4Als kritiek op paus maar beleefd is9
Kansen op succes zijn gelijk aan die van de synode zelf
KARDINAAL DANNEELS: KRITISCHE KATHOLIEKEN ZIJN LOYAAL
Extra treinen
naar
Den Bosch
en Beek
Programma pausbezoek
102
EXTRA
x/PI.IDAG 10 ME11985
WTi
T48
ime. Daarbij maakt de
een principieel onder-
1 tussen marxistisch
ime communisme) en
nistisch atheïsme. Tegen
mmunisme is geen enke-
nedie; dat dient slechts
vortel en tak te worden
•oeid. (Op dit punt zijn de
en Ronald Reagan zeer
vrienden geworden en
i ze in nauw onderling
;g samen op in Latijns
ika zoals Krims in zijn
onweerlegbaar bewijst),
humanistisch atheïsme,
e westerse wereld in zijn
dreigt te krijgen, is wel
isbaar, al is de situatie al
■errot. Dat humanistisch
sme stelt Johannes Pau-
verantwooderlijk voor
iorele chaos waarin de
rse wereld in zijn ogen
;ert. Het beste medicijn
egen is herstel van de
de van het gezin en een
tocht tegen de bekende
abortus, anticonceptie,
cheiding, samenwonen,
,nasie. Binnenkerkelijk
t deze kruistocht onder
gestalte in een formele
ering van priesters om
kerkelijke goedkeuring
mbt te verlaten.
;de
hannes Paulus II zal in de
:lux ongetwijfeld het the-
irbeid ter sprake brengen,
dit onderwerp heeft hij
gehele encycliek gewijd:
irem exercens. Centraal I
hierin is dat de menselij-
rbeid niet alleen iets is om
iagelijkse brood te verdie- I
maar een wezenlijk as-1
van menselijke ontplooi- j
Arbeid staat dan ook bo-
het kapitaal, betoogt de
s. Maar hij wijst daarmee
s behalve het kapitalisme
de hand. Hij benadrukt
harmoniemodel. Omzeild
dt de vraag wat te doen in
de naakte werkelijkheid
harmoniemodel onbereik-1
maakt.
3ij het bezoek aan het Vre-
paleis in Den Haag komt I
er de vredesproblematiek 1
ed aan bod. Evenals zijn I
«•gangers heeft Johannes I
jlus II daar veel aandacht I
besteed. Centraal in zijn
ie staat dat vrede de vrucht I
van vrijheid die op haar]
irt geworteld is in gods-
nstvrijheid. Niet dus de be-
pening( wedloop) is hét ge-1
ir voor de vrede. Waarach-1
e vrijheid als grondslagI
ar vrede is echter niet gele-1
in vergaande verdraag-]
imheid om het leven naar]
'en inzicht in te richten.]
•alisering van de morelel
iarden maakt pas echt vrij.l
samenleving dient hier del
iste voorwaarden voor tel
neppen. Bovenal is vrede I
hter gave van God, die del
sns dan ook niet zelf totl
and kan brengen. Deze paus!
dan ook tamelijk sceptisch!
genover de vredesbewegin-l
n. Formeel wil Johannes!
aulus II in het concrete vre-r
■svraagstuk neutraal zijn zo-I
at hij zich over de bewape-l
ng(swedloop) slechts in alge-I
eenheden uitspreekt. Toch|
1 het niemand verbazen
j meer dan gewone sympa-|
iie heeft voor het beleid vanj
onald Reagan en de NAVO.
lalans
De diepgaande analyse van]
5 jaar pausschap van Johan-P
es Paulus II door Adalbert!
rims geeft na lezing Ml
/ertuigende gevoel dat|
jraktisch alles op zijn plaat
alt". Talloze uitspraken en
ptredens worden doorzichtig]
et wordt duidelijk waarom
eze paus op massa's mensen
rote aantrekkingskracht uit-
efent, waarom hij politiek m
e wereld steeds meer meetelt
leel doorzichtig wordt waar-I
m zijn binnenkerkelijk belet®
p het verleden gericht is.
