'atz in uw reisky 'Aansluiten gas, water en licht moet gratis worden' 'Kernenergie nog goedkoper dan minister dacht' herschi Geen sancties tegen Indonesië STER 6 smeekt' om commercieel net EVENTUEEL AANPASSING NA 'IJKEN' DESTEM COMMENTAAR Broedplaats voor misdaad Dolman: Ministers zouden ook Kamerlid moeten kunnen zijn 'ANDERS ZIJN DAGEN VAN HILVERSUM GETELD' K MET S KANSELIER Krachtcentrale VRIJDAG 31 ME11985 BINNENLAND CNV en KK na onthullend onderzoek: ZWITSERSE STUDIE VOOR EZ: Bush eind juni naar Nederland Postbankwet uitgesteld KABINET NA BERAAD: 'A a ::wv irtïsO I )e^e|yd NS-BONDEN RUZIËN OVER CAO Kamer: rem op lange dagen medische assistenten T5 PAGINA j Sinowatz opvallend, maar niet in daden - FOTO AP tieke fout gemaakt. Maar bij de oppositie die een motie van wantrouwen tegen hem indiende werd ook veel ge huicheld. De oppositie-leider schreef brieven naar Reder die begonnen met „zeer geachte heer Reder" en ein digden met „"vriendelijke groeten". De eerste crisis waar Sino watz mee te maken kreeg was van geheel andere aard. Een opstand van milieu-be schermers en jongeren deed de republiek wekenlang op zijn grondvesten trillen. Aanleiding: de bouw van een krachtcentrale in de Donau. De centrale zou het laatst overgebleven geïntegreerde Donau-landschap in Europa vernietigen. Ook bij het grote publiek konden de milieu beschermers op veel sympa thie rekenen. Onder druk van het massale protest moest Sinowatz bakzeil ha len. „Wij hebben een denk- pauze ingelast en proberen nu een oplossing voor de cen trale te vinden waar brede groeperingen het mee eens kunnen zijn. Een aantal we tenschappers, die zich tegen het project verzette, hebben we in een commissie verza meld die voor ons naar alter natieven zoekt". Een typisch Oostenrijkse oplossing. Het land zweert bij harmonie en compromissen. Stakingen vinden er nauwe lijks plaats. De tijd dat er vo rig jaar gestaakt werd is niet in minuten, maar in slechts in seconden per arbeider uit te drukken. De top van werk gevers en werknemers zet samen met de overheid de lij nen van het economisch be leid uit en verdeelt de wel vaart. Precies zoals in Neder land in de eerste vijftien jaar na de oorlog. In Nederland verdween de „geleide econo mie" toen het ons in het begin van de jaren zestig wat beter ging en ieder een groter deel van de koek wilde hebben. Maar in Oostenrijk, waar de werkloosheid slechts 4,5 pro cent bedraagt, duurt de lieve vrede voort. Het systeem van de „Sozial Partnerschaft" functioneert ook anno 1985 nog steeds. Hoe lang nog? Waren de ongekend heftige rellen tegen de krachtcentra le het eerste teken dat Oos tenrijks harmonie-model zijn langste tijd gehad heeft? Sinowatz is er van overtuigd dat dat niet het geval is. „De Groenen en milieu-bescher mers hebben met hun acties een belangrijke politieke daad gesteld. Het besef van de milieu-problematiek bij het publiek is gegroeid. Maar voor het oplossen van de pro blemen kunnen de Groenen niet veel doen. Het is vooral een politiek probleem dat de bestaande partijen moeten oplossen. Want de pogingen van de Groenen om in het parlement te komen zullen niet lukken. Uit de opinie peilingen blijkt al dat ze over hun hoogtepunt heen zijn". Slim politicus als hij is> heeft Sinowatz de groenen op een typisch Oostenrij kse ma nier de wind uit de zeilen ge nomen. Terwijl het milieu beleid in Oostenrijk jaren lang op een uiterst laag pitie stond, loopt de kleine repu bliek nu voorop. „Wij zijn het eerste land in Europa", zegt Sinowatz trots, „dat de Ame rikaanse normen voor de uit laatgassen van auto's heeft overgenomen. We hebben zeer scherpe normen vastge steld voor de uitstoot van de fabrieken en binnen een tijdsbestek van tien jaar wil len we onze rivieren zuiver