Medisch tuchtrecht aangepast
Gouden Reagan-
jaren
Pentagon voorbij
Kaarten troef
bijGrolsch.
'Vrouw moet terug naar de harem
Alweer gemiste kans sociale partners
Vrage
ministe
Tweede K
over affair
AMERIKA'S MILITAIRE
UITGAVEN BEVROREN
GRATIS SPEL KAAKTEN
B^KRATGROLSGHPIJPfES.
Voetbalwaan
MISSCHIEN
ACHTERGROND
pagina
ïo&eA
NIEUWE SEX-RICHTLIJNEN OORZAAK HEVIGE DEBATTEN IN TURKIJE
VAKBONDSWERK IN BEDRIJVEN:
Geen voorrang
hoofdverdachte
Slavenburg-zaak
DERTEMCO
DONDERDAG 30 ME11985
Door Jan van de Ven
HET medisch tuchtrecht wordt aangepast. Belang
rijkste wijziging is het laakbaar stellen van nala
tigheid. Voortaan oordeelt het medisch tuchtcolle
ge niet alleen over foutieve handelingen maar ook
het nalaten van handelingen.
De aanpassing van het tuchtrecht is geen baanbrekende.
Met de wijziging wordt een voor de hand liggende gelijk
schakeling tot stand gebracht. In het burgerlijk recht be
stond al de regel dat men verantwoordelij k is voor handelen
of nalaten en de mogelijke schade, die dat tot gevolg heeft.
Voor het medisch tuchtcollege zal de aanpassing een vol
gende stap zijn in het democratiseren van het tuchtrecht.
Langzaam maar zeker gaat de interne controle van een be
roepsgroep over op het toelaten van een nieuwe deelnemer
in het circuit: de patiënt. Een ontwikkeling, die niet kan uit
blijven gezien de toenemende mondigheid van patiënten en
het ingewikkelder worden van de medische beroepsuitoefe
ning.
De laatste jaren komen de tuchtcolleges onder een toene
mende druk te staan. Steeds meer mensen menen een ge
rechtvaardigde klacht tegen een behandeling te kunnen in
dienen. En als mensen van hun tijd willen de medici van de
colleges klagers zoveel mogelijk recht doen wedervaren.
Klagers kunnen rekenen op hulp bij het formuleren van
klachten tegen de juiste persoon of instelling. En klagers
mogen al een advocaat meenemen om de grief in juridische
vaktaal te laten omzetten.
Tijdens een congres over de ontwikkelingen van het medi
sche tuchtrecht in 1984 hoorden de deelnemers dat de ont-
stuitbare veranderingen in het tuchtrecht goeddeels proce
dureel zijn gericht op het tegemoet komen van klagers. Een
deel van de medische beroepsuitoefenaars heeft daar moeite
mee, vooral gezien het feit, dat moeilijk is uit te maken wie
voor een fout hoort op te draaien. In een reeks van handelin
gen door verschillende personen moet men al heel goed in de
materie thuis zijn om de schuldige na een fout te kunnen
aanwijzen.
Dit laatste aspect en de wil om tot een zorgvuldig oordeel
te geraken leggen een zwaarder accent op de medische
tuchtcolleges, die immers tot een beter oordeel kunnen ko
men dan de burgerlijke rechter. Juisj omdat zij bestaan uit
medisch geschoolden. Daarmee is de rol van de burgerlijke
rechter echter niet uitgespeeld.
Toenemende bevoegdheden op het terrein van de 'on
rechtmatige daad' zullen van tuchtcolleges geen rechterlijke
colleges maken, zoals de wet op de rechterlijke organisatie
die voorschrijft. Zij kunnen hooguit belangrijke, onmisbare
voorposten worden van de civiele rechter in een proces naar
een afgewogen oordeel.
Een klager kan volstaan met de uitspraak van een tucht
college. Maar hij dient dan wel te beseffen, dat zo'n college
niet verder kan komen dan de constatering: laakbaar of niet
laakbaar. Bij wijze van straf volgt daarop in ernstige geval
len een waarschuwing, een berisping of een uitsluiting van
beroepsuitoefening. Tot het opleggen van een schadevergoe
ding komt een tuchtcollege niet. Het is overigens de vraag of
een klager een vergoeding van de tuchtrechter accepteert.
