EK DE
■ilLLEN
jamo
PvdA op weg naar de verkiezingsstrijd
OOK PARIJS OPGESCHRIKT DOOR BOMTERREUR
Wachten voor de stembus
Cultus van de democratie
belemmert kerk van gebed'
nnnnnnnnn. buitenland
Den Uyl daagt het CDA uit
ns
Storm van
protest tegen
Reaga
naai-
kranslegging
Israëlische 'slachting' in Libanon
S S I N G
Miljoenen
voor bouw
projecten
jongeren
La Grande
Parade was
topsucces
IEUWSOVERZICHT DDDDD'
'xpositie
ictor Hugo
n Den Haag
MAANDAG 15 APRIL 1985
PAGINA 3
iBINNEN-BUITENLAND:
Aanwijzing
Tweede
Amerikaan
sneuvelt in
Nicaragua"
Persconferentie Filippijnse guerilla
Palestijns vluchtelingenkamp omsingeld
Arafat tegen Egyptisch vredesinitiatief
Lubbers eredoctor in Zuid-Korea
Alia opvolger Hoxha
voor* beter getuid!
Zon en maan
Hoogwater
PvdA in actie
tegen nieuwe
kerncentrales
Middenpartij
Geloof
Dilemma
T49Z
'.30, 20 en 22.30 u. Coun-
Partir revenir.
u. Kaos.
'.30 en 22.30 u L'anee des
js6s.
30, 20 en 22.30 u. Body
lie.
u. Wildschut.
I 22.30 u. The little drummer
en 22.30 u. Star 80.
intury 14,17 en 20 u.
deus.
ilypso 1 14,16.30,19 en
u. Falling in love
1ypso2 14,17.30 en 20
tdier's story
0 u. Night porter,
lypso 3 - 20 u. Sophie's
ce.
0 u. E la nave va.
pltole - 14,16,18, 20 en
The terminator,
udlo Skoop - 20 u. De tijd
stil.
0 u. Café Express,
ix - 14,16,18, 20 en 22 u.
dire d'O, deel 2.
LST
Blommaert
lieting
KLINGE
ie Statie - 15 u.
ieting.
EWACHT
l.v. Steene - 15 u.
ieting.
14.30 u.
.ST
ialerle van Geyt - Schilderij-
n tekenwerk van Ronny
s. Geop. dag. 9-12 u. en
30-18 u za. tot 17 u. dinsd.
(tot 7 mei).
NT(B)
Huseum voor Schone Kun-
Tekeningen, aquarellen
gouaches uit eigen bezit. Ge
dag 9-12 u. en 14-17 u. (tot
pril).
NIKLAAS (B)
iternatlonaal Exllbrlscen-
- Selektie van de interna-
ale exlibriswedstrijd 1985.
p. weekd. 14-17 u. za. 9-12
14-17 u. zo. 10-13en 15-18 u.
22 april).
itedelljk Museum - 'Het por-
in de Belgische schilder- en
Idhouwkunst van 1900-1950'.
op. weekd. 14-17 u. za. en zo.
12 en 15-17 u. (tot 22 april).
EN HAAG (ANP) - In de Ko-
nklijke Bibliotheek in Den
sag is van 19 april tot en met
mei de tentoonstelling 'Vic-
r Hugo 1802-1885' te zien. De
lliance Francaise des Pays
as heeft de expositie inge-
cht ter gelegenheid van het
it dat het op 22 mei honderd
ar geleden is dat deze auteur
ierf.
Getoond worden diverse
m zijn romans, gedichten, fi-
sofische werken en toneel
ukken, en ook een aantal te-
sningen van zijn hand. Te
ens zijn er affiches te zien die
zijn werk betrekking heb-
snuit tuaoiq oi 'iaiBCi
jeS 8 'auuajue i 'uapprUJ
do mnoqaS g 'siqoaa isoa
'taza uea doi Z '^nutj }(3q I
'Aanslag sji'iten in Madrid'
Van onze correspondenten
BARCELONA - De radikale islamitische
groep Jahid Islam is volgens de Spaanse mi
nister van Binnenlandse Zaken Barrionuevo
de dader van de zware bomaanslag vrijdag
avond laat op het restaurant El Descanso bij
Madrid.
