Een stadion
als open
grafkelder
Vlag in Italië halfstok
VRIJDAG 31 ME11985
,111 PAGINA 4
SBINNEN-BUITENLAND:
IlSÉSfe -
Liverpool: 'Stadion ongeschikt voor finale'
Britse kranten vol met 'diepe schaamte'
ie
nt
3t
!n
ig
ot
ï-
ts
[h-
el
's
Fraaie ligging van het
gebouw, waar het EP
een maal per maand een
week bijeen komt. Dat
gebouw is overigens ge
huurd van de Raad van
Europa.
willen zien. Er is te weinig
dialoog. Ik mis het echte de
bat dat voor het goed func
tioneren een wezenlijke
zaak is." Jessica Groenen-
daal: „Er wordt wat opgele
zen van een stuk papier en
weg zijn ze. Er is een veel te j
groot absenteïsme. Natuur
lijk, er zijn andere zaken
aan de orde dan alleen de
plenaire vergadering, maar
er is nu geen sprake van een
wezenlijk debat."
Klacht
De grote klacht dat het
nationalisme de eenwording
van Europa nog steeds in de
weg staat, wordt 5oor de
drie nieuwkomers gedeeld.
„Dat is veel sterker aanwe
zig dan ik dacht", aldus Ben
Visser. „Dat gaat door alle
fracties heen, ook binnen de
socialistische fractie, waar
je te maken krijgt met puur
nationale opstellingen. En
het is zelfs treurig dat natio
nale geschillen, zoals tussen
de Britse Labour- en conser
vatieve partij, hier worden
uitgevochten."
Pam Cornelissen voelt in
het parlement zelfs een re
nationalisatie-tendens. „Dat
is een uiterst slechte zaak.
Het gaat niet alleen om de
verschillen tussen noord en
zuid, het gaat veel dieper. Ik
denk dat we daar al voor een
groot gedeelte vanaf zouden
komen als we de spreektijd
niet zorgvuldig verdeelden
over de nationaliteiten,
maar over de fracties." Jes
sica Groenendaal: „Die na
tionale tendens is groter ge
worden sinds we opge
scheept zitten met uiterst
rechts. Maar je moet bij
sommige anderen eens zien
wat er gebeurt als er de kans
is dat ze op de nationale tv
komen. Dan is het net zo
lang wurmen tot ze voor de
camera staan."
idden van de vorige eeuw - bij het
van de Franse revolutie en de in-
>lutie - heeft het gezin voorgoed
re conditie gekregen. Tot dat mo
gezin ook een arbeidsgemeen-
t. Nu werden gezin en werk uit el-
ter beginnen de vrouwen met hun
icipatiestrijd (Aletta Jacobs) en
uk steeds meer te liggen op de ge-
id van man en vrouw. De koeste-
an het gezin komt naar voren en
it onder een ander psychologisch
gen. De gezinsleden stellen zich
>r elkaar.
het autonome gezin met een eigen
ereld en met een afwijzing van het
rden als kerk en buurt. Meer dan
;t moderne Westerse gezin kwets-
n en dat uit zich niet alleen in het
de kinderen en in echtscheiding.
is er, aldus Kooy, een trend zicht-
er wisselende relaties. Dat is het
at hij noemt 'individuatie', te ver-
aan zijn trekken laten komen van
et spruit voort uit de wens tot veel
lende behoeften van de moderne
Kooy hangt het al dan niet door-
ze trend af van de economische
oog Kooy wil geen waarde-oor-
n over het gezin anno 1985. Wel is
lij het 'terug naar het traditionele
nister Brinkman niet ziet zitten,
gen een onmogelijkheid. „Restau-
oude gezin kan niet meer", zegt
Vragen en nog eens vragen
BRUSSEL (RTR) - Fans, sportbe
stuurders en regeringsleiders leg
gen de voornaamste schuld van de
voetbalramp in Brussel bij het van
dalisme van de Engelse supporters.
