Salvadoraanse vluchtelingen onder dak lUBBERi België wi Tien doden bij onlusten in Pakistan DONDERDAG 18 APRIL 1985 pONPERPAG 18 APRIL 19 SANCTUARY-BEWEGING IN VS BIEDT SCHUILPLAATS 'OKIO (ANP) - Minister- leeft de Japanse eerste-r woensdag gewezen op de uan de door Japan op^eworj ■es tegen de import van pro< landen en uit de rest van AIDS kan leiden tot gevallen van dementie B1OTEM EXTRA T47 Ondanks deskundige hulp geen goede oogsten in Lesotho. - FOTO ARCHIEF DE STEM MASERU (ANP) - Op nationale boom- plantdag heeft ko ning Moshushu van Lesotho vorige week met een verzilverde spade een boom ge plant aan de rand van de hoofdstad Maseru. Dat voorbeeld werd elders in het bergachti ge koninkrijk nage volgd door schoolklas sen en andere burgers, die onder veel gezang en gelach populieren, eucalyptussen en den- nebomen plantten aan de rand van hun dorp, zij het met een gewone schop. Lesotho behoort tot de 21 Afrikaanse landen die al ja ren achtereen door droogte zijn getroffen, maar het kampt ook met enkele bij zondere problemen. Door de alarmerende erosie neemt de hoeveelheid beschikbare landbouwgrond steeds ver der af. Slechts 13 procent van de oppervlakte van Le sotho is geschikt voor land bouw. Lesotho, dat geheel door Zuid-Afrika wordt om ringd, is iets kleiner dan Ne derland en telt 1,5 miljoen inwoners. De nationale boomplant- dagen, tweemaal per jaar, zijn bedoeld om de erosie in te dammen. „Herbebossing behoort tot de meer succes volle projecten in dit land", zegt een medewerker van de universiteit van Lesotho. Stukjes bos in verschillende groeistadia getuigen van achtereenvolgende boom- plantdagen. Maar vooral in het zuiden van het land, dat Erosie ernstige bedreiging voor landbouw Lesotho ook het meest te lijden heeft onder de droogte, wordt het landschap doorsneden door diepe kloven, die aan de rand steeds verder afbrok kelen. Stortregen Door zware stortregens spoelt de vruchtbare teel- taarde van de berghellingen van Lesotho naar de aan grenzende vlakten van Zuid-Afrika. „Vruchtbare aarde is een van de onbe taalde exportprodukten van Lesotho naar Zuid-Afrika", zo merkt een functionaris van de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, fijntjes op. Mais en sorghum, de be langrijkste voedingsgewas sen die in april en mei geoogst moeten worden, staan er wat beter bij dan in de voorgaande drie jaren. In de voorbije maanden was in zuidelijk Afrika, met uit zondering van Botswana, het regenseizoen weer wat beter. De vooruitzichten voor deze regio zijn, volgens FAO-rapporten, dan ook gunstiger dan in de Sahel- zone, waar 1985 opnieuw een rampj aar dreigt te worden. Volgens medewerkers van het ministerie van Land bouw wordt de oogst van 1985 nog lang geen normale oogst, wijzend op de mieze rige maïsvelden in de zuide lijke districten. En zelfs in normale jaren moet Lesotho ongeveer de helft van zijn voedsel importeren. De regering probeert de teelt van sorghum te bevor deren, een graangewas dat beter bestand is tegen de droogte dan maïs. Sorghum wordt nu vooral gebruikt voor het brouwen van bier, terwijl maïs het belangrijk ste basisvoedsel is. Maar voedingsgewoonten zijn moeilijk te veranderen. De FAO heeft een project op stapel staan om voor de broodproduktie sorghum- meel te mengen met tarwe bloem en zodoende de af hankelijkheid van graanim- porten te verminderen. Structureel Lesotho kampt echter ook met structurele problemen, die opgelost zouden kunnen worden door een reeks goede regenbuien. „Ook vorst, een ongebruikelijk probleem in Afrika, heeft een deel van de oogst aangetast", aldus een functionaris van het minis terie van Landbouw. Het kan in dit hooggelegen land behoorlijk koud worden, en een kleurige wollen deken behoort dan ook tot de vaste uitrusting van vrijwel iedere inwoner, zowel van de stadbewoner als van de bergboeren die te paard door het hoogland trekken. In Lesotho is brandstof niet alleen nodig om te ko ken, maar ook om de huizen te verwarmen. Gezien de schaarste aan hout is men aangewezen op geïmpor teerde petroleum, steenkool en houtskool. Mogelijk biedt de moderne technologie hier uitkomst. In Maseru is een wijk met gesubsidieerde woningbouw uitgerust met zonnepanelen. En zelfs in sommige