18 mensen werden gedood en ruim 80 gewond door
het neerstortende puin van het drie verdiepingen tel
lende restaurant. Onder de gewonden bevinden zich
15 Amerikanen afkomstig van de nabijgelegen lucht
machtbasis Torrejon.
Ook een dertigtal Spanjaar
den wordt nog in ziekenhuizen
verpleegd. Volgens Spaanse
regeringswoordvoerders zal
de aanslag geen verandering
brengen in het staatsbezoek
dat de president Reagan op 7
en 8 mei aan Spanje brengt.
De beruchte sji'tische terro
ristenorganisatie Jahid Islam
heeft zaterdagavond de bloe
dige aanslag opgeëist als re-
pressaille voor de bomexplosie
van afgelopen 8 maart in de
Beiroet, waarbij 92 mensen
werden gedood. Een woord
voerder van de Jahid Islam
verklaarde zaterdagavond in
Beiroet dat de aanslagen door
zullen gaan, „totdat de laatste
Israëlische militair zich terug
getrokken heeft uit het zuiden
van Libanon".
99
Van onze correspondent
WASHINGTON - In de VS is
een storm van protest opgesto
ken over het voornemen van
president Reagan om tijdens
zijn komende verblijf in West-
Dultsland een bezoek te bren
gen aan een kerkhof voor
Duitse, in de Tweede Wereld
oorlog omgekomen, soldaten
en daar een krans te leggen.
Naar verluidt overweegt
Reagan intussen zijn plan te
laten varen danwel het alsnog
te 'balanceren' met een bezoek
aan een gealliëerd kerkhof of
een herdenkingsplaats voor
joodse nazi-slachtoffers.
Het voornemen van de
Amerikaanse president om het
nazi-kerkhof Bitburg te be
zoeken, komt bij velen in de
VS extra hard aan, omdat
Reagan enkele weken geleden
van een eerder idee om naar
het voormalig concentratie
kamp Dachau te gaan, afzag.
Voorts is bekend geworden dat
de kranslegging op Bitburg
een voorstel is geweest van
West-Duits Bondskanselier
Kohi. Reagan zal van 30 april
tot 10 mei in West-Europa zijn,
om er deel te nemen aan de
economische wereldtopconfe
rentie in Bonn en om het einde
van de Tweede Wereldoorlog
te herdenken.
Eli Wiesel, voorzitter van de
'Amerikaanse Raad voor de
herinnering aan de Jodenver
volging', zei over de reacties in
Joodse kring: „Ik heb zelden
zoveel woede gezien."
De meeste Joodse leiders in
de VS erkennen dat er niet
van boze opzet bij Reagan
sprake is, maar de president
blijkbaar geen weet heeft van
de heftigheid van de gevoelens
die nog altijd bij grote massa's
leven jegens de nazi-gruwelen
De eerste onderzoekingen
wezen uit dat de keukenin
stallatie praktisch onbescha
digd was en dat de voorraad
gasflessen niet was ontploft.
Het was de eerste aanwijzing
dat de explosie door een bom
aanslag veroorzaakt was. Het
bange vermoeden werd al
spoedig bevestigd door de
vondst van chemische mate
rialen waarmee de bom van
chloratiet was gefabriceerd.
Parijs werd het afgelopen
weekeinde getroffen door
twee krachtige bomexplosies.
Voor de Israëlische Leumi-
bank werd zaterdagochtend
zware schade aangericht. Nie
mand werd daarbij gewond.
Niemand heeft tot noig toe de
verantwoordelijkheid voor de
aanslag opgeëist. Het was de
tweede maal binnen twee jaar
dat de bank doelwit van een
aanslag was.
Een tweede bomaanslag
vond zaterdagochtend plaats
bij een emigratie-bureau in
een buitenwijk van de Franse
hoofdstad. Ook bij deze explo
sie raakte niemand gewond.
De ultra-linkse groepering
Action Direct heeft telefonisch
de verantwoordelijkheid voor
deze aanslag opgeëist. Deze
groepering eiste eerder de ver
antwoordelijkheid op voor een
aanslag op een bioscoop in Pa
rijs waar joodse films werden
vertoond. Bij die bomaanslag
raakten 18 mensen gewond.
