Sovjet-Unie start grote campagne te gen alcohol 'STUN GUN', ALTERNATIEF VO OR ALOUDE PISTOOL Russische economie is slachtoffer van I grootschalige fraude Alleen in huis IDS EXTRA Droge clubs Succes Angst 1 Onderzoek Gevoelig Maatregelen r-nirc: VAN EIJSDEN kapot, laatste kind van weduwe of weduwnaar de deur uit Daar sta je pats-boem in jé eentje. Met even slikken en dan de schouders eronder is het probleem niet opgelost. Er is heel veel bezinning en vooral ook vindingrijkheid voor nodig, eer redelijk vorm en inhoud aan het alleen-zijn gegeven kan worden. Ria van Pelt van dat boekje lag eens met rugklachten op bed, moest kruipend naar de telefoon, die veel te hoog bleek te staan. Dat gebeurde midden in de vakantietijd, de flat waar zij woonde was praktisch leeg. Toen begon het nadenken over dit soort situaties, het zoeken naar oplossingen waardoor mensen-alleen meer zelfstandig en minder angstig worden. Want niet alleen de emotionele kant telt, er is ook de prakti sche zijde die minstens zo zwaar weegt en die zeker het al geheel welbevinden beheerst. Rond wonen, veiligheid, ziekte, contact met anderen be vat de brochure van LosVast - stichting gericht op alleen staanden - een groot aantal overzichtelijk geordende tips. Dat gaat werkelijk van de aller kleinste puntjes tot grote - alom bekende zaken. De inrich ting van kasten, het advies veel op te schrijven, isolement te vermijden, aangepaste verzeke ringen, op de hoogte te zijn van de Tbrandvluchtweg van je huis, een mannelijk uitziende pop naast je in de auto als je 's avonds alleen rijdt, de telefoon laag - gemakkelijke bereikbaar - en verplaatsbaar neer te zet ten en zo heel veel meer. Al die kleine en grote raadgevingen, van belang voor een mens die niet kan zeggen: „Jan, neem jij de telefoon even aan", of „Miep, de spit schiet in m'n rug, zet jij de vuilnisbak bui ten." Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll ken. Roar genoeg is dat tot voort kort nooit onderzocht. De Leidse vrouwenarts J.B. Trimbos besloot dat eens uit te zoeken. Hij legde 12 van de meest gebruikte knopen op een trekbank en ging na bij welke kracht ze braken of slipten. Dubbelhandige kno pen bleken het sterkst te zijn, maar dat was al bekend uit ander onderzoek. Slipkno- pen, die eenhandig snelle dus, bleken al naar de ge bruikte techniek, nogal te verschillen in betrouwbaar heid en sterke. Eén slip- knoop, drie keer dezelfde steek om dezelfde strakge- houden draad, heeft zelfs „een onacceptabel lage be trouwbaarheid. Geen overbodig onder zoek. Onlangs werd aan 25 opleiders uit 7 verschillende landen gevraagd voat voor soort knopen ze eigenlijk ge bruikten: De slipknoop, waaaronder die met een „on- acceptebale betrouwbaar heid", bleek favoriet. Heel opvallend wat dat maar 2 van de 25 chirurgen precies wisten welke slipknoop re maakten. Velen dachten zelfs dat niet een slipknoop, maar een platte knoop het resul taat was van hun methode- Niet best. Vooral niet omdat chirurgen meestal de knopen overnemen van hun oplei ders: Zoals de baas knoopt zo knopen de leerlingen. Een slechte knoop kan zo van ge neratie op generatie worden doorgegeven zonder dat iemand het in de gaten heeft Voor die chirurgen is een herhalingscursus knopen niet overbodig. Terug naa af: Samen met de co-assiste oefenen op het matras. ui iVdUAü zu uttel 1903 T41 IllllllllllllllllllIlllllllllllllilllllIlllllllllllllllllllllllllllltlllltlllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIll Door Martin Walker MOSKOU - Een paar maanden geleden kon je de eerste geruchten in Moskou horen. Wodka zou tweemaal, zelfs driemaal zo duur worden. Wodka zou