Deze zal immers licht ietwat wantrouwend staan tegenover
dat college van medisch specialisten. Zou niet toch een be
voordeling van de aangeklaagde voor de hand liggen?
Om volledige genoegdoening te krijgen zal een klager ook
de gang naar de civiele rechter moeten maken. Die kan op
grond van het oordeel van de tuchtrechter bepalen of en
hoeveel schadevergoeding aan een benadeelde moet worden
betaald. Genoegdoening in de vorm van 'herstel van de oude
toestand' verkrijgt men via de tuchtrechter, zowel als de ge
wone rechter. Als zo'n herstel mogelijk is, want waar een
arts of een verpleegkundige een fout maakt, zal herstel niet
altijd mogelijk zijn.
Het tuchtrecht zal ook in uitgebreide vorm alleen toegan
kelijk zijn voor direct benadeelden. Deze groep is echter gro
ter dan men vermoedt. Als voortrein van de regels omtrent
de onrechtmatige daad uit het burgerlijk wetboek zullen ook
mensen, die niet persoonlijk onder handelen of nalaten heb
ben geleden van het tuchtrecht gebruik kunnen maken als
zij verantwoordelijk zijn voor of afhankelijk zijn van de be
nadeelde.
Het ligt voor de hand, dat ouders als verantwoordelijken
voor kinderen een klacht kunnen indienen als het kind on
der een verkeerde medische ingreep heeft geleden. Onmon
digheid leidt in ons rechtsstelsel niet tot een andere rechts
bedeling. Maar ook huisgenoten, ongeacht de leeftijd, mogen
een klacht indienen als de kostwinner een ingreep niet heeft
overleefd. Zij waren van de kostwinner afhankelijk en lij
den schade door zijn of haar overlijden. Schade, die moet
worden vergoed.
Buiten de lijn van de onrechtmatigde daad ligt handelen
of nalaten, althans in het merendeel van de gevallen, dat een
vrijwillige dood tot gevolg heeft. De vrijwillige dood is met
zoveel zorg omgeven, dat men uit het betrekken van enkele
zorgdragers bij het geval - ook uit familiekring - de conclu
sie mag trekken, dat een verscheiden op verzoek van een pa
tiënt geen persoonlijke vordering tot gevolg heeft.
De vraag of het tuchtrecht nog wel in handen van uitslui
tend de tuchtrechter gelegd moet worden komt onwillekeu
rig op als men het te beoordelen veld overziet. Achter het
'handelen of nalaten' gaat een terrein schuil met vele voet
angels en klemmen. Een steeds groter wordend terrein, als
men bedenkt, dat met het toelaten van advocaten als pleiter
van de klager tevens een nieuw terrein voor de tuchtrechter
wordt opengelegd, namelijk het juridische.
Wat aanvankelijk een intern correctie-mechanisme heet
te te zijn, groeide uit tot een noodzakelijke voorloper van de
burgerlijke rechter en vervolgens tot college, dat zich door
inmenging van gespecialiseerde juristen ook met juridische
zaken ging bezighouden.
Het mag geen verbazing wekken als tezijnertijd blijkt, dat
inschakeling van een rechter als voorzitter in een tuchtcolle
ge noodzakelijk blijkt. Groei naar een nieuw administratie!
rechterlijk college behoort tot de mogelijkheden. Zeker als
de druk vanuit de zelfbewustere groep patiënten blijft toe
nemen.
Zover zijn we echter nog niet. Mogelijk nog lang niet,
want onze wetgever loopt altijd wat achter op de maat
schappelijke ontwikkeling. Maar de stapjes naar verzwa
ring van het werk voor tuchtcolleges en naar uitbreiding
van het tuchtrecht sluit het volwassen worden van het
tuchtrecht in de zin van een nieuwe vorm van administra
tieve rechtspraak niet uit.