MEER dan acht miljoen kiezers gingen gisteren in Peru naar de stembus om een nieuwe
president te kiezen. In de voorstad Via San Salvador van de hoofdstad Lima stonden de men
sen urenlang in de rij. Verwacht wordt een zege voor APRA-kandidaat Alan Garcia. - fotoap
ROME (CIC) - De Neder
landse rk kerk moet van een
kerk van „praters" weer een
kerk van „het gebed" wor
den. De grootste belemme
ring daarbij is de „cultus
van de democratie" die in
Nederland wordt gekoes
terd.
Dat zegt aartsbisschop Si-
monis in een interview met
het Italiaanse maandblad
'Jesus', dat door de orde der
Paulijnen wordt uitgegeven.
Mgr. Simonis zegt dat hij
als bisschop weliswaar zelf
standig beslissingen kan ne
men, maar dat hij het nood
zakelijk acht eerst leken en
priesters om hun mening te
vragen. Als „wapens van
zijn strategie" noemt de
aartsbisschop persoonlijke
contacten en dialoog, maar
dat moet naar zijn mening
niet overdreven worden. Hij
vindt Nederland een land
dat „voortdurend vergadert"
en „waar alles iets te zeggen
heeft".
Mgr. Simonis meent dat
het Landelijk Pastoraal
Concilie is mislukt, doordat
het te vooruitstrevend werd.
Het vergat de uitspraken
van het Vaticaans Concilie
en beschouwde dat Concilie
als het begin van een proces
van verdere vernieuwing in
plaats van een norm die
moest worden uitgewerkt,
zo meent hij.
Hij omschrijft de Neder
landers als een volk dat geen
halve maatregelen kent.
„Voor ons bestaat het woord
compromis niet. Iets is waar
of onwaar. Zo heeft het 'ul-
trapapalisme' bij anderen
juist tot afkeer van de paus
geleid", aldus mgr. Simonis.
De Utrechtse aartsbis
schop noemt de theoloog
Schillebeeckx een „gecom
pliceerd geval". Hij meent
dat sommige theologen hun
gezag in geloofskwesties
overdrijven ten koste van de
bisschoppen. Naar zijn op
vatting moeten de bisschop
pen naar deze theologen
luisteren, maar zich niet bij
alle vraagstukken door hen,
maar eerder door de Kerk en
de uitspraken van het Con
cilie laten leiden.
BEIROET - In het voorname
lijk door shi'itische moslims
bewoonde dorpje Johmor in
Zuid-Libanon zijn volgens ra-
dio-Beiroet zeker aeht inwo
ners gedood. Het radiostation
spreekt van een slachting.
Libanese politiefunctiona
rissen hebben zaterdag beves
tigd dat acht mensen om het
leven zijn gebracht. Volgens
hen gaat het om drie mannen
en om een uit vijf leden tellen
de familie: vader, moeder en
drie dochters. Het christelijke
radiostation De Stem van Li
banon meldde dat in Yohmor
15 mensen om het leven zijn
gebracht.
Volgens beide radiostations
is Yohmor thans omsingeld en
kan niemand het dorp in of
uit. Van Israëlische zijde is
geen commentaar gegeven op
de berichten.
Een Israëlische legerwoord-
voerder heeft zaterdag ont
kend dat het Israëlische leger
een rol heeft gespeeld bij de
gebeurtenissen in Yohmor.
MANAGUA - Bij gevechten
tussen Nicaraguaanse militai
ren en anti-sandinistische re
bellen is een Amerikaans
staatsburger om het leven ge
komen, zo heeft zaterdag het
ministerie van defensie in Ma
nagua meegedeeld.
De man vocht mee aan de
kant van de contra's, aldus een
communiqué van het ministe
rie.
Op de man is een identifica
tieschildje gevonden met de
tekst: „Patterson Roger, num
mer 419-96-7523, bloedgroep O,
geloof: baptist". Volgens het
Nicaraguaanse ministerie
wordt dit schildje door het
Amerikaanse leger gebruikt.
Patterson zou om het leven
zijn gekomen bij gevechten die
zich op 27 maart aan de grens
met Honduras hebben afge
speeld.