gerantsoeneerd wor den: een fles per per soon per maand. De staat zou het Russi sche acoholprobleem eindelijk eens onder handen nemen. Van dit soort geruchten maakt Moskou dankbaar gebruik. Op deze manier is de bevolking namelijk op het ergste voorbereid, zodat, wanneer er officiële maatre gelen volgen, de mensen dankbaar zullen zijn voor de ogenschijnlijke 'concessies' die Moskou gedaan heeft. Zeker is dat er stappen ondernomen zullen worden om een einde te maken aan het ontzagwekkende en nog steeds groeiende alcoholpro bleem in de Sovjet-Unie, maar het is onwaarschijn lijk dat dit op rantsoenering van de populaire drank zal i neerkomen. Afgezien van de tien oor- i logs- en revolutiejaren voorafgaande aan 1924, toen het land een periode van drooglegging doormaakte, zijn wodka en de staat sinds de vijftiende eeuw altijd hand in hand gegaan. Op dit moment maakt de drankbe lasting ongeveer veertig procent uit van het totaal aan directe en indirecte be lasting dat de Sovjet-burger betaalt. De inwoners van de Sov jet-Unie drinken ongeveer 11,5 liter pure alcohol per persoon per jaar plus nog eens 3,5 liter 'samogon', of te wel zelfgemaakte alcoholi sche produkten, wat hen tot de zwaarste sterke drank drinkers ter wereld maakt. Volgens Westerse schattin gen staat de Sovjet-Unie derde op de wereldranglijst van alcoholgebruikende landen. De officiële Sovjet- cijfers spreken van 8,5 liter per persoon per jaar. Deze cijfers onderschatten het probleem echter. In de tradi tionele moslim-republieken in het zuiden wordt maar heel weinig alcohol gedron ken, zodat het drankver- bruik van de gemiddelde Rus zelfs neerkomt op twin tig liter pure alcohol per jaar. De prijs die de staat hier voor moet betalen met be trekking tot de volksgezond heid, werkverzuim, mis daad, familieconflicten, jeugdcriminaliteit en de alarmerende stijging in het aantal misvormde babies dat geboren wordt, is te hoog geworden. De exacte cijfers zijn niet openbaar, maar volgens informanten zit de Westerse schatting dat het alcoholmisbruik ongeveer zeven procent van het Sovjet bruto nationaal produkt op slokt er niet ver naast. Fyodor Uglov, winnaar van de Leninprijs en voor stander van een totaal drankverbod, schreef begin maart in de Sovietska Kul- tura dat de alcoholconsump tie in de Sovjet-Unie vijf maal hoger ligt dan in West- Europa. Paniekzaaiers sug gereren zelfs dat alcohol een grotere bedreiging voor het Slavische ras vormt dan een kernoorlog. Een goed voorbeeld van de manier waarop de nieuwe regering van Gorbatsjov de zaken aan wil gaan pakken is Ulyanovsk, een stad aan de oevers van de Wolga. In deze geboorteplaats van Le nin is men begonnen met een intensief anti-alcohol experiment. 's Ochtends vroeg begint fase één van de campagne. Dan gaat 'de arbeidsinspec tie' de politiebureaus langs en wordt de naam van elke opgepakte dronkelap geno teerd en vervolgens doorge geven aan zijn werk en de plaatselijke media. De per soon in kwestie verliest zo zijn extraatjes, zijn dertien de maand, zijn kans op over werk en het recht op vakan tiebonnen van zijn vakbond. Hij mag ook niet langer ge bruik maken van zijn recht op gesubsidieerd eten in de bedrijfskantine en boven dien wordt hij weer onderop de wachtlijst voor een wo ning, een auto en dergelijke geplaatst. Wijnhandels die in de na bijheid liggen van scholen, fabrieken, bouwterreinen, theaters en pleinen hebben hun deuren moeten sluiten. Er mag geen alcohol meer verkocht worden in de kios ken en de Rumochniya, de kleine barretjes waar je een drankje en een sandwich kan gebruiken, zijn ook ge sloten. Om het probleem van de drinkende jeugd aan te