Niet te ontkennen valt
;ijn romantisch concept ken
jn wereld over een dood tij zo'
xunnen tillen, mits....Het grot
maagteken is namelijk de aa
lat concept ten grondslag M'
;ende analyse van de feitelij'
ce situatie van kerk en sa
nenleving. Als romantiek at
,ijd ook gepaard gaat - roW'
itens gedeeltelijk - met^ee:
ducht uit de werkelijknet
;oals de geschiedenis aan
oont, dan loopt ook de pu"
•omanticus Johannes Paw'
I dat risico. Het doet een aW
/an de mensheid - hoe gr°
leel? - nü goed; een ander®'
teel slecht. Of het romantisc
;oncept constructief is voor
toekomst, is twijfelachtig.
Adalbert Krims: 'Karol Wojtyla
jaus en politicus' Uitgeverij n
<nipscheer,
f39,50
Door Aad Jongbloed en Leo van Vlijmen
Kardinaal Danneels (52), aartsbis
schop van Mechelen-Brussel en pri
maat van België, opvolger van de le
gendarische kardinaal Suenens, is
een geestverwant en vriend van kar
dinaal Alfrink. Hij heeft grote sym
pathie voor en kennis van katholiek
Nederland. Tijdens de Bijzondere Sy
node van de Nederlandse bisschoppen
in 1980 was hij voorzitter. Kardinaal
Danneels staat bekend om zijn open
heid en zijn nuchtere kijk op de kerk
in België en in de hele wereld.
Eminentie, wat betekent het aanstaande pausbe
zoek aan de Benelux?
„In mijn ogen gaat het niet in de eerste plaats om
de puntjes op de i te komen zetten. Daar heeft de
paus wel andere middelen voor. Natuurlijk zullen
bepaalde tendensen en een bepaalde oriëntatie een
accent krijgen. Maar het gaat toch vooral om een
bevestiging van het geloof, het samen vieren van
het geloof."
Wat verwacht u zelf van dit pausbezoek?
„Wat ik persoonlijk van dit pausbezoek verwacht
is een opwekking tot hoop en vertrouwen. Er is veel
verlamming en wij hebben echt hoop nodig. We zien
ook, dat overal waar de paus komt, hij juist die hoop
en dat vertrouwen in de toekomst komt brengen."
V kent de paus persoonlijk. Kunt u ons zeggen wat
voor mens hij is?
„Deze paus is ongetwijfeld een leidersfiguur.
Daarnaast geeft hij de indruk van grote warmte en
nabijheid. En die combinatie van athletisch leider
schap en warme menselijkheid kom je niet vaak te
gen. Hij is ook een man van groot gebed. En wat met
name ook opvalt, is dat hij vertrouwd is met het lij
den, persoonlijk met die aanslag en als zoon van Po
len waar nooit helemaal vrijheid is geweest. Deze
paus is gevormd onder zeer moeilijke omstandighe
den.
Eminentie, is er in België sprake van een crisis als
in Nederland?
„Ik wil niet zeggen dat we de problemen niet ken
nen. Maar ze worden minder scherp gesteld en mis
schien hebben wij iets meer geduld om ze op te los
sen. We staan niet zo te dringen."
In Nederland is er een duidelijke anti-paus-stem-
ming die hier en daar naar anti-papisme tendeert. Is
dat ook naar België overgewaaid?
„Ja, dat is waar. We hoeven maar de televisie aan
te draaien en dan kunnen wij .Popie Jopie' even
goed zien als u. Ik wist wel dat het anti-papisme er
nog was, maar het heeft me nog al verrast dat het
nu zo naar voren gekomen is op een niet altijd be
leefde manier. Het is het soort anti-clericalisme dat
ik eigenlijk al vijftig jaar of tachtig jaar begraven
achtte. Maar er is andere kritiek van mensen die ik
zeer respecteer."
Vindt u dat kritische katholieken ook loyale ka
tholieken zijn?
„Ik heb geen enkele reden om daar aan te twijfe
len. Ik vind dat veel mensen die met fundamentele
kritiek bezig zijn, niet mogen worden beschuldigd
van niet loyaal te zijn ten opzichte van de kerk. Ik
heb zoiets ook nooit gezegd."
Is er tijdens het bezoek ook plaats voor een dialoog
met de paus?
„Een pausbezoek zoals dat nu uitvalt, met zoveel
mensen,maakt een dialoog onmogelijk. Ik vind dat
de dialoog moet gebeuren en de paus vindt dat zeker
ook, maar het kan niet tijdens dit bezoek. Er zijn an
dere kanalen voor het contact tussen Rome en de lo
kale kerken. Ik vind dat er niets boven het persoon
lijke contact gaat."
