UITBLAZEN
Het probleem van Rietkerk
„Mensen worden
onterecht als
gek behandeld"
Japanse Importmuur' is vooral cultureel
eveii
'n Renault Super5van
f14.500,- kost bij ons niet meef
dan f312,56 per maand.
Dialoog
in Moskou
TOEKOMST OUDEREN EN INVALIDEN NOG ONZEKER
Drs. A. van den Hout over psychiatrische patiënten:
VS DREIGT MET HANDELSOORLOG TEGEN JAPAN
verenigde spaarbank
BESTEM COMM
Goed fout
ACHTERGROND
Nieuwkomers
Betrekkelijk
>ausbezoek
I Animo voor
pausbezoek
valt tegen
WIM KOCK
Hoeveel divisies
heeft Van den
Broek?
Gromyko zal het niet
eens hebben hoeven vra
gen. Als het gaat over wat
wij in het veld kunnen
brengen, mikken we niet
hoger dan bataljons. Dat
weet'ie al lang.
Tegenover de 48 kruisraket
ten die - heel misschien - in
Nederland komen, heeft Gro
myko er nu al 480 staan. Van
den Broek legt uit dat nul tegen
acht, of nul tegen negen er, wat
Den Haag betreft, nog mee
door kan, maar dat déür wel de
grens ligt. Nul tegen tien is de
Nederlandse regering te gortig.
Dan maakt zij er één tegen tien
van. Gromyko moet het zelf
maar weten.
Gromyko is een oude rot
die langer in het vak zit dan
Van den Broek jaren telt. Ik
zou best eens willen horen wat
de vos zoal te berde brengt. Ik
ben trouwens altijd nieuwsgie
rig als ministers en staatslieden
bij mekaar kruipen. De foto's
en tv-beelden zeggen niets. Het
handen schudden is wat uit de
mode; ze poseren tegenwoordig
meestal gemakkelijk uitgezakt
in fauteuils vriendelijk knik
kend en lachend tegen elkaar,
zinnetjes prevelend waar geen
liplezer iets uit op kan maken.
Wat gebeurt er als de foto
grafen weg zijn? Den Haag
licht zijn standpunt toe en
vraagt Moskou om uitleg. Nou
dat heeft allemaal al lang en
breed in de kranten gestaan.
Iedereen weet wat Den Haag
wil. „Een helder standpunt",
zeggen ze daar zelf. Toch moet
Van den Broek, hals over kop
bijna, naar Moskou om het nog
eens uit te leggen aan Gromy
ko, de man die al langer met
dat bijltje hakt dan enige ande
re minister van buitenlandse
zaken in de hele twintigste
eeuw.
„Meneer Gromyko, als u nu
een paar SS-20's wegneemt dan
kunnen wij besluiten niet te
plaatsen. Dat zou dan een mooi
signaal zijn."
„Signaal? Voor wie? Wat
denkt u dat het schelen zou me
neer Van den Broek?"
„Niet veel vrees ik, maar het
zou wat politieke rust terug
brengen in mijn land."
Gromyko lacht fijntjes.
„Tsja, aan de politieke rust in
uw land kunnen wij in Moskou
weinig doen. U zult uw verkie
zingen zelf moeten zien te win
nen. Zo werkt het bij u toch?"
„Trouwens", zo vervolgt
Gromyko, „als ik u nu eens
vertelde dat we dat inmiddels
al hebben gedaan? Dat we 20
opstellingen hebben ontman
teld, zou u me dan geloven?"
„Moeilijke vraag", denkt
Van den Broek, maar dan
denkt hij aan het afscheids-
woordje van Lubbers: "open
kaart spelen in Moskou, zeg
hen maar waar het op staat."
„Open kaart", denkt Van
den Broek, „Lubbers heeft
makkelijk praten. Die Gromy
ko zet me mooi voor het blok
want als ik open kaart moet
spelen en eerlijk wil zijn, moet
ik hem nu toch op de een of an
dere manier duidelijk maken
dat ik hem inderdaad niét ge
loof, sterker nog: dat ik de
Russen in het algemeen niet ge
loof. Het pijnlijkste is nog dat
die oude vos natuurlijk al lang
weet dat ik alleen maar de
Amerikaanse cijfers geloof. Ik
zal het hoop ik toch niet hoe
ven beleven dat Gromyko een
paashaas uit z'n mouw tovert
en mef samen met de zakenman
Van Eeghen, in een helicopter
stopt om de stellingen langs te EE
vüegen en ze zelf te tellen?"
