dat beleid is
overigens niet onaanzienlijk:
het land kent een werkloos
heid van 10 en de koop
kracht is ineengeschrompeld.
In 1982 was nog sprake van
een groei met 3,5 In 1983
'groeide' de economie met-0,5
en vorig jaar was er zelfs
een teruggang met -1,6%.
De koopkracht nam vorig
jaar met gemiddeld 7,5 af,
de bestedingen minder, 4
omdat er minder werd ge
spaard. Voor dit jaar rekent
de regering op een groei van
3%.
Met de bedrijven in Portu
gal gaat het slecht, een aantal
overheidsbedrijven is zwaar
verliesgevend, maar er is een
lichtpuntje: de buitenlandse
investeringen nemen fors (3j
toe. Ook de ontwikkeling
van de handel is hoopgevend,
maar een smet op de econo
mische resultaten worden
geworpen door de weigering
enige maanden geleden van
het IMF een laatste krediet
tranche van 90 miljoen dollar
ter beschikking te stellen aan
overheidsbedrij ven.
Macro-economisch gezien
niet zo'n slecht resultaat,
maar de gewone Portugees
koopt er weinig voor. Hij zit
voorlopig in de misère en het
is de vraag, hoe lang een al
verpauperd volk, zelfs een
tamelijk gelaten volk als het
Portugese, een voortdurende
daling van koopkracht en het
niet ontvangen van loon zal
accepteren zonder in opstand
te komen. De eerste signalen
daarvoor zijn er: massale
stakingen over heel Portugal.
Het zal in Portugal ook dit
jaar vooral een hete zomer
worden, maar mooi is nog
wat anders.
Door Paul van der Voort
BARCELONA - Het ge
renommeerde Spaanse
consumentenblad Ciu-
dadano heeft een uitge
breide studie gemaakt
van de stranden langs de
5061 kilometer lange
Spaanse kust.
De vakantie-oorden wer
den beoordeeld op grond van
de volgende criteria: de ge
zelligheid, de aanwezigheid
van sportinstallaties en de
geschiktheid voor gezinnen
die met jonge kinderen op
vakantie gaan. Het onder
zoek toont aan dat de meer
dan 5000 kilometer lange kust
tegemoet kan komen aan de
meest uiteenlopende wensen
van de 1,5 miljoen Nederlan
ders die ook dit jaar weer op
zoek gaan naar de Spaanse
zon.
Wat de ideale gezinsstran-
den betreft, heeft Ciudadano
een aantal plaatsen geselec
teerd die allemaal in hoofd
lijnen beantwoorden aan de
volgende beschrijving: de
stranden en de zee zijn
schoon; er zijn geen lastige
muskieten en de temperatu
ren zijn 's nachts niet bloed
heet; de watervoorziening is
het hele hoogseizoen gega
randeerd; de stranden lopen
heel geleidelijk af in de zee
en voor alternatief vermaak
voor jong en oud is er altijd
wel een goede oplossing dicht
in de buurt.
Omdat het weer in de
noordelijke kust van de At
lantische Oceaan niet altijd
even goed is, beperkt de be
schrijving zich tot de eilan
den en de kusten van de Mid
dellandse Zee. Een waar
schuwing vooraf is overigens
wel op zijn plaats: voor kwa
liteit moet in Spanje in som
mige gevallen behoorlijk
worden betaald. Wanneer dit
het geval is, dan wordt dit
nadrukkelijk vermeld.
Afzakkend vanaf de
Spaans-Franse grens komen
we de volgende stranden te
gen die uitstekend zijn ge
schikt voor een onbezorgde
vakantie met het hele gezin.
De provincie Gerona opent
de rij met achtereenvolgens
de plaatsjes La Escala, San
Feliu de Guixols en Tossa de
Mar.
La Escala ligt in een schit
terende omgeving en is bo
vendien voor verschillende
sporten uitstekend uitgerust.