DEN HAAG (ANP) - Minister
Brinkman (WVC) heeft een
subsidie van 6,7 miljoen gul
den toegekend aan 64 bouw
projecten waar langdurig
werkloze jongeren accommo
daties voor vrijwiUigers-
jeugdwerk gaan (ver)bouwen.
De totale bouwsom be
draagt 13 miljoen gulden. Het
resterende bedrag is door de
aanvragers zelf bijeen ge
bracht.
AMSTERDAM (ANP) - De
tentoonsteUing van topwerken
uit de moderne kunst vanaf
1940, La Grande Parade, in het
Stedelijk Museum in Amster
dam, is zondag na precies vier
maanden gesloten met een re
cord van 343.213 bezoekers.
De laatste dagen was er nog
een ware stormloop op het
museum: in zes dagen tijd
werden 31.000 bezoekers ge
teld.
Ondanks een gestaag val
lende regen stonden zondag
nog mensen in een lange rij
voor het museum.
In de begroting was reke
ning gehouden met 200.000 be
zoekers.
MANILLA (AP) - De communistische guerrillabeweging Natio
naal Democratisch Front heeft op het zuidelijke Filippijnse
eiland Mindanao voor het eerst een persconferentie gehouden
waarop ze gezegd hebben dat ze over enkele jaren opgewassen
zullen zijn tegen het regeringsleger. De journalisten kregen zelfs
een persmap overhandigd en konden een hele dag met de rebel
lenleiders praten. De NDF vertegenwoordigt verschillende orga
nisaties, waaronder ook enkele niet-communistische groepen.
Men beweert de controle te hebben over 700 steden en 10.000 dor
pen met een aanhang van 500.000 mensen (10 procent van de Fi
lippijnse bevolking).
BEIROET (AP) - Israëlische soldaten 'hebben zondag het Pales
tijnse vluchtelingenkamp El-Bass in de Zuidlibanese havenstad
Tyrus omsingeld en alle mannelijke inwoners van tussen de 15
en 45 jaar bijeengedreven. Inwoners van Tyrus zeiden dat Israë
liërs El-Bass om kwart over vijf in de morgen met pantservoer
tuigen en jeeps belegerden en de mannelijke inwoners onder
vroegen en huiszoeking deden. Israëlische legerwoordvoerders
in Tel Aviv zeiden dat er sprake was van routine-activiteiten in
het gebied, maar dat zij niet beschikten over nadere informatie.
CAIRO (DPA) - De leider van de Palestijnse bevrijdingorgani
satie PLO, Jasser Arafat, heeft zaterdag in een interview met
het Egyptische weekblad Oktober het vredesinitiatief van presi
dent Moebarak van de hand gewezen en gepleit voor een inter
nationale conferentie over het Midden-Oosten. Moebarak is
voorstander van directe besprekingen over het Midden-Oosten
tussen de VS en een gemengde Jordaans-Palestijnse delegatie.
Arafat daarentegen verklaarde zaterdag dat hij staat op een in
ternationale conferentie over het Midden-Oosten, omdat „de
Amerikanen ons nooit iets zullen geven". Volgens Arafat zijn de
PLO en Jordanië het eens geworden over een internationale
conferentie. Het uitvoerend comité van de PLO komt vandaag in
Bagdad in vergadering bijeen onder voorzitterschap van Arafat.
SEOUL (ANP) I
- Premier
Lubbers is tij
dens zijn be
zoek aan Zuid- I
Korea be
noemd tot ere
doctor in de
politieke we-
tenschappen
aan de Han-
guk-universi-
teit in Seoul.
Het eredocto
raat werd hem
verleend voor
zijn bijdrage
aan een grote
re welvaart in
de wereld, zijn inspanningen tot bevordering van het vrije han
delsverkeer, zijn ijveren voor internationale samenwerking en
zijn streven naar vergroting van de samenwerking en de
vriendschapsbanden met de republiek Korea. Aan de universi
teit studeren per kalenderjaar ongeveer 100 studenten Neder
lands. Lubbers legde zondag een krans bij het monument in
Hoengsung ter nagedachtenis van de 120 Nederlandse militairen
die in de Koreaanse oorlog (1950-1953) het leven lieten.
