Deling Sri Lanka is eigenlijk al een feit Lord Ca bepleit kruisra Bouw- staking H ET ROMMELT in de wereld van de bouw. Zelfs tot in de Tweede Kamer is de bouwstaking doorgedrongen, waarbij direct moet worden aangetekend dat het op het Binnenhof niet ging om bouwvakkers of hun werk gevers, maar om politici. Blijkbaar hebben stakende bouwvakkers een bijzondere aantrekkingskracht op be paalde ministers en Kamer leden. Verwonderlijk is dat trouwens niet, want de bouwstaking heeft ook dui delijke politieke trekken. Zoals iedereen kan weten be moeit de overheid zich zeer intensief met de vaderlandse bouwwereld. Niet in de eer ste plaats gaat het hierbij om de afgifte van de benodigde vergunningen, maar veel meer nog omdat de overheid een zeer belangrijke op drachtgever voor de bouw is. Kardinaal moet paus niet alleen kiezen, maar hem ook bijstaan 'SCHEPPE Economie Strijd om de macht tussen VNO en FNV ZATERDAG 25 MEI 1985 ACHTERGROND GEEN SINGHALEES WAAGT ZICH NOG IN TAMIL-GEBIED Woordbreker Rol India Johannes Paulus II 'creëert' 28 nieuwe 'porporati' Drie functies Belangrijker Politiek Groei ATV Zekerheid ZATERbAG 25 MEI Lubbers:6Twe van Breda nie aan de orde' Kamer: meer geld voor studiebeurser T5 PAGINA; Vooral de woningbouw komt voor een groot deel tot stand door bemiddeling van de overheid. Zij financiert in zeer sterke mate de nieuw bouw in de 'sociale sector' en stelt subsidies beschikbaar voor allerlei renovatiewerk zaamheden. Bovendien heeft de overheid als werkgever ook nog wei eens een gebouw nodig om haar ambtenaren te kunnen laten functioneren. Tenslotte is een belangrijk deel van de scholenbouw ook tot stand gekomen via de overheidsfinanciën. Allemaal voldoende illustra ties dat overheid en bouw nauw bij elkaar betrokken zijn. In het uitgebroken bouwcon- flict speelt deze dominerende positie van de overheid als opdrachtgever voor de aan nemingswereld op de achter grond zeer zeker mee. De be zuinigingen die de laatste ja ren in de overheidssfeer zijn doorgevoerd, hebben name lijk ook hun sporen getrok ken in de bouwputten. Hierdoor is in de jaren tach tig het werk voor veel bouw vakkers niet meer voor het oprapen geweest. Onder deze beroepsgroep is dan ook een hoog werkloosheidspercenta ge te vinden. De andere kant van de medaille is dat een groot aantal bouwbedrijven sterk heeft moeten inkrim pen of zelfs is verdwenen, al dan niet via een faillisse ment. Van vakbondszijde wordt de bouwwerkgevers min of meer verweten dat zij heb ben ingestemd-ja soms zelfs uitdrukkelijk via ondersteu ning van de landelijke werk geversorganisaties - met het bezuinigingsbeleid van de overheid. Aldus zouden zij ook op indirecte manier heb ben meegewerkt aan de ver minderde werkgelegenheid in de bouw. Door middel van arbeidsduurverkorting trachten de bouwbonden nu weer wat meer bouwvakkers aan de slag te krijgen. Schaduwbouw Voor de werkgevers in de bouw is een verdere arbeids duurverkorting niet aanlok kelijk, ook niet nu in de CAO voor het schildersbedrijf wel een akkoord over de 36-urige PROF. DR. NICO DOUBEN werkweek is bereikt. Een verdere beperking van de wekelijkse arbeidsduur kan immers - en vooral in de niet-winterse maanden - ge- makkelij k leiden tot het uit breiden van de schaduw- bouwactiviteiten. De kosten van één uur offi ciële bouwvakarbeid gaan daardoor zeer waarschijnlijk oplopen, en dat roept weer vanzelf de vraag op naar karweien buiten de tijd van de baas. Die baas wordt nog duurder dan hij nu al is, en de bouwvakker krijgt per week meer tijd beschikbaar voor dergelij ke dienstverle ning die maar weinig