Maar enkele uren na het zwaarste voor
val uit de Belgische sporthistorie, dat aan
minstens 38 mensen het leven kostte, wer
den boze vragen gesteld over een aantal
aanwijsbare fouten in de organisatie, de
taktiek van de politie, de kaartverkoop en
de toestand van het Heizel-stadion.
De Europese voetbalunie (UEFA) en de Belgi
sche justitie gaan aparte onderzoeken instellen
naar de gebeurtenissen.
De volgende vragen, die door ooggetuigen zijn
opgeworpen, dienen te worden beantwoord:
-Waarom stonden de supporters van Liverpool
en Juventus schouder aan schouder in vak Z,
slechts gescheiden door een draadhek, zonder po
litiebescherming?
- Hoe konden de supporters duizenden blikken,
flessen, vlaggestokken, messen en vuurpijlen door
het politie-cordon buiten het stadion smokkelen?
- Waarom patrouilleerden zo weinig politiemen
sen binnen het stadion en waarom bleven ver
sterkingen zo lang weg?
- Waarom hielden de beschikbare politiemensen
zich afzijdig van het geweld, toen honderden Li
verpool-supporters de tribunes met Juventus-
aanhang betraden?
- Hoe kwamen de zwarthandelaren buiten Heizei
aan kaarten voor vak Z, die voor meer dan de
tien-voudige waarde werden verkocht en waar
om greep de politie daar niet in?
- Waarom waren de tribunes en muren zo verval
len, dat de fans stukken beton konden gebruiken
als projectielen
Volgens de Belgische premier Martens waren
meer dan duizend politiemensen betrokken bij de
Europa-Cupfinale en waren vooraf in overleg
met de organisatie en de Belgische voetbalbond
alle mogelijke veiligheidsmaatregelen getroffen.
„In overeenstemming met het geschatte risico en
de ervaringen uit het verleden".
Het Heizel-stadion, dat wordt gebruikt voor in
terlandwedstrijden, is het eigendom van de stad
Brussel. Burgemeester Hervé Brouhon vertelde
verslaggevers dat hij de uiteindelijke verant
woordelijkheid droeg voor de veiligheid in het
stadion. Hij voegde er echter aan toe, dat bij effi
ciënte maatregelen op dat gebied, de mensen
gauw klagen over het leven in een politiestaat.
Volgens Louis Wouters, de voorzitter van de
Belgische bond, waren de richtlijnen van de
UEFA op het gebied van veiligheid en scheiding
van supportersgroepen angstvallig nageleefd. Het
vak van de ramp was gereserveerd voor mensen
die in België hun kaartje hadden gekocht. In de
praktijk bleken vele Italiaanse immigranten uit
België de kopers. De organisatie had aangekon
digd, dat de rivaliserende supporters al buiten het
stadion strikt gescheiden zouden worden. Boven
dien moesten ze metaal-detectors passeren. Vol
gens de voetbal- en regeringsleiders in Brussel
zijn de beste uitgeruste politie-macht in het ste
vigste stadion ter wereld niet bestand tegen het
geweld met voorbedachten rade van horden sup
porters.
In Groot-Brittannië gaven de uit Brussel te
ruggekeerde fans de schuld van de tragedie aan
het alcohol-gebruik en de slechte organisatie.
Volgens de 28-jarige Francis Burkert uit Liver
pool was de ellende begonnen, omdat Italianen
hun kaartjes doorverkochten voor prijzen tot 70
pond (300 gulden). „De Belgische politie snapte er
niet veel van. Zij lieten die doorverkoop van
kaarten doorgaan en dat maakte onze mensen be
hoorlijk van streek. Als de politie de mensen had
weten te scheiden, dan was dit niet gebeurd".
Volgens Alan Mowat, een 37-jarige fan van Li
verpool was drank de oorzaak van de tragische
gebeurtenis. Derek Thomas, 38, uit Windermere:
„Toen de problemen begonnen, deed de politie he
lemaal niets. Ze stonden erbij en keken ernaar".
