Plussen en minnen
van 'n jaar werken
aan Europa
Ee
als
grai
Relaties
beter dan
vroeger
EXTRA
VRIJDAG 31
^ms,
GEZINSSOCIOLOOG KOOY VERLAAT LANDBOUWHOGESCHOOL
VttlJUMVJJ O I IVICI I 50J
JUlfijjS^JL'JSaJMl.
Pam Cornelissen: We zullen het
moeten hebben van een Europese
aanpak
Jessica Groenendaal: Geen alter
natief voor de Europese Gemeen
schap
Ben Visser: Je zult nooit een regering
ten val brengen
StJc 1
Door Aad Jongbloed
STRAATSBURG - Op
14 juni zijn ze een jaar
lid van het Europees
parlement. Ze behoren
tot de nieuwkomers in
het vorig jaar voor de
tweede keer recht
streeks gekozen demo
cratische instituut, dat
zich nog niet de repu
tatie heeft verworven
slagvaardig te functio
neren.
De wens zijn lot te ver
binden aan dat parle
ment moet ingegeven
worden door carrière
drang of een onvoor
waardelijk geloof in
Europa. Pam Cornelissen
(CDA), Jessica Groenen
daal (VVD) en Ben Visser
(PvdA) wekken de in
druk te behoren tot de
categorie der gelovigen.
Zegt Jessica Groenendaal
niet: „Ik wil er op blijven
hameren dat er geen alter
natief is voor de Europese
Gemeenschap?"
Vraagt Ben Visser niet:
„Is de relatie van mij met de
kiezer nou zoveel minder
dan die van de nationale
parlementariër?"
En vindt Pam Cornelissen
niet: „Het is zonneklaar dat
we het zullen moeten heb
ben van een Europese aan
pak
Alle drie hebben ze ont
dekt dat er nog heel wat
moet gebeuren wil het Euro
pees parlement als volwaar
dig beschouwd worden,
maar ze geven toch voor
rang aan de positieve ele
menten in een terugblik op
een jaar Europarlementa
riër.
Pam Cornelissen (51, ex-
Tweede Kamerlid, ex-dij k-
graaf): „Ik ben rotsvast
overtuigd van het belang
van het Euro-parlement en
ik ben daarin gesterkt. Ik
had een voortreffelijke
baan, toen ik gekozen werd,
maar ik zie het als een taak
mede druk te blijven uitoe
fenen anders blijven we ste
ken in de eenwording van
Europa. Ik ken het Europese
gebeuren van 10 jaar lid
maatschap van de Raad van
Europa en ik constateer
vooruitgang. Positief ervaar
ik de contacten binnen de
supernationaal samenge
stelde fracties. De discussies
daarin gaan verder dan bin
nen de Nederlandse delega
tie en daarin zullen we ook
het nationalisme uiteinde
lijk de baas worden."
Experiment
Jessica Groenendaal (39,
ex-politiek medewerkster
van de "Europese liberale
fractie): „Ik werk al een
tijdje mee, sinds 1978, en ik
heb dus een voorsprong op
mensen, die met te hoge ver
wachtingen binnengekomen
zijn. We zijn bezig aan een
experiment en we moeten
onze bevoegdheden verove
ren. De Tweede Kamer heeft
dat in het verleden ook moe
ten doen. Maar wat zien we
toch al? Het Europees parle
ment verwerpt de begroting
en de Raad van ministers is
ons tegemoet gekomen. Het
moet stapje voor stapje, nu,
dit was zo'n stapje."
Ben Visser (51, ex-direc
teur Financiën Arnhem)
„Je kunt je opvattingen goed
kwijt. Je kunt je ook vrijer
opstellen, want je zult nooit
4&**9PR|
J» 1, vV .-j> t
A -<%Mt "v
Fraaie ligging van het
gebouw, waar het EP
een maal per maand een
week bijeen komt. Dat
gebouw is overigens ge
huurd van de Raad van
Europa.
willen zien. Er is te weinig
dialoog. Ik mis het echte de
bat dat voor het goed func
tioneren een wezenlijke
zaak is." Jessica Groenen
daal: „Er wordt wat opgele
zen van een stuk papier en
weg zijn ze. Er is een veel te
groot absenteïsme. Natuur
lijk, er zijn andere zaken
aan de orde dan alleen de
plenaire vergadering, maar
er is nu geen sprake van een
wezenlijk debat."
Klacht
i mmmm
il<-.