Voor kinderen zijn er bij
voorbeeld veel minigolfba-
nen en cartingmogelijkhe-
den. De oudere kunnen onder
andere genieten van diepzee-
duiken in het heldere water
voor de kust. Op slechts een
twintigtal kilometers afstand
ligt bovendien het mooie
stadje Figueras, waar het
museum staat van Salvador
Dali, de wereldberoemde
surrealistische artiest.
Ook het volgende plaatsje,
San Feliu is voor kinderen
een waar paradijs voor het
veilig beoefenen van allerlei
watersporten. De vele Ro
meinse en Middeleeuwse ruï
nes en het plaatselijke mu
seum garanderen bovendien
vele uren van boeiend en
leerzaam cultureel vermaak.
Een van de meest bekende
gezinsvakantieoorden is ver
volgens Tossa de Mar. Ook
hier vindt men schitterende
overblijfselen van de rijke
Romeinse en Middeleeuwse
cultuur. De rotsachtige kust
is voor de kinderen een on
uitputtelijke bron van ver
maak. In Tossa zijn welis
waar veel hotels, maar ge
zien de grote populariteit van
het plaatsje is het wel raad
zaam om al enige tijd van te
voren overnachtingen te re
serveren.
In de volgende provincie -
die van Barcelona - is met
name het vakantieoord Vila-
nova i la Geltru uitstekend
geschikt voor het hele gezin.
Het strand is heel veilig en
men kan er terecht voor al
lerlei soorten vermaak. Het
vlakbij gelegen stuwmeer is
een tussendoorbezoekje meer
dan waard. Zo'n veertig kilo
meter verder naar het zuiden
- al in de provincie Tarrago
na - is het plaatsje Torre-
dembarra een ideaal punt
voor een veilig en ongestoord
verblijf. Hier vindt men een
van de allerschoonste en
bestverzorgde stranden van
heel het land.
De tot nu toe opgesomde
vijf plaatsjes zijn ideale va
kantieoorden voor het hele
gezin. Ze zijn echter niet
goedkoop: voor de geboden
kwaliteit moet volgens het
blad Ciudadano behoorlijk
worden betaald. Grote gezin
nen kunnen zich dan ook heel
veel harde guldens uitsparen
door iets verder af te zakken
naar het zuiden. In de vol
gende provincies Castellon,
Alicante en Murcia liggen
enkele stranden waar men
voor uitstekende kwaliteit
heel wat minder betaalt.
Om te beginnen het plaats
je Oropesa, zo'n 100 kilometer
boven Valencia. Dit vakan
tieoord heeft weliswaar geen
surfplankschool, maar daar
staat tegenover dat liet een
van de weinige Spaanse
stranden is waar men bewust
allerlei activiteiten organi
seert voor de bezoekers van
jong en oud. Voor de kinde
ren zijn er bijvoorbeeld wed
strijden in het bouwen van
het mooiste zandkasteel;
voor de wat oudere zijn er al
lerlei cursussen in bijvoor
beeld video-, schilder- en
beeldhouwkunst.
Ook het plaatsje Torrevie-
ja - zo'n 50 kilometer ten zui
den van Alicante - is een ide
aal en redelijk betaalbaar
vakj antieoord voor het hele
gezin. De jeugd leeft zich uit
met speciaal georganiseerde
hengel wedstrijden. Na zes
uur 's avonds is het tijd voor
het georganiseerd beoefenen
van de surfplankkunst. Er is
een jachthaven en in de
buurt liggen schitterende in
hammen in de kust.