BELGRADO (RTR) - Ramiz Alia is zaterdag gekozen tot eerste
secretaris van de Albanese Arbeiderspartij en volgt daarmee de
donderdag overleden Enver Hoxha op, zo is zaterdagavond mee
gedeeld door Radio Tirana. In de radio-uitzending, die werd op
gevangen door de Albanese ambassade in Belgrado, werd mee
gedeeld dat de verkiezing van Alia gebeurde tijdens het 11e ple
num van het centraal comité van de Albanese partij.
(ADVERTENTIE)
.iA
VANDAAG/ Zon op: 06.43. Zon onder: 20.38. Maan op. 05.51Maan on
der: 15.19. MORGEN/ Zon op: 06.41 Zon onder- 20.39. Maan op 06.05
Maan onder: 16.32.
VANDAAG/ Bath: 0.39-13.29, Hansweert' 0.21-13.11 Terneuzen
-12.37. Vlissingen: -12.12. Wemeldinge. 0 49-13.39. MOR
GEN/ Bath: 1.58-14.29 Hansweert: 1.41-14.13. Terneuzen 1.01-
13.34. Vlissingen: -13.08 Wemeldinge: 2.11-14.42
Door Frans Boogaard
en Max de Bok
AMSTERDAM - „Ik vind dit
een verdomde calvinistische
discussie worden. Vroeger wa
ren we een 22 procents-partij,
en iedereen was tevreden,
want we hadden er hard voor
gewerkt. Nu zitten we op 40
procent en dat most eigenlijk
niet magge, omdat we er niet
hard genoeg voor zouden heb
ben gewerkt. Ik vind dat we
dat wèl gedaan hebben, en
daarmee uit!"
Maarten van Traa, de net
herkozen internationaal se
cretaris van de PvdA, grijpt
woedend de micro.
De discussie tussen partij
voorzitter Van den Berg, de
Tweede Kamerleden Van Dam
en Meijer en de Amsterdamse
wethouder Jan Schaefer
wordt hem wat al te hypocriet.
Zo het onderwérp - is de 40
procents-partij (inmiddels zit,
volgens De Hondt, de PvdA op
procent) droom of nacht
merrie - dat zelf al niet is.
CDA en WD zouden er goud
voor over hebben om zonder
hoongelach aan dit luxe-pro-
hleem een discussie te kunnen
wijden.
Maar is het een luxe-pro
bleem, ook voor de PvdA? De
kritiek dat deze partij slapend
rijk wordt, dat ze op kouse
voeten naar het volgende ka
mnet kan, wordt niet alleen
door Van den Berg serieus ge
nomen. Op partijcongres was
voorzichtigheid van hoog tot
mag troef. Een raamwet voor
arbeidstijdverkorting? Gelei
de inkomenspolitiek? Garan-
nes voor volledige herbezet
ting bij de overheid, voor de
minima? Niet zonder discussie
vonden bestuur en achterban
elkaar toch vrijwel steeds op
aan gouden middenkoers. Met
mtzondering van de garantie
voor de sociale minima (de
a°nte of alle Die midden
koers kan voor sommige kie-
aers weer net de droom van
Van onze
Haagse redactie
AMSTERDAM - De
PvdA in al haar geledin
gen gaat de komende tijd
intensief deel nemen aan
(geweldloze) actie tegen
kernenergie en tegen de
inrichting van een te om
vangrijke afvalberging
voor radio-actief afval.
Twee moties daarover,
ingediend door de afde
ling Borsele met steun
van een groot aantal af
delingen uit heel Zeeland
en West-Brabant werden
zaterdag door het PvdA-
congres unaniem aan
vaard. In de visie van de
PvdA moeten de nieuw
geplande kerncentrales
wijken voor alternatieve
bronnen en moet de in te
richten opslag voor ra
dio-actief afval qua om
vang worden afgestemd
op aUeen de bestaande
kerncentrales in Borssele
en Dodewaard en zieken
huis- en laboratoriumaf-
val.
een zuivere sociaaldemocrati
sche partij verstoren.
Het partij kader wil van de
ze dreiging - simpel gezegd:
dat de PvdA-achterban zo
groot, dus zo verscheiden
wordt dat de Nederlandse po
litiek in plaats van met een
sterke sociaaldemocratische,
met een nieuwe middenpartij.