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUlllllllllllli
Hij zegt: „Ja meneer Gro-
myko. Ik wil niet onbeleefd zijn H
en aan uw woorden twijfelen,
maar we hebben nu eenmaal
afgesproken dat we alleen de
Amerikaanse cijfers zouden ge-
loven." =j
„Nou", zegt Gromyko, 1
„dan moet u dus tóch bij de
Amerikanen zijn. Hier kunt u
niet wijzer worden, die kans
heeft u zelf geblokkeerd." Gro-
myko, hoewel z'n gemoed is
verzacht door de belastingvrije
fles wodka die Van den Broek
voor hem heeft meegebracht
van Schiphol, kan z'n ongeduld
nauwelijs bedwingen. „Dat ge-
doe met die kleine landen. Ik
wou dat Reagan er wat meer de
wind onder had daar in het
westen, dat zou heel wat mak- h
keiijker praten zijn." Hij kan -
heel even maar - een binnen-
pretje niet onderdrukken. „Ik E
zou wel eens willen weten wat
Ronald zou zeggen als Roeme-
niê en Letland, Polen en Litau- E
wen allemaal op eigen houtje
bij hem kwamen zeuren over
hun eigen ontwapeningsi- E
deetjes." E
„Ik wil niet ongastvrij zijn,
meneer Van den Broek, maar E
als u mij niet meer nodig heeft, E
dan zou ik graag teruggaan
naar kameraad Gorbatsjov. We E
zijn namelijk druk bezig met E
het voorbereiden van de ont- §j
moeting met president Reagan.
Misschien dat u te zijner tijd op E
het Witte Huis een stuk wijzer E
zal worden dan hier. Doet u de
groeten aan meneer Lubbers en
de koningin. En aan het Neder- E
landse volk niet te vergeten. E
Zegt u er maar bij: namens het
vredelievende Sovjetrussische E
volk." E
Familieruzie I
„Was dat nou nodig dat er
meteen zo afwijzend werd ge- E
reageerd op de voorstellen van
Gorbatsjov?" vroeg de tv-ver-
slaggever met een stem die tril-
de van verontwaardiging aan E
minister Van den Broek, toen
deze op het punt stond in het E
vliegtuig naar Moskou te stap- E
pen. De verslaggever doelde op
de snelle afwijzende reacties E
van Washington en Londen. E
Zelfs Joop van Zeil in het
NOS-journaal had er moeite
mee toen hij Weinberger uit E
een vliegtuig zag stappen. „De E
Amerikaanse miniser van De-
fensie komt net terug van va-
kantie, maar hij heeft zijn me- S
ning al klaarzei Joop nijdig, E
nog vóór we Weinberger naar
een microfoon konden zien
stappen om zijn zegje te doen. E
Alsof het om een familieru- E
zie gaat. Die goedwillende,
maar ook wat onberekenbare
oom Michiel wil er een eind E
aan maken, maar de obstinate E
oom Ron en de eigenwijze tan- E
te Greet willen van geen vrede
weten. Niet op de voorwaarden
van oom Michiel althans. Maar E
de neefjes die in hun hart toch E
het bangst zijn van oom Mi-
chiel kijken niet naar de voor-
waarden. Ze ruiken vrede, wil- E
len onbezorgd spelen en den-
ken dat een teleurgestelde oom
Michiel wakker ligt van de E
bruuske afwijzing. „Arme oom E
Michiel." E
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader,
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bi] automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rflnlfrplstipi'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584-Rabo rek. 101053738.
DONDERDAG 11 APRIL 1985
T5 PAGINA JpQI^PEFM?AG11 APRIL 1'
Van onze Haagse redactie
Het begon allemaal al
met het kabinet Den
Uyl. Moe van het eeuwi
ge gezeur dat ambtena
ren een zoveel beter
pensioen hebben dan
wie ook in Nederland,
besloot dat kabinet de
commissie-Bosman
genoemd naar de Til-
burgse hoogleraar - aan
het werk te zetten.