Nog verder naar het zui
den treft men nog een vijftal
Spaanse kust voor elk wat wils.
stranden aan die volgens het
Spaanse consumentenblad
een aantrekkelijk alternatief
zijn voor gezinnen die op
zoek zijn naar een schoon,
veilig en redelijk betaalbaar
vakantieoord. In de provincie
Murcia, de plaatsjes La Man
ga en Mazarron; in Cadiz, het
schitterende zandstrand van
Conil en - in de provincie
Huelva - Matalascanas en
het nog echt goedkope Isla
Cristina in de uiterste zuid
punt van de grens met Portu
gal. Tot slot nog een tip voor
gezinnen die het eiland Mal-
lorca uitkiezen als vakantie-
doel. Het redelijk betaalbare
plaatsje Alcudia is hier het
ideale oord. Het waterplezier
aan het strand kan hier wor
den afgewisseld met wande
lingen door de schitterende
bossen waardoor deze va
kantieoase is onringd.
Het blad Ciudadano on
derzocht ook wat de meest
gezellige vakantieoorden zijn
aan de lange Spaanse kust.
Niet iedereen is het natuur
lijk eens over de ware bete
kenis van dit woord. Toch
zullen de meeste mensen "wel
vinden dat een stadje gezellig
is als je er leuk kunt wande
len; als er veel terrasjes zijn;
als je 's nachts uit kunt gaan
en als er kan worden genoten
van musea en volksfeesten
die typisch zijn voor het land.
Die gezelligheid van een
plaatsje moet natuurlijk te
gelijkertijd zo gevarieerd
zijn dat het leuk is voor de
vaak totaal uiteenlopende
wensen van jong en oud. De
eerste plaats in een lange rij
wordt volgens Ciudadano on
betwist ingenomen door het
wereldberoemde Torremoli-
nos, aan de zuidelijke kust
van Malaga. Vervolgens de
schitterende en gezellige stad
Puerto de Santa Maria in het
verre Cadiz. Benidorm in
Alicante, Sitges in Barcelona
en El Arenal, nabij Palma de
Mallorca nemen de volgende
ereplaatsen in. De artistieke
sfeer van het Arabisch geo
riënteerde Mojacar in Alme-
ria, de swingende discothe
ken van Playa de Aro in Ge
rona en natuurlijk Ibiza
moeten in deze 'gezelligheid'-
lijst natuurlijk met nadruk
worden vermeld.
De duizenden kilometers
Spaanse kust bieden werke
lijk voor elk wat wils. Ook
voor de echte sportliefheb
bers zijn sommige plaatsen
een waar paradijs. Het meest
opvallende stadje is onge
twijfeld Tarifa in de zuid
punt van Spanje. Volgens de
experts is het een droomwe
reld voor alle liefhebbers van
de surfplanksport. Het is na
melijk de enige plaats in heel
Europa waar men op de gol
ven spectaculaire pirouetten
maken kan. Andere plaatsen
met opvallende sportfacili
teiten zijn Ampuriabrava en
Palamos in Gerona, Castell-
defels in Barcelona en Salou
in Taragona. Zaken als zeil-
scholen en tennisbanen vindt
men er in overvloed.
Door onze correspondent
Rob Simons
JERUZALEM - De uit
wisseling van 1150 Pa
lestijnse gevangenen te
gen 3 Israëlische militai
ren heeft tot een groot
scheepse intimidatie
campagne van Israëli
sche extremisten op de
bezette westelijke Jor-
daanoever geleid. Vooral
het feit dat 600 vrijgela
ten Palestijnen waaron
der enkele tientallen die
een moord hadden ge
pleegd verkozen naar
him huizen in Israël of
in de bezette gebieden
terug te keren heeft als
een rode lap op een stier
gewerkt.
De heethoofden onder de
joodse kolonisten op de
westelijke Jordaanoever zijn
al schietend en eigendommen
van Palestijnse burgers ver
nielend de straat op gegaan
om te laten blijken dat zij in
bezet gebied de dienst uitma
ken. In deze beginnende staat
van anarchie staan de Israë
lische bezettingsautoriteiten
toe te kijken terwijl bendes
van bewapende joodse kolo
nisten de westelijke Jor
daanoever voor de Palestijn
se bevolking onveilig maken.
