Milieubeweging Mexico groeit Groeiende kritiek op rol Ethiopië bij hulpverlening R WORDT WEER DRUK GETROUWD IN SCHOTS HUWELIJKSOORD ATERDAG4 ME11985 EXTRA T49 GRETNA GREEN(ANP) - Het is weer lente in Gretna Green. oog '°otste stad Beschuldiging Gepolitiseerd Directe hulp Klachten hoeveel", zegt eej en. waarop dit strever lijkst naar vorei 'e landbouw. Ve belangrijkste in on voor de mensei eland. Maar op hui verbouwen ze ge voor een belang hun eigen voedsel- kunnen voorzien, droogte hebben di g van die voedselsj. het beter benuttei anwezige water mma van ORAP d( rioriteit gekregen ordt naar van ouds ezige kennis en g6 'e in het verledei riodes hebben hel ven. n de ORAP-boeren factoren waar wj kunnen veranderet lechte grond en he n regen. Wat we we oen is het efficiënte van de grond, zorg et water omgaan ei verbouwen die be n tegen de droogt) t heeft het voor zii verbouwen, een ge sterk afhankelijk i bepaalde hoeveelhei rwijl we de beschik ben over sorghum ei wassen die veel bete roogte kunnen?" even naar het op vee chaal verbouwen va en millet in Matabe 'ent nog een ande ren die maïs verbou beten elk jaar nieui 1 kopen. Boeren di en millet op hun lan taan, kunnen een dee oogst als zaad bewa rmee vermindert d lijkheid van de (mul le) zaadhandel, die i amenwerking met eaanse regering d boeren bestookt me es, waarbij deze e paketten zaaigoa st en bestrijding) n krijgen opgedron ge egering ziet het van traditionele niet zo zitten. Maa|jai is het de beste mog< Als je mais verbouv bt een misoogst dat geringe regenval hie d mogelijk zit je gelij de schulden," zegt Dan hebben we hele cn geld meer voor langrijke zaken als an meer voorraadschu de oogsten in de dor f op te kunnen slaan, e tere waterbeheersii ulp van dammetjes aal irrigatie-systeer beren minder afhanke worden van regenvi en de moderne agn ie. Als we doen wat i g allemaal wil, lukt di it." eer open te maken, aat het om. Vrij zijn uit te geven. Einde- ik weer mijn eigen n nemen." lieden die overwe ar Zuid-Afrika te oeten zich realiseren aan wedstrijden met kelijk blanke atleten deelnemen. De druk rtlieden op Zuid- heeft de deur een geopend voor zwarte die zeggen dat deel- aan sportieve activi- in Zuid-Afrika bij- aan de ontspanning blank en zwart zeg ik Nieuwe romantiek van Gretna Green Maar niet alleen weerkundig zijn er betere tij den aangebroken in dit van oudsher bekende Schotse huwelijksoord, even voorbij de grens met Engeland. Er wordt ook weer getrouwd dat het een lieve lust is. De motieven van de trouwlustigen in Gretna hebben echter een duidelijke erandering ondergaan. Was het vroeger vooral een wijkplaats voor jongelieden nier ouders niet toestemden in hun huwelijk, vandaag de dag spelen het verlangen naar romantiek en afkeer van formaliteiten een rol. Wat de drijfveren ook mogen zijn, Patricia Bryden ambtenaar van de bur gerlijke stand in Gretna is levreden. 'We doen het goed. Er worden hier nu per week meer mensen in de echt ver bonden dan in vergelijkbare plaatsen per jaar', zegt ze zonder overdrijving. Vorig jaar sloot ze maar liefst 914 huwelijken, tegen 126 het jaar ervoor. Ze boek te daarmee een nieuw re cord. Het oude record stamt uit 1966, toen 521 paren in de traden. Ruwweg 2,5 procent van de stellen is Ne derlands. 