Op het vliegveld van Turijn uitten Italiaanse
supporters ernstige kritiek op de Belgische orga
nisatoren van de wedstrijd in Brussel. 'De verant
woordelijkheid van de ramp ligt bij de politie',
verklaarde een supporter. 'Bij het aankomst m
het stadion hebben we ruim drie uur moeten
wachten. Niet omdat er zo goed gefouilleerd werd,
maar omdat de organisatie bang was voor valse
toegangskaarten. Wij zagen Engelse supporters
toen al met messen, metalen staven, met flessen
en zelfs kratten bier de tribunes op gaan', aldus
Giorgio Stefanelli.
Volgens het gemeenteraadslid Domertico Russo
was de ramp veroorzaakt door het 'beestachtige'
gedrag van de 'hooligans', de apathie van de poli
tie en de aarzelingen bij de UEFA. 'De Engelse
supporters joegen ons gewoon op. Zij hadden
messen, alarm-pistolen en hamers waarmee ze in
het wilde weg sloegen'. Volgens de geschokte Ita
liaan was de kans op nog meer onlusten na afloop
van de wedstrijd groot geweest. 'Een nieuwe tra
gedie was zeer goed mogelijk geweest. Alle extra,
uitgangen bleven gesloten, alleen de normale uit
gangen gingen open. Toen de menigte het stadion
moest verlaten ontstond de angst dat er weer een
ramp zou gebeuren. Als door een wonder is het
toen echter allemaal goed gegaan.'
Door Paul de Schipper
De zon schijnt boven het Heizel-stadion, maar de
grauwe kuip ademt de sfeer van een open grafkelder.
Drie agenten staan bij het vak Z. Zwijgend kijken ze
omhoog naar de wat er rest van de tribune. Een man
van het parket loopt er met een duimstok. Hij meet
het muurtje op dat bezweek onder het gewicht dood
gedrukte Italiaanse supporters. Halverwege het vak
staan bloemen.
„Ik trok aan een man van
zeker negentig kilo. Hij
schreeuwde en schreeuwde
maar. Ongelooflijk. Er bleven
maar mensen over 'm heen
kruipen. Ik heb getrokken,
maar ik heb 'm er nooit onder
uitgekregen. De druk van die
massa, 'k Kan d'r eigenlijk nog
niet van spreken meneer. On
gelooflijk". De rijkswachter
heft de handen omhoog. Hij
spreekt zacht met de angst nog
in zijn ogen. 'Ongelofelijk'. Hij
blijft het woord herhalen.
Een van z'n collega's bukt
zich, rommelt wat tussen de
rondwaaiende kranten. In z'n
hand heeft hij een zilveren
armbandje. 'Francesco con
amore' staat er op het plaatje.
De sta-tribune ziet er uit of
er een wals overheen geweest
is. Afgebroken betonnen pa
len, dubbelgevouwen metalen
hekken. Alles is bezweken on
der de druk van de massa in
paniek. De rijkswachter over
ziet de ravage en zucht: „Een
geluk dat het gebroken is, an
ders waren er honderd vijf tig
doden gevallen in plaats van
achtendertig. In dat vak zaten
vierduizenden mensen. Als
daar de paniek inslaat is er
niks meer te doen. Ge kunt
maar moeilijk beginnen ze te
rug op de tribune te kloppen
waar ze die Engelsen in de rug
hebben".
Twee Italiaanse supporters
klimmen over vak Y naar be
neden. Ze zijn via een gat in de
muur toch het hermetisch af
gesloten stadion binnengeko
men. Een van hen draagt een
sjaal in de Juventus-kleuren.