Taak: onderzoeken wat het
voordeel (welvaartsvastheid)
is ten opzichte van gewone
werknemers, óf lagere amb
tenaren fors meebetalen aan
de pensioenen van de hogere
en of de uiteindelijke uitke
ring zoveel beter is.
De aandacht spitste zich
toe op de laatste vraag. Want
ambtenaren met een volledi
ge diensttijd achter de rug (40
jaar) krijgen 70% van hun
laatstverdiende loon met
daarbij 20% AOW. Voor ge
wone werknemers zit de
AOW doorgaans verwerkt in
het pensioen.
De commissie adviseerde
dus de AOW volledig in te
bouwen, tenminste voor
mensen met een jaarinkomen
van boven de 29.000. De
mensen die minder verdie
nen zouden anders op het mi
nimumloon uitkomen en dat
was ook de bedoeling niet.
Rietkerk
.onvoldoende.
- FOTO DE STEM/J0HAN VAN GURP
Besparing: 900 miljoen.
Maar de centrales stonden
op hun achterste poten. Zij
verweten de toenmalige mi
nister Van Thijn appels en
peren te vergelijken, omdat
de pensioengrondslag (voor
een andere berekening) van
ambtenaren lager is dan die
in de martksector.
De commissie pensioen-
problematiek (waarin vier
van de vijf ambtenarencen-
trales) kwam vervolgens tot
de conclusie dat het AOW-
verhaal niet langer aan de
maatschappij te slijten is.
Met andere woorden: ambte
naren zouden zelf hun pre
mie moeten gaan betalen.
Het moest alleen niets kos
ten.
Bestuurder van de christe
lijke ambtenarencentrale
CFO Jan Anneveld zegt: „Als
centrales zeiden we toen:
overheid, zorg ervoor dat het
niets kost. Verhoog de sala
rissen bruto en compenseer
de AOW-premie zo dat het
netto-salaris gelijk blijft.
Dan ben je af van de kritiek
dat ambtenaren geen AOW-
premie en dan kun je de pen
sioenen ook onderling verge
lijken."
Dat idee heeft Rietkerk
overgenomen, maar er tege
lijkertijd een bezuiniging
van gemaakt. Hij verhoogde
de brutolonen weliswaar.
Maar van deze verhoging
kruinen de ambtenaren hun
AOW-premie niet volledig
betalen. Enige kunstgrepen
waren nodig.
De inhoudingspercentages
(vergelijkbaar met de sociale
premies in het bedrijfsleven)
werden verlaagd, het pre-
mievrije bedrag werd extra
verhoogd van 19.000 naar
30.000. Omdat voor iedereen
de premie- en lastendruk
verminderde, hoefde de mo
dale, alleenverdienende
.ambtenaar er dit jaar ten-
jslotte niet in koopkracht op
achteruit te gaan.
De hogere ambtenaar
kreeg er iets meer bij, de mi
nimumloner onder de ambte
naren moesten aan koop
kracht inboeten.
Tot zover de actieve amb
tenaren. De problemen zitten
bij mensen die niet meer in
dienst zijn, zoals ouderen en
invaliden en mensen die van
een pensioen afhankelijk zijn
zoals de weduwen en wezen.
Hoe voor hen de toekomst er
financieel uitziet is nog een
open vraag.
De pensioenen van de ge
pensioneerden blijven tot 1
januari onveranderd. Ieder
een die dan al 65 is hoeft niets
te vrezen. Daarna wordt de
AOW er pas ingebouwd. Hoe
is nog niet bekend.
De invaliden hebben al een
orting gehad van 80 naar
70 (zoals alle WAO'ers). Bo
vendien voelen zij de inhou
ding van de AOW-premie,
omdat voor hen geen com
pensatie kan worden gevon
den in het optrekken van de
premievrije voet. Invaliden
betalen geen pensioenpremie.
Rietkerk zoekt een oplos
sing en die kost tientallen
miljoenen. Voor de weduwen
en wezen geldt hetzelfde ver
haal. Voor hen nog een extra
onzekerheid, omdat hun pen
sioen ook wordt berekend
over de toekomende tijd. Zij
zouden er 10 tot 15 in koop
kracht achteruit gaan als
Rietkerk niet zou ingrijpen.