'Romantiek en het gemak waarmee je hier trouwen kunt' geeft Bryden op als de voornaamste rede nen van de explosieve stij ging. echt In 1834 schreef de toen 26- rige Nederlandse dichter De Schoolmeester tijdens een verblijf in Londen een brief aan een 18-jarig meisje dat hij had gekoosd en ge kust, maar van wie hij bij «ader inzien toch liever af wilde. Een van zijn smoesjes luidde dat hij geen penny bad om naar Gretna Green te gaan. Een van de oude smidsen in Gretna Green, waar vroeger met de regelmaat van de klok huwelijken voltrokken werden. gens In zijn dagen was het vol de Schotse huwelijks wetten nog mogelijk dat een man en vrouw al vanaf hun zestiende huwden, door el kaar tegenover twee wille keurige getuigen trouw te beloven. Niet-Schotten, vooral Engelsen, van wie de huwelijksplannen thuis in familiekring op weerstand (tuitten, vonden het een uit komst. In horden meldden ze ach in het Schotse grens- plaatsje. Omdat iedereen de plech tigheid mocht voltrekken, wierpen leden van de plaat selijke beroepsbevolking zich al snel op als betaalde 'huwelijkspriesters'. Zo had bij voorbeeld de smid een aardige bijverdienste. De mannen en vrouwen die zich bij hem meldden, werden met een hamerslag op het aambeeld tot echtelieden verklaard. De centrale regering pro beerde in de loop der tijd de wetten steeds weer aan te passen om 'misbruik' door de buitenlanders te voorko men. Het succes was wisse lend. Toen in 1974 de mini mumleeftijd voor een huwe lijk gelijk werd gesteld aan die in het land van her komst, leek het definitief ge daan met Gretna. Toch kwam er weer een nieuwe lichting Gretna- gangers, zoals Erik en Sas- kia van der Put uit Leiden en Tom en Lucienne van Meerten uit Den Haag. Alle vier achter in de twintig en al enige tijd samenwonend, trouwden zij vorig jaar te gelijkertijd. Ze waren ook eikaars getuigen en de eer ste 'Double Dutch' van Pa tricia Bryden. 'Het was leuk om een reis te ondernemen naar een plaatsje met zo'n reputatie', leggen ze uit. 'Je volgt de zelfde route die zovelen voor je hebben afgelegd. Om het een beetje in de stijl van toen te houden, hebben we pas de dag voordat we met de boot naar Engeland ve trokken de huwelijksaan kondigingen verstuurd. Weer terug in Hoek van Holland hebben we dezelfde avond voor familie en vrien den een receptie gegeven'. „De trouwdag zelf is in Nederland niet van jezelf maar van familie en vrien den", vinden ze verder. „Vaak zie je dat de bruid en bruidegom zich verliezen in allerlei plichtmatigheden. In Gretna konden we ons eigen tempo bepalen. De huwe lijksplechtigheid was for meel en toch ontspannen en de rest van de dag konden we doen waar we zin in had den." De formaliteiten voor een huwelijk kan je schriftelijk vanuit Nederland regelen. Je krijgt onder meer een vragenformulier toege stuurd en je moet in je eigen gemeentehuis een (in het Engels opgestelde) verkla ring van huwelijksbevoegd heid en een uittreksel uit het geboorteregister halen. Voor het trouwen zelf wordt acht tien en een halve pond (on geveer tachtig gulden) in re kening gebracht. Het 'boter briefje' is in Nederland gel dig. Het Gretna Green van weleer maakt tegenwoordig deel uit van de aangrenzen de gemeente Gretna, een ge woon Brits plaatsje dat niet meer dan twaalf straten telt. Wie nu nog 'Yes I will' wil zeggen, komt daar terecht in een piepklein gemeentehuis met een trouwzaal zo groot als een huiskamer. Buiten op de gevel prijken de namen van hen die trou wen gaan. Een bordje er naast zegt dat er ook een kaakchirurg praktijk houdt. Door de vertrapte confetti voor de voordeur weet je ze ker dat je aan het goede adres bent. Veelzeggend is het dat di rect naast de trouwruimte, onder hetzelfde dak, een kantoortje van de VVV is gevestigd. Daar wordt je als toerist, pas getrouwd of niet, - foto anp in de eerste plaats weer naar het oude Gretna Green ver wezen. Want volgens de fol ders is de charme van het oude dorp in al die jaren on veranderd groot gebleven. De smederijen waar vroe ger de huwelijken werden gesloten, zijn in ere hersteld. Je