Neder landers zullen afwijzen. Hoe wel niet uitdrukkelijk uitge sproken, spelen deze zaken ook een rol van betekenis in het bouwconflict. De recente ervaringen in de bouw met arbeidsduurver korting zijn voor de bedrij ven trouwens niet erg gun stig geweest. In de vooraf gaande twee jaar is de werk tijdvermindering in de vorm van gelijkmatig over het jaar gespreide roostervrije dagen ingevoerd. Als gevolg hier van is zowel de effectieve ar beidstijd als de bedrijfstijd in de bouw verminderd, het geen zeker tot hogere (kapi- taalsjkosten heeft geleid. Wanneer dan toch al een flinke druk op de prijzen wordt uitgeoefend, is zo'n vorm van arbeidsduurver korting geen aantrekkelijk perspectief. Niet makkelijk Nu in 1984 weer een lichte stijging van de werkgelegen heid onder de bouwvakkers is opgetreden, hebben de vakbondsleiders het ook niet gemakkelijk. Hun leden zul len zich afvragen waarom bij de collega-schilders een ver korting van de werkweek wel kan en bij hun bedrijf dit tot moeilijkheden leidt. Wie zich in deze vraag verdiept, kan wel een aantal bedrijfse conomische verschillen tus sen het schilders- en bouw bedrijf hiervoor als verkla ring aanwijzen, maar zo'n analyse wordt gewoonlijk door de vragensteller niet uitgevoerd. Bovendien heeft de samen stelling van de bouwnijver heid naar bedrijfsgrootte hier ook enige betekenis. Naast een paar grote bouw ondernemers telt deze be- drijfstak in hoofdzaak een zeer groot aantal kleine be drijven. Deze laatste hebben de meeste last gehad van de arbeidsduurverkortingen daarom verzetten zij zich nogal heftig tegen verder gaande vermindering van de arbeidsduur. In het bouwconflict komen deze achtergronden vaak niet duidelijk aan het licht, omdat - zoals in elk conflict - ook hier de sterke uitspraken het moeten doen. Toch lijkt het verschijnsel van de bouwsta king meer te omvatten dan wat verschil in krachtter men. Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader, Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176. Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236883. Sportredactie 076-236884. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850 Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Goes, Klokstraat 101100-28030. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751 Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957 Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150. Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen: 22,97 per maand; J 66,30 per kwartaal of 258,- periaar. Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W. Voor post-toezending geldt een toeslag. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor Lezersservice: Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vri|dag van 19 00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Rsnlfrolfltipc Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. COLOMBO(DPA) - De mogelijkheid van een vreedzame oplossing voor de burgeroorlog tussen Tamils en Sing- halezen op Sri Lanka is twee jaar na de eerste golf van geweld, toen in de hoofdstad Colombo de Singhalezen de Ta mils massaal afslacht ten, uitzichtlozer dan ooit tevoren. De nationalistische Tamil- guerrillastrijders hebben met hun jongste bloedbad in de boeddhistische heilige stad Anuradhapura bewezen voor niets terug te deinzen voor het bereiken van hun doel: een onafhankelijke Ta- mil-staat in het noorden van het paradijselijke eiland. De Singhalese centrale regering in Colombo is echter niet be reid tot compromissen om een eind aan het conflict te maken. De Singhalese bevol king is inmiddels tot bloedige wraakacties overgegaan. Wegens het voortdurend oplopen van de spanning tus sen de etnische gemeen schappen achten diplomaten en politieke waarnemers in Colombo een verzoening van de partijen en een herstel van de vrede binnen afzienbare tijd uitgesloten. 