In Nederland is er een incident geweest rond de fe
ministische theologe mevrouw Halkes. Hoe is het in
België gesteld?
„Zulke gevallen hebben zich hier niet voorge
daan. De mensen die de toespraken houden, hebben
ze zelf gemaakt. Wij hebben het bekeken en hier en
daar gevraagd of het wel gezegd moest worden,
maar fundamenteel hebben wij geen enkele druk
uitgeoefend. En er staat ook kritiek in die toespra
ken, maar het wordt beleefd en liefdevol gezegd; het
is niet agressief. Ik ben er altijd van uitgegaan, dat
men de paus moet laten zijn wie hij is en moet laten
zeggen wat hij wil en dat men ook zoveel mogelijk
de mensen moet laten zeggen wat zij willen."
Dus kritiek is mogelijk tijdens het pausbezoek?
„Wij hebben nergens tegengehouden dat bijvoor
beeld de arbeiders bij het graf van Cardijn gaan
spreken en die zullen zeggen wat de arbeiders den
ken en dat zijn ook mensen die wat kritiek hebben
op de kerk en de paus. Ik vind, dat wanneer de be
leefdheid in acht genomen wordt, dit mogelijk moet
zijn. Het gaat om de toon waarop het gezegd wordt."
Tegen de achtergrond van de recente bisschopsbe
noemingen in Nederland u/ordt er wel gesproken
over restauratie. Denkt u dat de paus op bezoek komt
om te restaureren?
„Ik denk het niet. Het is vrijwel onmogelijk om
terug te gaan naar vroeger. Bepaalde accenten in de
kerk wat betreft haar sacramentele en ambtelijke
structuur zijn zuiver orthodox, dat kan ik niet ont
kennen. En wat de Nederlandse benoemingen be
treft, het is natuurlijk zo, dat de paus niet de men
sen met de meest vooruitstrevende gedachten op de
bisschopsstoel heeft gezet. Je moet een kind zijn om
dat niet te begrijpen. Maar soms vraag ik me toch af
of men niet te kwetsbaar is. Er is pijn in Nederland.
Er zijn ook spanningen bij mensen die noch pro
gressief noch conservatief zijn. Ik zal nooit zeggen:
jullie in Nederland moeten nu maar eens ophouden.
Het zijn belangrijke problemen waar jullie mee be
zig zijn; die mogen niet onder tafel geraken. Je kunt
hoogstens in Rome een beetje begrip vragen voor de
dingen die er gebeuren. Nederland is geen Ro-
maans-Latijns land, het is een noordelijk land met
andere gevoeligheden. Ik zou niets liever willen dan
dat de wonden genezen en dat het bezoek van de
paus een stukje goodwill kweekt; ook dat ze hem
wat beter leren kennen. Ik heb er goede hoop op dat
het lukt. We moeten geen mirakels verwachten. Ook
geen oplossingen. Maar als de mensen in het samen
vieren van het geloof een zekere diepgang bereiken,
kan er iets gebeuren."
Karainaai uanneeis. - - -
Paus komt Bijzondere Synode redden
UTRECHT (ANP) - De Ne
derlandse Spoorwegen zul
len op 11 en 14 mei de dienst
regeling van de treinen aan
passen aan de verwachte
toeloop naar het bezoek van
paus Johannes Paulus II
aan Den Bosch en de eucha
ristieviering op het vlieg
veld Beek bij Maastricht.
Wegens de verwachte be
langstelling uit West-Bra
bant voor het bezoek van de
paus aan Den Bosch op za
terdag 11 mei, zullen vanuit
Roosendaal tussen 11.14 en
13.15 uur in totaal vijf extra
stoptreinen naar Den Bosch
rijden. Tussen 16.30 en 17.30
uur rijden eveneens vijf ex
tra treinen de omgekeerde
route.
Op zondag 12 mei, de dag
dat de paus Utrecht bezoekt,
gaan er vanuit het zuiden
geen extra treinen.
