de kleine RTFjM
Vrijheid
is voor
mij
FIETSEN TEGEN RACISME
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
Recht op vrije meningsuiting
'ppie Happie en Studio Spo t
t OPLOSSING
en
g
Monument
adopteren
4 MEI, WAT MOET JE DAAR MEE?
Rekenmachientjes
en computers
ZATERDAG
ZONDAG
'uske en Wiske: Het Dreigende Dinges
Even Piekeren
leven. Hier is het graf
s
gingen gezien in het
en van veertien jaar,
Is had gestolen. Hij
ad en het nooit meer
erd opgehangen. Hij
benen en een SS-er
d aan een harlekijn
er vast te snoeren."
an de oorlog brengen
n. Omdat de Russen
dt Auschwitz geëva-
t naar het concentra-
en van daaruit na
Wie niet meer mee-
oten. Van Ruschins'
j blijven er uiteindelijk
1945 ondertekent de
■lm Keitel in Berlijn de
De oorlog is afgelo-
jechoslowaakse grens
zijn medegevangenen
drie kilometer en toen
se jeep. Ik moest hui-
jf in Berüjn, verhuist
aar hij als koopman
met grondstoffen. Hij
kinderen. In 1970 ver-
nigde Staten, maar hij
der indertijd, geen vi-
i de Joodse Gemeente
dan om terug te keren
dstad om te helpen bij
joodse gemeenschap.
:er kan men leven",
voelt hij er zich ook
me dat", antwoordt
ben nergens thuis. Ik
om zijn, me nergens
Dat kan ik sinds die
t er in Auschwitz geen
dat het dagboek van
sing van de geallieer-
k. Dan zou ik zo naar
en oorvijgen gaan uit-
ange discussies in de
hoe de achtste mei
orden, zijn een voort-
r de overlevende van
~h de dag van de be-
s de achtste mei 1945
ag. Toen werd ik voor
en."
-ral 's nachts om niet
eerde luchtbombarde-
Vlak voor de Duits
den nog vijftig passa-
en uit de trein gehaald
'e drie maanden tot de
in een kamp opgesloten
sselden gelijk aan dat
aken.
onderdtachtig joden uit
deze uitwisseling in
utrale Zwitserland aan-
echts drie dagen moch-
eetje op krachten te ko-
ntussen zo zwak dat ze
Van
Zwitserse arts
i een t
te horen dat haar tien
tertje een groot gebrek
Vanuit St. Gallen ging
naar Marseille waar de
n-Belsen naar Philippe-
ge Franse kolonie Alge-
pt. In het het Jeanne
Philippeville, een voor-
militair kamp dat door
vluchtelingenorganisatie
aties voor hun koms was
opgevangen.
erg met de 37-jarige jood
bonden. „Vandaag leven
imisch moeilijke tijd. Je
igratie praten. Maar dit is
u beter kunnen zijn maar
die verlaten wij niet. Wie
golf van anti-semitisme er
Hier in Israël voelen we
luderophalen neemt ze
ogstoestand als een haast
even waarmee je moet le-
ar is ze uit een kleine vier-
>n le Zion naar een riant
nter nieuwe joodse neder-
she op de bezette Weste-
verhuisd. Mirjam en Da-
en zich niet als de nieuwe
atie van joodse kolonisten
de ene hand en een half
er in de andere het 'land
neemt.
Je Palestijnse arabieren,
van ons. In Tenach, het
staat geschreven dat dit
het joodse volk is. Alfe
fde als Tel Aviv. Zolang
t land van Israël niet zijn
we hetzelfde recht op het
eren. In ruil voor vrede
t Alfe Menashe weg te
gr zijn scholen die een kind
in de derde wereld adopte
ren; er zijn scholen die een
tramhuisje adopteren (in
Botterdam) en het onder
houden en schoonschrobben
als er van alles opgekalkt is,
maar er zijn ook scholen die
een oorlogsmonument adop
teren. Dat deed 't Staepelhof,
een openbare lagere school
in Renesse; op 4 mei is de of
ficiële adoptie. Dat doen de
leerlingen door een lege
krans te versieren met bos
jes bloemen.
Jean-Paul van Bregt is
één van die leerlingen en
aan hem vroegen we waar
om ze een monument adop
teren. „Er zijn hier tien
mensen opgehangen en dat
moet niet vergeten worden.
Het beeld staat naar de zee,
ik vind het wel mooi maar ze
houden het niet schoon. Er
zit allemaal groen op." „En
jat gaan jullie er nu af
schrobben?" „Dat wil de
beeldhouwer niet, het moet
verweren. Maar ja, toen was
er nog geen zure regen."