'De situatie is zeer ernstig. De natie staat op het punt uiteen te vallen', zo waarschuwde een weste lijke diplomaat. 'En de presi dent treedt niet handelend op'. Het leger is belast met het bestrijden van de guer rilla 'die in wreedheid niet is te overtreffen'. De cijfers spreken voor zich. Meer dan 2.000 Tamils in de noordelijke provincie Jaffna zijn sinds het uitbre ken van de rellen in 1983 ge dood. Aan de kant van de Singhalezen vielen circa 800 (overwegend militaire) slachtoffers. Bijna de helft Rijen met lijken op Sri Lanka. Een bijna dagelijks beeld op het door een bloedige burgeroorlog verscheurde eiland. - FOTO AP van de 200.000 Tamils in de hoofdstad Colombo heeft sindsdien zijn toevlucht ge zocht in andere delen van het land. 50.000 Tamils zochten in Europa, de Verenigde Staten en Canada asiel. En ongeveer 100.000 Tamils vluchtten met bootjes voor de vervolging van onbeheerste soldaten over de Straat van Palk en zochten een veilig heenko men bij hun bloedverwanten in de Zuidindiase deelstaat Tamil Nadu. Het plan van minister van veiligheidszaken, Lalit Athu- latmudali, om het conflict met behulp van het leger te beëindigen schijnt - tenmin ste op het ogenblik - mislukt. De 23 Tamil-guerrillagroe- pen, die vanuit het Zuidin diase Madras worden geleid, beschikken volgens gelij klui- dende schattingen over circa 6.000 bewapende aanhangers in de noordelijke provincie Jaffna, waar ongeveer 1 mil joen Tamils (70 procent van de totale Tamil-bevolking op Sri Lanka) leven. Honderden van de zeer slecht uitgeruste en opgeleide Singhalese soldaten zijn bij aanslagen en aanvallen door guerrilleros om het leven ge komen. Uit woede en wraak hebben hun kameraden on schuldige burgers in koelen bloede vermoord. Deze wreedheden van het leger, dat volgens een diplomatieke waarnemer 'uiterst gemoti veerd is om te doden', hebben vele Tamils in de armen van de guerrillastrijders gedre ven. 'Zij zien in hen de be vrijders', aldus Neelam Tiru- chelvam, afgevaardigde van de gematigde Tamil-partij TULF ('Tamil United Libe ration Front'). Ofschoon Colombo de be wapeningsuitgaven sinds 1977 verachtvoudigd heeft en deze nu opnieuw met circa 60 percent tot 5,5 miljard rupee wil verhogen, is het de rege ring niet gelukt een militaire doorbraak te forceren. In te gendeel. Het noordelijke deel van het eiland is praktisch geheel van de rest geïsoleerd. Geen Singhalees waagt zich nog in Tamil-gebied. De de ling van Sri Lanka, die presi dent Junius Richard ('JR') Jayewardene met alle mid delen wilde verhinderen, is al een feit. De regering van de 79-jari- ge Jayawardene bleek in de afgelopen twee jaar steeds minder in staat het sinds de onafhankelij kheid escaleren de conflict te beheersen. De in 1982 voor zes jaar gekozen president is er volgens diplo matieke waarnemers niet in geslaagd zijn autoriteit bij het zoeken naar politieke compromissen in te zetten. Steeds opnieuw, zo zijn Ta- mil-politici en neutrale waarnemers van mening, heeft hij na het bereiken van een overeenkomst aan de on derhandelingstafel zijn woord gebroken uit angst voor de reactie van radicale Singhalezen. Maar de rege ring is voor deze mogelijke reactie door haar manipula tie van de openbare mening niet in de laatste plaats zelf verantwoordelij k. Door de invoering van de perscensuur