Ze kijken vertwijfeld. Paolo,
ten van hen, vertelt dat ze nog
vrienden kwijt zijn. Of ze in
ten van de Brusselse zieken
huizen liggen of in het mor
tuarium van het Militair Hos
pitaal in Neder Heembeek bij
Brussel. Hij weet het niet. Ze
roeken ook nog spullen. Op
waaiende kranten onthullen
schoenen, repen van gestreep
te shirts, toeters, stokken van
spandoeken, een stukgetrapte
bril. Maar de pull-over van
Paolo blijft zoek.
Wrang
>,Ik denk het niet dat het
mogelijk is dat in België een
menigte ingesloten raakt en
bat er dan in paniek ongeluk-
I ten gebeuren. Nee, dat is on
mogelijk bij ons. Wij kennen
die stalen hekken niet zoals in
JUgeland. Een stadion als op
be Heizei loopt in tien minuten
leeg". Louis Wauters, voorzit
ter van de Belgische voetbal
bond zei dat begin mei na de
ramp in het stadion van het
Engelse Bradford. Achteraf
klinkt het wrang. Het kon wel.
Eenzaam loopt een Liver
pool-supporter op het lege
plein voor de voetbalburcht.
Op het spijkerjasje van Jeff
zit het Union Jack-embleem.
Z'n shirt is weg. Z'n borst en
armen zitten vol tatouages.
Verdwaasd loopt hij wat voor
zich uit te mompelen, vertelt
over de 'bastards' die altijd
moeilijkheden maken. Zelf zat
hij woensdagavond aan de an
dere kant van het veld toen de
tragedie in vak Z zich voltrok.
„Tweehonderd man zijn het,
altijd in dezelfde groep. Ze
schoten met gaspistolen licht-
kogels tussen de Italianen".
„Het zijn geen mensen meer,
maar beesten". De blonde
kasteleinse van café Coupole
beschrijft de Engelse benden
die langs haar kroeg, juist te
genover het stadion, trokken.
„Om acht uur hebben we de
zaak gesloten, 't Was te zot".
In Brussel vergaderden
Louis Wauters en zijn voetba-
lond gisteren over het voetbal
'na de ramp van de Heizel'. Hij
heeft het gebaar gemaakt met
de handen omhoog. Dat deden
ook de Brusselse politie-com-
missaris en minister Nothomb
van Binnenlandse Zaken. Ze
hieven hun handen in verbijs
tering en ongeloof. Bijna veer
tig lijken buiten op het plein
voor De Heizel. Toch lieten ze
de show doorgaan. Brood en
spelen heette dat destijds in
het decadente Rome.
Ja, de show gaat door.
Schoonmaaksters poetsten en
boenden gisteren het bloed
weg in de catacomben. „De
boel moet gekuist worden me
neer. 't Is vreselijk geweest,
maar zondag is er weer voet
bal, de bekerfinale van België,
SK Beveren tegen Cercle
Brugge. Alleen vak Z blijft af
gesloten vanwege de onder
zoekingen van de justitie".
Gistermiddag stonden Paolo
en z'n vriend nog lang voor
vak Z, omhoog kijkend in stil
te. Tot het ze te machtig werd.
Toen bogen ze het hoofd. Ze
kregen de arm van een rijks
wachter over de schouder en
werden met zachte drang
weggevoerd. Nog even maak
ten ze een beweging, een knie
val haast. Een gebaar van pel
grims die een bedevaartsoord
verlaten: het graf van Koning
Voetbal.
BRUSSEL(AFP) - Liverpool heeft gisteren bij monde van secre-
'"ris Peter Robinson de keuze van het Heizel-stadion als plaats
v°« een finale van een Europa Cup-toernooi fel aangevallen.
'Het stadion is absoluut niet geschikt voor deze belangrijke
Wedstrijden. De metalen hekken die als afscheiding zouden
"•«ten dienen tussen de verschillende vakken, waren volstrekt
""voldoende', aldus de Engelsman. 'Zij waren veel te makkelijk
te buigen en uit het beton te trekken waardoor de supporters
Mn vrije doorgang kregen naar een volgend vak.'
