De paus weet ook wel dat
er tegenstellingen zijn
Pilpaniek in Engeland
ONDANK!:
PAUS-BEZOEK LEIDT TOT SPANNINGEN TUSSEN VOOR-EN TEGENSTANDERS
99
99
ia
WAAR KOMT
VANDAAN?
DINSDAG 9 APRIL 1985
"EXTRA OP DINSDAG=
MEDISCHE
RUBRIEK
Beste Oom Flip
PAGINA ZEELAND 1
T48
Door onze verslaggever
Over vijf weken komt
paus Johannes Paulus
naar Nederland. Met het
naderen van die elfde
mei, groeit de afstand
tussen voor- en tegen
standers van zijn be
zoek. Wie zijn de pro's
en contra's en wat wil
len ze?
Het is vrijwel onmogelijk de
tegenstanders onder één noe
mer te brengen. Het zijn ka
tholieken en niet-katholieken.
Het zijn streng gereformeer
den en homofielen. Het zijn
mensen die de paus het liefst
aan de grens zouden willen te
genhouden en het zijn mensen
die in discussie willen over de
wijze waarop het ambt van de
paus praktisch ingevuld moet
worden.
Globaal zijn ze in drie groe
pen in te delen. De critici bin
nen en buiten de katholieke
kerk, die een serieuze dialoog
willen voeren, en, als derde,
een mengelmoes van actie
groepen die zich vierkant te
gen het paus-bezoek verzet
ten.
Kus
Voor de critici buiten de ka
tholieke kerk, is het comité
Paus-Kus wellicht het meest
representatief. Het wordt ge
steund door bekende Neder
landers als FNV-bestuurder
Herman Bode, prof.dr. A. Has
pels, PvdA-Kamerlid Evelien
Herfkens en Herman Bleich.
„Ons doel is nadrukkelijk
niet de rooms katholieke kerk
te bestrijden of het pausschap
ter discussie te stellen of zelfs
maar de komst van de paus te
verhinderen", aldus voorzitter
drs. G den Besten. Toch zegt
hij „allerminst verheugd te
zijn over de komst van de paus
naar Nederland. Uit wat hij
elders heeft gezegd blijkt dat
deze paus in feite de klok vijf
tig jaar terug wil zetten."
Het comité bestrijdt tal van
meningen en uitspraken van
de paus. Het wijst een pause
lijk verbod op het gebruik van
anti-conceptie af en wil dat de
paus méér partij kiest voor
priesters die daadwerkelijk
tegen dictatoriale bewinden
strijden. Het comité wil verder
dat de paus homofielen een
waardige plaats in en buiten
de kerk gunt en pleit voor
meer medezeggenschap in de
katholieke kerk, die een bekri
tiseerde benoeming als die van
bisschop Ter Schure in Den
Bosch moet voorkomen.
In een open brief, ,op de ad
vertentie-pagina's van de Ne
derlandse kranten, zal het co
mité de paus bij zij n aankomst
vragen de Nederlandse grond
alleen te kussen „als u onze
elementaire principes wenst te
respecteren. Laat uw kus geen
Judas-kus zijn."
Paradox
Dat het moeilijk is om het af
wijzen van een ontmoeting
met de paus direct in verband
te brengen met een breuk in
Nederlandse verhoudingen,
blijkt uit de afwijzing van de
joodse gemeenschap de paus te
ontmoeten. De joodse gemeen
schappen hebben afgezien van
zo'n ontmoeting, omdat er niet
werd voldaan aan twee door
hen gestelde voorwaarden: het
Vaticaan zou Israël moeten
erkennen en zou medeverant
woordelijkheid moeten toege
ven voor de jodenvervolging
door de nazi's.
Toch constateert rabbijn A.
Soetendorp dat „het niet door
gaan van deze ontmoeting pa
radoxaal aangeeft dat de ver
houding tussen de joodse ge
meenschap en de katholieke
kerk in Nederland een grote
diepgang heeft bereikt." Want
hoewel de twee wensen van de
joodse gemeenschap niet in
vervulling zijn gegaan, is Soe
tendorp sterk onder de indruk
van de goede gesprekken die
hierover zijn gevoerd met de
katholieke kerk.