„Onder invloed van het
overleg met de centrales is
het een heel gedrocht gewor
den", geeft Anneveld toe. Zelf
heeft hij aan de vooravond
van het overleg met Rietkerk
voorgesteld een oplossing te
zoeken in een bruto-korting.
Maar van een zichtbare
loonsverlaging wilde de
ACOP (algemene ambtena
rencentrale) niets weten.
„De problemen zitten aan
de pensioenkant. De minister
heeft die onvoldoende voor
bereid. Door de haast verge
ten. De cijfers die zijn eigen
staf heeft geleverd, zijn als
hard aanvaard."
Anneveld vreest dat Riet-1
kerk een aantal dingen over
het hoofd heeft gezien. Tij.
dens het overleg is de com
pensatie van de AOW-pre.
mie van 8 opgetrokken
naar 10%. De minister heeft
beloofd de invaliditeitspen-
sioenen en die voor weduwen
en wezen aan te passen, „ik
denk tenslotte dat hij ook
over het hoofd heeft gezien
dat hij nog iets aan de basis-
pensioenen moet doen."
„Pas na het overleg is ad
vies aan de Balanscommsiis
van het ABP gevraagd. Uit
de eerste berekeningen blijkt
er hooguit een besparing van
175 miljoen uit te komen en
niet de beoogde 420 miljoen
Een blijvend besparingsver.
lies.
„De minister heeft zich te
rijk gerekend, verwacht ik
Dan zeg ik klip en klaar: had
hij maar'tijdig een officieel
advies moeten vragen. Beter
moeten voorbereiden. Er zijn
toezeggingen gedaan."
„In het informele circuit
hoor je Binnenlandse Zaken
nu roepen: kunnen we niet
iets vinden waarop nog valt
te bezuinigen. Maar dan zeg.
gen wij: ben je nou belazerd,
We hebben daar grosso modo
de grote lijn afgesproken
daar moet je aan voldoen en
geen stuiver meer. Het is 1
probleem van Rietkerk."
Van een onzer verslaggevers
NIJMEGEN - Nederlan
ders hebben een negatief
en totaal verkeerd beeld
van psychiatrische pa
tiënten. Wie een keer is
opgenomen in een psy
chiatrisch ziekenhuis,
komt daarna niet meer
af van het etiket „een
gek" te zijn. Daardoor
wordt het ex-patiënten
bijna onmogelijk ge
maakt weer normaal
mee te draaien in de sa
menleving.
Dat meent drs. A. van den
Hout (45). Hij hoopt morgen
aan de Nijmeegse universi
teit te promoveren tot doctor
in de sociologie op een proef
schrift dat hij schreef over
ex-psychiatrische patiënten.
Daarvoor deed hij onderzoek
in zeven psychiatrische zie
kenhuizen.
Uit het onderzoek blijkt
dat de meeste mensen tevre
den zijn over hun behande
ling. Maar na hun ontslag
voelen ze zich terecht komen
in een vijandige wereld.
Er staan in ons land ruim
veertig Algemeen Pschiatri-
sche Ziekenhuizen (APV).
Jaarlijks worden daar zo'n
36.000 mensen voor enige tijd
opgenomen.
Het blijken vooral mensen
uit een lager sociaal milieu
die diep in de problemen zijn
geraakt. Zestig procent van
deze patiënten heeft geen
werk.
„Slechts één van de twintig
patiënten komt uit een hoger
sociaal milieu. Dat lijkt ook
logisch. Deze mensen hebben
alternatieven. Ze kunnen bij
een vrij gevestigde zenuw
arts terecht of in psyschiatri-
sche dag-behandeling. Ook
weten ze hun problemen be
ter onder woorden te bren
gen, zodat ze eerder met psy
chiatrische hulpverlening in
contact kunnen komen",
Het is dus gewoon een
kwestie van opleiding en
geld.
De bijna doctor meent dat
de mensen die in een psy
chiatrisch ziekenhuis worden
opgenomen „zich vaak in een
hoek getrapt voelen. Het gaat
vaak om diep-ongelukkige
mensen, die wij, als samenle
ving, niet willen helpen."
