LD
Schande wat ze de middenstand aangedaan hebben
IDEN BOSCH LÉÉFT, MAAR NIET VOOR DE PAUS
Buitenland besteedt veel aandaeht aan pausbezoek
Ik wil het gewoon
Paus boekt daverend
succes met
dienst in Irenehal
Programma paus vandaag
EXTRA
BOSSCHE WINKELIERS HOUDEN KATER OVER AAN PAUSBEZOEK
I b'ENBOSCH - Een vrouw van
158 staat bijna huilend bij een
I muur van onverkochte blikjes
I bier en fris, en stapels, stapels
[broodjes. Hartje Den Bosch,
zaterdagavond zeven uur.
Blamage
Interesse VS
'Kruistocht'
DE GELOOFSYIERING VAN EEN SCHUTTERSGILDE
Knokken om kus
Ovationeel applaus van 23.000 gelovigen
Navrant
Pauspodium
kaalgeplukt
T31 PAGINA 5
IKI'
(«MlMUAtl ivi 1*1 tl u03
Do or Wim Kuipers
„Die broodjes zijn allemaal
lesmeerd" wijst ze, „die kan ik
I weggooien.De schade schat
I ze op „zeker drie mille."
Zij en de neringdoenden die
|met duizenden haringen,
slaatjes, krente- en Bossche
bollen zijn blijven zitten, ge
ven gemeente, pers en politie
de schuld van het tegenvallen
de bezoek. Er zouden panieke
rige berichten verspreid zijn,
mensen meenden dat ze pasjes
nodig hadden voor de binnen
stad, en de plaatselijke krant
adviseerde maar bij de televi
sie te blijven.
De uitbater van het gothi-
sche restaurant De Raadskel-
der op de Markt: „Om negen
uur zou je de stad niet meer in
kunnen, is gezegd. Vanaf één
uur mocht je geen enkele
straat meer oversteken. Als je
zoiets hoort, blijf je toch
thuis?" Ondanks de strop kan
hij nog lachen. „Ik noemde dit
hier de Gouden Driehoek. Hier
in die paar straten zouden
30.000 mensen urenlang opge
sloten zitten. Nou, ik blijf op
de stoep staan tot ze komen."
Bakker Bert van Haren ver
trekt met zijn bestelwagen vol
krentebroodj es-met-appel. Hij
heeft er nog geen 200 verkocht.
„Schrijf maar: 5% van wat ik
verwacht had." Hij had op
100.000 mensen gerekend, en
liefst negen verkopers opge
trommeld. „Moet ik die nu
naar huis sturen met een
tientje?"
De kater was enorm na een
dag die hoopvol begon. Het
weer was niet stralend, maar
kon ermee door. En voor de
middag reeds kwam elke tien
minuten een groep pauspel
grims uit het station. Mensen
van duidelijk boven de veer
tig-
Ze werden opgewacht door
verkopers van het Katholiek
Nieuwsblad („Koop die krant
en word blij" riep een van hen
enthousiast) en een stel Jacob-
se en Van Es-figuren, die vre
selijk lelijke foto's van de
paus, medailles, buttons en
postzegels kwijt moesten. Met
de kreet „papa, papa" pro
beerden ze de pausgangers te
lokken. Vandaag de paus,
morgen weer Ajax-sjaals.
Maar weg van het station,
de stad in, werd het stiller.
Autoloze straten, lege winkels,
een haperende geluidsinstal
latie rond de de ommegang.
Wel honderden agenten. Op
elke straathoek minstens tien.
Waar de paus precies komt?
„Hier natuurlijk. Anders
stond ik hier niet." Maar meer
informatie konden ze de vra
gende mensen niet geven. „Als
u de weg in de Jordaan wilt
weten, die ken ik" adviseerde
eentje. Dat was Den Bosch.
Plaats genoeg op tweede rij
gisteren niet werd gedrukt.
Zeer uitvoerig was Radio Va-
ticaan, die de plechtigheid in
de St. Jan van Den Bosch, en
de bijeenkomst en de mis in de
Utrechtse Jaarbeurshallen ge
heel en rechtstreeks uitzond.