Sascha Agema zit bij
Jean-Paul in de klas. „Wat
vind je van al dat herden
ken", vroegen we aan haar.
„Het is natuurlijk niet iets
leuks waar de mensen aan
terugdenken. Maar de be
doeling is dat je niet vergeet
hoe erg oorlog is en dat vind
ik wel nuttig, thuis praat je
er niet zo vaak over. In de
klas lezen we nu 'Reis door
de nacht' van Anne de Vries.
Voordat we het monument
adopteerden, hebben we een
diaserie gehad en iemand
redactie Muriel Boll en Marijke Lukacs brieven naar Soinveld 55 - 4815 HV Breda
brieven naar Spinveld 55 - 4815 HV Breda
Wat een week allemaal bijzondere dagen op
een kluitje bij elkaar. Koninginnedag, gewoon
een leuk feest. Met de dag van de arbeid is het
wat lastiger. 1 Mei werd 90 jaar geleden een vrije
dag waarop arbeiders konden demonstreren
voor een 8-urige werkdag (11 uur was toen heel
gewoon), 8 uur per week vrij en 8 stuivers per
uur meer. Maar wat moet je met 4 mei? Er zijn in
de oorlog veel mensen gestorven, maar de oor
log is toch allang voorbijJa, maar er is nog
steeds onvrijheid, discriminatie, wapens. Dan op
5 mei bevrijdingsdag. We hebben aan een paar
kinderen gevraagd of zij willen opschrijven wat
vrijheid voor hen betekent. Dat is voor iedereen
heel verschillend zoals je in deze Kleine Stem
kunt lezen.
kwam ons er van alles over
vertellen."
De school die een monu
ment adopteert, krijgt van
de Stichting '41 ieder jaar
een beetje geld. Daarvan
kunnen ze boeken en dia's
voor hun documentatiecen
trum kopen.
De Engelse minister van Onderwijs vindt tafels van
vermenigvuldiging en staartdelingen maar een ouderwets
gedoe. Dat hoeven kinderen van hem niet meer te Ieren, ze
kunnen beter leren omgaan met rekenmachientjes en
computers, vindt hij. Volgend jaar stuurt hij 350 mensen op
pad om de leerkrachten enthousiast te maken voor zijn idee;
de leerlingen hebben daar vast geen moeite mee.
.Vrede op aarde, alle men
sen rijk. Je mag fietsen
waar je wil. Er staan geen
kernraketten, ieder land
wordt één verenigd land,
geen regering. Iedereen baas
over het land. Je gaat naar
school wanneer je wil. Maar
als dat allemaal moet, is het
geen vrijheid.
Marnix, 11 jaar.
.Dat de wereld beter ver
deeld is en dat alle landen
het goed hebben: goede
scholen, goede landbouw,
goede kranten. En natuur
lijk gezelligheid en sport en
dat ieder zijn eigen mening
mag geven.
Ronny, 12 jaar.
.Lekker naar het strand.
De leraar komt één uur per
week bij je thuis. Als je zin
hebt, rij je naar een pret
park, of een museum of de
stad. Kopen wat je wilt, en
natuurlijk een kamer vol
flipperkasten.
Guido, 11 jaar.
.Dat een ander je niet kan
dwingen iets te doen, maar
dat je kunt doen wat je zelf
wilt.
Esther, 14 jaar.
.Dat zwarte mensen eigen
rechten hebben en ook mo
gen stemmen en doen wat ze
willen. Ik ben ook buiten
lander.
Adil, 11 jaar.
...Dat je van je vader en
moeder de kleren aan mag
doen die je zelf leuk vindt.
Thomas, 14 jaar.
.Dat er niet gepest wordt
als je een vreemde bent. Dat
er geen geld was, maar dat
je alles kunt kopen wat je
wil.
Nuran, 12 jaar.
.Dat ik kan kopen wat ik
leuk vind, doen wat ik wil en
zeggen wat ik wil.
Bras, 15 jaar.
.Dat iedereen toveren kan
en dat je tovert wat je wilt.
Ayse, 12 jaar.
.Mijn eigen uit kunnen le
ven als ik daar zin in heb.
Bijvoorbeeld brommerrij
den, voetballen, voor het
leutje vechten en rustig een
stukje fietsen.
Alexander, 12 jaar.
1 De fietsers-tegen-racisme op weg.
- FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
Recht op vrije meningsuiting,
dat betekent, heel normaal,
dat je niet de hele dag hoeft
lopen letten op je taal;
dat je hardop durft te praten,
in de tram of in de trein,
over wat je stom of slecht vindt,
zonder bang te hoeven zijn.