Ook de Belgische politie, al eerder ernstig bekritiseerd door
'Wiaanse fans die de rellen overleefden, wordt door Robinson
'schimpt. 'De agenten waren totaal niet op voorbereid op en
"PSewassen tegen de rellen. In Engeland zou een finale van een
"topa Cup nooit in dit stadion zijn gehouden'.
Daags na de tragedie gingen Juventus-aanhangers het Heizel-stadion binnen op zoek naar achtergebleven eigendommen
van omgekomen kameraden. Overmand door emotie werden zij door de Rijkswacht afgevoerd. - foto s de stem/johan van gurp
Van onze correspondent
ROME - Italië donderdag: de president van de republiek treurt,
de premier is woedend, de paus bidt, de bisschoppen dragen een
mis op, parlementsleden roepen om wraak, kampioen Juventus
keert 'verslagen' weer, de justitie „stelt een onderzoek in", de
vlaggen van de overheidsgebouwen hangen halfstok en het pu
bliek bladert verbijsterd' de kranten door.
Niets ontbreekt aan de ontsteltenis en de rouw van de natie.
In dit sportminnende land wegen de doden in de sport nu een
maal veel zwaarder dan die in de politiek, in de natuur of in de
misdaad van alle dag.
Aan het eind van de dag wisten nog niet alle Italiaanse gezin
nen of hun zoon, vader en dochter ook 'erbij' was, en in welke
staat die zou thuiskomen. De radio bracht de hele dag de tele
foonnummers van de Belgische instanties. Het Ministerie van
Buitenlandse Zaken diende zich aan als contact tussen de ge
troffen Italiaanse gezinnen en de Belgische autoriteiten. Maar
voor die familie die tegen de avond nog niets uit Belgie had ver
nomen, was het duidelijk dat hun angstige vermoedens gegrond
moesten zijn.
De slachtoffers komen uit het hele land, niet alleen uit Turijn
en omstreken, de thuisbasis van Juventus. De liefde voor een
voetbalclub gaat in Italië ver over de grenzen van stad of streek
heen.
De gebeurtenissen in Brussel hebben ook de paus bijzonder
aangegrepen. Nadat hij zich woensdagavond al enige tijd in zijn
privékapel had teruggetrokken, stuurde hij donderdag zijn con
doleance-boodschappen. Geadresseerd aan de aartsbisschop van
Turijn, kardinaal Ballestrero, en die van Brussel, kardinaal
Danneels. In de brieven zegt de paus helemaal ondersteboven te
zijn van het gebeurde in Brussel: „Ik wil mijn afschuw en af
keuring tot uitdrukking brengen, van een dergelijke woest en
onredelijk gedrag dat de mensheid verlaagt en de edele doelstel
lingen van de authentiek sportieve geest geweld aandoet". De
paus zou graag zien, zo blijkt uit de boodschappen, dat er op
mondiaal niveau maatregelen worden genomen, „opdat de sport
niet weer ontaardt in blinde hartstochten, verergerd door het
misbruik van opwekkende middelen".
President Pertini (88) beleefde een van de smartelijkste dagen
van zijn presidentschap. Hij hield zich constant op de hoogte van
het proces van identificatie van de slachtoffers in Brussel. Ko
ning Boudewijn belde hem op om zijn smart te delen. En de Bel
gische minister van Transport Decroo die in Rome op bezoek is,
werd door Pertini in zijn paleis ontboden om hem precies te ko
men uitleggen hoe de situatie in de Heizel in elkaar zat.
Premier Craxi was op bezoek in Moskou. Nadat hij was inge
licht over het voorval belde hij onmiddellijk met de Belgische
minister van Binnenlandse Zaken om hem te verzoeken, na
mens de Italiaanse regering, om de wedstrijd af te gelasten.