afgelegen dorpen zijn de rieten daken van de typische ronde hutten voor zien van een zonnepaneel. Overbeweiding is wellicht de belangrijkste oorzaak van de erosie. De Basotho zijn vanouds gewend hun rijkdom te tellen in vee. Land telt nauwelijks als vorm van bezit, en kan ook niet in eigendom worden verworven. Al het land be hoort aan de gemeenschap, zo wil de traditie. De chief, tegenwoordig in samenwer king met de dorpsraad, wijst de gebruiksrechten op land toe aan de boeren. Dat systeem heeft histo risch een groot voordeel ge had. Het probleem van blan ke kolonisten bestaat niet in Lesotho, want land kan niet gekocht worden. Rijkdom wordt gemeten in aantallen koeien, geiten en schapen. Vee is boven dien van groot belang omdat een trouwlustige jongeman de vader van zijn toekomsti ge bruid een bruidsprijs moet betalen in de vorm van koeien of schapen. Weinig succes „De mensen hebben de af gelopen maanden weer veel vee gekocht", zegt een be zorgde landbouwvoorlich- ter, wiens taak het is de boe ren te overtuigen van de na delen van een grote veesta pel. Hij geeft grif toe dat hij weinig succes heeft. „De re gering heeft in 1984 een hef fing van tien procent inge steld op de aankoop van koeien. Maar het helpt niet, de boeren kopen evenveel koeien als tevoren. Een groot deel daarvan zal de winter niet overleven, want er zal gebrek aan veevoer zijn." Bij Matsieng, ten zuidoosten van Maseru is een van de tien projecten voor erosiebe- strijding in uitvoering. Hier worden terrassen aangelegd langs de hellingen, dijkjes gebouwd, waterafvoergoten gegraven en kloven gedicht. Dit project wordt met ma chines uitgevoerd, maar el ders wordt ook met man kracht gewerkt, in het kader van 'voedsel-voor-werk'- programma's. Maar ook hier voert het ministerie van Landbouw strijd tegen de alom tegen woordige koeien. De boeren mogen het gras langs de dijkjes hooien voor het vee, maar graven is verboden. „Maar de boeren komen toch met hun kudden, desnoods 's nachts, de boetes zullen bin nenkort wel omhoog moe ten", klaagt een medewerker van de dienst voor erosiebe- strijding. Ook de trekarbeiders uit Lesotho, die in de Zuidafri- kaanse mijnen werken, zijn gewend een deel van hun in komsten om te zetten in koeien. De kwetsbare be groeiing is tegen groeiende veestapels niet bestand. Erosiebestrijding, gekop peld aan het zoeken naar al ternatieve bestaansmidde len, zal voorlopig wel een prioriteit moeten blijven van de regering van Lesotho en van de internationale hulporganisaties. Door Mare De Koninck WASHINGTON - In de VS, waar het neo-conser- vatisme hoogtij viert, vormen actieve progressie- velingen nog maar een heel kleine fractie van de samenleving. Opmerkelijk is dat die beperkte groep nu bijna uitsluitend uit religieus geïnspi- reerden bestaat. Alleen nog in de kerken willen protest en actie tegen maatschappelijke omstan digheden en regeringsbeleid nog gedijen. Misschien de belangrijkste verzetsbeweging van dit moment in de VS is de zogenaamde 'Sanc tuary Movement' van zowel katholieke als pro testantse en joodse religieuzen en leken, die vluchtelingen uit Centraal Amerika illegaal naar de VS halen en via een ondergronds net aan per manente schuiladressen helpen. Sanctuary betekent heiligdom of vrijplaats of vluchtheuvel. De gelijknamige beweging is twee jaar geleden opgericht door een zestal dominees in het zuiden van de VS, die in hun werk steeds vaker vluchtelingen ontmoetten uit met name El Salvador. Hun afgrijselijke verhalen over moord, martelingen en verdwijningen in dat Midden Amerikaans land, en het harde vreemdelingenbe leid van de Amerikaanse regering, inspireerden de predikanten tot het opzetten van een onder grondse hulporganisatie. Intussen hebben zich niet minder dan 200 paro chies c.q. gemeenten, verspreid over de gehele VS, bij de Sanctuary-beweging aangesloten. Hun le den zijn behulpzaam bij het heimelijk vervoeren van vooral Salvadoranen en Guatemaltezen en het vinden van woongelegenheid en werk. De hel pers lopen steeds groter gevaar gearresteerd te worden. De politie maakt gebruik van geheime agenten, die naar kerkelijke bijeenkomsten gaan. Illegaal In de zuidelijke deelstaten Texas en Arizona zijn de afgelopen maanden