hebben". JIM T28 PAGINA 3 pEN HAAG (ANP) - Het aan sluiten van gas, water en elek triciteit in nieuwe woningen moet gratis worden. De huren van nieuwbouw-woningen kunnen hierdoor met ongeveer 15 gulden per maand omlaag. pe nutsbedrijven moeten de kosten die zij voor het aanslui ten moeten maken, voor eigen rekening nemen. Dat zeggen de Hout- en Bouwbond CNV en Konsu- menten Kontakt (KK) naar aanleiding van een door hen verricht onderzoek. Daaruit blijkt volgens de organisaties dat de aansluitkosten die nutsbedrijven in rekening brengen, enorm uiteenlopen. Gemiddeld kost het in Neder land 1643 gulden om een wo ning aan te sluiten op het gas-, het elektriciteits- en het wa terleidingnet. In de provincies Groningen en Drente wordt echter niet meer dan 1000 gulden ge vraagd, terwijl in Gelderland 1919 gulden en in de Zuidelijke IJsselmeerpolders zelfs 2667 gulden moet worden betaald, aldus de CNV-bond en KK. Zij vinden dat de nutsbe drijven de aansluitkosten kunnen financieren uit hun 'gigantische reserves'. Zij ver dienen de kosten uiteindelijk weer terug met de winst die op de verkoop van gas, elektrici teit en water wordt gemaakt. Verschillende nutsbedrijven nemen trouwens al (een deel van) de kosten voor eigen re kening. Zo wordt in Heeren veen en Veendam de eerste tien tot twintig meter gaslei ding gratis gelegd en is in Am sterdam en Rotterdam de aan sluiting van woningwetwo ningen op het gas- en elektri citeitsnet nagenoeg gratis, al dus de organisaties. Hun onderzoek maakt deel uit van een uitgebreider on derzoek naar de stichtingskos- ten van woningen en moge lijkheden bijkomende kosten te drukken. Dit onderzoek moet in net najaar zijn afge rond. Braks houdt vast aan 9,55 superheffing Dat bleek gisteren uit op merkingen van minister Braks tegenover de Kamer commissie voor landbouw over de superheffing. De ver gadering van de commissie werd niet afgerond omdat de bewindsman naar een ont vangst met de Duitse presi dent Von Weiszacker moest. Van onze Haagse redactie DEN HAAG - Minister Braks (Landbouw) wijkt niet van zijn standpunt de korting op de melkproduktie (superheffing) voor 1985-1986 vast te stellen op 9,55 procent. Hij is wel bereid om in de loop van het jaar te on derzoeken of de melkveehouders zich zó goed aan de produktiebeperking houden dat een lager percentage mogelijk is. Maandagmorgen gaat het overleg verder. De VVD wil dat de melk- korting komt te liggen op een percentage van 8,65. Samen met het CDA vormden de libe ralen een meerderheid voor dit standpunt, maar CDA-ka- merlid Van der Linden liet gisteren doorschemeren dat wat hem betreft Braks' hogere percentage tot de mogelijkhe den behoort wanneer er een 'ijkpunt' wordt vastgesteld. Afhankelijk van de resultaten van dat 'ijken' zou dan na een aantal maanden besloten kun nen worden tot aanpassing van het superheffingspercen tage. Minister Braks sloot desge vraagd uit dat het kortings percentage lager dan 9,55 pro cent zal zijn, voordat tot het 'ijken' van de melkproduktie wordt overgegaan. „Je kunt het de boeren niet aandoen dat ze na enkele maanden op nieuw een extra korting moe ten doorvoeren. Dat is boven dien financieel gezien veel te riskant. Met ons plan om een percentage van 9,55 aan te houden lopen we al veel risi co", aldus de bewindsman. Door onze Haagse redactie DEN HAAG - Kernenergie in Nederland kan nog goedkoper uitvallen dan minister Van Aardenne (Economische Zaken) al dacht. Dat blijkt uit een kost prijsberekening van Motor Columbus consulting en gineers, een Zwitsers bureau dat gespecialiseerd is in energieprijsberekeningen. Van Aardenne nam dit bu reau in de arm, omdat in de Kamer en daarbuiten nogal twijfel was ontstaan over de door het kabinet berekende la ge kostprijs (8,7 