Recht op vrije meningsuiting,
dat betekent, heel gewoon,
dat er niet wordt meegeluisterd
naar je eigen telefoon;
datje in de krant kunt schrijven:
'De regering maakt me kwaad',
zonder dat je daar meteen voor
de gevangenis in gaat.
Recht op vrije meningsuiting,
daar is niks bijzonders aan
in een land, waar dat soort dingen
allemaal zijn toegestaan.
En dus sta je raar te kij ken,
wanneer iemand je vertelt,
dat in meer dan honderd landen
helemaal dat recht niet geldt.
Recht op vrije meningsuiting
heeft nog lang niet iedereen
en voordat het zó verzijn zal,
daar gaan jaren overheen.
Maar al kun je al die mensen
dan niet helpen aan dat recht,
toch helpt het allicht een beetje,
wanneer je er wat van zégt.
Dit gedicht schreef Jan Boerstoel voor Am
nesty International.
Het gaat goed met de fiet
sers tegen racisme; er ko
men er steeds meer bij en tot
nu toe (donderdag) zijn er
geen ongelukken gebeurd.
„In Groningen startte de
grootste groep, 150 man,
maar er fietsen dan ook
twee hele klassen mee", ver
telt één van de organisators.
De Bredase groep was het
kleinst, 25 fietsers, maar in
Rotterdam kwamen er 100
bij."
De stand lijkt fifty-fifty,
de helft Nederlanders, de
andere helft bestaat uit bui
tenlandse jongeren: Surina-
mers, Marokkanen, Turken,
Molukkers, Antillianen, Tu-
nesiërs en Spanjaarden. Er
is ook een Belgisch jonge-
rencollectief op weg naar
Amsterdam. Zij hebben een
heleboel Franse handjes bij
zich, want daar wordt hier
veel naar gevraagd. Hoeveel
ze gaan kosten, is nog niet
bekend.
'Fietsen tegen racisme'
verwacht dat er zondag
10.000 a 15.000 jongeren zul
len meedoen aan de grote
manifestatie in Amsterdam.
Bij de start vroegen we
aan Mustafa waarom hij
meefietst. „Omdat het Jon-
gerenjaar een goede gele
genheid is om onze proble
men aan het Nederlandse
volk te laten zien. Als je bij
voorbeeld 21 jaar bent en je
zit niet meer op school en je
hebt geen werk, dan moet je
terug naar het land waar je
vandaan komt. Dat wil lang
niet iedereen.
Als je met een
meisje uit je eigen land wil
trouwen, mag ze pas naar
Nederland komen als je
1445,- verdient. En dat ter
wijl de werkloosheid onder
buitenlandse jongeren heel
groot is."
1 -==- jf=r. ZATERDAG 4 ME11985
GOES
Grand Theater - 20 u.
Amadeus, a.l.
HULST
De Koning van Engeland
19 en 21.30 u. An officer and a
gentleman, 12 j.
19 u. Hot bubblegum dikke lief
de, 12 j.
19 u. Lady hawk, a.l.
21 u. Amadeus, a.l.
21 u. Once upon a time in the
west, 12 j.
21.30 u. Blood sample, 16 j.
19 u. The young like it hot, 18 j.
OOSTBURG
Ledeltheater - 19.15 u.
Karate kid, a.l.
21.30 u. Jungmadchentraum, 18
j.
TERNEUZEN
Luxor
14,19.30 en 22 u. The killing
fields, 12 j.
19.30 en 22 u. Lady Hawk, a.l.
14 u. The Muppets take Manhat
tan, a.l.
VLISSINGEN
Alhambral - 19 en 21.30 u.
Beverly Hills Cop, a.l.
Alhambra2 - 19 en 21.30 u.
Missing in action, 16 j.
ANTWERPEN
Rex - 11.45,14.25,17.30 en
20.35 u. Passage to India.
Rex-Club - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Moscow on the
Hudson.
Metro I - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Body double.
Metro II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Codename: Wildgeese.
Odeon - 14,16,18, 20 en 22
u. Fanny Hill.
Rubens - 14.30 en 20.15 u.
zat. en zond. 10 tot 13 u. Ama
deus.
Slnjoor - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Beverly hills
cop.
Vendome - 14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Country.
Quellln I - 12,14.30,17.30
en 20.30 u. The killing fields.
Quellln II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Jan zonder vrees.
Quellln III - 12,14,16,18,20
en 22 u. The never ending story.