tientallen Sanctuary- medewerkers aangehouden. Ze kunnen tot aan zienlijke gevangenisstraffen worden veroordeeld wegens overtreding van de Amerikaanse vreem delingenwet. Die stelt dat alleen „buitenlanders die in hun land van herkomst politieke vervolging en geweld te duchten hebben" voor politiek asiel in de VS in aanmerking komen. Anderen zijn ille gaal in Amerika en worden teruggestuurd. Tussen kerken en regering in de VS is een emo tionele discussie uitgebroken over de realiteit van het gevaar dat Salvadoranen in hun eigen land lopen. De Amerikaanse Immigratie en Naturali satie Dienst (INS) zet jaarlijks enkele duizenden Salvadoranen op schepen en vliegtuigen, terug richting El Salvador. Zulks omdat de betrokkenen niet naar Amerika zouden zijn gekomen om het geweld in hun land te ontvluchten, maar om een welvarender leven te kunnen gaan leiden. Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Al- liott Abrams, die speciaal met mensenrechten en humanitaire hulp is belast, zegt: „De morele vraag is wat er gebeurt met de mensen die we te rugsturen. Als ze inderdaad zouden worden ver- Politieke gevangenen die gratie hebben gekregen, komen aan in de hoofdstad. moord, dan zouden we ons beleid meteen veran deren. Maar dat is niet zo. We hebben het de bis schop van El Salvador twee weken geleden nog gevraagd en die bevestigt dat zoiets niet gebeurt." Martelingen Het 'nee' van de regering Reagan staat tegen over het 'ja' van talloze Salvadoranen. Hun ver halen zij n - hoe onwaarschij nlij k bloedig ook - al leszins overtuigend voor de Amerikaanse Sanc tuary-helpers. In de hoofdstad Washington, waar intussen naar schatting 60.000 illegale Middena merikanen wonen, is zojuist na een 'ondergrond se' reis van vier dagen een 45-jarige Salvadoraan se vrouw gearriveerd in de United Methodist Church, waar dominee Tom Brunkow haar voor enkele dagen illegaal te gast zal hebben. „Mijn man is doodgemarteld. Ik weet niet waarom. Mijn zoon is in 1980 gearresteerd, maar is ontsnapt. Al mijn zeven kinderen leven nu buiten El Salva dor", zegt ze via een tolk. In het Oscar Romero-huis in San Benito, Texas, zegt een nog jonge vrouw, die in El Salvador lid was van de 'Moeders van Verdwenen Mensen' dat haar zoon was „gearresteerd door de politie of door de doodseskaders, dat zijn dezelfde mensen. - FOTOARCHIEF DE STEM Ze hebben hem verkracht en gemarteld. Twee da gen later lag hij dood op straat. Ze breken je vin gers en geven je electrische schokken door je hoofd en je penis. Ze hadden hem doodgeschoten." „En hij was pas 14 jaar?", vraagt Jack Elder, leider van het opvangcentrum. „Ja, 14 jaar is oud in El Salvador." Het Oscar Romero-huis is genoemd naar de vier jaar geleden vermoorde vooruitstrevende aartsbisschop van San Salvador. Het tehuis wordt gefinancierd door de plaatselijke Rooms Katho lieke kerk. Leider Jack Elder is vorige maand door de rechtbank veroordeeld wegens hulp aan illegale vreemdelingen, maar is nog op vrije voe ten. Dezer dagen wordt de strafmaat bepaald. Veel religieuzen en kerkgangers in de VS heb ben er grote moeite mee gehad om zich in te gaan zetten voor illegaal werk. Maar de gedreven Sanctuary-mensen van het eerste uur hebben via kerkdiensten, bijbeldiscussies en het concreet 'presenteren' van vluchtelingen en hun gruwel verhalen, steeds meer traditioneel ingestelde ge loofsgenoten omgevormd tot burgerlijk ongeh- oorzamen. Tijdens veel bijeenkomsten met vluchtelingen zingen hun Amerikaanse helpers Spaanstalige liederen mee en verklaart men zich „trots de beste tradities van mijn geloof en mijn land trouw te blijven." De bijbel gebiedt immers ontferming over vreemdelingen en Amerika is in oorsprong het land waar vluchtelingen van armoede en ge weld een nieuw leven konden beginnen. Andere acties Tijdens een demonstratie onlangs in Washing ton tegen het vluchtelingenbeleid van de rege- ring-Reagan riep rabbi Irwin Blank uit dat thans de deportatie van Salvadoranen een net zo grote misdaad is als de terugverwijzing door de VS van Joodse vluchtelingen naar het door de Nazi's be heerste Europa was. En bisschop Francis Murphy van Baltimore verklaarde: „Het schandalige regeringsbeleid je gens de Salvadoranen maakt nu ook inbreuk