In een vreesaanjagende
campagne zijn vrijgelaten
Palestijnen door joodse kolo
nisten telefonisch bedreigd,
huizen beschoten, ruiten in
gegooid en werden ze op an
dere manieren lastig geval
len. Als er in enkele gevallen
al wordt ingegrepen, treden
leger en politie niet doeltref
fend tegen de joodse ordever
stoorders op. De joodse kolo
nisten willen de Palestijnse
ex-gevangenen zo veel angst
inboezemen dat ze uit eigen
beweging hun biezen pakken
en uit de door Israël bezette
gebieden verdwijnen.
Drie Palestijnen die we
gens moord tot levenslange
gevangenisstraf waren ver
oordeeld, zijn inmiddels als
gevolg van de dreigementen
naar Jordanië vertrokken.
Een van de vertrokken Pa
lestijnen uit een dorp bij
Bethlehem begreep de on
dubbelzinnige boodschap van
kolonisten uit een joodse ne
derzetting Tekoa nadat zij
een afgehakte hondekop in
zijn tuin hadden gegooid en
de voordeur van zijn huis
met bloed hadden besmeurd.
Met hun vertrek moesten de
Palestijnen van de Israëli
sche autoriteiten afstand
doen van het recht op terug
keer naar de westelijke Jor
daanoever;1 "J
ilabni-jüci
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend ©076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren rnaandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rani* rolatioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Kees Buijs
„DE recombinant DNA technologie is een zeer be
langrijke ontwikkeling, die een groot aantal nieu
we mogelijkheden opent op medisch, biologisch en
technologisch terrein. Maar die technologie wordt
door haar beoefenaars èn door buitenstaanders
overschat."
Nuchtere woorden van dr. H. Schellekens, arts, medisch
microbioloog en thans plaatsvervangend directeur van het
Primatencentrum van TNO. Deze pionier op het gebied van
medische toepassingen van de recombinant DNA technolo
gie in ons land is de schrijver van 'Bouwstenen van de erfe
lijkheid', een boek dat zojuist is verschenen.
Sinds een jaar of tien is het technisch mogelijk om erfelijk
materiaal van verschillende oorsprong te combineren. Deze
techniek kon worden gebruikt om bijvoorbeeld het erfelijk
materiaal uit een menselijke cel in een bacterie te zetten.
Maar van meet af aan is tevens gewaarschuwd voor de
gevolgen. Er kunnen immers vormen van leven worden ge
maakt die in de natuur niet voorkomen en die natuurlijke
even wichten kunnen verstoren; waarschuwingen die in 1973
kwamen van de betrokken wetenschappers zelf.
Nadat aanvankelijk in de Verenigde Staten, en later ook
in ons land, de DNA-technologie met zo strenge voorschrif
ten werd omgeven dat er praktisch geen onderzoek mogelijk
was, zijn de regels later versoepeld. Momenteel is in Neder
land ongeveer evenveel mogelijk als in de VS, terwijl er ook
een einde lijkt te zijn gekomen aan de discussie over de aan
vaardbaarheid van DNA-experimenten.
Iedere belangrijke ontwikkeling van een nieuwe techno
logie leidt tot een periode van overschatting, stelt Schelle
kens. Men neigt er toe om van recombinant DNA-technolo
gie niet een middel te maken, maar een doel op zichzelf.
Er studeert op dit moment geen moleculair bioloog af of
hij heeft DNA-technologie in zijn pakket. De wetenschappe
lijke tijdschriften staan er bol van. De indruk wordt wel ge
wekt dat alle problemen rond een eiwit zijn opgelost wan
neer het gen daarvan bekend is. Dit is slechts schijn, stelt
Schellekens vast.