Onbetwist leider Joop den Uyl, zijn vrouw Liesbeth en
PvdA-voorzitter Max van den Berg aan het slot van het par
tij-congres in Amsterdam: Wordt de PvdA een klein
beetje CDA?.- fotoanp
moet doen om niet bij voor
baat haar aanhang onder de
laagstbetaalden te verspelen
en dat de 'uitvoerders' straks
maar duidelijk moeten maken
dat de belofte niet gehouden
kan worden. Verstandiger wa
re het geweest, dat het congres
ook op dit punt geen belofte
had gedaan, waar uiteindelijk
niemand wat voor koopt.
Volgens Meijer is het ook
helemaal niet nodig niet te
realiseren beloften te doen,
omdat de PvdA best 'op eigen
kracht' tussen de 30 en 40%
kan komen. Maar zijn weg
daarheen - „we moeten onze
traditionele aanhang, de jonge
kiezer èn de christelijke arbei
ders, die genoeg hebben van
het CDA, perspectief bieden" -
ontlokte veel kritiek. Want be
tekent dat niet dat de PvdA
ook een klein beetje CDA
wordt? Meijer en Van Dam
bezwoeren van niet, maar
werden - het risico van een ge-
Van onze Haagse redactie
AMSTERDAM - „Herverdeling van werk is
een absolute voorwaarde om de samenle
ving in de jaren negentig leefbaar te ma
ken. Het CDA heeft steeds gezegd dat ar
beidstijdverkorting noodzakelijk is. Welnu,
ik daag het CDA uit om met de PvdA een
politiek contract te sluiten op dit cruciale
punt".
PvdA-leider Den Uyl deed deze oproep
aan „de tweede politieke kracht in het land"
aan het slot van het PvdA-congres.
„Een maatschappelijk compromis over
een stelselmatige verkorting van de ar
beidstijd vergt in eerste aanleg geen dwin
gende wetgeving, wel politieke wil en be
leid. In dat compromis zou moeten worden
ingevuld wat de basis was van het Stich-
tings-akkoord van 1982: de bereidheid var,
de werknemers af te zien van loonsverho
gingen terwille van herverdeling van werk
en herbezetting; de bereidheid van werkge
vers om, nu rendementsherstel goeddeels
heeft plaats gevonden, voluit mee te werken
aan herbezetting en uitbreiding van ar
beidsplaatsen."
Ook op het punt van de kernwapens, vre
de en veiligheid, daagde de PvdA-leider het
CDA uit. „Vermindering van de rol van de
kernwapens, dat was het CDA-programma.
Wat is daarvan terecht gekomen? Wat is
bereikt met het Nederlandse voorbehoud
van 1979 en Lubbers' telraam van 1984 als
toch op 1 november tot plaatsing wordt be
sloten? Wij hopen dat CDA en WD ook
daarover willen nadenken".
althans een partij met elkaar
op de uiterste vleugels bestrij
dende groepen, wordt 'ver
rijkt' - niet weten. Maar in één
van de discussies in kleinere
kring werd er niettemin voor
gewaarschuwd.
Van Dam: „De laatste keer
dat de PvdA meeregeerde, zijn
we al opgelopen tegen het feit
dat het beeld dat veel kiezers
van de PvdA hadden, anders
was dan de realiteit. Ik wil na
tuurlijk ook die 40% vasthou
den, maar we moeten ervoor
zorgen dat die niet bij ons
blijft op basis van een ver
keerd beeld. Daarom ben ik
met Den Uyl eens: geen belof
ten doen die we niet kunnen
waarmaken."
Zo'n belofte is de garantie
dat de sociale minima hun
koopkracht zullen behouden
ook als iedereen welvaart
moet inleveren. Men kan cy
nisch redeneren, dat een par
tijcongres zo'n belofte wel
nuanceerd verhaal - nauwe
lijks geloofd. Schaefer, op dit
gebied een natuurtalent, voel
de dat beter aan: „Wie verwijt
ons eigenlijk dat we slapend
rijk worden? Dat zijn CDA en
VVD. En die voeren samen
zo'n klote-beleid dat ik niet
snap dat ze ons de winst ver
wijten."