Vergaderzaal van het Europees parlement.
een regering ten val bren
gen. Wat mij bijzonder be
valt is de internationale am
biance, de andere levensbe
schouwingen, de andere ge
aardheid. Je gaat relative
ren als je ziet welke proble
men er elders zijn. De rela
tieve welvaart van ons b.v.
ten opzichte van Ierland en
grote delen van Italië. De
aard van de problematiek is
ook ruim, niet al te gedetail
leerd met het abstracte van
het economisch pakket en
het concrete van de ver
voerssituatie."
Jessica Groenendaal heeft
haar zorgen over hoe de in
formatie vanuit Europa bij
de mensen komt. „Mijn va
der zei al: je moet de brief
niet alleen schrijven, maar
ook posten. Maar we hebben
de brief nog steeds niet ge
post. Er moet nog veel ver
anderen in de wijze waarop
de informatie bij de burger
komt. We hebben daarom
een goed contact opgebouwd
met de WD-fractie in Den
Haag en we zien dat daar
door langzamerhand het
Europese gebeuren toch
meer gaat leven in het Ne
derlandse parlement. In
Europa is onze club hard be
zig de grenzen vrij te krij
gen. We zijn voor concrete
acties: samen tegen de
drugs, tegen het terrorisme.
Je moet je vastbinden aan
concreet menselijke dingen.
We zullen naar een concreet
sociaal beleid moeten, maar
dan moeten we wel alle pro-
Europese krachten bunde
len."
Ben Visser houdt het
graag bij zijn stiel, de finan
ciën. „We moeten naar een
gezamenlijk economisch be
leid. Ik moet constateren dat
de Europese economie veel
te veel beïnvloed wordt door
de dollar en die situatie is
niet te handhaven. Ik ben
een vriend van Amerika en
ik kom er graag, maar de fi
nanciële afhankelijkheid
wijs ik af. De dollar gaat als
een jojo op en neer en wij
hebben geen alternatief. De
Duitse mark heeft een te
kleine capaciteit. Wat ligt er
dan meer voor de hand dan
dat we de Ecu, de Europese
munteenheid, die zijn waar
de heeft bewezen, verder
uitbouwen? We zijn tenslot
te het grootste handelsblok
van de wereld. We moeten
dus echt komen tot een poli
tiek en economisch onafhan
kelijk blok." Nee, in één
Europese munt gelooft hij
nog niet, evenmin in een
grote centrale bank, waar
alle nationale centrale ban
ken zijn ondergebracht.
Pam Cornelissen maakt
zich druk over het Europa
van de burger. „Hoe kan die
burger veronderstellen dat
wij de grote problemen op
lossen als wij het kleine pro
bleem, gevormd door de ver
schillende vergaderplaatsen,
Brussel, Straatsburg, Lu
xemburg, niet oplossen? Dat
is een klein voorbeeld, maar
ik doe steeds een oproep om
ons te beperken in onze ver
langens. In het nationaal
- foto's archief de stem
parlement moet je wel aan
geven waar de centen van
daan moeten komen als je
met een alternatief komt
aanzetten, maar hier wordt
onbeperkt geëist. We moeten
ook de tering naar de nering
zetten en vandaar uit kun
nen we opbouwen."
Ben Visser ziet een groot
kwaad in de voorbereidin
gen van de vergaderingen,
vooral door het vertaalpro
bleem. „We krijgen de stuk
ken dus vaak na in plaats
van voor de vergadering."
Ook over de debatten is hij
niet tevreden. „Men zegt
maar wat vanwege de ach
terban en dan krijg je ver
haaltjes met beperkte rela
tie tot het onderwerp." Pam
Cornelissen: „Ik zou ook wel
wat diepgaander discussies
De grote klacht dat het
nationalisme de eenwording
van Europa nog steeds in de
weg staat, wordt door de
drie nieuwkomers gedeeld.
„Dat is veel sterker aanwe
zig dan ik dacht", aldus Ben
Visser. „Dat gaat door alle
fracties heen, ook binnen de
socialistische fractie, waar
je te maken krijgt met puur
nationale opstellingen. En
het is zelfs treurig dat natio
nale geschillen, zoals tussen
de Britse Labour- en conser
vatieve partij, hier worden
uitgevochten."
Pam Cornelissen voelt in
het parlement zelfs een re
nationalisatie-tendens. „Dat
is een uiterst slechte zaak.
Het gaat niet alleen om de
verschillen tussen noord en
zuid, het gaat veel dieper. Ik
denk dat we daar al voor een
groot gedeelte vanaf zouden
komen als we de spreektijd
niet zorgvuldig verdeelden
over de nationaliteiten,
maar over de fracties." Jes
sica Groenendaal: „Die na
tionale tendens is groter ge
worden sinds we opge
scheept zitten met uiterst
rechts. Maar je moet bij
sommige anderen eens zien
wat er gebeurt als er de kans
is dat ze op de nationale tv
komen. Dan is het net zo
lang wurmen tot ze voor de
camera staan."