kunt je er nog steeds, maar nu zogenaamd en ge holpen door een Schot in rok, een huwelijk aangaan. Samen met een gerestau reerd hotel en 'lovers lane' (een door bloemen en strui ken omgeven laantje voor geliefden) zijn dit de belang rijkste attracties. Enkele honderden meters achter het laantje raast nu het verkeer op de snelweg Londen-Glasgow. De oude postkoetsweg die destijds de paartjes op de vlucht aan voerde, bestaat nu echt niet Door Carl Manning, Associated Press eden. Tegen de sport- fcico STAD(AP) - Een van 100 vooraanstaande dlectuelen en kunstenaars onlangs een verklaring ((geven dat er in Mexico i niet meer behoorlijk te j het oppermachtige(n va]j j)e groep doet een bewind steunen. Het ,gend beroep op de Mexi- lpen als er een volle- jycot van Zuid-Afrika «se regering om maatrege- te treffen tegen wat als de gebied, sport, cultuur itigste luchtvervuiling ter «beweging zou komen. #|d beschouwd wordt, e sportlieden het be- )at milieugroepen steeds ran de boycot begrij- I >r voor het voetlicht treden unnen zij een beroep en njeuwe ontwikkeling in kenlieden doen om ïandel met Zuid-Afri- Irijven." dberg is tegen elke g met de Zuidafri- e regering om veran- ;en te bewerkstelligen Nederlandse regering Zuid-Afrika niet gei- d. De Zuidafrikaanse ing vindt baat bij een bg in zoverre dat zij 'n wordt gesteld om te in praten en de tijd te voorbijgaan. Geduren- e tijd wordt de onder ging, de doodslag en de iting van de bevolking -minderd voortgezet.' ;h is hij er geen voor-1 er van dat Den Haag plomatieke betrekkin- net Pretoria verbreekt, zou een goede stap zlJn ruk uit te oefenen maar eloof niet dat als eeI1 dat zou doen het eruge] e uitwerking zou heb- Als het door de Veilig' sraad van de Verenigde es wordt gedaan als ge- van het feit dat d afrikaanse regering to vijand van de vred dt veroordeeld en d ties van het Handves de Verenigde Naties op l l-Afrika wordt toege- zou het heel goed I ambique, Angola babwe worden doo l-Afrika aangevallen- r moet druk worden ui I ?fend." |nco, een reactie op een oud Weem: een atmosfeer die Seven is van de koolmono- fe, zwaveldioxide, rioolgas- en andere schadelijke stof- k regering heeft een Natio- 1 Milieuprogramma ont- fpen om de vervuiling te- te gaan. President Miguel k Madrid zegt dat er stap- ondernomen worden om lituatie te verbeteren, 'oor wie het probleem al- maar ziet groeien klinken beloftes over toekomst een echter hol. 'Wij, die onder deze schadelijke fetoel die ons dag en «t overspant, wij hebben 'echt om te leven. Een le- I Waarin we de kans lopen onherstelbare schade is II leven meer,' aldus de '1 van Los Cien, De Hon- Konder wie de schrijver en telprijs winnaar Gabriel 'oia Marquez. Paarom vragen wij de re- '6g op te houden met mooie 19"den en plannen die toch uitgevoerd worden en Middellijk tot actie over te '1 om de inwoners van deze l* te beschermen en behoe- tegen de langzame dood, pttoe ze veroordeeld zijn J' jaren van corruptie en 'lachtzaming.' Slachtoffers van de ramp, die zich in november '84 in Mexico Stad voltrok. Na een ontploffing van een tankauto raakte een stadsdeel in brand. Daardoor werden tientallen mensen gedood en werden duizenden gezinnen dakloos. - fotoupi gens cijfers van de Ver- we Naties zal Mexico Stad ■J het eind van dit decen- Tokio-Yokohama inge- w hebben als grootste me- ®°1 ter wereld. - ondertekenaars van de brief verwachten niet dat een probleem dat jarenlang onbe lemmerd heeft kunnen groeien nu in een paar dagen tijd opgelost kan worden. 'Wat wij willen is concrete actie van de kant van de regering,' zegt schrijver-dichter Homero Aridjis, een van de onderteke naars. 