Verreweg de ingrijpend
ste maatregelen treft NS op
dinsdag 14 mei voor het ver
voer naar het vliegveld
Beek, waar om 11.30 uur een
Eucharistieviering wordt
gehouden. Van vóór de aan
vang van de treindienst tot
in de vroege avond is de
dienstregeling in het zuiden
van Nederland geheel aan
gepast. NS geeft de reizigers
het advies zo vroeg mogelijk
te vertrekken. Omstreeks
05.00 uur 's ochtends ver
trekken uit Oldenzaal,
Leeuwarden, Groningen,
Alkmaar, Den Haag en Ber
gen op Zoom extra treinen
om mensen uit die gebieden
aansluiting te geven op trei
nen naar Beek-Elslo en
Maastricht.
De reguliere Intercity-
treinen van Amsterdam
naar Heerlen rijden via Sit-
tard naar Maastricht. De
stoptreinen van Eindhoven
naar Weert rijden door tot
Maastricht. De stoptrein
Eindhoven-Roermond en de
stoptrein Eindhoven-Roer
mond-Heerlen rijden na Sit-
tard door als sneltrein naar
Maastricht met als enige
tussenstop Beek-Elslo.
Daarnaast zal NS op 14
mei vanaf Eindhoven een
nog onbekend aantal extra
treinen inleggen. Deze trei
nen rijden 's middags vanaf
Maastricht de route terug.
Op de NS-stations is een
speciale brochure verkrijg
baar.
Zaterdag 21 mei
vertrek uit Rome. 13.45: aankomst vliegveld Eindhoven. 14.45: per heli
kopter naar Den Bosch. 15.35: Maria-bidtocht. 16.35: aankomst van bid
tocht bij de St-.Jan; Maria-vesper. 18.30: ontmoeting met vertegenwoor
digers van het r.k. onderwijs in het provinciehuis. 19.45: per auto naai
I uen Haag voor overnachting.
Zondag 12 mei
J®: per auto naar Utrecht 8.30: ontmoeting met religieuzen in de St. Ca-
"larinakathedraal. 10.00: ontmoeting met vertegenwoordigers van maat
schappelijke organisaties in het Jaarbeurscongrescentrum. 11.10: ont
moeting met Derde Wereldorganisaties. 12.30: lunch. 14.45: ontmoeting
jjot priesters en pastorale werkers. 16.30: eucharistieviering in Irenehal.
ia 00: per auto naar Den Haag voor overnachting.
Maandag 13 mei
900: eucharistieviering voor zieken en gehandicapten in de Houtrusthal-
'cn in Den Haag. 11.45: ontmoeting met vertegenwoordigers van het kabi-
jjotop het Catshuis. 12.30: lunch in de nuntiatuur. 14.45: ontmoeting met
Internationale Hof van Justitie en het Corps Diplomatique in het
vredespaleis. 16.00: ontvangst door koningin Beatrix. 16.45: per auto naar
utrecht. 17.55: ontmoeting met vertegenwoordigers van andere kerken in
^aushuize. 19.20: oecumenische gebedsdienst in de Pieterskerk. 20.10: per
j auto naar Den Haag voor overnachting.
Dinsdag 14 mei
8,00: per vliegtuig van Iepenburg naar Maastricht. 9.15: aankomst op
I Jhegveld Beek; per auto naar Maastricht. 9.45: bezoek aan St.-Servaas.
iü;30: bezoek aan de Sterre der Zeebasiliek. 11.30: eucharistieviering op
vliegveld Beek. 14.15: per trein naar Amersfoort. 17.15: ontmoeting met
Jk jongeren op het terrein van het Eemlandcollege te Amersfoort. 19.30:
ontmoeting met de Nederlandse bisschoppen in het klooster van O.L.V.
5 Eem in Amersfoort. 20.45: diner met alle bisschoppen; overnachting in
klooster.
Woensdag 15 mei
JM: per helikopter naar Schiphol. 8.30: afscheidsplechtigheid op het
I v'iegveld. 9.00: vertrek per KLM naar Luxemburg.
Jp Woensdag 17 mei komt de paus in Antwerpen. Om 10.15 uur groet hij
Je bevolking vanaf het bordes van het Antwerpse stadhuis nadat hij eer-
pjin de kathedraal een ontmoeting heeft gehad met niet-gewijde kerke-
Pe medewerkers. Daarna verlaat hij Antwerpen weer.
I g*op woensdag 17 mei komt de paus in Gent-Sint Denijs-Westrum. Om
00 uur houdt hij op het vliegveld aldaar een eucharistieviering.