BRUSSEL (I
stuurders
gen de voorni
voetbalramp
dalisme van dj
Maar enkele uj
val uit de Belgis
minstens 38 men|
den boze vrager
aanwijsbare fou.
taktiek van de pc
de toestand van f
De Europese voet|
sche justitie gaan
naar de gebeurtenis!
De volgende vraa
opgeworpen, dienen]
Waarom stonden
De zon schijnt
grauwe kuip adei]
Drie agenten staa
omhoog naar de
van het parket ld
het muurtje op d^
gedrukte Italiaar
staan bloemen.
„Ik trok aan een|
zeker negentig
schreeuwde en sc
maar. Ongelooflijk,
maar mensen over
kruipen. Ik heb
maar ik heb 'm er nd
uitgekregen. De drul
massa, 'k Kan dY eigl
niet van spreken me|
geloof lijk". De rijk
heft de handen on
spreekt zacht met de J
in zijn ogen. 'Ongelofl
blijft het woord herha
Een van z'n collej
zich, rommelt wat
rondwaaiende krant!
hand heeft hij een]
armbandje. 'Franca
amore' staat er op hetl
De sta-tribune ziet)
er een wals overheen
is. Afgebroken betoi|
len, dubbelgevouwen
hekken. Alles is bezv
der de druk van de
paniek. De rijkswach|
ziet de ravage en zud
geluk dat het gebroka
ders waren er honda
doden gevallen in pl|
achtendertig. In dat1
vierduizenden men
daar de paniek insl^
niks meer te doen.
maar moeilijk beginn
rug op de tribune te]
waar ze die Engelsen f
hebben".
Twee Italiaanse su
klimmen over vak Y
neden. Ze zijn via een
muur toch het herme]
gesloten stadion bin
men. Een van hen dr!
sjaal in de Juventus-I
Ze kijken vertwijfeld
eén van hen, vertelt dq
vrienden kwijt zijn.
eén van de Brusselse
huizen liggen of in
tuarium van het Milit]
pitaal in Neder Heem]
Brussel. Hij weet het
zoeken ook nog spull]
waaiende kranten oi]
schoenen, repen van gi
te shirts, toeters, stokl
spandoeken, een stuk!
bril. Maar de pull-oq
Paolo blijft zoek.
Wrang
..Ik denk het niet
mogelijk is dat in Bel
menigte ingesloten ra
dat er dan in paniek ol
ken gebeuren. Nee, da]
mogelijk bij ons. Wij
die stalen hekken niet
Engeland. Een stadion
ne Heizei loopt in tien i
HM.T.T.IBkM
pRUSSEL(AFP) - Live
'aris Peter Robinson di
voor een finale van een
'Het stadion is absol
Wedstrijden. De metai
"toeten dienen tussen c
onvoldoende', aldus de
°m te buigen en uit het
een vrije doorgang kref
Ook de Belgische po
'taliaanse fans die de i
"eschimpt. 'De agenten
opgewassen tegen de re
fc1ropa Cup nooit in dit
Door Frits Stommels
WAGENINGEN - „Relaties zijn te
genwoordig kwalitatief rijker dan
vroeger, maar tegelijk kunnen mensen
ook veel meer aan een relatie lijden
dan vroeger ooit het geval zou zijn ge
weest. We hebben dan te maken met
een diep verdriet", aldus de Wage-
ningse gezinssocioloog prof. dr. G.A.
Kooy.
Kooy verlaat vervroegd de landbouwhoge
school in Wageningen. Zijn leerstoel wordt niet
opnieuw bezet. Niet omdat de hoogleraar het
niet goed zou hebben gedaan, maar omdat Wa
geningen bezig is met een zogenaamde
groenkleuring. Gezinssociologie, zo heet het dan,
is nou niet direct een eerste vereiste voor een
landbouwhogeschool.
Bij het snijden in de leerstoelen - dit in ver
band met de bezuigingen - is Kooy's stoel als
eerste ten slachtoffer gevallen. Hij zegt het van
de gekke te vinden dat een faculteitsbestuur in
plaats van dood hout uit te snijden zaken die
floreren gaat afkappen.
Gezinssociologie in Wageningen kreeg lande
lijke bekendheid door een onderzoek over het
huwelijk in Nederland. Later volgden nog: 'het
huwelijkswelslagen in Nederland' en 'huwe
lijksleven, ideaal en praktijk'.