Door Mare De Koninck
DE wereld is er nog
nauwelijks van door
drongen, maar feit is
dat de Amerikaanse
militaire uitgaven vol
gend begrotingsjaar
worden bevroren op het
peil van dit jaar. De
reusachtige gulheid die
president Reagan gedu
rende zijn eerste vier
jaren in het Witte Huis
jegens het Pentagon
(ministerie van Defen
sie) heeft betracht, is
voorbij.
Nog steeds verlangt de VS
van zijn Westeuropese NA-
VO-bondgenoten een jaar
lijkse reële groei (boven in
flatie) van de defensiebegro
ting met drie procent, maar
Washington zelf houdt zich
er niet langer aan.
Zegslieden op het Penta
gon in Washington haasten
zich eraan te herinneren dat
het de formidabele reële
stijging van het Pentagon-
budget gedurende de afgelo
pen jaren (telkens tussen de
10 en 15 procent) is geweest,
die de nu voor één jaar in
tredende bevriezing weinig
schadelijk voor het militaire
apparaat maken. Maar een
hoge ambtenaar van het de
partement geeft toe: „Ik
vrees dat voor veel regerin
gen in Westeuropa de ver
leiding nu al te groot wordt
om eveneens op een nul
groei te gaan zitten. Dat zou
rampzalig zijn, want zij
hebben de voorbije jaren
niet zo krachtig geïnves
teerd als wij".
Geïnvesteerd is er inder
daad ongemeen krachtig. In
vier jaar tijd heeft president
Reagan het Congres (parle
ment) zover gekregen om bij
elkaar 1.007.900.000.000 dollar
voor de Amerikaanse solda
ten en hun wapens uit te
trekken. In letters is dat
meer dan duizendmiljard
dollar. Het Pentagon slokt in
1985 30 procent van de fede
rale ('rijks-') begroting op.
Daarbij moet weliswaar de
Amerikaanse historische
realiteit in aanmerking
worden genomen dat Defen
sie oorspronkelijk de enige
federale verantwoordelijk
heid c.q. uitgave was, maar
onder voormalig president
Jimmy Carter, was het de
fensieaandeel in de totale
rijkssuitgaven toch tot 26
procent geslonken.
Het gemak waarmee Rea
gan en zijn minister van De
fensie Weinberger de rigo-
reuze trap van het Congres
op de uitgavenrem aanvaar
den, is verrassend. Toen
Reagan in februari jl de mil
jardennota 1986 indiende (in
Amerika loopt het begro
tingsjaar van 1 oktober tot
31 september en dient de
president die in het begin
van het jaar in) verlangde
hij zes procent reëel oftewel
tien procent nominaal méér
geld voor het Pentagon in
1986. En Weinberger ver
klaarde nog in april dat het
„een geringere groei een on
verantwoorde aantasting
van de nationale veiligheid
zou betekenen".
Maar het Congres dacht
er anders over. De Senaat
('Eerste Kamer') - waarin
Reagans Republikeinse par
tijgenoten de meerderheid
uitmaken - nam een federa
le begroting aan waarin De
fensie weliswaar 'zacht'
maar toch werd bevroren, in
die zin dat het uitgavenbe-
drag alleen met de verwach
te inflatie van 3 procent mag
meegroeien.
In het Huis van Afgevaar
digden ('Tweede Kamer')
ging de Democratische
meerderheid nog verder en
gebood een harde nominale
bevriezing: in 1986 voor het
Pentagon niet meer dollars
dan de 293 milard die het
ook in dit lopende jaar
Het Pentagon
krijgt. Huis en Senaat moe
ten nu een compromis vin
den tussen de harde en de
zachte 'freeze'.
Voor de berusting van
'Reagan en Weinberger zijn
meerdere verklaringen be
schikbaar dan Reagans ver
zekering dat „onze defensie
ve kracht is hersteld en een
adempauze daarom verant
woord is".