'We beseffen maar al te goed dat wij als individuen weinig kunnen doen. We kun nen echter wel optreden als het geweten dat net zolang blijft knagen tot er concrete stappen ondernomen worden.' Een van de meest actieve milieugroepen is de Mexi caanse Ecologische Beweging MEM, opgericht in 1928. De groep telt inmiddels zo'n 50.000 leden. Door het hele land ver spreid zijn ongeveer 100 van dergelijke groepen, de meeste met slechts een klein aantal -leden. 'De situatie is erg gevaar lijk,' stelt voorzitter Alfonso Cipres Villareal van de MEM. 'Het inademen van de lucht van in Mexico Stad staat ge lijk aan het roken van 40 siga retten per dag door elke inwo ner.' De MEM heeft zich als eerste taak gesteld om de be volking bewust te maken van de situatie door middel van persconferenties, televisiepro gramma's en voorlichting over de verslechterende toestand. De MEM is niet de enige groep die aan de bel trekt. De Mexicaanse Maatschappij voor Milieuhygiëne dringt aan op een haalbaarheidsonder zoek naar beperking van het autoverkeer in het stadscen trum. Volgens het 271 pagina's dikke nationale plan van de regering wordt de luchtver vuiling voor driekwart ver oorzaakt door de 3 miljoen auto's en 7.000 bussen in de stad. De rest is afkomstig van natuurlijke bronnen en van de industrie. Volgens het rapport beschikt maar 30 procent van de industrieën in de hoofdstad over luchtzuiveringsinstalla ties. Volgens de Maatschappij voor Milieuhygiëne wijzen of ficiële statistieken uit dat de luchtvervuiling in het cen trum 156 procent boven het toelaatbare maximum ligt. De hoeveelheid koolmonoxide in de lucht is 46 procent hoger dan officieel toegestaan is. De vice-voorzitter van de maats- cahppij, Carlos Mora Mora, vindt dat het staatsoliebedrijf Pemex iets moet doen aan het hoge lood- en zwavelgehalte van benzine. Dat gaat veel geld kosten, maar, zo zegt hij, 'we moeten niet vergeten dat de gezondheid van de bevol king geen prijs heeft.' Het regeringsplan consta teert dat Mexico Stad 'een van de meest verontreinigde ste den ter wereld is.' Er wordt per jaar meer dan 4 miljoen ton verontreinigd afval ge loosd in de lucht, wat neer komt op 11.000 ton per dag. Een extra complicatie is de hoge ligging van Mexico Stad. De stad ligt in een droge ri vierbedding, omgeven door bergen. De meeste auto's en bussen hebben geen zuive ringsinstallatie voor hun uit laatgassen. De ijle lucht op 2.380 meter boven de zeespiegel maakt dat de uitlaatgassen twee keer zo schadelijk zijn als op zeeni veau. De bergen en de atmos ferische omstandigheden zor gen ervoor dat de vervuiling boven de stad blijft hangen. In zijn regeringsverklaring van vorig jaar zei De la Ma drid: 'Ons milieubeleid is ver taald in een aantal program ma's, die erop gericht zijn cri teria te bepalen voor de coör dinatie, uitwerking en uitvoe ring van activiteiten om de kwaliteit van de lucht, de bo dem en het water te verbete ren...' Al eerder is in officiële kringen oog getoond voor het probleem van de vervuiling, maar de armoede en de econo mische crisis in het land ver hinderen dat bestrijding van het probleem de hoogste prio riteit krijgt. ADDIS ABEBA(DPA) - Een half jaar na het op gang komen van de grootschalige internationale hulpacties voor Ethiopië vormen de problemen bij het transport van voedingsmiddelen nog steeds een ernstige belemmering voor de hulpverlening. De kritiek van internatio nale hulporganisaties, weste lijke diplomaten en regerin gen op de gebrekkige inzet van de Ethiopische overheid voor de ongeveer acht miljoen slachtoffers van de hongers nood neemt hand over hand toe. In de havenstad Assab aan de Rode Zee, de voornaamste overslagplaats voor de bin nenkomende levensmiddelen, ligt niet minder dan 73.000 ton voedsel te wachten op vervoer. Daar komt bij dat de Ethiopi sche autoriteiten zich volgens de VN niet aan hun afspraak houden om drie van de zes ha venbekkens vrij te houden voor hulpschepen. Sinds enige weken wordt niet meer zoals gebruikelijk 5.000 ton, maar ongeveer 3.000 ton voedsel per dag gelost. Schepen moeten soms meer dan een week buiten de haven voor anker liggen voordat zij worden afgehandeld. 