In de reportages van de Ita
liaanse media (behalve de Va
ticaanse) is melding gemaakt
van de koele en geestdriftloze
ontvangst die de Nederlanders
de paus bereid hebben, in
Eindhoven, in Den Bosch en in
Utrecht.
Over het aantal mensen dat
de paus in Eindhoven verwel
komde bestaat grote eenstem
migheid. De Osservatore Ro
mano schrijft dat er „duizen
den" waren, de andere kran
ten maken daar 4.- tot 5.000
mensen van. Niet meer. De
journalist van de Corriere del-
la Sera, Accattoli, is het opge
vallen dat zelfs de mensen die
voor de paus waren uitgelopen
zo Weinig spontaan, zo weinig
enthousiast deden. „Een zwak
applaus, maar geen kreten",
zegt hij. En journalisten als hij
die de paus op de 25 reizen
door de hele wereld hebben
gevolgd en overal een aan uit
zinnigheid grenzende geest
drift bij de begroetende me
nigte hebben kunnen consta
teren, moet het Nederlandse
welkom wel voorkomen als
een heel erg koude douche.
Enkele kranten wijzen op de
vreesloze manier waarop de
paus deze 'Hollandse klus'
aanpakt. De Unita schrijft dat
de paus in een gesprek met en
kele journalisten, in het vlieg
tuig op weg naar Eindhoven,
al liet blijken dat hij de pro
testen niet uit de weg gaat.
Toen hem gevraagd werd of
hij de betogingen tegen zijn
aanwezigheid niet vreesde, zei
hij: „Ja, heel erg." Maar vol
gens de journalist van de Uni
ta maakte de gelaatsuitdruk
king van de paus (hij lachte
spottend) duidelijk dat hij iro
nie pleegde en dus het tegen
overgestelde bedoelde.
De kranten laten niet na te
wijzen op die andere 'primeur'
van Nederland: Het feit dat de
paus na de landing in Eindho
ven het evangelie heeft gekust
als blijk van bewijs dat ook
een paus ondergeschikt is aan
'Het Woord'.
De 'Popie Jopie'-plaat in de
toptien en de oproep tot een
moordaanslag op de paus in
Nederland, beheersen de voor
beschouwingen in de Duitse
pers over het pausbezoek aan
de Benelux. „Met verwonde
ring", schrijft de gerenom
meerde Frankfurter Allge-
meine Zeitung over de oproep
tot een aanslag, „heeft men in
het Vaticaan vastgesteld hoe
veel speelruimte extremisti
sche warhoofden in Nederland
eigenlijk krijgen, die met zul
ke gruwelijke dingen de spot
drijven. Bedreigingen met
moord en suggesties hoe de
aanslag moet worden uitge
voerd, worden in de publiciteit
aan de orde gesteld alsof zo
iets nog nooit met de paus ge
beurd is," aldus het blad.
Het Vaticaan, zo vervolgt de
Romeinse correspondent van
de Frankfurter Allgemeine,
„is niet alleen bezorgd over het
verloop van het pausbezoek in
Nederland maar ook over de
reputatie van de Nederlan
ders, die zich voor de ogen van
de hele wereld dreigen te bla
meren".
In een achtergrondverhaal
over de Nederlandse kerk
schrijft de krant dat het per
soneelsbeleid van het Vati
caan bij bisschopsbenoemin
gen tot een nieuw soort polari
sering heeft gevoerd. „Het
conflict in de Nederlandse
kerk speelt zich vandaag de
dag niet meer af tussen de ge
lovigen, tussen Techtsen en
linksen', maar tussen de lei
ding van de kerk en het kerk
volk, aan wiens kant zich ook
de meeste priesters geschaard
hebben".
De 'Frankfurter Rundschau'
signaleert een „toenemende
verbittering, ja zelfs veront
waardiging" onder de Neder
landse katholieken „over de
met harde hand doorgevoerde
benoemingen van conservatie
ve bisschoppen door de paus".