pak ken mag de Komsomol, de communistische jeugdbewe ging, ongebruikte ruimten in scholen en fabrieken vor deren voor 'droge' jongeren- clubs. De Komsomol heeft ook een vrijwillige patrouil le in het leven geroepen die moet uitzoeken waar de jeugd drinkt en die dit ver volgens aan de scholen en ouders doorgeeft. In de bedrijven zijn de ploegbazen gewaarschuwd dat zij verantwoordelijk zijn voor hun collega's. Wanneer ze verzuimen een arbeider aan te geven die dronken op het werk verschijnt, of die zijn tijd besteedt aan drin ken, dan lopen ook zij de kans hun privileges te ver liezen. Naast al deze strafmaat regelen is er ook voor een zoethoudertje gezorgd. Tij dens de twee maandelijkse betaaldagen wordt er bij de voornaamste bedrijven een vrije markt georganiseerd, waar gebruiksartikelen ver kocht worden, die normaal gesproken moeilijk te krij gen zijn. Dit is om te voorko men dat de arbeiders hun hele loon in de dichtstbij zijnde wodka winkel uitge ven. De stad zal dit jaar acht miljoen roebel minder be steden aan de alcoholpro- duktie. Het geld wordt nu gebruikt voor de produktie ....11,5 Liter pure alcohol per Rus per jaar.... van vruchtensappen en het opzetten van werkplaatsen, die luxe-artikelen moeten leveren. Volgens Gorbatsjovs eer ste secretaris, Gennady Kol- bin, is het experiment in Ulyanovsk een succes. Het werkverzuim is met 6,3 pro cent gedaald; het verloop in het personeel met 6,8 pro cent. Het meest opmerkelij ke gegeven in zijn rapport is echter dat de verkoop van alcohol over het afgelopen slechts met 1,1 procent ge daald is. Volgens welingelichte Sovjetbronnen is Ulyanovsk het proefkonijn van het an ti-alcohol programma dat dit jaar in de hele Sovjet- Unie geïntroduceerd zal worden. Een interessant as pect van het programma is dat zelfs een nieuwe bezem als Gorbatsjov zich lijkt vast te houden aan het traditio nele Sovjetsysteem van so ciale druk en berispingen, van Komsomol en vrijwilli ge patrouilles en maar wei nig vertrouwt op marktge- - FOTO ARCHIEF DE STEM bonden maatregelen zoals het verhogen van de wodka- prijs. De laatste scherpe ver- hoging in de prijs van wod- ka had voornamelijk tot ge- E volg dat er een drastisch te- kort aan suiker in de Russi- sche winkels ontstond een E onmisbaar ingrediënt voor illegaal gestookte wodka. De komst van jeugd-milities en een markt op betaaldagen zal naar alle waarschijnlijk- heid lang niet voldoende zijn om een einde te maken aan het alcoholprobleem in de Sovjet-Unie. S Copyright The Guardian "llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllMIIIIIIIIH 'Ongevaarlijke' wapens overspoelen Amerika Door Mare De Koninck WASHINGTON - De mensheid is sinds kort verrijkt met een nieuwe generatie vuurwa pens. Thans zijn het alleen nog maar politie en burgers in de Verenigde Stat,en .die zich de elektronische 'stun gunsten 'Tasers' aanschaf* fen. Maar het staat vast dat de 'ongevaarlijke' verdedigings- (c.q. aanvals-) middelen spoedig ook hun weg naar Europa zullen vinden. En met de apparaten zal zich ook de heftige discus sie die er thans in Amerika over gaande is, over het Europese continent verbreiden. Twee jaar geleden bedacht de firma Nova Technologies in Texas dat dodelijke handwa pens, zoals de met kogels gela den revolvers en pistolen, eigenlijk middeleeuws schiet tuig zijn. Dat zou in onze tijd vervangen moet kunnen wor den door elektronische toestel letjes waarmee geboefte kan worden uitgeschakeld zonder dat er bloed vloeit. Nova kwam op de markt roet de zogenaamde Stun Gun, een rechthoekig apparaatje dat met één hand kan worden omklemd en dat aan de boven kant is voorzien van twee