'Dat is ontgoochelend, vooral omdat van hogerhand is verzekerd dat aan voedingsleveranties de hoogste voorrang zou wor den gegeven', zo stelt een VN- woordvoerder. De Amerikaanse vice-presi dent George Bush beschuldig de het militaire bewind in Ad dis Abeba er onlangs van slechts vijf procent van zijn 6.000 staatsvrachtwagens voor voedseltransport beschikbaar te stellen. Bush verweet zowel de overheid als de rebellen de verzorging in de hongerkam pen te belemmeren door de aanhoudende strijd. Nog steeds is de oorlog een belang rijk reden dat een meerder heid van de hongerslachtof- fers niet kan worden gehol pen. Zo moesten onlangs na een aanval van opstandige guer rillastrijders op de plaats La- libela hulpvluchten naar de zwaargetroffen provincie Wollo worden onderbroken. Steeds vaker klagen hulpver leners in Tigre en Wollo over onregelmatige voedselvoorzie ning omdat dat wegen en vliegvelden zijn geblokkeerd en vrachtwagens uitvallen. Kennelijk als reactie op de toenemende kritiek zet het be wind sinds kort ook militaire voertuigen in voor de hulp transporten. Toch blijft in As sab een schrijnend tekort aan vervoersmiddelen bestaan. Een westerse diplomaat meent dat er voldoende vrachtwa gens zijn, maar dat deze voor militaire doeleinden worden gebruikt. Veel hulpverleners twijfe len echter aan de wil van de machthebbers om de slachtof fers in de gebieden, die in han den zijn van de rebellen, vol doende bij te staan. 'Al vijf maanden komt er voedsel het land binnen en er zijn vracht wagens. Het is moeilijk te ge loven dat alleen logistieke problemen verantwoordelijk zijn voor de slechte hulpverle ning in deze streken', zo zegt een hulpverlener. De regering in Addis Abeba wordt verwe ten dat zij zich het meest in spant voor de centraal gelegen provincie Shoa, de politieke ruggegraat van de militairen. Het Ethiopische staatshoofd Mengistu Haile Mariam blijft halstarrig weigeren in te gaan op aanbiedingen voor een wa penstilstand. Internationale hulporganisaties in Addis Abeba vrezen dat de hulpver lening wordt 'gepolitiseerd'. Dit zou kunnen leiden tot een verscherping van de strijd en daarmee tot nog meer leed voor de bevolking. Na de aankondiging van Bush dat hulp voor de 'opstan dige' gebieden Tigre en Eri trea via Soedan zal worden opgevoerd, ontstond de angst dat deze openlijke verklaring zou leiden tot hardere vergel dingsacties van het Ethiopi sche leger. Tot voor kort liet een deel van de organisaties de hulpverlening voor Eritrea en Tigre in alle stilte vi.a Soedan lopen. De levensmiddelen werden dan gelost in Port Soe dan en over de weg door het 'Eritrese bevrijdingsfront' en het 'Volksfront voor de bevrij ding van Tigre' getranspor teerd. De hulpverlening langs deze weg verliep zo probleemloos dat aangenomen werd dat het bewind in Addis Abeba deze handelswijze stilzwijgend duldde. Sinds de autoriteiten echter eerder dit jaar in As sam schepen ontdekten met voedsel voor de opstandelin gen, die pas in Soedan gelost zouden worden, zijn verschei dene ladingen in beslag geno men. Deskundigen zijn het er over eens dat de hulpverlening voor Eritrea en Tigre de laat ste tijd moeilijker is gewor den. De