Astra - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Dawn of the
dead.
Astrld - 12,14,16,18 en 20
u. De schone en de vagebond.
Capltole - 12,14,16,18,20
en 22 u. Rolf.
Savoy - 12,14,16,18, 20 en
22 u. Ilsa, She-Wolf of the SS.
Ambassades - 12,14,16,18,
20 en 22 u. Les specialistes.
Festa - 12,15.30,18 en 20.30
u. Phenomena.
Brabo - 12,14,16,18, 20 en
22 u A blade in the dark.
Tljl - 12,14.20,16.45,19.10
en 21.30 u. Places in the heart.
Wapper - 12,14,16,18, 20
en 22 u. The hit.
BRUGGE
Komplex Zwart-Huis
Gulden Vllesl
14.30 en 20 u. A passage to In
dia.
Guldenvlies 2
14.30 en 20 u. Amadeus.
Guldenvlies 3
14.30 en 20 u. The killing fields.
Memllng
14.30,20 en 22.30 u. The termi
nator.
Rembrandt
20 u. The company of wolves.
22.30 u. Ou sont les hommes.
GENT
Decascoop - 15 u. De scho
ne en de vagebond.
15 u. Jan zonder vrees.
2.30 u. 2010.
15,17.30,20 en 22.30 u. Tea
chers.
17.30, 20 en 22.30 u. Beyond the
walls.
15,17.30, 20 en 22.30 u. Purple
heart.
15,17.30 en 20 u. Electric
dreams.
15,17.30,20 en 22.30 u. Drea-
mescape.
15,17.30, 20 en 22.30 u. Beverly
hills cop.
17.30, 20 en 22.30 u. Country.
15 en 17.30 u. Of unknown ori
gin.
15,17.30, 20 en 22.30 u. Body
double.
15,17.30,20 en 22.30 u. Op 16 in
de hel van Amsterdam.
15,17.30, 20 en 22.30 u. Gevaar
in de woning.
15,17.30 en 20 u. De prooi.
22.30 u. Hiroshima mon amour.
22.30 u. Lianne.
Century - 14,17 en 20 u.
Amadeus.
Calypso 1 15,17.30 en 20
u. Micki en Maude
22.30 u. Soldier's story.
Calypso 2 - 15,17.30 en 20
u. Falling in love.
22.30 u. Paris Texas.
Calypso 3 - 15 en 20 u.Man,
woman, child.
17.30 u. Eraserhead.
22.30 u. Looking for mr. Good-
bar.
Capltole - 14,17 en 20 u.
The killing fields.
Rex - 14,16,18, 20 en 22 u.
This is America.
Studio Skoop - 20 u. La
guerre du feu.
22.30 u. Intieme leven in een
klooster.
GRAAUW
Gemeenschapshuls - 20 u.
bingo.
HULST
Café de Kroon - 14.30 u.
schieting.
Rest. de Bruljn - 20 u.
bingo.
DE KLINGE
R. de Moor - 15 u.
schieting.
De Statie - 15 u.
schieting.
KLOOSTERZANDE
De Reizende Man - 14.30 u.
schieting.
KOEWACHT
Oude Molen - 14.30 u.
schieting.
G.v. Rumste - 15u.
schieting.
ZUIDDORPE
De Herberg - 14.30 u.
schieting.
MIDDELBURG
Schouwburg - 21 u.
Ned. Danstheater Junior.
AXEL
Streekmuseum, Noordstr.
11 - Kalligrafisch werk van
Ernst de Vries. Geop. zat. 13.30-
17 u. (t/m 11 mei).
CLINGE
Galerie'Esprit' - Schilderijen
en collages van Marie-José de
Cock en bronzen sculpturen van
Pedro van Esbroek. Geop. dag.
13.30-18 u. dinsd. gesl. (tot 27
mei).
HULST
Galerie van Geyt - Schilderij
en en tekenwerk van Ronny
Ivens. Geop. dag. 9-12 u. en
13.30-18 u. za. tot 17 u. dinsd.
gesl. (tot 7 mei).
MIDDELBURG
Dam 43 - Werken van Jan
Vercruysse. Geop. do. t/m zo.
14-17 u. (t/m 12 mei).
Kunstuitleen, Kuiperspoort
22 - Gouaches van Bert Nee-
len. Geop. di. t/m za. 13.30-17 u.
do. ook. 19-21 u. (t/m 25 mei).
OOSTBURG
Atelier 66, Oudestad 64-
66 - Werken van Jan Verschoo-
ren. Geop. za. en zo. 14-17 u.
Door de week dicht.