Het gevoel in de steek ge
laten te worden blijkt hele
maal als mensen uit een psy
chiatrisch ziekenhuis ontsla
gen worden. Dan storten er
vertrouwde en optimistische
werelden in elkaar. Niet al
leen de patiënt is veranderd,
ook thuis en op het werk is de
situatie anders geworden.
Van den Hout: Eén op de
tien ervaart dat de familie
van mening is dat hij te
vi;oeg is ontslagen. Anderen
worden werkloos of komen in
de WAO terecht."
Veel ex-patiënten hebben
het gevoel dat ze een negatief
stempel krijgen opgedrukt.
Men voelt dat anderen arg-
Socioloog Van den Hout: „Slechts één van de twintig
patiënten komt uit een hoger sociaal milieu".- fotoaudet
wanend reageren op „iemand
die in een gekkenhuis heeft
gezeten en die dus nog wel
vol risico's zal zitten."
Vooral dat gevoelde stigma
brengt veel ex-patiënten
weer in de problemen en te
rug in het psychiatrisch zie
kenhuis.
Van den Hout wil daarom
graag enkele mythes de we
reld uit helpen: „Het beeld
dat het publiek voor ogen
staat van een pschyiatrisch
ziekenhuis, is dat van een in
richting met tralies, waar je
meestal niet meer uitkomt en
waar mensen in erbarmelij
ke omstandigheden hun le
ven slijten. Dat klopt niet.
-Het zijn ziekenhuizen met 200
tot 1250 patiënten, die in klei
ne groepen zijn onderge
bracht in bungalow-achtige
paviljoens. Eenderde van de
patiënten wordt binnen drie
maanden ontslagen en drie
kwart binnen een half jaar.
Sterk leeft ook de gedachte
dat de patiënten tegen hun
wil worden opgenomen. Dat
is slechts het geval bij acht
tien procent. Drie van de vier
komen vrijwillig, hoewel
daarbij wel vaak sprake is
van een grote druk uit de di
recte omgeving.
Ook zouden patiënten niets
te vertellen hebben. In de
praktijk zegt echter 85 pro
cent van de ex-patiënten in
de behandeling te hebben
kunnen meebeslissen. De be
handeling zou mensonterend
zijn. Wat blijkt: slechts één
van de vijf ontslagen patiën
ten is negatief over de be
handeling," aldus Van den
Hout.
Naast de kritiek op de sa
menleving levert zijn proef
schrift veel gespreksstof op
voor zijn collega's in de psy
chologische hoek, die veel
kritiek krijgen. Aan het eind
wil Van den Hout dat toch
allemaal wel wat relativeren,
want „toch en ondanks alles
houdt meer dan twee-derde
van de ex-patiënten het een
jaar lang vol buiten het psy
chiatrisch ziekenhuis. Maar
dat is niet het resultaat van
een professionele pschiatri-
sche begeleiding."
Door Mare De Koninck
WASHINGTON - Dat
het Amerikaanse Con
gres (parlement) thans
een handelsoorlog lijkt
te willen aangaan met
Japan, komt voort uit
een al jarenlang on
wrikbare overtuiging in
de VS - en ook in Europa
- dat Tokyo zich sterk
protectionistisch ge
draagt en alsmaar blijft
weigeren haar eigen Ja
panse markt toeganke
lijk te maken voor bui
tenlandse producten.
Terwijl de westerse landen
dankzij hun trouw aan het
vrijhandelsprincipe worden
overspoeld met Japanse
auto's, electronica en andere
producten, zou Japan via ho
ge invoertarieven, quota's,
bureaucratische vertragings-
manouvres en vooral onrede
lijke kwaliteitsreguleringen
voor importgoederen, de
eigen industrie behoeden
voor internationale concur
rentie.
Een aantal gezaghebbende
Amerikaanse en Japanse
economen echter zijn het er
over eens dat die overtuiging
niet wordt bevestigd door de
feiten. Westerse onderne
mers hebben wel de grootste
moeite om zich met hun pro
ducten een plaats te verove
ren op de Japanse markt,
maar dat zou meer een ge
volg zijn van een 'cultuur-
barrière' dan van feitelijk
protectionisme van Japanse
zijde.
„Objectief bezien is de Ja
panse markt net zo open of
weinig open als de Ameri
kaanse of Europese. Maar
omdat er diepe culturele ver
schillen zijn met Japan, waar
de maatschappij en dus ook
de economie heel anders ge
organiseerd is, is het land
commercieel gezien bijna on
doordringbaar", aldus dr.