verneemt de be volking vrijwel uitsluitend van de gruweldaden van guerrillastrijders. De Sing halezen, circa 75 percent van de bevolking, worden als slachtoffers voorgesteld. Mi nister Athulathmudali had het vorige week zelfs over het 'bedreigde meerderheids ras'. Na zijn herverkiezing zei Jayewardene: 'Nu heb ik alle macht die ik nodig heb om het conflict op te lossen'. Maar ondanks enkele ontoe reikende compromisvoorstel len, die voor de naar autono mie strevende Tamils niet voldoende konden zijn, had hij niets meer te bieden om de bloedige broedertwist tus sen de uit India stammende volkeren te beiëindigen. Zelfs de gecensureerde pers, maar vooral de opposi tie en de boeddhistische reli gieuze leiders eisten na de aanslag in Anuradhapura dat de president nu eindelijk tot handelen diende over te gaan. Een boeddhistische op perpriester verklaarde zich openlijk bereid de leiding van het schijnbaar stuurloze land op zich te nemen. De sterk anti-Tamil gezin de priesters eisten directe on derhandelingen met alle be trokkenen, ook de guerrille ros, over een wapenstilstand en over het oplossen van het etnische conflict. Of Jaye wardene met een nieuw ini tiatief zal komen, nadat hij pas in december de ronde-ta fel-conferentie van alle par tijen in Colombo ontbond, is nog onduidelijk. In geen ge val zal hij echter de crisis kunnen oplossen zonder deelneming van de guerrilla groeperingen of de Indische regering. New Delhi heeft de sleutel tot de oplossing in de hand. Zelfs wanneer Colombo en de gematigde Tamils een over eenkomst zouden kunnen be reiken over enige vorm van politieke autonomie, dan nog zijn het de bewapende sepa ratisten die beslissen over het stopzetten van de guer rilla. Zij wijzen tot nu toe el ke verzoening van de hand en eisen de onafhankelijke Tamil-staat 'Eelam'. De regering van Rajiv Gandhi zou sterke druk kun nen uitoefenen op de guerril la-leiders en de aanvoerrou- tes van wapens en mensen vanuit India naar Sri Lanka kunnen blokkeren. Diploma ten en andere waarnemers zijn echter sceptisch of het binnen afzienbare tijd tot een toenadering zal komen. 'De etnische spanningen zijn zo groot dat een politieke overeenstemming onmoge lijk lijkt', aldus de Tamil-po- liticus Tiruchelvam, de enige die nog niet als balling in In dia leeft. Door Cees Manders VATICAANSTAD Paus Johannus Paulus II 'creëert' dit weekeinde 28 nieuwe kardinalen. Dat gebeurt in eerste in stantie vandaag in een consistorie en tenslotte in een plechtige hoog mis, op Eerste Pinkster dag. Deze plechtigheden zijn rijk aan symboliek De 'gelukkigen' krijgen een kardinaalspet en een kardinaalshoed (voor zien van 15 kwasten) op gezet, en een speciale kardinaalsring aan hun vingers geschoven. De kleur die overheerst is rood, van de knoopjes die de gewaden op hun plaats hou den, tot die gewaden zelf. Rood duidt op het bloed dat elke kardinaal bereid moet zijn te laten stromen om zijn trouw aan paus en kerk te demonstreren, en dat zijn voorgangers in de loop der tijden al hebben vergoten bij de verdediging van het ge loof. Zoals bekend heeft de paus (en hij alleen) de kleur wit, terwijl de bisschoppen paars 'dragen'. Alle kardinalen samen vormen het 'Heilig College' of kardinalencollege. Dit colle ge telt vandaag en morgen 152 'porporati' (gepurperden, zoals de kardinalen in het kerkjargon worden aange duid). Maar gezien de ver ge vorderde leeftijd en de reeds aangetaste gezondheid van een groot deel van deze 152 mannen, kunnen zich in de 'rode' statistiek van de kerk plotseling grote wijzigingen voordoen. Het Heilig College heeft drie