Als voorbeeld noemt hij de aanmaak van interferon - een
eiwit dat o.a. de vermenigvuldiging van virussen remt -
door bacteriën. Er zijn patiënten die na behandeling met in
terferon, gemaakt door bacteriën, antistoffen gaan produce
ren. Die worden alleen gemaakt wanneer het lichaam iets
als vreemd beschouwt. Kennelijk is interferon uit bacteriën
toch niet precies identiek aan interferon zoals dat door de
mens zelf wordt gemaakt.
Soms wordt DNA-technologie ook in de industrie doel in
plaats van middel. Bepaalde eiwitten worden nu gemaakt
omdat ze kunnen worden gemaakt, niet omdat er een drin
gende behoefte aan bestaat. Schellekens noemt dat 'het Con
corde effect'.
De overschatting van de mogelijkheden van recombinant
DNA technologie kan men volgens hem óók de tegenstan
ders in de schoenen schuiven. „We zijn niet bezig met met
het creëen van nieuwe eigenschappen, maar hoogstens van
nieuwe combinaties van eigenschappen die, om bepaalde re
denen, niet in de natuur voorkomen."
Men kan aannemen dat elke combinatie van erfelijke
eigenschappen in de natuur al eens is geprobeerd en dat be
paalde combinaties niet in staat zijn te overleven. Allerlei
soorten worden onmiddellijk overvleugeld door soortgeno
ten die erfelijk minder of anders zijn belast.
De discussie over de gevaren dat DNA-manipulatie bij
voorbeeld een biologische oorlogsvoering dichterbij brengt,
vindt Schellekens niet zinvol. „Laten we blij zijn met de
nieuwe mogelijkheden en ons concentreren op de vraag op
welke manier zij ten voordele van de hele mensheid kunnen
worden gebruikt."
'Bouwstenen van de erfelijkheid' is ondanks het moeilijke
onderwerp een helder en ook duidelijk geïllustreerd boek,
zeer geschikt voor een groter publiek. Schellekens geeft een
neutraal overzicht van de mogelijkheden van recombinant
DNA. De meningsvorming laat hij aan de lezers over. Het
boek is uitgegeven door Meulenhoff Informatief.
De woede en verbittering
over de vrijlating van de Pa
lestijnse terroristen heeft
volgens de militaire com
mandant van de centrale sec
tor generaal Amnon Lipkin
Shahak tot een explosieve si
tuatie onder de joodse kolo
nisten in de bezette gebieden
geleid. Shahak vreest dat de
joodse kolonisten ernaar zul
len streven dat de Palestijnse
ex-gevangenen alsnog zullen
worden uitgewezen. Hoewel
de commandant verklaarde
dat hij wetsovertredingen
niet zal toestaan, wordt de
ordehandhaving door de Is
raëlische bezettingsautoritei
ten tegenover joodse kolonis
ten voornamelijk met de
mond beleden.
De autoriteiten wekken de
indruk dat zij een ruime ma
te van begrip kunnen op
brengen voor de gewelddadi
ge acties van de kolonisten,
die hun wellicht niet onwel
gevallig zijn. De extremisten
onder de kolonisten zijn vol
gens diezelfde autoriteiten
door de uitwisseling, waar
door nu honderden Palestijn
se terroristen vrij in de be
zette gebieden kunnen rond
lopen, buiten zinnen geraakt
en niet meer in de hand te
houden. Tot dusver konden
ze ook vrijwel ongestraft hun
gang gaan.
Het Israëlische leger heeft
nauwelijks een vinger uitge
stoken toen huizen van voor
malige gevangenen en hun
gezinnen door kolonisten
werden beschoten of pam
fletten in de bezette Arabi
sche dorpen en steden wer
den verspreid waarin met
harde acties werd gedreigd
als de vrijgelaten Palestijnen
niet het door Israël bezette
gebied zouden verlaten. De
kolonisten komen onuitgeno
digd in de dorpen op bezoek
om er de bevolking voor de
keus te stellen om de door
hen ongewenste elementen
uit hun midden te verbannen
of anders voor de onaange
name gevolgen op te draaien.