Stephen Cohen, schrijver van
een recent boek over Ameri
kaans-Japanse handelsrela
ties.
En dr. Jon Choy van het
Japans Economisch Instituut
in Washington zegt: „Het Ja
panse systeem discrimineert
geen buitenlanders, het dis
crimineert nieuwkomers."
Hij legt uit dat met name het
distributiesysteem in Japan
veelal onneembare obstakels
bevat voor buitenlandse za
kenlui. „Het is een discreet
netwerk, waarin een Japanse
handelaar niet plotseling
over kan schakelen op een
buitenlandse leverancier, al
leen maar omdat die iets be
ters of goedkopers te bieden
heeft. Er staan in Japan belo
ningen op langdurige zake
lijke relaties, op gedurende
vele jaren bewezen betrouw
baarheid. Daarom is het ook
voor beginnende Japanse on
dernemers zo moeilijk om te
slagen." Volgens dr. Choy
denken Amerikanen zomaar
binnen te kunnen lopen bij
een Japanse bedrijf met de
woorden: Hier is mijn pro
duct, heb je belangstelling?
„Die American way werkt nu
eenmaal niet in Japan", al
dus dr. Choy.
Professor Edwin Rei-
schauer van de Harvard Uni
versiteit valt hem bij. „Alle
Japanners die voor zaken
naar de VS komen spreken
Engels en hebben de Ameri
kaanse manier van doen be
studeerd. Dat is voor hen net
zo moeilijk als dat het an
dersom voor Amerikanen
moeilijk is om de Japanse
taal en zeden te leren. En de
Amerikanen doen dat dan
ook niet. Ze reizen met een
uiterst naieve instelling naar
Tokyo en denken daar iets te
kunnen bereiken zonder dat
ze er hard voor gewerkt heb
ben, zonder dat ze geïnves
teerd hebben in een diep
gaande kennis van het land."
Ondernemers die wel de
Japanse cultuur en commer
ciële traditie hebben bestu
deerd, zoals veel zakenlui uit
Hong Kong hebben gedaan,
blijken vaak wel te slagen in
Japan. „In de sectoren waar
in Hong Kong vooral produc
tief is, lichte artikelen en kle
ding, is Japan minder protec
tionistisch dan Europa en de
VS", aldus Dennis Yau, een
econoom die nu in New York
woont en jarenlang in zowel
Hong Kong als Japan heeft
gewerkt.
Amerikaanse deskundigen
wijzen erop dat Japan vooral
inzake landbouwproducten
ronduit protectionistisch is,
maar dat veel westerse lan
den zich eveneens in geïso
leerde sectoren verregaand
afsluiten voor import. Wat
invoertarieven betreft, be
draagt de gemiddelde Japan
se heffing op industriële im
porten 2,8 procent, die van de
VS 4,7 procent en die van de
Europese Gemmeenschap 4,4
procent. Inzake quota's heeft
Japan in 27 verschillende
productcategorieën maxi
maal toegestane hoeveelhe
den vastgesteld, terwijl de
VS in 23 en b.v. Frankrijk in
46 categorieën importquota's
oplegt. „Per saldo is Japan
niet veel protectionistischer
dan de Verenigde Staten",
meent professor Gary Sa-
xenhouse van de Universiteit
van Michigan.
Inzake telecommunicatie-
producten, waarmee Ameri
ka nu met name gemakkelij
ker toegang wil krijgen op de
Japanse markt, is de Ameri
kaanse klacht dat de Japanse
autoriteiten tal van eisen in
zake veiligheid, samenstel
ling, kwaliteit en functione
ring stellen, terwijl het vol
gens Washington „aan de Ja
panse consument is om te be
oordelen of het Amerikaanse
product goed is." Maar an
derzijds stelt de Amerikaan
se overheid ook tal van tech
nische en milieu-eisen aan
buitenlandse producten als
auto's en machinerieën.