In de Amerikaanse pers
wordt uitvoerig bericht over
de rebelse katholieken waar
tussen de Paus zich op zijn reis
door Nederland bevindt. Alle
kranten en nieuwsuitzendin
gen in de VS brengen doorlo
pend berichten over het Paus
bezoek en de protesten die dat
teweegbrengt. Met name
maakten verschillende Ameri
kaanse media op verhaaste
toon melding van de neppaus
Popie Jopie die „zelfs op de
dag dat de Heilige Vader aan
kwam, op de Nederlandse te
levisie te zien was" en van de
aansporing op pamfletten van
radikale groepen om de Paus
te vermoorden.
Vooraanstaande kranten als
de New York Times hadden
hun lezers vóór afgelopen
weekeinde al gedetailleerd op
de hoogte gebracht van de
stand van zaken in de Neder
landse kerkprovincie. Het
Amerikaanse publiek werd op
de hoogte gebracht van enque-
tes waaruit de massale afwij
king onder Nederlandse ka
tholieke leken en priesters van
de officiële leerstellingen
blijkt, met name inzake echt
scheiding, geboortebeperking,
het celibaat en de rol van
vrouwen en homofielen in de
Kerk.
De 'Hollandse kruistocht'
van paus Johannes Paulus II
is dit weekeinde door de Fran
se media op de voet gevolgd.
Televisie, radio en schrijvende
pers doen dagelijks uitgebreid
verslag van wat hier wordt
genoemd „de meest delicate
reis ooit door een paus ge
maakt."
Bij aankomst van de paus in
Eindhoven, zo meldde het
tweede televisienet zaterdag
avond, werd de kerkvorst door
slechts weinigen begroet. „In
plaats van protestdemonstra
ties gaven veel Hollanders
door hun afwezigheid blijk
van hun afkeuring van het be
zoek", aldus Antenne-2. In
eerdere uitzendingen was de
Franse televisie al ingegaan
op de crisis in de „verscheurde
Nederlandse kerk" en op de al
dan niet daarmee verbonden
bedreigingen door de diverse
anti-paus comité's. Veel aan
dacht was er voor de oproep de
paus te vermoorden.
De meeste kranten hadden
een verslaggever vooruitge
stuurd om de situatie in het
dissidente Holland te peilen.
Tot het meest sensationele
verhaal kwam de rechtse 'Fi
garo', die in zijn veel gelezen
weekeindmagazine maar liefst
7 pagina's aan het bezoek
wijdde. Volgens het blad zijn
de Nederlandse katholieken
„de meest linkse ter wereld."
T32 PAGINA 6
Van onze correspondenten
POME WASHINGTON/
PW/PARIJS - Het bezoek
N Johannes Paulus II aan
Pierland blijft ook in het
ptenland niet onopgemerkt,
pt alleen in het Vaticaan,
'W ook elders in de wereld
Nen op de hoogte van de af
wende ideeën, die een deel
an katholiek Nederland er op
houdt en van de heisa, die
rn het pausbezoek is vooraf
f'Saan.
I Gemeenteraadsverkiezin-
ph en de verovering van de
'°etbaltitel door Verona zijn
'taken die Italië het afgelo-
P weekeinde bezig hebben
fhouden. Voor de reis van de
HS naar Nederland was wel
Wacht, maar met mate.
prte flitsen op radio en tv, en
"hele artikelen van beperkte
°ivang in de dagbladen: Daar
Best de paus het mee doen.
«gen krant, de Osserva-
Romano daarentegen,
htte de reis de proporties
Seven van „een historische
Peurtenis zonder weerga."
dit lukte niet erg omdat
f Osservatore van zondag za-
r'agmiddag al uitkwam en
Door Paul de Schipper
EINDHOVEN AIRPORT -
De paus mag er over lopen.
Koningin Beatrix ook. Maar
raakt Van Agt met een
schoenpunt het vaandel van
het schuttersgilde van het
Brabantse Riethoven dan is
dat vlaggeschennis. Over
het schuttersvaandel lopen
is slechts voorbehouden aan
de groten der aarde.
Regerend deken J.Antonis
van het schuttersgilde legt
de vaandelethiek uit, nog
voordat de paus op Eindho
ven Airport is gearriveerd.