Door Jan Bouwmans
„Wat kan ik doen om uw gezag te hulp te ko
men?". Toen in Vaticaanse ogen de ontwikke
lingen in katholiek Nederland zo'n 15 jaar ge
leden totaal uit de hand begonnen te lopen,
vond paus Paulus VI in alle oprechtheid maar
één ding geboden: het gezag dat de bisschop
pen schijnbaar hadden verloren, diende te
worden hersteld.
En wie kon dat beter doen dan de paus zelf, de hoog
ste gezagsdrager aan wie per definitie gehoorzaamd
moet worden. Kardinaal Al frinks antwoord moet
Paulus VI dan ook met stomheid hebben geslagen.
Want het luidde dat de paus zich er het best niet mee
kon bemoeien.
Dat de Nederlandse bis
schoppen juist volop (inner
lijk) gezag genoten in de kerk
gemeenschap en zelfs daar
buiten - een relatief kleine
minderheid uitgezonderd -,
vermocht Rome niet te zien.
Rome en Nederland bleken
twee werelden, gescheiden
door een kloof die de weder
zijdse relatie de daarop vol
gende jaren ten principale be
paald heeft. Een kloof die zich
gaandeweg alleen maar ver
diept lijkt te hebben omdat
Rome, het advies van Alfrink
volstrekt negerend, zich toch
intens met Nederland ging be
moeien via bisschopsbenoe
mingen.
Is het komende bezoek van
paus Johannes Paulus II aan
Nederland feitelijk niet een
alsnog te hulp komen van het
gezag van de Nederlandse bis
schoppen zoals zijn voorgan
ger Paulus VI zich dat had
voorgesteld? Er is een groep -
volgens sociologisch ondezoek
een minderheid - die dat onge
twijfeld als hét doel van het
pausbezoek beschouwt. Het is
de groep - of liever de som van
groepjes als Confrontatie,
Waarheid en Leven, Beukers
Titus Brandsmastichting - die
zich al die jaren beschouwd
hebben als roependen in de
woestijn, als Roomse rotsen in
de Hollandse branding en als
enig ware katholieken te mid
den van afvallige en dolende
kerkgenoten. De omstreden
bisschopsbenoemingen waren
in hun ogen even zovele bewij
zen van hun gelijk. Hun stel
ligste verwachting is onge
twijfeld dat de paus persoon
lijk komt vertellen hoe het er
in katholiek Nederland voort
aan aan toe dient te gaan en
dat er gehoorzaamd moet wor
den. Het bezoek van de paus
zullen zij ongetwijfeld anne
xeren als hun gelijk en hun
overwinning.
Deze uitkomst wordt in elk
geval gevreesd door die ande
re groep - blijkens sociologisch
onderzoek geen minderheid -
die veel bonter van samenstel
ling is. Want niet alleen verza
melclubs als de Mariënburg-
groep en Open Kerk behoren
er toe, maar ook meer of iets
minder officiële organen die
zich niet voor niets geschaard
hebben achter de 8-mei-mani-
festatie op het Haagse Malie
veld. Deze bonte groep ziet van
dit pausbezoek alleen maar
onheil komen. Geen onheil in
de zin dat de paus iets lijfelijks
zal worden aangedaan waar
toe obscure raambiljetten in
Amsterdam en Den Bosch op
roepen. Niet dat men die ob
scure oproepen niet serieus
zou moeten nemen, want gek
ken lopen overal rond en het
vaderlandse voetbal kent te
genwoordig ook een hardnek
kig aantal „fans" voor wie el
ke wedstrijd slechts aanlei
ding is om rellen te schoppen.
De bevreesde groep denkt
ook niet aan onheil dat niet-
kerkelijken zou kunnen tref
fen als gevolg van het pause
lijk optreden zoals bepaalde
stromingen in het Komité An
ti-Pausbezoek lijken te den
ken. Want wat de paus ook zal
zeggen over zaken als abortus,
euthanasie, de pil, homofilie
en meer van dergelijke zaken,
er is geen enkele aanleiding
voor de veronderstelling dat
dit zal doorwerken in bijvoor
beeld de Nederlandse wetge
ving of zelfs maar de publieke
moraal. Nee, het onheil dat de
ze groep ziet aankomen, geldt
de eigen katholieke kring en in
tweede instantie de oecumeni
sche verhoudingen. Dat onheil
bestaat er dan in dat de paus
enerzijds als het ware de weg
zal effenen voor een ketter
jacht, waarop bepaalde lieden
al jaren belust lijken te zijn,
en dat zijn bezoek anderzijds
voor een onbekend aantal
mensen het einde wordt van
hun vertrouwen en hun ge
duld en de kerk geruisloos
verlaten. En dat dit bezoek ook
de oecumenische ontwikkele-
nen een halt zullen toeroepen
of zelfs gedeeltelijk terug
draaien.