De spanningen tussen To
kyo en Washington hebben
een climax bereikt nu het te
kort op de Amerikaans-Ja
panse handelsbelans voor de
Amerikanen is opgelopen tot
liefst 37 miljard dollar in de
afgelopen 12 maanden. De
Senaat dreigt een protectio
nistische wet, speciaal ge
richt tegen Japan, aan te ne
men, die een invoerheffing
van 20 procent op elk geïm
porteerd Japans product zou
leggen „indien Japan niet
zelf zorgt voor een balance
ring van de handelsbalans."
De Senaat heeft het voorals
nog niet zozeer op Westeuro
pa gemunt „omdat daar het
economisch herstel zo lang
zaam gaat."
De regering Reagan pro
beert de 'handelsoorlogs-
zuchtige stemming' in de Se
naat te temperen, uit vrees
voor een mondiale protectio
nistische kettingreactie,
maar wil toch concrete resul
taten bereiken met de rege-
ring-Nakasone. Ook het
Amerikaans bedrijfsleven
neemt een dreigende houding
aan: „We hebben schoon ge
noeg van alle vage Japanse
beloften. We willen de kassa
horen rinkelen, dat is de eni
ge objectieve maatstaf voor
een grotere toegankelijkheid
van de Japanse markt", al
dus voorzitter Brian Wynne
van de Amerikaanse Electro
nica Associatie.
Maar de Amerikaanse eco
noom Leonard Lehrman zegt
het eens te moeten zijn het de
Japanse weerlegging dat het
gewoon de enorme koop
kracht van de dollar is die de
zondvloed van buitenlandse
producten over Amerika
brengt en de handelsbalans
zo ongunstig maakt voor de
VS.
En Shoichiro Toyoda, pre
sident-directeur van de bijna
gelijknamige auto-reus in
Japan verklaarde onlangs:
„Er zit niets oneerlijks aan
het succes van Toyota. We
hebben gewoon geluk gehad.
De Amerikanen waren goed
in grote auto's en wij waren
goed in kleine. Toen kwam de
oliecrisis en wilde de hele
wereld, en ook Amerika,
kleine auto's hebben."
Hoe betrekkelijk de belan
gentegenstelling tusen de VS
en Japan is - en hoe twijfel
achtig daarom de gronden
voor de Amerikaanse boos
heid jegens Tokyo - blijkt
onder meer uit de joint ven
ture die de Amerikaanse
autoproducent General Mo
tors onlangs is aangegaan
met Toyota. In een fabriek in
Fremont, Californië, gaan de
twee concerns - broederlijk
verenigd in de New United
Motor Manufacturing Ine
(met de Japans klinkende af
korting NUMMI) - kleine Ja
pans-Amerikaanse perso
nenwagens produceren.
(ADVERTENTIE)
Wie legt vandaag de dag het geld voor een
nieuwe auto in één keer op tafel? Bijna iedereen
financiert zo'n aankoop. Als u het geld voor deze
Renault Super 5 (3 drs.) wilt lenen, moet u maar
'ns met de Verenigde Spaarbank gaan praten.
Dan blijkt dat u voor die f 14.500,- maar
f 312,56 per maand betaalt (Persoonlijke lening,
60 mnd. en JK een werkelijke rente van 11,2%).
Kom eens met ons praten.
We nemen daar graag de
tijd voor. Wij zijn tenslotte de
makkelijke bank in de buurt.
INLICHTINGEN: DISTRICTSKANTOREN BREDA,,^-
CATHARINASTRAAT15, TEL.076 - 22 24 33. GOES GROTE MARH3
TEL. 01100-30870. ---
HAAG - De Raad van
i,„te wil het land in. In het
Haarverslag over 1984 pleit dit
hoogste adviescollege van de
tetaat voor regionale spreiding
n <je AROB-rechtspraak. reg
ojt zo blijkt uit de rapporta- ree,
3 'maakt een einde aan de be- wol
nadering van de hurger uit de dell
nrovincie. De Raad van State- Opl
ambtenaren aan de Haagse lijlf
kneuterdijk kunnen het werk Den
Leeds moeilijker aan. Volgens non
de Raad van State is het beter H
ds de rechtspraak 'dichter bij de
mis' komt. ARl
jjet kabinet is tot nu toe fel Kal
■egen de regionale spreiding een1
,an de AROB-rechtspraak. De con
dat
Vervolg van pagina 1
ie organisatie heeft zich nog
iet bezig gehouden met de
■aag wat te doen als men na
doop van het bezoek met een
laadwerkelijk financieel te-
cort blijkt te zitten. Sommige
3rdes en congregaties hebben
[aten doorschemeren dat zij in
at geval eventueel bereid zijn
)t een nadere bijdrage. Hoe-
iwel regelmatig de namen val
len van de stichting Benevo-
lentia van het C A-concern
en eigenaar Derksen van
Sporthuis Centrum als finan
ciële garanten, zijn die binnen
Let stichtingsbestuur nog
'nooit ter sprake gekomen.