VLISSINGEN
Galerie Marquis - 'Grafiek
Gala 1985'. Jeroen Henneman,
Dies de Jonge, Eric de Nie, Ron
Rooymanse.a. Geop. woe. t/m
zo. 14-17 u. (t/m 1 sept.).
ANTWERPEN
Sterckshof, Deurne - 'Uit de
sacristie', textiel en juwelen in
kerkelijk bezit in de provincie
Antwerpen. Geop. dag. 10-17 u.
ma. en vrij. gesl. (tot 18 aug.).
ST. NIKLAAS
Internationaal Exllbrlscen-
trum - Expositie getiteld 'België
en de Zee'. Geop. za. 9-12 en 14-
17 u. zo. 10-13 en 15-18 u. (tot 17
juni).
Stedelijk Museum - Schilde
rijen van Nicolaas Fr. van Loock.
Geop. za. 9-12 en 14-17 u. zo.
10-13 en 15-18 u. (tot 27 mei).
OOSTENDE
Stedelijk Museum - 'Ensorin
de Oostendse verzamelingen',
(in het kader van het Ensorjaar).
Geop. dag. 10-12 en 14-17 u.
dinsd. gesl. (tot 31 aug.).
Heemkundig Museum - En-
sor bibliografie. Geop. dag. 10-
12 en 14-17 u. dinsd. gesl. (tot 31
aug).
films
GOES
Grand Theater - 14 en 20 u.
Amadeus, a.l.
HULST
De Koning van Engeland
13.45 en 21.30 u. An officer and
a gentleman, 12 j.
13.45,16.15 en 19 u. Hot bubble-
gum dikke liefde, 12 j.
13.45,16.15 en 19 u. Lady hawk,
a.l.
16 en 21 u. Amadeus, a.l.
16 en 21 u. Once upon a time in
the west, 12 j.
19 en 21.30 u. Blood sample, 16
14.30 en 19 u. The young like it
hot, 18 j.
OOSTBURG
Ledeltheater - 14 en 20 u.
Karate kid, a.l.
16.30 u. Jungmadchentraum, 18
i-
TERNEUZEN
Luxor
16,19 en 21.30 u. The killing
fields, 12 j.
13.45,16 en 21.30 u. Lady Hawk,
a.l.
13.45 en 19 u. The Muppets take
Manhattan, a.l.
VLISSINGEN
Alhambral - 14,19en21.30
u. Beverly Hills Cop, a.l.
Alhambra2 - 14 u.
Sneeuwwitje, a.l.
19 en 21.30 u. Missing in action,
16 j.
ANTWERPEN
Zie zaterdag.
BRUGGE
Komplex Zwart-Huls
Gulden Vllesl
14,17 en 20 u. A passage to In
dia.
Gulden Vlies 2
14,17 en 20 u. Amadeus.
Guldenvlies 3
14,17 en 20 u. The killing fields.
Memllng
14.30,17.15, 20 en 22.30 u. The
terminator.
Rembrandt
14.30,17.15 en 20 u. The compa
ny of wolves.
22.30 u. Ou sont les hommes.
GENT
Zie zaterdag.
In ieder vakje komt een let
ter te staan. Sommige woor
den moeten achterstevoren
worden ingevuld. Welke
woorden dat zijn, is niet ge
geven.
Horizontaal: 1. juist, 3. heks,
5. vlaktemaat, 7. voegwoord,
9. in orde, 10. meester, 11.
muzieknoot, 12. lengtemaat,
14. bijwoord, 16. jongens
naam, 18. kever, 19. speel
goed.
Verticaal: 1. plaatsje in
Noord-Brabant, 2. selenium,
4. schuifbak, 4. etenbereider,
6. slee, 8. naar mijn mening,
9. nakomelingschap, 12. wa
gen, 13. plus, 15. ivoor, 16.
luitenant, 17. voorzetsel.
do ii
tl '91 'die er 'eu si 'xm\ zi 'xxo '6 Tuuiu 'g iu -g bjosj p 7>j g 'as
Z 'exd i .'iimaijjaa :dod er jox gi 'oa'j qi "ex pi 'uiq zi 'tui li
'XUl QI 'qo g "U3 i "VX3 e "^OJ "SDd T IJDVtUozuoy .-fiuissojdo
siqoaa ;nd 'sjpiti japnoqos
do 'xaza uba do; 'japjiqos aecq ';aza lubiptapuo
'uaiasuad ;aui ;od 'sajuti aeeq 'aauiuia; ;sroq
do 's;qoaj ;aied 'japqqos uba snau ISutssojdo