cent per kilo wattuur) van in kerncentrales opgewekte elektriciteit. Maar twee deskundigen van het Zwitserse bureau vertel den gisteren in Den Haag, dat de aannames van de Neder landse regering nog conserva tief zijn: uitgaande van onge veer de huidige beschikbaar heidsgraad van de bestaande WASHINGTON/DEN HAAG(ANP) - De Ameri kaanse vice-president George Bush zal eind juni een bezoek brengen aan een aantal West- europese landen, waaronder Nederland. Bush bezoekt waarschijn lijk Italië, Frankrijk, België, Engeland en Nederland. Een agenda voor de bespre kingen staat nog niet vast, maar aangenomen wordt dat Geneve' en het SDI aan de or de komen. DE BOUW van vier of vijf nieuwe gevangenissen met in totaal bij na 1600 cellen staat centraal in het beleidsplan 'Samenleving en Criminaliteit' waarmee minister Korthals Altes (Justitie) in de ko mende vijfenhalf jaar een dam denkt te kunnen opwerpen tegen de alsmaar groeiende criminaliteit. Op zijn ministerie spreekt men juichend over 'de grootste operatie van justitie van de afgelopen twintig jaar', maar uit de kring van criminologen komen sterk af- wyzende reacties, variërend van 'paniekvoetbal' (prof. Kelk) tot complete waanzin' (prof. Bianchi). Zij en andere wetenschap pers stellen, onder verwijzing naar ervaringen in het buitenland, dat meer gevangenissen en zwaardere straffen de misdaad niet intomen maar Integendeel juist bevorderen Het anti-criminaliteitsplan van Korthals Altes, waarvoor het ka binet ruim 1,2 miljard gulden wil uittrekken, is het antwoord op herhaalde pleidooien vanuit de VVD en het CDA voor een kracht dadiger bestrijding van de criminaliteit. De regeringspartijen doel den daarbij niet alleen op het steeds driester wordende optreden ran het (internationale) gangsterdom en wereldwijd opererende öhigmaffia's maar ook op de massale zogeheten 'kleine' crimina- Meitvan vandalisme tot geweldpleging en inbraak waarmee lang zamerhand bijna iedere Nederlandse burger weieens is gecon fronteerd. Die 'kleine' criminaliteit, die in brede lagen van de be- ralking een hoogst onbehaaglijk gevoei van onveiligheid heeft doen ontstaan, blijft in de ministeriële beleidsvoornemens niet on- 'ermeld. Anders echter dan in het rapport van de commissie Roethof ligt in 'Samenleving en Criminaliteit' het hoofdaccent 'och meer op de aanpak van de 'zware' gevallen. Heel wat Nederlanders zijn ervan overtuigd, dat ons land naar de criminele verloedering gaat als gevolg van de milde houding ran justitie, politie en rechterlijke macht tegenover de misdaad. Daarbij wordt dan wel over het hoofd gezien, dat Nederland in vergelijking met andere geïndustrialiseerde landen nog steeds ran bogen op een relatief lage criminaliteit. De stijging ervan, die ontegenzeggelijk is opgetreden, lijkt aan de hand van weten schappelijk onderzoek en de bevindingen van de commissie- Roethof minder aan de tolerante opstelling van politie, justitie en de rechter te wijten te zijn dan aan de deconfiture van de sociale controle in ons land. Hoeveel ouders weten nog waar hun kinderen 's avonds uit hangen? Waarom wordt er zo weinig opgetreden tegen het schoolverzuim, dat bij het voortgezet onderwijs een epidemisch rarakter heeft gekregen? Warenhuizen en grootwinkelbedrijven "togen steen en been over het proletarisch winkelen maar zij ver ruimen hun uitdagend-aanlokkelijk uitgestalde waren van ade quate beveiliging te voorzien. Op tram en trein hebben conduc teurs en controleurs het veld moeten ruimen. Waar is de wijk- spent gebleven en de goede buurman die beter is dan een verre raend? Onze conclusie is: met de individualisering van de sa menleving en de opkomst van de 'ik'-cultuur is de sociale contro- verdwenen en een voedingsbodem gelegd voor de 'kleine' cri