In het Amerikaans Con
gres is de overtuiging ge
groeid dat het algehele
Amerikaanse begrotingste
kort (bij ongewijzigd beleid
zou er in 1986 230 miljard
dollar minder in de schatkist
komen dan de 974 miljard
die er uit zullen gaan) drin
gend moet worden besnoeid,
teneinde het econiomisch
herstel in de VS niet te laten
stranden. Zowel de Demo
craten als de Republikeinen
zijn daarom met een plan
gekomen om het tekort - via
bezuinigingen op de uitga
ven en met uitsluiting van
belastingverhoging - met 56
miljard te verkleinen. Het
was onvermijdelijk dat het
Pentagon de grootste veer
moest laten.
Een serie fraudeschanda
len bij de grote Amerikaan
se wapenindustrieën hebben
het politieke terrein gereed
gemaakt voor een aanval op
de defensieuitgaven. Vooral
de honderden dollars die
voor één hamer eij voor eén
plastic WC-bril werden be
rekend, hebben tot de ver
beelding van de Amerikaan
se bevolking gesproken. „De
oplichtingsaffaires hebben
het vertrouwen van het pu
bliek in het hele militair-in
dustrieel complex geschokt",
zegt Republikeins Senator
Ted Stevens.
En zijn conservatief-De-
mocratische collega in het
Huis, Bill Nichols, verklaart:
„Ik had nooit gedacht dat ik
nog eens voor een bevriezing
van de defensie zou stem
men. Maar waar ik in mijn
- FOTO ARCHIEF DE STEM
kiesdistrict ook kom, zeggen
de mensen, we zijn voor de
fensie, maar die te hoge re
keningen die de wapenfa
brikanten schrijven, die pik
ken we niet. Doe er iets aan".
Minister Weinberger
heeft bij het Congres aan ge
loofwaardigheid verloren
omdat hij kort voor de stem
mingen over de defensiebe
groting plotseling '4 miljard
dollar over had' op het lo
pende budget 1985. In een
onhandige poging de uitga-
venbevriezing als minder
rampzalig te bestempelen
dan hij tevoren had gesug
gereerd, kwam Weinberger
met de 'ontdekking' dat de
lager dan verwachte inflatie
het Pentagon een extraatje
van 4 miljard had opgele
verd en dat hij daarmee in
1986 toch nog extra uitgaven
kon dekken.
Indien de bevriezing maar
tot één jaar beperkt blijft,
zal in de praktijk geen enkel
op stapel staand wapenpro
ject behoeven te worden af
gezegd. „De langlopende fi
nancieringsschema's kun
nen zonder veel problemen
worden herschreven. En
sommige systemen hadden
toch al vertraging opgelo
pen. Nee, onze echte zorg is
een blijvende rem op de uit
gaven", aldusAeen Pentagon-
bron.
Dat voor Defensie en wa
penindustrie de eerste vier
gouden Reagan-jaren niet
meer zullen terugkeren,
staat wel vast. De economi
sche en politieke werkelijk
heid dwingt eindelijk het
Pentagon in het gareel.
Waarmee niet gezegd wil
zijn dat voor de 2,1 miljoen
vrijwilligers die het Ameri
kaanse leger sterk is, met
een op zo'n 300 miljard dol
lar bevroren begroting
(meer dan duizend miljard
Nederlandse guldens in één
jaar) nu bepaald magere ja
ren zijn aangebroken...
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
J 22,97 per maand; J 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
j 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rflnkrplfltipc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
(ADVERTENTIE)
Vakmanschap is Meesterschap
EEN sexhandleiding
van de hand van een is
lamitische geestelijke is
in Turkije het gesprek
van de dag en lijkt een
bestseller te worden,
ondanks de mening van
sommigen dat het een
onzedelijk boek is.
Het 700 bladzijden tellende
'Het Sexleven volgens de Is
lam' van Imam Ali Riza De-
mircan legt uit hoe goede
moslems een partner moeten
kiezen, de sex moeten be
drijven en kleine en grote
zonden volgens de islamiti
sche leerstellingen kunnen
vermijden.
tl
De schrijver citeert passa
ges uit de Koran en uit de
Hadith (gezegden) en Soenna
(handelingen) van de profeet
Mohammed, ter ondersteu
ning van zijn stellingen over
het juiste islamitische sexle
ven. Het boek staat vol soms
uiterst beeldende details van
Mohammeds sexleven met
zijn negen vrouwen.