me ialen puntjes. Wanneer men die bovenkant tegen iemands lichaam drukt, gaat er een ul tra-korte stroomstoot van liefst 40.000 volt door de be trokkene heen. Het gevolg is een kortston dige maar totale en uiterst pijnlijke verlamming van het hele zenuw- en spierstelsel, zodat het slachtoffer tegen de grond slaat. In die tijd kan men hem/haar in de boeien slaan of wegvluchten. Het En gelse werkwoord to stun bete kent versteld doen staan of achterover slaan. Een tweede elektronisch en niet-dodelijk wapen dat sinds kort in de handel is heet Taser, naar de producent Taser Indu stries. Dat is een soort pistool dat een heel klein elektrisch geladen pijltje in iemands lijf kan schieten. Er volgt een soortgelijke ontlading als bij de stungun en het resultaat voor de getroffene is hetzelfde. De Taser is alleen vanaf korte afstand - maximaal vijf meter - te gebruiken. Proeven tonen aan, dat de stroomstoten geen blijvende schade bij de getroffene aanrichten. Men is alleen voor minstens 20 secon den tot maximaal enkele mi nuten verlamd en versuft. Inmiddels zijn er enkele honderdduizenden van deze nieuwe handwapens - vooral stunguns, die 70 dollar per stuk kosten - in de VS ver kocht. De Taser kost 350 dol lar. In alle 50 Amerikaanse deel staten zijn er intussen politie districten die hun agenten van stunguns en of Tasers hebben voorzien. De apparaten zijn geen vervangers van het pis- in het politiebureau tientallen malen achtereen met het ap paraat te zijn bewerkt. Omdat de agenten het telkens tegen zijn blote rug hadden gedrukt, waren kleine brandwondjes - en daarmee het bewijs - in de huid achtergebleven. Burge meester Ed Koch verklaarde verontwaardigd, dat de agen ten met het twintigste eeuwse toestel een middeleeuwse marteling hadden uitgevoerd. In San Antonio, in Texas, heeft de plaatselijke sheriff inmiddels de stunguns voor de politie weer afgeschaft, nadat een rechercheur een verdachte 'met behulp van een stungun' had verhoord. tooi of de wapenstok, maar ex tra stukken uitrusting, die in veel gevallen het gebruik van levensgevaarlijk geweld over bodig maken. Met name agressieve arrestanten kun nen dank zij het 'high tech'- vuurwapen, ongedeerd blijven bij hun overmeestering. Maar de nieuwe weermid delen zijn in de VS, waar vuurwapens van oudsher vrij elijk verhandeld worden, niet alleen populair bij de politie. De verkoop ervan aan burgers De 'Stun Gun' neemt in toenemende mate de plaats in van het pistool en de long rifle. - FOTO'S ARCHIEF DE STEM. 'schiet' omhoog. In hun adver tenties hebben de handelaren het over „het ideale verdedi gingsmiddel tegen inbrekers, overvallers en verkrachters". Blijkens de publieke kooplust spreekt dat heel veel Ameri kanen aan. Wapenwinkelier Arthur Kushel in Los Angeles zegt: „Dit is het perfecte alternatief voor het traditionele vuurwa pen. Veel vrouwen durven 's avonds weer de straat op, nu ze zo'n ding bij zich hebben. Er komen hier mensen hun pis tool inruilen tegen een Taser of een stungun. Ze zijn meestal bang van hun eigen pistool, zeker als er kinderen in huis zijn". Maar de laatste tijd nemen ook de protesten tegen de 'elektrische uitschakelaars' toe. Voor alle wapens geldt, dat de zin ervan geringer kan worden dan het gevaar voor misbruik en stunguns zijn vol gens critici geknipt voor mis bruik. De praktijk heeft de te genstanders al enkele krachti ge argumenten aangereikt. Vorige maand zijn vijf politie agenten in de New Yorkse wijk Queens in staat van be schuldiging gesteld, wegens het mishandelen van een ver dachte drughandelaar met een stungun. Het slachtoffer bleek Criminoloog professor Jo seph Sandeval uit