De leiders van de raad van
joodse nederzettingen op de
westelijke Jordaanoever
steunen acties die erop zijn
gericht 'vrijgelaten moorde
naars' uit het gebied te ver
bannen. Die acties zijn met
intimiderende telefoonge
sprekken en 'vriendelijke'
bezoeken aan dorpshoofden
begonnen en zullen langza
merhand worden opgevoerd
en een harder karakter krij
gen. De kolonisten hebben er
al openlijk kond van gedaan
dat zij „wel zullen doen wat
de staat als zodanig moet na
laten."
De agressieve confronta
tie-politiek wordt nog gesti
muleerd doordat de geografi
sche afstand tussen de vrij
gelaten Palestijnen en op
wraak beluste kolonisten
vaak niet meer dan enkele
kilometers en soms slechts
honderden meters bedraagt.
Gezinnen van vrijgelaten
Palestijnen in Hebron zijn 's
nachts al door kolonisten uit
de naburige joodse nederzet
ting Kirijat Arba door waar
schuwingsschoten opge
schrikt. De Arabische bur
gers die door-hun-18*jarige
ervaring met de bezetting
hebben geleerd dat Që Israë
lische autoriteiten geen af
doende bescherming bieden,
hebben uit vrees voor vergel
ding in de meeste gevallen
nagelaten een klacht in te
dienen.
De extremistische Kach-
beweging van Knesset-lid
rabijn Kahane is vastbeslo
ten de vrijgelaten Palestij
nen op te sporen om met ze af
te rekenen. In deze vogelvrije
sfeer van intimidatie, geweid
en rechteloosheid is het Is
raëlische ideaal van een
vreedzame samenleving van
joden en Arabieren op de be
zette westelijke Jordaanoe
ver ver te zoeken.
In Kirijat Arba hebben de
kolonisten hun campagne-
hoofdkwartier gevestigd,
waar de acties worden ge
coördineerd om de levens van
de in bezet gebied in vrijheid
gestelde Palestijnen onmoge
lijk te maken en ze te dwin
gen alsnog de rivier de Jor-
daan over te steken. In Na-
blous zijn pamfletten ver
spreid ondertekend door
joodse kolonisten waarin de
vrijgelaten Palestijnen wor
den aangespoord het gebied
zo snel mogelijk te verlaten.
In de in het Hebreeuws,
Arabisch en Engels gestelde
pamfletten wordt betoogd
dat vreedzame betrekkingen
tussen de joden en hun Ara
bische buren niet mogelijk
zijn zolang de voormalige
Palestijnse gevangenen, die
'onvergeeflijke zonden' heb
ben begaan, nu in hun huizen,
blijven zitten. Op pamfletten,
die de afgelopen dagen op
muren bij de huizen van vrij
gelaten Palestijnen in He-
bron werden aangeplakt,
staat in het Arabisch te le
zen: „Hier woont een terro
rist en een moordenaar. Zijn
bestaan hier brengt hem en
zijn omgeving in gevaar. Wij
raden aan hem weg te stu
ren." De pamfletten zijn on
dertekend door „Uw joodse
buren."
De rechteloosheid op "e
bezette westelijke Jordaan
oever heeft al zulke vormen
aangenomen dat er sprake is
van een gezagsvacuüm dat
door de kolonisten wordt op
gevuld. De bezettende macht,
die haar gezag niet uitoefent,
geeft een vrijbrief aan een
gewapende militie om het
recht in eigen hand te nemen
De kolonisten maken ®e
hun vogelvrij-verklarmê
van de Palestijnen en hun®"
timidatie-beleid een eind aan
Israël als een democratische
rechtstaat waar alle burgers
de
■je
veiligheid van alle burgefS
om haar bestuur.
voor de wet gelijk zijn en
regering borg staat voor
Vervolg van pagina 1
pe Officier zegt de zaak 'ri
goureus' te willen aanpakken.
u|i beschikt inmiddels over
het rapport van de AID. Vol-
ns dat rapport was sprake
van een cocktail met natuur
lijke hormonen.