Demircan pleit voor een
terugkeer naar de gewoon
ten van vóór de Turkse re
publiek, van vóór de hervor
mingen van Kemal Ataturk,
toen vrouwen nog afgezon
derd in harems leefden. In de
moderne islam mag een man
vier vrouwen hebben. In het
Ottomaanse rijk hadden sul
tans en de meeste stadsbe
woners een huis dat was
verdeeld in vertrekken voor
de mannen (selamlik) en
voor de vrouwen (harem)
waar alleen de echtgenoten
en naaste mannelijke ver
wanten werden toegelaten.
Een deugdzame islamitische
vrouw zal voor andere man
nen dan haar echtgenoot en
naaste familieleden haar ge
hele lichaam bedekt houden.
En zelfs haar vader en
broers mag ze alleen haar
gezicht en handen laten zien.
Imam Demircan is voor
stander van de besnijdenis
van vrouwen, een gebruik
dat dateert van voor de is
lam en dat alleen in sommi
ge delen van Afrika en bij
enkele arabische stammen
nog wordt toegepast.
De islam is niet tegen
masturbatie, maar homose-
xualiteit, overspel, geboorte
beperking en naaktheid zijn
zonden, zo staat in het boek
te lezen. Getrouwde vrou
wen moeten niet alleen het
gezelschap van mannen mij
den, maar horen evenmin
thuis in schoonheidssalons
en dergelijke oorden waar
vrouwen samen komen, om
'lesbianisme' te vermijden,
vindt Demircan.
Demircan schrijft dat 'een
verantwoord sexleven een
vorm van eredienst is'. In
een interview met Associa
ted Press zei hij dat hij het
boek had geschreven, omdat
'sexualiteit het belangrijkste
onderdeel van het menselijk
leven is'. De mens is het pro-
dukt van sexualiteit. 'Daar
om', zegt hij, 'moest iemand
de mensen vertellen over de
islamitische sexregels'.
Slechts weinig mensen
hadden over het boek ge
hoord totdat Ylmiz Demir
van de Populistische Partij
de kwestie in het parlement
te berde bracht. Hij zei dat
de handleiding de sociale
omgang propageert van de
Islamitische Republiek Iran.
'Dit boek blaast de wind van
Teheran naar Ankara', en
zou uit de handel moeten
worden genomen, vond hij.
Maar pas toen de krant
Gunaydin besloot delen van
de handleiding als feuilleton
te publiceren kreeg het boek
ruime bekendheid. Volgens
de uitgever is het boek nu in
zijn vierde druk en zijn er
zo'n 10.000 exemplaren van
verkocht, wat in Turkije een
bestseller mag heten.
In het parlement was men
intussen nog niet uitgepraat.
Het parlementslid Murat
Sokmenoglu brandmerkte
het boek als 'onzedelijk'.
Staatsminister Kazim Ok-
say, hoofd van het directo
raat voor godsdienstzaken,
noemde het boek 'het groot
ste kwaad dat de Islam kon
worden aangedaan'.
Nadat de controverse was
losgebarsten is de 39-jarige
Demircan, die negen kinde
ren en één kleinkind heelt,
door het ministerie van Ok-
say overgeplaatst van de
Grote Piyale Pasha Moskee
in Istanboel naar een moskee
in de westelijke provincie
Usak. De imam heeft echter
verklaard over voldoende
eigen kapitaal te beschikken
en niet van plan te zijn Is
tanboel te verlaten om zijn
nieuwe post te aanvaarden.
Een georganiseerd protest
van de kant van de vrouwen
is tot nog toe uitgebleven.
Twee vrouwelij ke theologen,
Beyza Bilgin en Bahriye
Ucok, vinden het boek een
anachronisme in een land
waar de vrouwenrechten
grondwettelijk vastliggen en
waar in de meeste steden
door man en vrouw geza
menlijk voor het inkomen
wordt gezorgd. 'Ik heb het
boek niet gelezen, maar de
titel duidt op een oude ma
nier om alle antwoorden in
de godsdienst te zoeken', zegt
Bilgin.