minaliteit waaruit heel gemakkelijk de 'zware' kan voortkomen. Het bevorderen van nieuwe vormen van sociale controle, die Passen bij onze tijd en de verantwoordelijkheid van mensen voor ?raar, lijkt ons bij de bestrijding van de criminaliteit minstens zo ceiangrijk als het bouwen van 1600 extra cellen. Zeker, er zullen raar cellen moeten komen want het huidige tekort leidt tot on aanvaardbare situaties. Maar het is, wetenschappelijk aantoon bar, een vergissing om te denken dat van zware gevangenisstraf ,;n heilzame afschrikking uitgaat. Wie voor een paar jaar de ge- an9enis ingaat komt er dikwijls niet als een gelouterd mens uit aar als een volleerd crimineel, die inmiddels de fijne kneepjes au het vak heeft geleerd. Gevangenissen zijn helaas, zoals de ark>e minister van justitie Badinter onlangs constateerde, veelal uroedpiaatsen voor de misdaad'. kerncentrale in Borssele kan kernstroom al tegen een prijs van 7,3 cent per kilowattuur worden geproduceerd, dat is zeker drie cent goedkoper dan met steenkool opgewekte energie. Volgens Motor Columbus zijn de investeringskosten van een 1.000 MW-centrale (ruim tweemaal de capaciteit van de bestaande Borssele-centrale) 10 hoger dan het kabinet aannam, maar kan de ge raamde bedrijfstijd van 5700 uur per jaar voor een hoogge- ïndustrialiseerd land als Ne derland makkelijk worden op getrokken naar 7.000 uur. Dat geeft over 30 jaar een prijs voordeel van bijna anderhalve cent per kilowattuur. Volgens de twee woordvoer ders van Motor Columbus zijn de sloopkosten van de nucleai re centrales geraamd aan de hand van Amerikaanse bere keningen, die hebben aange toond dat het weinig uitmaakt of een centrale wordt gesloopt onmiddellijk nadat hij is afge schreven, of enkele decennia later, als de radio-actieve straling al flink is afgenomen. Van onze Haagse redactie DEN HAAG - De behandeling van de Postbankwet en de daarbij behorende wet, die de personele consequenties re gelt, is verdaagd. Minister Smit-Kroes liet de Kamer gisteren weten, dat het kabinet toch met de verdere behandeling van de wet wil wachten op de uitkomst van de arbitrage door de commis- sie-Albeda. (ADVERTENTIEl MINSTER Van den Broek van Buitenlandse Zaken benutte gisteren een dood moment voor een officiële lunch in Am sterdam om even van gedachte te wisselen met zijn West- duitse collega Hans-Dietrich Genscher. Genscher vergezelt het Westduitse staatshoofd Van Weiszacker op zijn bezoek aan Nederland. Waarover het tweetal sprak is niet bekend. Ze zullen elkaar wel bijgepraat hebben over SDI, Eureka, Landbouwprijzen en meer van dat soort Europese en wereld problemen. - FOTO ANP Van onze Haagse redactie DEN HAAG - Een openlijk protest bij de Indonesische autoriteiten en pogingen om in EPS-kader ook andere EG- partners tot dat standpunt te bewegen: dat is de actie die de Nederlandse regering in petto heeft om Indonesië van de dreigende executie van vier communisten te weerhouden. Minister Schoo (Ontwikke lingssamenwerking) deelde dat gisteren de Kamer mee nadat haar collega Van den broek (Buitenlandse Zaken) een dag eerder al had doen blijken niet erg enthousiast te zijn over door de Kamer ver langde verdergaande maatre gelen, zoals het terugroepen van de ambassadeur of een korting op de ontwikkelings gelden. De Kamer had aanvankelijk verder willen gaan, maar Van den Broek waarschuwde eer der deze week al dat Neder land zijn positie als voorzitter van de donorlanden van Indo nesië (de IGGI, die volgende week bijeenkomt) niet mag misbruiken voor politieke pressie. Wel zal Schoo in de marge van het IGGI-overleg de voorgenomen executies aan de orde stellen. Evenals woensdag deed de Kamer een groot aantal voor stellen om bij.de Indonesische autoriteiten, na de executie