Deze uiteenlopende ver
wachtingen zijn dan ook de
werkelijke basis van het ge
krakeel dat het pauselijke be
zoek in katholieke kring voor
af begeleidt, en van de kriti
sche noten die klinken uit pro
testantse hoek. (De affaire die
geleid heeft tot de afwezigheid
van de joodse genootschappen,
heeft een ander kader.) Het
opvoeren van de kosten van
bijna zes miljoen gulden - ex
clusief eventuele navorderin-.
gen van overheidswege - als
barrière voor het bezoek van
de paus is daarom eigenlijk
een uitvlucht.
Uit de geschetste hoop en de
vrees en het daarmee gepaard
gaande wantrouwen vallen de
meeste verwikkelingen te ver
klaren. De verwikkelingen
rond de uitspraak vorig jaar
van mgr. Simonis dat de paus
alleen met loyale katholieken
in kontakt zou worden ge
bracht; het veto over de femi
nistische theologe Catharina
Halkes, het wegblijven van de
bisschoppen van de 8-mei-ma-
nifestatie van het Platform
Initiatieven Pausbezoek ter
wijl ze bijeenkomsten van de
Opus Dei studentenclub plat
lopen, het onbeantwoord blij
ven van een brief van een
twintigtal hoogleraren.
Het wantrouwen was zeker
niet in de laatste plaats ge
wekt door de unieke geste van
Rome om aan de oversten van
alle congregaties van paters,
broeders en zusters in Neder
land een rapport te vragen
over de stand van zaken in
hun club. Niet alleen dat dit
nog bij geen enkel voorgaand
bezoek van de paus aan een
land is gebeurd, ook aan de or
des en congregaties in Belgie
is een dergelijk verzoek niet
gedaan. Dit kan derhalve geen
toeval zijn. Te veel is tot nu toe
ook over het hoofd gezien dat
een niet onbelangrijk deel van
de oppositie tegen het bezoek
van de paus komt uit de hoek
van religieuze ordes/congre
gaties, van mensen derhalve
die met huid en haar bij die
kerk betrokken zijn. Dat juist
een bestuur van de Stichting
Nederlandse Vrouwelijke Re
ligieuzen (SNVR) heeft beslo
ten het pausbezoek te boycot
ten vanwege de behandeling
van Catharina Halkes, snijdt
als protest in wezen dieper
dan de boycot door het Katho
liek Vrouwengilde.
De benoeming van mgr. Ter
Schure in Den Bosch leek ten
slotte helemaal de voorbode te
zijn van de toon van het aan
staande pausbezoek. Door deze
benoeming sloeg ookde onge
rustheid in protestantse kring
toe. Op de valreep brandde
daar nog een discussie los of
men nog wel moest ingaan op
de uitnodiging voor een oecu
menische ontmoeting met het
hoofd van de RK.Kerk.
Zijn de vrees, het wantrou
wen alleen maar spookbeel
den, uitingen van vooroorde
len, koudwatervrees? In
diepste wezen zijn ze veeleer
een uiting van het verlangen
dat Rome de gelegenheid van
het pausbezoek te baat zou ne
men om eindelijk eens te
trachten echt door te dringen
tot de Nederlandse situatie.
Want de meerderheid is er nog
altijd van overtuigd dat Rome
al die jaren de ontwikkelingen
hier niet echt heeft begrepen
en er dus ook geen begrip voor
heeft kunnen opbrengen. Wel
ke vruchten van het pausbe
zoek verwacht mogen worden,
hangt dan ook niet in de laat
ste plaats af van de vraag of
de paus en zijn omgeving bij
hun voorbereiding beschikt
hebben over een juiste analyse
van de Nederlandse situatie en
of ze de intentie hebben die
analyse ter plaatse te toetsen.