Mr. Wabeke distancieert
,jch voorlopig van de vraag of
de bij W. aangetroffen groei-
hormenen verboden zijn. Hij
vindt het veel belangrijker dat
eerst wordt onderzocht of W.
-ich schuldig heeft gemaakt
aan artikel 174 Strafrecht. Dat
houdt zich bezig met de ver
hoop van voor de gezondheid
schadelijke waren. De maxi
mumstraf daarvoor bedraagt
20 jaar.
Viss<
(ADVERTENTIE)
Kompakte kwaliteitskijker, type
8x40 MC, met één hand in te
stellen. Inklusiefdraagtas.
OPTICIENS VAN PROFESSIE
KENNERS VAN KONTAKTLENZEN
Breda: Ginnekenstraat 16, tel. 138370.
Maandag v.a. 13.00 uur geopend.
Kinderporno
VOOR de strafbaarheid van
kinderpornografie gelden
strengere criteria dan voor
pornografie met volwassenen.
Niet de wijze waarop het pu
bliek met kinderpornografie
geconfronteerd wordt (gewild
of ongewild zoals bij volwas
senenpornografie) is hierbij
doorslaggavend, maar de
vraag of die kinderpornogra
fie, gezien de aard van de af
beeldingen, voor een belang
rijk deel van de bevolking
kwetsend is in het eerbaar-
heidsgevoel. Dit heeft de
rechtbank in Amsterdam ge
vonnist in het proefproces
over strafbaarheid van han
delaren in kinderpornografie.
Kerncentrales
HET kabinet streeft er naar de
beslissing over de bouw van
twee nieuwe kerncentrales in
januari 1986 aan de Tweede
Kamer aan te bieden. Dit heeft
minister Ruding, als minister
van Economische Zaken ad in
terim, aan de Tweede Kamer
meegedeeld in antwoord op
schriftelijke vragen naar aan
leiding van het regerings
standpunt met betrekking tot
net Eindrapport Maatschap
pelijke Discussie Energiebe
leid.
c
v
DE SITUATIE is natuurlijk niet hel
op dit moment toch min of meer
Vietnam en Afghanistan. Uiteraarc
toenmalige Vietcong niet te vergeli
9eruste Afghaanse vrijheidsstrijde
9eografisch verschil tussen de jun
oam en het woeste hooggebergte
oe huidige ontwikkelingen in Afgh
oe Amerikaanse strijd in Vietnam,
kopeeS tien 'aar 9eleden met een
De Russische partijleider Gorbat
oe Pakistaanse president Zia UI I
yeen militaire oplossing mogelijk i
stan. En eind mei verklaarde een
panada dat hij zou kunnen insten
TÏeni9de Naties dat is gericht 0|
w ,roePen uit Afghanistan,
woorden die op het eerste gezi
zott °Ps,e"'n9- De Russen schijnt
enen van nog meer manschappe
yevoed vanuit de vluchtelingenkar
l?enen Afghanen in erbarmelijke
Viot breken. De Amerikanen
hio maar 00,< de Russische a
staat in schrille tegenspraak
sproken teksten
k,,r)!?n' iuis' °P bet moment dat z
2j "big wordt zijn de Russen bezig
ena offensief. Russische elitetroe
oh'eriee1, vegen de Kunar-vallei
kict= nse verzet af te snijden van 1
hi«?n' Wel|icht wint de Sovjet-Uni
m °ne door is gebleken dat milit
oei?ïn afle99en tegen de combir
moe? 'n een 'deologie. Hoeveel R
nor Ien er n°9 vallen alvorens de F
°9en willen zien?.