van vakbondsleider Munir af gelopen week, een luider pro test te laten horen, maar de verschillende opties liepen dermate uiteen dat Schob wei nig moeite had de Kamer op de lijn van het kabinet te krij gen. Daarbij beklemtoonde zij nog eens het belang van het gesprek dat zij eind vorige week had met president Soe- harto, die verklaarde dat de afwijzing van gratieverzoeken niet automatisch hoeft in te houden dat de executies wor den voltrokken. Maar Schoo ontleende daaraan ook weer niet de zekerheid dat de vier Indonesische communisten voor wier leven wordt ge vreesd, nu 'veilig' zijn. Van onze Haagse redactie DEN HAAG - Ministers en staatssecretaris zouden, naast hun functie, ook lid van de Kamer moeten kunnen zijn, zoals dat in bijvoorbeeld Engeland, België en Frankrijk het geval is. Kamervoorzitter Dolman pleit voor het her stel van de situatie, die tot 1938 in ons land bestond. De Grondwet sluit nu uit, dat het Kamerlidmaatschap ge combineerd wordt met het zijn van minister of staatsse cretaris. Dolman voerde zijn pleidooi bij de presentatie van het boek 'Haagse journalistiek' het proefschrift waarop de oud-journaliste Addy Kaiser vanmiddag aan de Univer siteit van Amsterdam promoveert tot doctor in de sociale wetenschappen. Zij beschrijft in haar boek de resultaten van een on derzoek onder parlementariërs en parlementaire journa listen naar hun onderlinge relatie. Ze komt tot de conclu sie, dat die relatie eerder een symbiotische (ze hebben el kaar nodig) dan een vijandige is. Kamervoorzitter Dolman betreurt het, dat ministers en staatssecretarissen te weinig met het politieke handwerk, dat in de Kamer bij uitstek wordt bedreven, bezig zijn. „Zij komen te weinig in de Kamer en in het internatio naal perscentrum, ze zijn te weinig beschikbaar om over de dagelijkse politiek te praten en laten te weinig admi nistratieve en technische zaken aan hun ambtenaren J/ 15 Over die overval op de post trein bij Amsterdam wordt be hoorlijk geheimzinnig gedaan. Er zat niks bijzonders in die trein, zegt de recherche. Toch was het baan-vakwerk Ze zullen me wel een lastpost vinden, maar ik weet zeker dat er wél iets belangrijks ge stolen is. Zat er weer zo'n dreigbrief van Van Agt in aan het adres van Lubbers? Of misschien het winnende toto formulier? Wilden de boeven de trein ka pen en zagen ze toen dat alleen maar postzakken in lagen? Was het een grap? Of een oefe ning? De politie weet van niks. Die heeft sinds disndag nog geen enkele treinwinst ge boekt. Voorlopig houd ik het op deze theorie: het is een poging van een groepering die de op stapel staande Postbank wil sabote ren. Lichte verkeerovertreders zul len straks anders aangepakt worden. De minister wil nu eindelijk wel eens profiteren van al die te hard-rijders. Maar dan moet de maximum-sneld- heid natuurlijk niet omhoog gebracht worden. Justitie kan zelf geld halen van de rekening van de over treder. Dat gaat nogal ver. Rijdt justitie daarmee zélf niet door het rode licht? Het zal aanmaningen regenen. Het duurt dan ook niet lang of de eerste posttrein vol aanma ningen wordt ergens op een zijspoor wordt gedwongen door een groep boze fout-par- keerders. MERIJN UTRECHT(ANP) - Tussen de Vervoersbond FNV aan de ene kant en andere spoorwegvak bonden aan de andere kant is een forse rel ontstaan. Dit naar aanleiding van het feit dat de Vervoersbond FNV de collega-bonden, de Ver voersbond CNV, de FSV en de VHS, er in het bondsblad 'On derweg' van beschuldigd dat die hun leden hebben 'ver kocht en verraden' omdat zij hun handtekening hebben ge zet onder de nieuwe CAO voor de 27.000 NS'ers. De Vervoers bond FNV deed dat niet. De FNV-bond vindt het principe-akkoord dat de NS met de andere vakbonden heeft bereikt veel te mager. De