Ceyza Yurtsever, een eco
nome met een hoge positie in
een bedrijf in Istanboel,
heeft het boek wel gelezen.
'Het is de moeite niet waard.
Het beschouwt vrouwen als
een bezit dat kan worden ge
kocht, verkocht en gebruikt'.
Emel Yamanturk, een archi-
tecte, vindt het boek 'bijna
grappig. Ik kan haast niet
geloven dat de profeet zo
door sex was geobsedeerd'.
Door Pieter-Jan Dekkers
VAKCENTRALES en
werkgeversorganisaties
zijn er niet in geslaagd
op centraal niveau af
spraken te maken over
het vakbondswerk in de
bedrijven.
Dat is opvallend omdat
beide sociale partners het in
houdelijk volstrekt met el
kaar eens zijn: werknemers
vertegenwoordigers in de
onderneming moeten af
doende worden beschermd
tegen benadeling, met inbe
grip van ontslag. Bovendien
moeten vakbondsleden vol
doende faciliteiten krijgen
om hun funktie snel en doel
treffend te kunnen vervul
len.
Ter verduidelijking, het
gaat hier nadrukkelijk niet
om leden van onderne
mingsraden, hoewel dat ook
werknemersvertegenwoor
digers zijn. Hun positie in de
onderneming is wettelijk ge
regeld. Bovendien geldt voor
deze leden dat ze geen lid
van een vakbond hoeven te
zijn.
De zaak sleept zich in het
Haagse al jaren moeizaam
voort. In mei 1977 bracht de
Sociaal-Economische Raad
op een enkele jaren eerder
gedaan verzoek advies uit
aan het kabinet-Den Uyl.
Een verdeeld advies welis
waar, maar toch een waar
dat kabinet mee uit de voe
ten kon: zowel werkgevers
als vakcentrales erkenden
de noodzaak van een alge
mene voorziening voor vak
bondswerk in de bedrijven.
De vakbeweging stond daar
bij een wettelijke regeling
voor ogen, de werkgevers
wilden volstaan met afspra
ken op centraal niveau.
Het is niet verwonderlijk
dat het kabinet-Den Uyl in
dertijd voorstander was van
een wettelijke regeling (het
was immers de tijd van 'leu
ke dingen voor linkse men
sen'). Dat kabinet viel echter
voortijdig. Het liberaal-
christelijke kabinet-Van
Agt-Wiegel verbaasde
vriend en vijand door aan
het eind van de rit (maart
1981> toch met een wetsont
werp te komen waarin het
vakbondswerk in de bedrij
ven werd geregeld.
Het huidige kabinet heeft
bij het aantreden in het ka
der van de deregulering een
speciaal daarvoor in het le
ven geroepen commissie
(Geelhoed) laten onder
zoeken op welk terrein ge
snoeid zou moeten worden in
overheidsregels. De commis
sie vond het wetsontwerp in
zake het vakbondswerk op
z'n weg en adviseerde het
kabinet dat maar in te trek
ken.
Belangrijkste argument
was dat het vakbondswerk
al in tal van collectieve ar
beidsovereenkomsten is ge
regeld, zij het zeer verschil
lend. Niettemin zou de zaak
aan de 'zelfregulering' van
de sociale partners moeten
worden overgelaten. Zou
achteraf blijken dat die het
werk niet naar behoren zou
den verrichten zou het kabi
net alsnog met een wetsont
werp kunnen komen. Intrek
ken dus.
Vorig jaar juli vroeg mi
nister De Koning (Sociale
Zaken) de Stichting van de
Arbeid (daarin werken
werkgevers en vakcentrales
samen) wat die er van dacht.
De bewindsman liet door
schemeren dat het kabinet
het wel eens was met de
commissie-Geelhoed, maar
dat het toch een stok achter
de deur wilde houden om in
te grijpen als de sociale part
ners het niet eens zouden
worden over centrale af
spraken.
Het optimisme over de
'zelfregulering' door werk
gevers en vakbonden ba
seerde het kabinet op onder
zoek van het departement
van Sociale Zaken naar 179
cao's in de diverse bedrijfs
takken.