Zijn entree tot Nederland is
geplaveid met veertig schut
tersvaandels uit de Kempen
en die van Riethoven zijn er
trots op dat hun doek er ook
ligt. Deken Antonis wacht,
net als de andere duizenden,
voor het stationsgebouw.
Het is een hoopvol wachten.
Van spanning is nauwelijks
sprake.
Dan is daar ineens het
witte vliegtuig van Alitalia,
tien minuten te vroeg. Daar
is de paus. Hij zwaait slechts
even, een man in het wit, een
beetje gebogen. Hij daalt de
trap af, knielt en verdwijnt
in een tumult van veilig
heidsagenten en fotografen.
Het is duwen en trekken:
Knokken om de kus. Zijn
gang over de vaandels is
nauwelijks te volgen. Een
speaker kondigt aan dat hij
nu in de hal is en dat en dat
hij „enkele functionarissen
van een gloeilampenfabriek
hier ter stede" de hand
schudt.
De man in het wit blijft
een beetje achteraf staan.
Het publiek juicht, scan
deert. Heel in de verte, ach
ter de wapperende biervlag-
gen, zwaaien twee spandoe
ken vanaf het 'Pro-veldje'.
De anti-pausbeweging laat
geheel verstek gaan. Mon
seigneur Simonis spreekt
een welkomstwoord. Hij
glimt. Het is zijn dag van
daag. Hij spreekt langzaam,
want er is eéh toehoorder
die nog maar pas Neder
lands heeft geleerd.
Als de paus zelf naar vo
ren treedt wordt het dood
stil. Een non pinkt een traan
weg en een Italiaanse foto
graaf die zoëven nog stond
te duwen bij het vliegtuig
slaat nu een kruis. De politie
wordt even zenuwachtig en
controleert tassen. De men
sen blijven stil. Dit is hun
Heilige Vader, hun paus.
De opvolger van de Grote
Visser verhaalt van de
geestelijke crisis in de
westelijke wereld. Dan
spreekt hij ineens van de jo
den en bidt voor hun vrede
en veiligheid. Er volgt een
minutenlange ovatie. Dat
gebeurt nog een keer als hij
zich verontschuldigt voor
„mijn slechte Nederlands."
Dan verlaat hij het podium
em doorbreekt de muur van
gezagsdragers en prelaten
en gaat naar het publiek,
naar de mensen. Daar wil
hij zijn. Uitgestoken kinder
handen, een kus, een hand
op de schouder en dan is het
voorbij.
UTRECHT - De paus heeft dan toch zijn eerste daverend succes
in het lastigste der Lage Landen geoogst. In de Irenehal van het
Jaarbeurscomplex volgden naar schatting 23.000 mensen de
eucharistieviering. Ze juichten de kerkvorst minutenlang-ova
tioneel toe. Zijn bijna een half uur durende preek werd zes maal
door applaus onderbroken.
Gelovigen probeerden fana
tiek de paus een hand te ge
ven, en na de plechtigheid
slaagde hij er maar moeizaam
in uit de hal te komen. Opval
lend was dat bij zijn binnen
komst het applaus aarzelend
op gang kwam. Wel werd er
meteen en massaal met geel
witte vlaggetjes gezwaaid. De
gelovigen gingen op de banken
staan, en begeleidden de paus
op zijn korte tocht door de hal
met handgeklap. Mensen rie
pen hem heilwensen toe in
verschillende talen, en toen hij
het podium betrad, hieven de
duizenden spontaan het lied 'U
zij de glorie' aan.