Naar verluidt hebben beide bewindslieden, ondanks taalver
schillen, een stevige woordenwisseling gehad. De Belgische mi
nister liet de redenen van publieke orde zwaarder wegen, Craxi
die van de publieke moraal. Craxi vond het een „immoreel be
sluit" om toch te spelen. „Dat kunnen we toch niet maken tegen
over de slachtoffers!" zei hij. Maar de Belgische minister was
niet te vermurwen. Later wilde Crax, een beroep doen op Ju
ventus om te weigeren het veld op te gaan. Maar zijn boodschap
arriveerde te laat, vijf minuten nadat de spelers al het veld be
treden hadden.
Van onze correspondent
LONDEN - De Britse kranten reageren vandaag met gevoelens
van diepe schaamte op de Heizel-tragedie. Grote koppen gewa
gen van een 'bloedbad' en de 'finale schande'.
„Tenzij onmiddellijk drastische maatregelen worden geno
men om te voorkomen dat wat gisteravond gebeurd is zich her
haalt, zou Brussel wel eens het Waterloo van onze nationale
sport kunnen blijken," schrijft de Daily Mirror, denkend aan de
nederlaag van Napoleon.
Robert Maxwell, uitgever van de Mirror, is vanmorgen een
geldinzameling begonnen „voor de onschuldige slachtoffers van
de ramp in Brussel." Hij lanceerde deze aktie in het ontbijtpro-
gramma TV-AM van de Britse commerciële tv.
Volgens de Daily Mail zal het kabinet-Thatcher vanmorgen
een speciale bespreking wijden aan het Britse voetbalvandalis
me in Brussel. Deze krant schrijft dat de premier en haar minis
ters zullen nagaan of voor alle Britse voetbalsupporters een ver
bod uitgevaardigd kan worden om zich naar het buitenland te
begeven. De Daily Mail rekent inbeslagneming van het paspoort
van reislustige fans tot een van de mogelijkheden.
„Het volk van Groot-Brittannië heeft er genoeg van. De men
sen van Europa hebben er meer dan genoeg van," schrijft de
Daily Mail in een hoofdartikel. „Britse clubs moeten verbod
krijgen om Europese voetbalwedstrijden bij te wonen totdat
hun supporters thuis het bewijs leveren van hun fatsoen."
Sommige kranten noemen de beslissing om de voetbalwed
strijd Juventus-Liverpool toch doorgang te laten vinden „een
ziekelijke vergissing." Zij vragen zich af hoe het mogelijk was te
spelen op een slagveld, waar kort te voren bijna 40 mensen het
leven hadden gelaten.
Twee Britse journalisten, die op de Heizel aanwezig waren,
een verslaggever van The Times en diens collega van The Guar
dian, schrijven evenwel dat het de enige verantwoorde beslis
sing was. Zij zijn van oordeel, dat nog meer onheil gebeurd zou
zijn, had men de wedstrijd afgelast. Met ruim 5.000 supporters in
de straten van Brussel, zouden de rellen dan tot tegen de morgen
hebben geduurd.
De Daily Express is verschenen zonder verslaggeving over de
wedstrijd. Deze krant geeft alleen de uitslag: Liverpool 0, met
daaronder in koeien van letters: en 't zal ons een zorg zijn!
Met grote koppen en foto's van rijen lijken heeft de Italiaanse
pers gisteren het drama van Heizel becommentarieerd. Alle
kranten wijzen met vele beschuldigende vingers naar het on
vermogen van de Belgische politie. De beslissing van de UEFA
om de wedstrijd doot te laten gaan, krijgt het commentaar
'Sport en waanzin'. 'In plaats van een verslag van de wedstrijd,
vertel ik u een drama', meldde de speciale verslaggever van La
Stampa. 'Hoe moeten wij de ouders, de echtgenotes en de kinde
ren van de slachtoffers het verhaal en de waarde van hun dood
vertellen?' La Gazzetta dello Sport noemt de Britten barbaren,
die voor het oog van de camera het lef hadden mensen te ver
moorden.