Vervoersbond CNV (met 3.000 leden bij NS) heeft in middels via een open brief la ten weten dat de FNV-bond met zijn gespierde taal ver over de schreef is gegaan en zich bovendien bezondigt aan valse voorlichting over het CAO-resultaat. Van onze Haagse redactie DEN HAAG - PvdA en CDA in de Tweede Kamer hebben gisteren er bij staatssecretaris Van der Heijden (Volksge zondheid) op aangedrongen uiterlijk op 1 januari van het komende jaar de werktijden van medische assistenten in opleiding aan banden te leg gen. Die zouden niet meer dan 50 uur in de week mogen wer ken. Van der Reijden zei toe te proberen dat in een maatregel van bestuur wil ondervangen, maar daarover moet overleg met het ministerie van Sociale Zaken nog plaatsvinden. HILVERSUM - De STER is voorstander van een derde televisienet dat commercieel moet zijn. Dat is de enige manier voor de Nederlandse omroep om de slag met nieuwkomers, met name Sky Channel, niet te verliezen. Dit heeft gisteren de directeur van de STER, drs. C.J.Smeekes gezegd bij de presentatie van het Jaar verslag 1984. De zenders Nederland 1 en 2 moeten volgens hem net als de radiozenders duidelijk ge kleurd worden. Reclame op deze twee netten moet 5% van de zendtijd bedragen, in blokjes rond de journaals van 19 en 20 uur. Het derde net moet, wat de STER noemt, 'doorlopend aantrekkelijk, zijn; voornamelijk vertier bieden. Op dit net moet de re clame 10 van de zendtijd zijn, in korte blokjes tus sen de programma's en in 'natuurlijke pauzes' in een programma, bijvoorbeeld de pauze in een voet balwedstrijd. De Britse ITV kent zoiets. Dit derde net zal na een inloopperiode ongeveer evenveel kij kers trekken als Nederland 1 en 2 samen. De extra opbrengst van Nederland 3 is minimaal 125 miljoen en kan de richting uitgaan van 250 miljoen. Schade aan de schrijvende pers, zoals dagbladen en tijdschriften, zit er volgens Smeekes helemaal niet in. Nog sterker: Ervaringen met name in Italië hebben uitgewezen dat de schrijvende pers uitein delijk profiteert van ether-reclame, want 'je kunt beter 20 hebben van een grote koek dan 30 van een klein koekje,' aldus de STER-directeur. Volgens Smeekes zou de pers financieel in dat derde net kunnen participeren. Dit gaat ook lijnrecht in tegen de regels in ons bestel, maar volgens de STER-di- recteur zijn de dagen van Hilversum geteld als men werkloos toeziet hoe Nederlandse reclamebudgetten naar het buitenland gaan, met name via de gigan tisch stijgende Sky Channel. Als dit puur commer ciële tv-kanaal ondertitels krijgt en op Nederland gerichte reclame, wat nu niet mag maar wat vol gens Smeekes absoluut niet te vermijden is, is het hek helemaal van de dam. Smeekes voorziet dat de Nederlandse omroepwetten of ze willen of niet op de helling moeten. Volgens de STER zijn minstens drie omroepen (Avro, VOO en Tros) geporteerd van een commer cieel net en ook een vierde (de KRO) zou voorstan der zijn. De STER neemt in Nederland een heel be scheiden plaats in de ether in, in tegenstelling tot de etherreclame in de rest van Europa. De STER vreest het buitenland zeer. In piektijd, tussen 19 en 23 uur, blijkt dat van alle ingeschakelde tv-toestellen in ons land er 20 op het buitenland is afgestemd. In 1982 was dit buitenland-aandeel nog 15 °/o. Het gigantische succes van Sky Channel moet ons een waarschuwing zijn, zegt Smeekes. Die zender be reikt nu al 1.700.000 huishoudens in Nederland en 7 miljoen in Europa. Als de STER hier tegen moet vechten, moet zij ook van de overheid de wapens krijgen. Zo niet, dan zullen miljoenen guldens naar het buitenland stromen. Het netto exploitatie-resultaat van de STER is in het boekjaar gestegen van 260,3 miljoen tot 273.927.000.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 3