Ethiopische regering be schouwt hulp aan de gebieden, die in handen zijn van de re bellen, als directe hulp aan de opstandelingen. De guerrilla strijders beschuldigen de do norlanden er op hun beurt van het militaire regime te onder steunen. Zij betogen dat bui tenlandse hulpgoederen in be paalde gevallen worden uitge deeld aan militairen. De rebel len zijn kwaad over de pas op gezette luchtbrug naar het noordelijk deel van Shoa, ter wijl dit gebied zeker niet be hoort tot de zwaarst getroffen gebieden. De strijd tegen de opstande lingen kost het arme Ethiopië miljarden. Een derde deel van de nationale begroting gaat naar het leger. Deskundigen schatten de wapenschuld aan Moskou op 3 miljard dollar (ongeveer 11 miljard gulden). De Sovjet-Unie kwam het re gime in de jaren zeventig te hulp tijdens zijn succesvolle offensief tegen de guerrillabe weging in Eritrea. Sinds eind vorig jaar pro beert de Ethiopische regering met een enorm hervestigings programma meer dan 1,5 mil joen mensen uit de droge noordelijke gebieden over te brengen naar vruchtbaarder streken in het zuiden en wes ten van het land. Volgens de autoriteiten is dit de enige mo gelijkheid om de hongersnood op de lange termijn te bestrij den, maar internationale hulporganisatie en westerse donorlanden weigeren aan het gigantische project mee te werken. Berichten over dwangmaatregelen en het vermeende gebruik van het hervestigingsprogramma in de strijd tegen de rebellen hebben velen wantrouwend gemaakt. De VN heeft bij de Ethiopi sche autoriteiten al geklaagd over gedwongen transporten. Zo zouden soldaten honderden mannen uit kampen in Wollo met geweld op vrachtwagens hebben geladen, die met 'onbe kende bestemming' vertrok ken. Het VN-bureau in Addis Abeba stelt dat er geweld wordt gebruikt om mensen tot hervestiging te dwingen of om diegenen tegen te houden, die uit de kampen vluchten om aan deportatie te ontkomen. Ook verwijt de VN het bewind dat tegenstanders van herves tiging geen voedsel krijgen, terwijl bereidwillige Ethio- piërs wel goed worden ver zorgd. Volgens officiële cijfers zijn sinds november meer dan 280.000 boeren naar een nieu we verblijfplaats overge bracht. De rebellen verzetten zich fel tegen de hervestiging. De afgelopen maanden zijn dan ook talloze overvallen ge meld op vrachtwagens en bus sen, waarmee mensen naar het zuiden en westen werden overgebracht. De regering onderstreept voortdurend het 'vrijwillige karakter' van de volksverhui zing. Als zich toch geweldda digheden voordoen dan is dit geen overheidsbeleid, maar overdreven ijver van plaatse lijke autoriteiten, aldus Addis Abeba. Ondanks al deze kritiek wijst geen van de hulpverle ners of westerse diplomaten het hervestigingsprogramma ronduit af. Zij zien ook de po sitieve kanten van de operatie. Jarenlange droogte, roofbouw, grootschalige ontbossing en erosie hebben grote delen van Noord-Ethiopië voor decennia onbruikbaar gemaakt voor landbouw. 'Zelfs als het hier gaat gieten van de regen dan groeit hier nog niets', zo zegt een boer in het noorden van Shoa. Sommigen betreuren het dan ook dat de discussies over de hervestiging zich concen treren op de vrijwilligheid. 'Niemand vraagt naar de re sultaten van de operatie', stelt een hulpverlener. De resultaten van het pro gramma zullen voor een groot deel afhangen van de hulp, die de boeren krijgen om opnieuw te beginnen. Deskundigen me nen dat de kosten van derge lijke hulp onmogelijk gedra gen kunnen worden door Ethiopië. De hervestiging is dan ook tot mislukken ge doemd als hiervoor niet op grote schaal financiële bij stand wordt verleend.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 7