I Het is niet redelijk", betoogt
woordvoerder Smulders, ,je
bezig te houden met een even-
'tueel tekort als je ervan uit
gaat dat alles vanzelf in orde
zal komen."
Voor de evenementen heeft
de stichting 1,7 miljoen gulden
begroot. Nadere specificaties
I worden officieel niet ver
strekt. Maar de massale
eucharistieviering op vlieg
veld Beek blijkt meer dan 1
miljoen van dat budget op te
slokken; volgens ingewijden
een tegenvaller van formaat.
De extra treinen die ingelegd
zullen worden, leveren vol
gens een NS-woordvoerder
voor de Stichting Pausbezoek
geen financieel risico op tenzij
de stichting complete treinen
afhuurt, maar daar is tot nu
toe niets over bekend. Iets an
ders ligt het met de talloze
autobusmaatschappijen die
tijden geleden al benaderd zijn
om voldoende vervoerscapaci
teit beschikbaar te willen hou
den. Volgens ingewijden wil
len deze bedrijven bij nader
inzien niet alleen het risico
van onbenutte capaciteit lo
pen. Ze oefenen druk uit op de
stichting om met garantiebe
dragen over de brug te komen.
Ook over dit aspect doet de
Stichting Pausbezoek er vol
strekt het zwijgen toe.
Van een onzer uerslaggeuers
UTRECHT - De belangstelling
voor het bezoek van de paus
aan Nederland lijkt tegen te
vallen.
Van de evenementen, die ter
gelegenheid van het pausbe
zoek zijn georganiseerd, levert
de ontmoeting van Johannes
Paulus II met de katholieke
jongeren van Nederland de
meeste zorgen op. Van de vier
duizend plaatsen, die er be
schikbaar zijn op het Amers-
foortse Eemhofcollege, zijn er
n°g vijftienhonderd beschik
baar.
Ook de eucharistieviering in
de Utrechtse Irenehal is nog
niet 'volgeboekt'. Van de 21.000
kaarten zijn er nog duizend
niet weg, terwijl ook de res
pons op de in de parochies uit
gezette kaarten beneden de
verwachting is.
Voor de openluchtviering op
het Limburgse vliegveld Beek
werd aanvankelijk uitgegaan
van minimaal 100.000 mensen,
nu rekent men op niet meer
dan 100.000 bezoekers.
Desondanks blijft het Comi
té Pausbezoek vol optimisme.
Men rekent op mensen, die op
het laatste moment besluiten
deel te nemen.
DENEMARKEN, anders een van de be
ien van West-Europa, dreigt na achl
'angzamerhand onregeerbaar te worde
kers
opgezweept door linkse vakbor
ar>u lamgelegd in een poging regering
Recente loonmatigingswet in te tre
akbondsorganisatie houdt zich wel aar
sche besluitvorming maar lijkt haar gre
r«n te hebben.
Net als Nederland zit Denemarken i
oegen gegroeide welvaartsstaat. Het
^aDinet probeert orde op zaken te stelle
tegenwind. Anders dan in Nederlane
nee te werken aan een vrijwillige loom
geworden omdat de Denen zich doo
exportmarkt geprijsd hebben. De re
yeawongen - met instemming van het p
egel af te kondigen, die de loonsveri
h ®e laar beperkt tot gemiddeld twee
da zes procent geëist met arbeidstijdvr
0 tr !S something rotten in Denmark',
tu«en als een arbeidsconflict kan uitk
onrilde straat en het parlement. Bij
QpËre andelingen over nieuwe CAO's
y I) maar het spel wordt wel volgens he
kenKVOrcit hier wel op alles en nog wat
kaa i e'ders zil onze samenleving tor
ar- In Denemarken sneeuwt en ijzelt h