Met een studiedag over '30 jaar gezins
sociologie in Wageningen' wordt af
scheid genomen van gezinssocioloog
prof. dr. G.A. Kooy, die vervroegd met
pensioen gaat. Twee bekende sprekers
op deze dag zijn prof. Trimbos en de
cabaretier Fons Jansen.
Uit protest tegen het niet opnieuw
bezetten van de hoogleraarsstoel zal
een gepland forum op deze dag geen
doorgang vinden. Een gesprek op de
valreep.
Verwachting
Volgens Kooy verwachten mensen veel meer
van een relatie dan vroeger het geval was. En
dat geldt niet alleen de diepte van de relatie
maar ook de duur, ofschoon het aantal echt
scheidingen anders zou doen vermoeden. Het is,
aldus Kooy, zeker niet zo dat vrije mensen er
maar wat op los leven, zoals de cultuur-pessi
misten willen doen geloven.
„Ik denk", zegt hij, „dat nog veel mensen blij
ven verlangen naar een duurzame hetero- of
homo-sexuele relatie. Natuurlijk gaat het nogal
eens mis, maar ook dan slagen mensen er meer
dan vroeger in om elkaar - ook na de breuk - te
blijven respecteren. Ook blijven ze beiden de
ouderlijke zorg over de kinderen uitoefenen".
Dat zoeken naar geborgenheid in ëfcn duurza
me relatie heeft te maken met het zich in het al
gemeen niet zo op zijn gemak (zeg thuis) voelen
in de samenleving. Die samenleving drukt in
veel gevallen zwaar op mensen met bijvoorbeeld
stress op het werk en (de dreiging van) langdu
rige werkloosheid.
De naam 'gezinssociologie' is ontstaan in een
tijd dat het gezin nog overheersend was in de re
latiesfeer. Sinds de zestiger jaren is er ook wat
dat betreft heel wat veranderd.
Vanaf die roerige jaren wordt het traditioneel
gezag verworpen. En naast een sexuele emanci
patie vond er ook een vrouwenemancipatie
plaats. Het (oude) gezin komt er flink door op de
tocht te staan.
Ruimer
Gezinssociologie kan, aldus Kooy, sinds die
tijd dan ook niet langer worden begrepen in de
enge betekenis van het woord, maar moet veel
ruimer worden gezien. Ook het 'alternatief' van
het tradtionele gezin - het ongetrouwd samen
wonen of het wonen in groepen - valt er voort
aan onder.
Het gezin als zodanig is overigens voortdu
rend aan verandering onderhevig geweest. Het
Al in het midden van de vorige eeuw - bij het
samentreffen van de Franse revolutie en de in
dustriële revolutie - heeft het gezin voorgoed
een heel andere conditie gekregen. Tot dat mo
ment was het gezin ook een arbeidsgemeen
schap geweest. Nu werden gezin en werk uit el
kaar gehaald.
Nog wat later beginnen de vrouwen met hun
(eerste) emancipatiestrijd (Aletta Jacobs) en
komt de nadruk steeds meer te liggen op de ge
lijkwaardigheid van man en vrouw. De koeste
ringsfunctie van het gezin komt naar voren en
het gezin komt onder een ander psychologisch
klimaat te liggen. De gezinsleden stellen zich
meer open voor elkaar.
Geen terug
Prof.dr. G.A. Kooy ...het gezin van vroeger
komt nooit meer terug- foto archief de stem
is zeker niet iets van de late zestiger jaren. Dat
was al zo in de tijd van Luther en Calvijn. Echt
scheiding en geboorteregeling met kunstmidde
len stammen uit die tijd en zijn niet iets van de
laatste decennia.
We krijgen het autonome gezin met een eigen
intieme leefwereld en met een afwijzing van het
gezag van derden als kerk en buurt. Meer dan
voorheen is het moderne Westerse gezin kwets
baar geworden en dat uit zich niet alleen in het
weglopen van de kinderen en in echtscheiding.
Momenteel is er, aldus Kooy, een trend zicht
baar naar meer wisselende relaties. Dat is het
gevolg van wat hij noemt 'individuatie', te ver
talen met: het aan zijn trekken laten komen van
het eigen ik. Het spruit voort uit de wens tot veel
meer verschillende behoeften van de moderne
mens. Volgens Kooy hangt het al dan niet door
zetten van deze trend af van de economische
ontwikkelingen.
Gezinssocioloog Kooy wil geen waarde-oor-
deel uitspreken over het gezin anno 1985. Wel is
duidelijk dat hij het 'terug naar het traditionele
gezin' van minister Brinkman niet ziet zitten.
Dat is in zijn ogen een onmogelijkheid. „Restau
ratie van het oude gezin kan niet meer", zegt
Kooy.