In 1974 bedroeg het aantal
cao's met een regeling voor
vakbondswerk 44 met ruim
820.000 werknemers. Tot 1979
nam dat aantal toe tot 67 (1,2
miljoen werknemers). In de
periode tot 1980/81 was spra
ke van een versnelde ont
wikkeling, mogelijk onder
invloed van het SER-advies
en het daarop ingediende
wetsontwerp. Sociale Zaken
vond 112 cao's waarin het
vakbondswerk op een of an
dere manier was geregeld.
Dat aantal had betrekking
op ruim 1,7 miljoen werkne
mers, 74 procent van het to
taal aantal werknemers dat
onder een cao valt. Sinds
1980/81 is er weinig veran
derd, wat betekent dat in een
kwart van de cao's het vak
bondswerk niet of nauwe
lijks is geregeld.
Ook de inhoud van de re
gelingen is onderzocht, wat
tot de conclusie leidde dat er
onderling nogal wat ver
schillen bestaan. Dat ge
voegd bij het feit dat een
kwart van de cao-werkne
mers een dergelijke regeling
niet kent deed het kabinet
besluiten toch een wettelijke
regeling 'achter de hand' te
houden. Op werkgevers en
vakbonden deed De Koning
een dringend beroep via cen
trale afspraken de tekortko
mingen in de bestaande re
gelingen op te heffen en er
voor te zorgen dat alle be
drijfstakken zo'n regeling
krijgen.
Dat overleg heeft echter
niets opgeleverd. De werk
gevers zeggen geen behoefte
te hebben aan centrale af
spraken, vooral omdat de
geschiedenis heeft uitgewe
zen dat door vakbonden
geuite verlangens op dit ter
rein voor ondernemers
steeds bespreekbaar zijn ge
bleken. En waar dat niet is
gebeurd ligt dat volgens de
werkgevers meer aan de
prioriteiten van de bonden
dan een halsstarrige hou
ding van werkgevers.
Dat het overleg met de
bonden is mislukt wijten de
werkgevers aan het feit dat
hetwetsontwerp 'boven de
markt is blijven zweven',
wat eerder als een soort
blokkade heeft gewerkt dan
als een stimulans voor een
akkoord op centraal niveau.
De vakcentrales zijn het
daar volstrekt mee oneens.
Die wij ten het mislukt over
leg ook aan het opschorten
van de parlementaire be
handeling van het wetsont
werp, waardoor werkgevers
geen wettelijke verplichting
werd opgelegd en vele van
hen de vakbonden dan ook
het bos instuurden. Uit het
reeds aangehaalde onder
zoek van Sociale Zaken con
stateren de vakbonden dat
veel cao's geen regeling in
zake vakbondswerk hebben
en als dat wel het geval is
het vaak om uiterst gebrek
kige regels gaat waarbij de
vakbondsvertegenwoordi
gers in de betrokken onder
neming nauwelijks enige
rechtsbescherming genieten,
Bovendien zijn vakbonds
vertegenwoordigers van
niet-cao-werknemers vol
slagen 'vogelvrij'.
De bonden wijzen op het
verdrag van de Internatio
nale Arbeidsorganisatie
(ILO). Nederland heeft dat
tien jaar geleden onderte
kend en zich daarmee ver
bonden aan de verplichting
werknemersvertegenwoor
digers in de onderneming af
doende bescherming te bie
den tegen benadeling.
Dit verdrag noemt als
werknemersvertegenwoor
digers nadrukkelijk de on
dernemingsraadsleden èn de
vakbondsvertegenwoordi
gers in de bedrijven. Voor de
eerste groep bestaan wette
lijke faciliteiten, voor de
vakbondsvertegenwoordi
gers niet. Het verdrag ver
plicht de overheid overigens
niet tot het wettelijk regelen
van de zaak, mits de rechts
bescherming via cao's kan
worden gewaarborgd.