Indien het pauselijke optre
den toch weer gebaseerd is op
een onjuiste, eenzijdige analy
se, dan is een dialoog der do
ven bij voorbaat gegeven. Dan
staat het ook vast dat dit be
zoek net zo'n doorslaggevend
succes c.q. fiasco wordt (door
halen wat van toepassing
wordt geacht) als de Bijzonde
re Bisschoppensynode van
1980.
Zijn er in de voorberei
dingsperiode aanwijzingen
geweest dat er na het fiasco
van 1980 toch iets is gaan da
gen? Het antwoord kan niet,
optimistisch zijn. Was tijdens
de Bijzondere Synode van 1980
afgesproken dat de communi
catie tussen Nederland en Ro
me op een veel bredere leest
geschoeid zou worden, de com
municatie over alle zaken be
treffende het komende bezoek
blijkt op de smalst denkbare
leest geschoeid te zijn geweest.
Alle inhoudelijke kontakten
zijn uitsluitend en alleen ver
zorgd door kardinaal Simonis.
Binnen de Stichting Pausbe
zoek is nauwelijks overleg ge
voerd over hetgeen de
Utrechtse primaat in Rome te
berde zou brengen; van voor
overleg met anderen is geen
sprake geweest. En op geen
enkel ander niveau is er tus
sen Rome en Nederland over
de aard en de inhoud van het
bezoek kontakt geweest.
Kardinaal Simonis be
zweert bij elke gelegenheid
dat de paus uitstekend op de
hoogte is van de Nederlandse
situatie. In de televisietoe
spraak van de paus een paar
weken geleden werd dat ech
ter niet zo duidelijk. De paus
noemde als voornaamste doel
van zijn bezoek „de viering
van ons gemeenschappelijk
geloof". Gezien de relatie Ro
me - Nederland is dan de
vraag relevant of dat zomaar
plompverloren te vieren Of
is het noodzakelijk dat eerst de
lucht wat wordt opgeklaard
over wat er de afgelopen 15
jaar zoal is voorgevallen. Uit
de pauselijke toespraak is van
gevoeligheid voor deze toon
zetting niets gebleken. De
platte kerkpolitiek rond de
bisschopsbenoemingen werd
op het conto van de H. Geest
geschreven, daarmee elke op
positie tot ongeloof bombarde
rend. „Sommige beslissingen
kan men moeilijk begrijpen",
zei de paus terwijl de werke
lijkheid is dat ze zeer goed be
grepen worden, maar niet bij
gevallen.
Een recent interview met de
kersverse pronuntius dr. Ed
ward Cassidy biedt al geen
rooskleuriger perspektief. Ook
hij gaat ervan uit dat de Ne
derlandse katholieken de fun
damentele aanpak van de
paus niet begrijpen.
Over welke onderwerpen de
paus in Nederland precies zal
spreken, is officieel niet be
kend. Maar een Nederlandse
journalist tekende zeer on
langs uit de mond van een
hooggeplaatste jezuïet in het
Vaticaan op dat „de paus heel
goed weet dat er in Nederland
grote problemen zijn met
echtscheidingen, abortus, sa
menwonen en homofielen. Hij
rekent op zijn charisma, hij
wil de weerstand breken, er
dwars doorheen. Er kan geen
twijfel over bestaan dat het in
Nederland tot een botsing is
gekomen met het evangelie.
Verdorvenheid. De paus her
innert slechts wat in het evan
gelie staat: een verbintenis
tussen homofielen is tegen de
natuur, een walging voor God;
de echtscheiding bestaat niet!"
Als dit de kennis is van paus
en Vaticaan over de Lage lan
den, dan is men nog altijd niel
verder dan de oppervlakte ge
komen. Of is men ook niet ech!
geïnteresseerd De Ameri
kaanse aartsbisschop Foley
voorzitter van de Pauselij kt
Commissie voor Massamedis
in het Vaticaan, zei: „Er be
staat hier een duidelijke inter
pretatie van de problemen ir
Nederland en daarmee basta."
De lucht tussen Rome er
Nederland is verre van opge
klaard en het komende bezoek
van de paus lijkt als motto t«
hebben: zand over het verle
den en wees blij. Trekt mer
echter de Vaticaanse lijn vaf
de Bijzondere Synode van 198(
logisch door, dan is het paus
bezoek ten aanzien van he'
'probleem Nederland' het al
lerlaatste middel. Maar he
negeren van het antwoord var
Alfrink destijds aan Paulus V!
hangt er toch als een onbetaal
de rekening boven.