Denver zegt: „Stunguns hebben een onvoorstelbaar pijnlijk effect, maar laten geen lichamelijke sporen na. Ze bevorderen het gebruik van geweld, omdat ze het geweld bloedeloos en on persoonlijker maken". Een medewerker van de Unie voor Burgerlijke Vrijhe den in San Francisco meent: „De politie ziet stunguns als ongevaarlijk en neigt ze daar om eerder te gebruiken, ook als er helemaal geen geweld nodig is". Hier en daar zijn het ook wetshandhavers zelf die het gevaar van de elektronische handwapens erkennen. „Naarmate meer burgers ze in handen krijgen, zuilen meer burgers ze gaan misbruiken. Een overvaller kan er risico loos iemand mee tegen de grond krijgen. Hij hoeft geen pistool of mes meer te gebrui ken of ermee te dreigen en hoeft nooit meer te riskeren dat hij wegens moord wordt gezocht," aldus Ramori Beldi- rez, politie-woordvoerder in Beverly Hills. Anderen menen dat de 'on- gevaarlijkheid' van stunguns en Tasers een illusie is, omdat de getroffene letterlijk tegen de grond smakt en daarbij ernstig of zelfs dodelijk letsel kan oplopen. Ook voeren criti ci aan, dat met name minder sterke personen die zich met een stungun proberen te ver dedigen, gemakkelijk door een aanvaller kunnen worden ont wapend en zelf met een stroomstoot worden gevloerd. Al die bezwaren echter lij ken voorlopig het commercieel succes van de nieuwe genera tie handwapens niet te kunnen stuiten. In Amerika drukt de angst voor de misdaad een veel zwaarder stempel op de samenleving dan de misdaad zelve en in die atmosfeer is de markt voor 'ongevaarlijke' wapens groot. Prof. Sandeval zegt: „De pa radox is dat de nieuwe elek tronische wapens in de hand werken dat er in ons land, en straks ook elders in de wereld, meer misdrijven zullen wor den gepleegd waarbij minder doden gaan vallen". £iiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiii[iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiii'_: Door Martin Walker MOSKOU - Lev Neveselyuk is een opmerke- lijke boekhouder. Deze man beschikt over het soort boekhoudkundige brein dat hem in het E Westen allang tot een rijk en machtig zaken- Ij man gemaakt zou hebben. Lev woont echter in Mordovia, hartje Rusland, ongeveer acht- I honderd kilometer ten oosten van Moskou. Zijn beroep: boekhouder bij het ministerie van landbouw. Lev heeft onlangs het Russische fraude- record aller tijden gevestigd en schijnt daar verder geen last van te ondervinden. Hoewel er de afgelopen veertien jaar elf gerechtelij- E ke acties tegen hem ondernomen zijn, heeft hij er toch voor gezorgd, dat hij elk jaar een bonus 'voor zijn opmerkelijke prestaties' uit- betaald krijgt. Opmerkelijk is inderdaad de juiste bena- I ming voor zijn werkijver. Lev Neveselyuk E zorgde ervoor, dat de plaatselijke landbouw - 5 produktiecijfers er goed uitzagen, dat het produktieplan op papier althans was uitge- voerd en dat een heleboel mensen in aanmer- king kwamen voor een bonus. Zijn methode was heel simpel. Hij voegde gewoon wat ex- I tra cijfers toe, wanneer de rapporten van de boerderijen over de oogstopbrengst binnen S kwamen en flatteerde zo de balans. Bij de één E voegde hij honderd kilo vlees toe, bij de an- der twee honderd kilo worteltjes. I Wanneer zijn cijfers vergeleken werden met wat de staat uiteindelijk aan produkten binnenkreeg, kon het verschil altijd nog ge- E weten worden aan produktverlies tijdens het E transport of aan een slechte opslagruimte. Lev Neveselyuk kan je niet zomaar af- schrijven ais een heroïsch voorbeeld van de I manier waarop mensen het hoofd bieden aan het onbuigzame systeem van een centraal ge- I plande economie. Er zijn tienduizenden