functies: het is een advi serend orgaan, een supple rend orgaan (dat de taken van de paus waarneemt als zijn zetel vacant is) en het is een kiescollege. De laatste functie is de belangrijkste: als je kardinaal bent, mag je deelnemen aan de pausver kiezing en kun je (gezien de praktijk) ook nog tot paus verkozen worden. Daar draait het bij het kardinalaat om. Maar niet elke kardinaal kan aan de pausverkiezing deelnemen. Sinds paus Pau lus VI mogen dat alleen die kardinalen die 'het tachtigste levensjaar nog niet voltooid hebben'. Van de 152 zijn dat er nu 120 (het plafond van pauskiezers, ingesteld ook door paus Paulus VI). 32 kar dinalen van het Heilig Colle ge zijn dus ouder dan 80. Aan hen komen de twee resteren de functies toe. Maar vaak komt het ook daar niet meer van, omdat ze te oud en te zwak zijn om zich nog naar Rome, of zelfs naar het Vati- caan te begeven. De decaan van het college van kardina len, de Italiaan Carlo Confa- lonieri is 88 jaar oud, maar hij woont in Rome Wat de raadgevende func tie van het kardinalencollege betreft, deze lijkt de laatste jaren een stuk belangrijker geworden. Het Tweede Vati caanse Concilie sprak zich uit voor méér collegialiteit in het bestuur van de wereldkerk, en duidde daarbij op de vorm waarin bisschoppen en kar dinalen hun adviserende ta ken ten behoeve van de paus moeten verrichten. Elke paus bepaalt de mate waarin en de wijze waarop hij zich laat bijstaan en laat adviseren. De huidige paus heeft keer op keer laten merken dat hij de collegialiteit in dit ver band zeer serieus neemt. In november 1980 riep de paus het kardinalencollege in Rome bijeen, om te praten over 'de verwezenlijking van het concilie', de reorganisatie van de curie en de financiën van de kerk. Het was de eer ste keer in 400 jaar dat het Heilig College bij elkaar kwam, niet om een conclaaf te vormen en een nieuwe paus te kiezen, maar om de paus te helpen met het be stuur van de kerk. „U dient de bisschop van Rome niet alleen te verkie zen, maar hem ook in zijn pastorale werk bij te staan", zei de paus in zijn openings toespraak. De paus beloofde de kardinalen voortaan va ker bijeen te zullen laten ko men: „De bijeenkomst van de leden van het kardinalencol lege is de vorm waarin de uitoefening van de al meer dan 1000 jaar bestaande bis schoppelijke en pastorale collegialiteit is gegoten. Het is dus niet meer dan juist dat wij er in deze tijd gebruik van maken." Twee jaar later, in novem ber 1982, riep de paus op nieuw het kardinalencollege bijeen, in verband met het nieuwe kerkelijke wetboek. Ook nu sprak hij over de 'al gemene groei van de colle gialiteit', en over de 'nieuwe invloed die aan het kardina lencollege wordt toegekend'. De paus roemde het kardina lencollege als 'een college met een eigen historisch en oud karakter, dat niet met andere colleges verward kan wor den'. Het gebruik van het woord collegialiteit kan verwarring wekken. Van een toepassing van het collegialiteitsbegin- sel zoals wij dat in al onze democratische bestuursorga nen kennen, is in Rome na melijk geen sprake. De paus beslist en de collegialiteit geldt slechts de bestuursor ganen beneden hem, zoals het kardinalencollege. Collegia liteit geldt alleen de wijze waarop in die lagere organen het advies voor de paus tot stand komt. Dat advies kan de paus best naast zich neer leggen. De paus heeft regel matig kardinaalsbijeenkom sten, synodes en andere vor men van collegiaal samen zijn belegd. Maar zijn pri maat, zijn opppergezag, zijn laatste woord, wordt aan de ze zogenaamde collegialiteit niet opgeofferd. De paus betrekt