Aartsbisschop Simonis
haakte meteen in op het en
thousiasme. In zijn welkomst
woord stonden eerst slechts de
voorzichtige woorden „Mogen
wij u nu welkom heten in deze
Irenehal." Hij voegde daar
triomfantelijk aan toe „met
groot enthousiasme en grote
vreugde." Het leverde hem een
klaterend applaus op. „Velen
zijn hier samengekomen" ver
anderde hij in: „Zeer velen,
meer dan 20.000 mensen
Die mensen leken een door
snee van de vaderlandse kerk
gangers. Er waren veel jonge
ren, jeugd, kinderen en moe
ders met kleuters. Ze gedroe
gen zich, ook in de uren vóór
de paus arriveerde, zeer gedis
ciplineerd. Het leek snel geen
zakelijke hal meer, maar een
kathedraal.De organisatie
verliep perfect. Tijdens de
massale communie cirkelden
de mensen door de hal, rond de
ruim honderd priesters en le
ken die de communie uitdeel
den. Heel de hal was in bewe
ging. Niets liep verkeerd, niets
haperde, er was geen protest
of wanklank te horen. Alleen
het weer werkte wat tegen.
Toen de duizenden uit de
broeierige hal naar buiten
stroomden, brak een hels
noodweer los. Maar dat deerde
hen niet. Ze hadden de dag
van hun leven gehad.
De preek van de paus was
gebaseerd op het evangelie
van de zesde zondag na Pasen.
Hoofdthema: De goddelijke
liefde. De laatste minuten van
de preek werden voortdurend
door applaus onderbroken.
„De Nederlandse katholieken
hebben veel opgebouwd, in het
eigen land en elders in de we
reld, in de missie- en ontwik
kelingslanden" zo zei de paus.
„Deze rijke vrucht van geloof
en liefde mag niet verloren
gaan, maar moet blijven en
nog groeien." Hier klapten de
aanwezigen zich de handen
haast stuk. „Mogen daarom"
vervolgde de paus, „de ver
deeldheid en de weerstanden
die het geloof verduisteren en
de liefde verkoelen, overwon
nen worden in liefde en waar
heid."
Deken Antonis geeft de paus uitleg bij de vaandels van de diverse gilden. - fotoanp
De paus op weg naar de St. Jan door de Bossche binnenstad. Hij bewoog zich haast onopvallend door de Brabantse provin
ciehoofdstad. - foto jac peeters
DEN HAAG - De paus heeft vandaag een Haags dagje op het
programma staan.
Hij begint in de Houtrusthallen met een eucharistieviering
met zieken en gehandicapten en hun verzorgers. Daarna gaat de
paus per Pausmobiel naar het Catshuis. Daar heeft hij een ont
moeting met het kabinet.
's Middags houdt Johannes Paulus een rede voor het Interna
tionale Hof van Justitie. Buiten het Vredespaleis wordt dan een
betoging gehouden door de vredesbewegingen Pax Christi en
IKV. Die willen dat de paus meer opkomt voor de mensenrech
ten.
Later in de middag ontmoet de paus koningin Beatrix om
daarna naar Utrecht te gaan voor een gesprek met de leiders
van andere kerken.
Het is vandaag overigens precies vier jaar geleden dat paus
Jophannes Paulus zwaar gewond raakte bij een aanslag op het
Sint Pietersplein.
Door Wim Kuipers
l'DEN BOSCH, dat lééft - al 800 jaar' roepen
[kleurrijke vlaggen in de Brabantse hoofdstad.
Zaterdagmiddag was de Bossche binnenstad even
I het centrum van Europa. De reizende paus begon daar
I zijn tot nu toe moeilijkste bezoek.
al die agenten en de voortdu
rend overgrommende helicop
ters, maar het was ook af en
toe Brabants gemoedelijk. Gil-
debroeders uit Berlicum ten
minste zetten toen de stoet
weer eens stil stond, de gilde-
trommel als cafétafeltje op
straat en begonnen te kaarten.
Onopvallend bijna arriveer
de de paus op de Markt. Tie
ners op de trappen van het
stadhuis probeerden en beetje
bang te joelen, en de inhoud
van een jongerencafé zong op
de stoep, dirigerend met de
glazen bier, het kerstrefrein
Gloria in excelsis Deo. Ze
overstemden het Boxmeers
koor Benedictus Buns, dat het
lievelingslied van de paus
zong, zijn eigen Marialied
Gaude Mater Polonia. Uren
lang hadden de zangeressen en
zangers van Buns hun liede
ren laten horen, het beste had
den ze voor de paus bewaard,
maar het was niet duidelijk of
hij hoorde wat ze zongen. Hoe
veel dringt trouwens door tot
zijn gepantserd voertuig?