Levs over de Sovjet-Unie verspreid en het effect van hun gezamelijke inspanningen kan voor E een groot deel helpen verklaren waarom er zo'n groot verschil is tussen de Sovjet-econo- mie op papier en in de praktijk. Het Centraal Bureau voor Justitie -een soort kruising tussen Scotland Yard en een fraude-opsporingsdienst - heeft daarom ook de opdracht gekregen het fenomeen van de fraude nader te onderzoeken. Berichten over E hun bevindingen beginnen nu in de Sovjet- E pers door te sijpelen. E Ze zijn de moeite van het lezen zeker waard. Bij een steekproef op een afdeling I van het ministerie van Industriële Bouw bleek dat er meer dan een miljoen roebel was uitbetaald aan onofficiële bonussen. Boven- I dien was er nog eens tweehonderdduizend roebel naar de dienstdoende hogere ambte- E naren gegaan. Bij het controleren van de 48 E regionale afdelingen bleek dat de helft op een E dergelijke manier met de boeken knoeide. De Staatsraad voor Landbouwbevoorra- ding, de organisatie die verantwoordelijk is voor het leveren van kunstmest en land bouwmachines, bleek een winstgevende klei ne samenzwering in het leven geroepen te hebben, die inhield dat het aantal hectaren land dat bebouwd werd op papier vermin derd werd. Op deze manier werd de oogst per hectare relatief groter, kon er dus een verbe tering in produktie geconstateerd worden, wat weer de nodige extraaljes opleverde. De gecentraliseerde Sovjet-economie is bijzonder gevoelig voor dit geknoei met de cijfers. In een kapitalistische economie zou een dergelijke vorm van fraude vroeg of laat blijken uit de verlies- en winstcijfers op de balans. Dit gaat niet op voor de Sovjet-Unie, waar de prijs van een artikel slechts in theo rie verband houdt met de produktiekosten en waar een ingewikkeld systeem van elkaar kruisende subsidies het werkelijke prijsni veau vertekent. Uit het onderzoek valt de conclusie te trek ken dat het systeem van het flatteren van de balans inheems is aan bijna de hele Sovjet economie en dat veel van de cijfers waaraan de economische planners en de politici zich vasthouden, gebaseerd zijn op niet bestaande ideale gegevens. Volgens het Russische blad Izvestia zijn er in verschillende ministeries steekproeven ge houden en is gebleken dat 'het wijdverbreide fraude-systeem in de meeste gevallen het ge volg is van de lakse houding van het hogere personeel zelfs tot in de hoogste laag van de betreffende ministeries ten opzichte van dit anti-sociale gedrag.' Om de fraude te bestrijden zal een reeks van maatregelen genomen worden, waaron der ook de experimentele introductie van de credit card valt. In Estland worden tegen woordig credit cards verstrekt voor het ko pen van benzine, niet om het de klant mak kelijker te maken, maar als middel om frau de tegen te gaan. Benzine kost meer dan twee gulden per liter bij de pompstations, maar veel Russische automobilisten kopen hun benzine voor minder dan de helft bij vracht wagenchauffeurs. Op hun beurt knoeien deze laatsten weer met hun kilometerstand, zodat ze de benzine die ze in het geniep aftappen en verkopen kunnen verantwoorden. Izvestia heeft ook aangekondigd dat een speciaal team statistici aangesteld zal wor den, dat een waterdicht boekhoudingssys teem moet bedenken. Of dit nieuwe systeem zal werken, is nog maar de vraag. Tenslotte werkt Lev Neveselyuk nag altijd in zijn kan toor in Mordovia, krijgt hij nog altijd zijn bo nus en werkt hij ongetwijfeld nog altijd op zijn eigen vakkundige manier de boeken bij. Copyright The Guardian numiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimir

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 5