de kardi nalen op nog meer manieren bij zijn werk. Kardinalen lei den Vaticaanse departemen ten, en deze en andere in Ro me residerende kardinalen komen geregeld onder lei ding van de paus als zijn spe ciaal adviescollege bij elkaar. Sinds kort bestaat er ook een raad van kardinalen voor or ganisatorische en economi sche zaken van de Heilige Stoel. Die raad is al vijf keer bijeen geweest en houdt zich bezig met het jaarverslag en de begroting van de Heilige Stoel. Het resultaat van dit werk is te vinden in een ad vies aan de paus. Een vrij blijvend advies. Voorlopig blijft de enige tastbare macht die de kardi nalen aan hun berretta, hun kardinaalspet, ontlenen, die stem in het conclaaf, tenmin ste als zij de 'jeugd' tot 80 jaar bezitten. Die stem en dat unieke kapittel geeft de kar dinaal invloed en prestige. Die invloed moet (bij een le vende paus) uiteraard niet worden overdreven. Vaak wordt iemand tot kardinaal benoemd omdat zijn zetel recht geeft op een 'gepurperde' bezetter. Als monseigneur Simonis in Rot terdam was gebleven, zou hem morgen niet de kardi- naalsberretta zijn opgezet. De paus benoemt iemand tot kardinaal niet altijd om dat hij hem knap vindt, 'ge leerd', een goed kerkbestuur der of omdat die ander van wege zijn bisschopszetel toe vallig aan de beurt is. Vaak heeft een kardinaalsbenoe ming politieke strekking. Zo als dit keer met de aartsbis schoppen van Addis Abeba, Managua en Santiago de Chile. Regimes in die landen zullen nu nog meer met de kerk en met de paus rekening moeten gaan houden. Omdat ze nu te doen hebben met een kardinaal, en niet meer met een bisschop. Door Lidy Nicolasen KLINKENDE TITELS die niet mis zouden staan voor verkiezings programma's van poli tieke partijen. Die pre tentie hebben de pro gramma's van de werk geversorganisatie VNO en de vakcentrale FNV -die achter deze titels schuil gaan- dan ook min of meer. De economische groei en de verkiezingen volgend jaar doet de harten sneller klop pen. Zeker die van werkge vers en werknemers, die er als de kippen bij moeten zijn om hun invloed aan te wen den op de programma's van de politieke partijen, op het denken en beoordelen van hun leden en zeker om hun eigen macht en status van een nieuws jasje te voorzien. De strijd om de macht in Nederland is met de presen tatie van deze twee program ma's wederom ingezet. Niets geen felle betogen vóór of te gen botte bezuinigingen meer, maar pogingen vanuit het eigen gezichtsveld te ont dekken en te bepleiten hoe in de nieuwe economische ople ving dit land weer op de been geholpen kan worden. En al zegt CDA-Kamerlid Weijers enigszins smalend dat de kiezer zijn keuze in de politiek niet bepaalt met de hand op de knip, duidelijk is dat de hoogte van de uitke ringen, de werkloosheid of de verbetering van de lonen de gemoederen minstens zo sterk bezighouden als abor tus, euthanasie of kernbewa pening. Beide partijen durven zich op te hangen aan economi sche groei. De FNV zegt in 'Kiezen voor nieuwe kansen' op een groei van ruim 2 te willen uitkomen. De werkge vers tillen dat cijfers in hun 'Groei is werk' naar de 3%, maar zij maken een uitzon dering voor de overheid. Die moet zich in haar begroting beperken tot een groei van hooguit 2 Nou wil het geval dat de economische groei vooral af hangt van de ontwikkelingen in het buitenland. Invloed is alleen uit te oefenen op de voorwaarden die geschapen worden om de groei binnen lands te stimuleren. Werkgevers en werkne mers gaan daarin hand in hand: de overheid (en dus de politieke partijen in hun ver kiezingsprogramma's) moet tonen ernst te