Minister De Koning moet
nu de knoop doorhakken:
het wetsontwerp op sterk
water zetten, intrekken of
alsnog door het parlement
laten behandelen. Als hij tot
het eerste besluit hebben de
sociale partners dat aan
zichzelf te wijten: ze hebben
immers in de Stichting de
kans gehad een akkoord te
sluiten. En laten liggen.
noNPERDAG30 ME{
eroj
is d
de
die
ro
DEN HAAG - Het lijkt
fantasie op hol geslagen
in de vaderlandse geschiedei
over kostbare zendingen
door het land gaan doen 4
Voorlichter De Voogd van
lijk: „Het is theoretisch denk
bare dingen per post worden i
schijnlijk is het niet. Je kunt
nen dan krijg je vijf tientjes i
kunt ook nog de waarde aai
maximum van twaalfhondei
trent. Méér krijg je nooit ver
met een waarde van een mil;
den per post versturen?"
De PTT wordt min of meer
■wat er nu eigenlijk verdwen
loof als meegedeeld wordt dar
De Voogd: „Kijk, als een j
We
besl
ROTTERDAM(ANP) - De vi
ce-president van de Rotter
damse rechtbank, mr. T. Fran
sen is niet van plan de zaak te
gen de hoofdverdachte in d<
Slavenburg-zaak, de ex-voor
zitter van de Raad van Be
stuur van Slavenburg's Bank
de 68-jarige mr. P.S., me
voorrang te behandelen.
Mr. Fransen vindt dat d(
uitspraak van de Hoge Raac
in de bezwaarschriften-proce
dure van de overige dri(
hoofdverdachten moet worder
afgewacht, omdat alle zaker
feitelijk nauw met elkaar sa
menhangen.
De rechtbank wees woens
dag een verzoek van S.'i
raadsman, mr. J. Mentink al
om de zaak tegen zijn cliënt zt
snel mogelijk te behandelen.
Mr. Fransen houdt er reke
ning mee, dat het Slavenburg
proces niet voor eind novem
ber, begin december za
plaatsvinden gezien de enor
me hoeveelheid 'huiswerk' dit
de rechtbank voor dit gecom
pliceerde proces moet doen
Het dossier beslaat inmiddels
zo'n 35 ordners.
DEN HAAG - De Tweede Kaï
zoek naar de betrokkenheid va
de staatsgreep in Suriname va
Dat bleek gisteravond tij der
genaamde affaire-Valk. Deze
NAVO in Brussel, was ten tijd
se aan de macht bracht, milita
landse militaire missie in Surii
Een onderzoekscommissie
rechtbankpresident mr. B. Pr<
porten vast, dat Valk in elk g
sende distantie te bewaren'.
WOORDEN SCHIETEN te kort
zich gisteravond in het Heizel-
dertig doden en honderden gei
vensgevaar verkeren, vormen I
complete voetbalwaanzin.
Normaal gesproken zou eer
Brussel heeft afgespeeld tot af
moeten leiden. Maar normale v
jungle die betaald voetbal heet
tot nog meer rellen en dus me
bestuursleden van de Belgisch-
voetbalunie een uur lang ingei
ders van Juventus om alsnog
duel te laten doorgaan.
Waar moet het met het voet
delijken van de hoogste voetb.
9en laten leiden door angst vo
rem? Bureauladingen vol rapp
over de misdragingen van de
en|gszins denkbaar is, is aang
nngen van de voetbalsupport!
vernielzucht. Ook politici roere
een incident en kondigen aan
ten worden. Maar alle aanbev
den moeten leiden hebben tot
middels ontstaat er bij de tot v
nale bonden steeds meer de t
Psychologen en gedragswet
(met harde, efficiënte maatreg!
9ere prioriteit dan de vraag wa;
Hoe belangrijk een uitgekien
Wezen Het had uiteraard nooit
Engelse supporters naast elk!
dm de schuld van de verschrik
''e van het Heizel-stadion of b
pen, zou niet rechtvaardig zijn
voetbalhorden ligt ten grondsl:
d'en die mentaliteit niet snel k;
de voetbalsport een sombere t(
Navrant detail: het was stuit
de 'schertsvertoning' spelers,
uuventus bejubelden als ware
gezegd: in de voetbalsport gel
7