De paus had graag meegelo
pen in de bidtocht. Maar dat
werd te onveilig gevonden. En
om die onveiligheid te vermin
deren, zouden de honderden
huizen langs de kant door
zocht dienen te worden.
De bidtocht eindigde bij de
Sint-Jan. In het donkere por
taal, weggestopt achter een
kogelrond geknipt laurier
boompje, zat daar eenzaam
bisschop Bluyssen te wachten,
terwijl buiten zijn omstreden
opvolger naast de paus door de
stad reed. Een navrant beeld.
Ook in de Sint-Jan geen
blije, ontspannen sfeer. De
paus was al een meter of veer
tig de kerk ingelopen vóór het
applaus begon.
Hij wijdde in de nu geheel
gerestaureerde kerk een
nieuw altaar in. Na de plech
tigheid was er voor het eerst
sprake van enige spontaniteit.
De mensen in de kerk (ook
daar waren nog plaatsen over)
dachten dat de paus door de
ingang weer naar buiten zou
gaan, achter de autoriteiten
aan. Ze dromden samen om
hem van dichtbij te kunnen
zien, maar hij kwam niet.
Meteen achter Ed Nijpels ging
de deur dicht, en waren de ge
lovigen opnieuw opgesloten.
Dat namen ze niet: Ze wilden
naar buiten, en duwden de or
debewaarders opzij. De paus
kwam door de sacristie naar
buiten, en verdween snel rich
ting provinciehuis.
de in de pausmobiel door het
- FOTO*
VELDHOVEN (ANP) - Het
I podium bij vliegveld Wel
schap in Veldhoven waar-
I «P de paus zaterdag zijn
j eerste toespraak in Neder
land heeft gehouden is na
afloop 'kaalgeplukt'.
De paus was nog niet
verdwenen of toeschou
wers gildebroeders en EH-
BO'ers plunderden de
I geelwitte bloemenpracht.
I Ook op een enkele politie
wagen was later een rui-
I ker te zien, die eerst het
1 Podium had gesierd. De
souvenirjagers moesten
het met de bloemen doen,
want veel meer was er van
liet podium niet te halen.
jzijn bezoek aan Neder-
Fijdens de bijeenkomst
Uohannes Paulus II blij
Igeboden.
- F0T0ANP
Maar de stad van Jeroen
Bosch en de Zoete Lieve
Vrouw leefde niet echt. Er was
een kolkende stad verwacht,
met misschien 100.000 mensen.
Dat werd een teleurstelling.
Brabant bleef thuis aan de
buis.
Aartsbisschop Simonis keek
zeer bedrukt toen hij tegen
Ivijven de kathedraal van Sint-
jJan binnenschreed. Alsof hij
'zojuist een drie voor zijn
proefwerk gekregen had. Was
belangstelling ook hem te
gengevallen? Er werd nauwe
lijks gejuicht voor de paus.
Natuurlijk niet, werd hier en
daar opgemerkt. Den Bosch
onthaalde de kerkvorst im
mers met een sobere bidtocht.
Het gaat niet om de paus, zo
deelde de organisatie tevoren
mee, „maar om een pelgrime
rend volk Gods onderweg."
Dat was de ommegang met
[het zeker zes eeuwen oude mi
rakelbeeld van de Zoete Lieve
Vrouw. Een kruisweg van bid
dende mensen, de Brabantse
gilden („Wat moeten die lui
iet die speren daar?" vreesde
[een non langs de kant), politie
,te paard en dan de paus.
jKaal en stil
0p de Markt, waar vele dui-
Izenden hadden moeten sa-
Imenstromen, was het kaal en
■stil. Plaats genoeg in de twee-
Be rij. Een stand van Bossche
■scholieren die 'kernbeelden'
luit het evangelie van Johan-
|ces uitbeeldden, had de toe
passelijke tekst „Heer, wij
(lebben niemand."
Omstanders hadden het
lover een dreigende sfeer met