maken met het stimuleren van die groei. Door forse investeringen te plegen bijvoorbeeld, of dooi de koopkracht van de men sen te verbeteren waardoor de bestedingen weer op orde gebracht kunnen worden. De vergelijking houdt op met deze constatering. Groei is werk, zegt het VNO, en daarin spiegelt zich het meest markante verschil. Wil die groei werkgelegenheid opleveren dan moet 'de star heid van lonen en salarissen doorbroken worden'. Met andere woorden: af schaffing van het wettelijk minimumloon, een definitie ve ontkoppeling van de lonen en de uitkeringen en een pre mieverschuiving voor de volksverzekeringen van werkgever naar werknemer om de loonkosten te drukken. En arbeidstijdverkorting? Het VNO: „Het is maat schappelijk niet verantwoord arbeidsduurverkorting in te voeren, tenzij de positieve ef fecten ervan zijn bewezen. Ook een volgend kabinet zal het aan de sociale partners moeten overlaten om dat be wijs per geval te leveren." De werkgevers willen be wezen zien dat verkorting van de arbeidstijd meer werk oplevert, dat de concurren tiepositie niet in gevaar komt en dat Nederland in verhou ding met het buitenland niet het onderspit hoeft de delven. Over de uitkeringsgerech tigden wil het VNO het niet al te veel hebben. Als er groei is, profiteren ook zij, wordt geconstateerd. Maar wat er moet gebeuren met hun koopkracht als groei achter wege blijft, staat nergens vermeld. Wel dat - afhanke lijk van de conjuncturele ontwikkeling de collectieve uitgaven van de overheid ge middeld met 1,5 tot 2% per jaar omlaag moeten. En daar komt het financie ringstekort om de hoek kij ken, de leemte in de staatskas die de afgelopen jaren Ne derland in de greep van de bezuinigingen hield. De FNV is in haar pro gramma slim genoeg geweest dat financieringstekort niet over het hoofd te zien. Maar cijfers noemen doet de vak centrale niet. Mooi gezegd heet het dat het terugdringen van het financiringstekort moet gebeuren in een tempo dat is afgestemd op de econo mische groei. Die groei wordt daarnaast besteed aan verdergaande arbeidstijdverkorting, uitko mend op een gemiddelde ar beidsweek van 32 uur in 1990. De arbeidstijd die vrijkomt moet voor de volle 100 nieuwe arbeidsplaatsen ople veren. Met pijn en moeite denkt de FNV het aantal werklozen in 1990 teurge- bracht te kunnen hebben naar het half miljoen (nu 800.000). Vaag blijft de vakcentrale over de sociale zekerheid. Het ligt in elk geval niet in de be doeling van de FNV de poli tieke partijen aan te sporen de verlaging van de uitkerin gen ongedaan te maken. Maar ondubbelzinnig is het pleidooi voor het herstel van de koppeling tussen lonen en uitkeringen. Woedend wijst de FNV het loslaten van het wettelijk minimumloon van de hand. Met minstens zoveel kracht wordt stelling genomen tegen het gevaar dat bezuinigingen op de collectieve sector ten koste gaan van de uitke ringsgerechtigden, de ambte naren of de trendvolgers. Een absolute koopkracht garantie geeft ook de FNV niet. Als de groei zwaar te genvalt, als er niets te verde len is dan zal de FNV 'zich sterk maken voor een oplos sing waarbij de koopkracht van de laagst betaalde uitke ringsgerechtigden en werk nemers wordt ontzien.' Maar sterker nog zal de vakcentrale zich blijven in zetten voor herverdeling van werk. Evenals het VNO pleit de FNV voor vermindering van de lasten- en premiedruk op de werkgevers. Niet door die op de werknemers af te wen telen, maar door een andere berekening toe te passen waardoor de arbeidskosten óók worden gedrukt. Ar beidsintensieve bedrijven zouden daarmee gesteund moeten worden. De