„We moeten in de regering
komen, koste wat kost", had
partijvoorzitter Max van de
Berg in de vrije discussie op
gemerkt. Het congres wekte af
en toe de gevaarlijke indruk
dat het nog maar een fluilje
van een cent is om dat te be
reiken. Uitspraken als „een
regeringspartij en dat zijn we
straksof, nog sterker, „als
we over een half jaar in de re
gering zitten..." vielen per
dozijn te noteren. Maar in de
wandelgangen bleek het ge
loof toch minder sterk. Som
migen vertrouwen er niet op,
dat CDA en WD hun meer
derheid zullen verliezen. Weer
anderen wantrouwen CDA en
WD zo zeer, dat ze veronder
stellen dat de huidige rege
ringspartners, zelfs als ze hun
meerderheid verspelen, het
zullen aandurven om met een
minderheidskabinet door te
regeren.
Dat moet voorkomen wor
den, hoe dan ook. Die gedachte
was de drijfveer van het con
gres. Electorale overwegingen
speelden dan ook een over
heersende rol in de besluitvor
ming. Zo werd het idee om
ATV bij wet op te leggen ver
worpen met als voornaamste
motief dat de vakbeweging
niet voor de voeten gelopen
mag worden. Dat even later,
dwars tegen de opvattingen
van de vakbeweging in, werd
uitgesproken, dat ingrijpen in
de loonvorming niet onder alle
omstandigheden mag worden
uitgesloten, moet als een
schoonheidsfoutje beschouwd
worden. De aan de minima be
loofde koopkracht-handha-
ving kan, gehoord de discussie,
niet in die categorie geplaatst
worden. Ze heeft wel degelijk
te maken met angst voor kie-
zersverlies. Wonderlijk is, dat
niemand er hardop aan durfde
te herinneren dat het niet
kunnen vervullen van die be
lofte in 1982 leidde tot het door
Max van de Berg opblazen van
dat aller-ongelukkigste kabi
net Van Agt/Den Uyl.
Het congres heeft een dui
delijke keuze gemaakt in een
aantal sociaal-economische
dilemma's. Hèt dilemma tus
sen wat electoraal gewenst en
financieël mogelijk is bleef.
Dat zal in het verkiezingscon
gres van februari volgend jaar
tot een oplossing gebracht
moeten worden. Wie èn de
koopkracht van de minima wil
garanderen èn onder stringen
te voorwaarden het financie
ringstekort aanzienlijk wil
verlagen èn 100 procent herbe
zetting bij ATV eist èn de uit
keringen naar 75 procent wil
terugbrengen, zal ook daarin
keuzes moeten maken.
Electoraal bepaald was ook
de oproep van Den Uyl aan het
CDA om met de PvdA een po
litiek contract over ATV te
sluiten. Een oproep tot politiek
overspel. Niemand, Den Uyl
zelf wel allerminst, zal ver
wachten dat het CDA op deze
uitdaging ingaat. Maar als het
CDA de uitdaging naast zich
neerlegt, kan de PvdA met
haar imago van' redelijkheid
opnieuw scoren bij de kiezers.
Volstrekt op de kiezers ge
richt was ook de redenering
waarmee Den Uyl de, van ze
kere vreugde doortrokken,
constatering van CDA, VVD
en D'66 weerlegde, dat de
PvdA zich buiten het volgende
kabinet plaatst, door vast te
houden aan haar 'nee' tegen de
kernraketten. Niet te vroeg
juichen, zo hield hij die partij
en voor. „Want wat ligt meer
voor de hand dan dat de ver
kiezingen van 1986 een uit
spraak zullen uithouden over
het al dan niet uitvoeren van
een eventueel plaatsingsbe-
sluit De kiezers maken uit of
er al dan niet met de PvdA ge
regeerd wordt. De kiezers ma
ken daarmee uit of er ge
plaatst wordt. Dat is het ge
heim van een sterke democra
tie."
De redenering zou geheel
opgaan wanneer de kiezers de
PvdA tot een 50 plus één-pro-
cents partij zouden maken.
Daar die veronderstelling te
boud is, rest voor vele
PvdA'ers de vrees dat hun
partij er toch niet aan te pas
zal komen. Hoezeer het con
gres ook realisme en de vaste
wil om CDA en WD te wip
pen uitstraalde.