op ons recht en onze plicht als kerk om humanitaire hulp te bieden aan vluchtelingen." De Sanctuary Movement blijkt relatief grote aantrekkingskracht uit te oefenen op ouderen die hun hele leven tot het Amerikaanse establish ment hebben behoord. Veel juristen en voormali ge hoge Defensieambtenaren sluiten zich aan „Danzij de discussies hier in onze kerk, en mijn persoonlijke ontmoeting met enkele vluchtelin gen, besef ik nu dat ik altijd de verkeerde mensen heb verdedigd", zegt ex-advocaat Tom Burt in Los Angeles, de stad die de meeste Salvadoranen herbergt. In de Sanctuary-beweging ontkiemen intussen ook andere politieke acties. Vanuit dezelfde ker kelijke centra die Salvadoraanse vluchtelingen schuil houden is de afgelopen weken tegen de MX-raket actie gevoerd en zijn demonstraties te gen de Zuid-Afrikaanse apartheidspolitiek geor ganiseerd. Inmiddels toont de Amerikaanse regering geen bereidheid haar beleid jegens de illegale Midden- Amerikanen te versoepen. In 1984 zijn 3.890 Salva doranen naar hun land teruggestuurd. „We heb ben een poging gedaan het lot van 482 van hen t£ achterhalen. We vonden slechts één dode, ver moord door linkse guerrillas", aldus staatssecre taris Abrams. Statistieken geven aan dat sedert 1979 in Salvadoraanse burgeroorlog zo'n 50.000 burger5 zijn omgekomen. Het overgrote deel door toedoen van rechtse doodseskaders. In totaal moeten zid1 thans tussen 300.000 en 500.000 Salvadoranen ill®" gaal in de VS bevinden. Kritit De twee regeringsleiders hieli ;an bet officiële bezoek van Lu Iprekingen die in hoofdzaak e< lijzonder handelsvraagstukken jen. Lubbers ondersteunde zijn ■toog met een aantal speci ale Nederlandse voorbeelden, lü zette uiteen dat Nederland r behoorlijk in slaagt agrari- che prod uk ten in de Verenig- Staten af te zetten, terwijl lat toch zelf een succesvol erarisch land kan worden ■noemd. Verhoudingsgewijs de Nederlandse agrarische import naar Japan van gerin- i omvang. Wat de snijbloemen betreft i3at het geleidelijk beter, zo constateerde de Nederlandse iremier vervolgens. Japanse nspecteurs komen met ingang ran het nieuwe seizoen de iloemen in Nederland inspec teren. Maar met betrekking tot de bloembollenexport lo pen de zaken niet zo voorspoe- jig. De bollen moeten na aan komst in Japan eerst een jaar ATLANTA (AP) - Ten minste 60 procent van de AIDS-patiënten krijgt in ernstige mate last van storingen van de hersen functies en het zenuw stelsel, hetgeen kan lei den tot geheugenverlies, spraakgebreken en ver mindering van het moto risch vermogen. Dit is dinsdag bekend gemaakt door de Ameri kaanse neuroloog Ri chard Price. Zijn onderzoek werd gepresenteerd tijdens een internationale conferen tie in Atlanta over AIDS. In een ander onderzoek wordtgeconcludeerd dat minstens de helft van 180 onderzochte AIDS-pa tiënten in meer of minde re mate dement was ge worden. Het AIDS-virus be schadigt waarschijnlijk rechtstreeks de hersenen. In de hersenen van AIDS-patiënten zijn ge netische stoffen van het virus aangetroffen. KARACHI (AP) - In grote de len van de Pakistaanse stad Karachi hebben de autoritei ten woensdag een algeheel uit gaansverbod ingesteld, na hvee dagen van ongeregeldhe den waarbij minstens tien do den en meer dan 50 gewonden bjn gevallen. Zwaarbewapende militai ren en politie bewaakten af- zettingen in het westen van de stad waar roerige wijken wa- ren afgegrendeld. Kleine groepen oproerlin gen negeerden het uitgaans verbod en raakten slaags met de politie, die traangas ge bruikte en charges uitvoerde °m hen te verspreiden. Het dodental van de twee dagen aanhoudende rellen steeë woensdag tot 10, toen uekenhuisfunctionarissen Meldden dat een dinsdag ge wond geraakte politieman was jjezweken. Artsen verklaarden dat woensdag opnieuw vijf zwaargewonden waren opge komen, vier van hen met schotwonden en een met steekwonden. Hu,, Van onze correspondent - De Belgische regering h de Libier Omar Sodani (30) ultge **dt beschouwd als de leider vai fristen die in West-Europa al m< Knstanders van kolonel Khadaffi Vf® hebben gebracht 18ftd1zou °°k de man geweest zijn d van b^el heeft gegeven tot de s< nuit de Libische ambassade

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 4