drie grote partijen heb ben deze week in een eerste reactie in het Avro-program- ma 'In de wandelgangen' het FNV-plan positief beoor deeld. Voor de PvdA wekt dat geen verwondering, om dat het PvdA-programma stoelt op dezelfde uitgangs punten. WD'er De Korte zei dat het plan „ook voor de VVD aanknopingspunten biedt voor de volgende regeerpe riode". De Korte prees de FNV voor de aandacht in het plan aan herstel van de structuur van de economie (technologiebeleid, investe ringen door de overheid). Maar in een 32-urige werk week gelooft de WD niet. „Een heleboel waardevolle elementen", aldus CDA'er Weijers, „maar ik wil het wel even doorgerekend zien." Het CDA, dat eveneens uitgaat van een groei van 2 aarzelt te geloven dat herverdeling van werk en inkomensvoor uitgang hand in hand kun nen gaan. NIJMEGEN (ANP) vraag mij af, of de ven woordelijken van de bib tbeken van religieuze oi uisaties zich voldoende wust zijn van de bedrei situatie van hun collectie elk geval zijn er tot op he weinig initiatieven bek om de ongunstige situati keren. Dat schrijft A.J. Gei voorzitter van de Vert ging voor het Theologi Bibliothecariaat (VTB), het orgaan van zijn vert ging. Bij de VTB zijn ri 100 theologische bibliot ken in Nederland aange: ten. Geuns, bibliothecaris de Theologische faculteï Tilburg, is geschrokken 1 Kol. DEN HAAG (ANP) - Minist president Lubbers verwa niet dat de kwestie van de t de nog in gevangenschap v blijvende Duitse oorlogsn dadigers tijdens het kom< staatsbezoek van de Dui Bondspresident Von Weisz ker aan ons land aan de o komt. De premier zei dit na loop van het wekelijks ka netsberaad. De minister-presid noemde het vraagstuk van 'twee van Breda' buiten woon moeilijk en delic: Zelfs een bespreking ervar 'een pijnlijke zaak' en 'het p bleem wordt er niet beter als het besproken wordt', premier liet blijken, dat er dit punt 'geen punten te sco: zijn'. De minister-presid meent dat aan het staats zoek van de Duitse Bondsp sident grote betekenis m worden toegekend. Enerzi is daar het feit, dat dit bezi zo betrekkelijk kort komt de herdenking van 40-jaar vrijding, een tweede bijzon, 're omstandigheid vormen persoonlijke uitlatingen de Bondspresident op dit t rein en ten derde is er volgi Lubbers de Europese ontw keling, waarin Duitsland belangrijke rol speelt. DEN HAAG (ANP) - Lord Carrington heeft pleit voor plaatsing va en een verdere verhogi Lord Carrington sprak de Atlantische Commis de gemeenschappelijke Het lijdt geen twijfel, alt Lord Carrington, dat de pla sing van nieuwe Amerikaai raketten in België, We Duitsland, Italië en Engela heeft bijgedragen tot de teri keer van de Sowjetunie n; de Geneefse onderhandelini tafel. NAVO-ministers van fensie hebben eerder d< week een nieuw actieplan v< versterking van de convent iele verdediging goedgekeu Indien dit plan wordt uit; voerd zoals de militaire pl£ ners voor ogen staat, zul volgens Lord Carrington begrotingen van de NAV DEN HAAG - De meerderhi Van de Tweede Kamer hoi Het alleen vast aan een hogt Haxim urn-leeftijdsgrens beetmans plan 27 jaar) v< beursstudenten', maar wil o ®at er meer geld vrijkomt vc studiefinanciering. Dat blijkt uit reacties op i bHlcht in het Leidse stude Jenbiad Mare, waarin gernc ™ordt dat minister Deetm ïijn nieuwe systeem v tudiefinanciering de mar Hum-leeftijdsgrens voor st benten met een beurs wil v« ■tegen van 27 naar 30 jaar. "et CDA heeft inmiddi aten weten niet te accepter «ij 66,1 verhoging van de lei 'Wsgrens tot 30 jaar gevolg ai hebben voor de hoogte de beurzen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 2