„Er is geen land waar de
verhouding tussen joden en
christenen zo intensief is als in
Nederland. En juist hier is het,
in tegenstelling tot andere
landen die de paus bezocht en
waar een uitnodiging naar de
joodse gemeenschap is uitge
gaan, niet mogelijk gebleken
tot een ontmoeting te komen.
Dat is slechts een schijnbare
tegenstelling. Juist wanneer
een relatie intensief is, kan
men zich niet tot een uitwisse
ling van beleefdheden beper
ken en gaat men de spannin
gen niet uit de weg."
Dat sluit aan bij een constate
ring die de bisschoppen deden
in de brief waarin ze het pau
selijke bezoek aankondigden.
„Het is een gegeven dat ook
onder rooms-katholieken, die
de paus als leider aanvaarden,
verschillend wordt gedacht
over de wijze waarop het ambt
van de paus praktisch gestalte
zou moeten krijgen. Dit draagt
bij tot vele spanningen en con
flicten. We mogen ons door de
ze conflicten niet laten ont
moedigen. Ze vormen een uit
daging om te groeien in geloof,
hoop en liefde."
Geldt dat voor de katholieke
critici? Dat zal blijken als er
op 8 mei een manifestatie in
Den Haag wordt georgani
seerd door het Platform Ini
tiatieven Pausbezoek. PIP,
waaraan meer dan tachtig ka
tholieke organisaties meedoen,
wil aan de vooravond van het
pausbezoek een kritisch ka
tholiek geluid laten horen,
waarvan men vreest dat het
tijdens het pausbezoek niet
goed genoeg zal doorklinken.
Die vrees werd groter door de
weigering van mgr. Simonis
om prof.dr. Catharina Halkes,
hoogleraar feminisme en
christendom aan de Katholie
ke Universiteit te Nijmegen, te
laten spreken tijdens de ont
moeting die de paus op 12 mei
heeft met allerlei organisaties
uit de Nederlandse samenle
ving.
Mevrouw Halkes, die daar
zou spreken namens het de
Unie van Katholieke vrou
wenorganisaties, was geschokt
door het spreekverbod. Het is
onvoorstelbaar dat kritische
mensen verboden wordt aan
een gesprek met de paus deel
te nemen. Het doet pijn, hoe
wel ik weet dat aartsbisschop
Simonis uiterst emotioneel
reageert, omdat hij mij ziet als
de belichaming van de femi
nistische beweging."
Haar reactie werd door talrij
ke mensen en organisaties on
derschreven en deze ketting
reactie lijkt een belangrijk on
derdeel van het pausbezoek op
losse schroeven te zetten. Na
het oordeel van Simonis, be
sloot het zich gekwetst voelen
de bestuur van het Katholiek
Vrouwengilde uit protest niet
deel te nemen aan de ontmoe
ting met de paus op 12 mei. De
overkoepelende organisatie
van de 19.000 vrouwelijke reli
gieuzen in Nederland (SNVR)
sloot zich aan. Even later ver
klaarde de Mariënburggroep,
een groepering van katholie
ken die opkomen voor ver
nieuwingen in de rooms ka
tholieke kerk, zich solidair.
Daarna kwamen er twijfels
over het houden van een ont
moeting met de paus bij de or
ganiserende werkgroep.
De secretaris van deze
werkgoep, dr. P. van Gennip,
ambtelijk secretaris van de
Katholieke Raad voor Kerk en
Samenleving: „De beslissing
van Simonis heeft ons voor
heel grote problemen gesteld.
De grens is erg dicht genaderd.
Als Simonis het ons helemaal
onmogelijk maakt, dan moe-
(Van onze
medische medewerker)
In 1977 maakte de Engelse
artsenbond de resultaten be
kend van een grootscheeps
onderzoek naar de gevaren
van de pil. Paniek in Enge
land, paniek in Nederland:
De pil zou doden veroorza
ken door ziekten aan hart
en bloedvaten. In Nederland
steeg prompt het aantal
abortussen, op de voet ge
volgd door een heus geboor
tegolfje negen maanden la
ter. De betrouwbaarheid van
dat onderzoek is later fel
aangevochten. „Waar zijn
die doden dan?", vroeg het
vaktijdschrift Family Plan
ning Perspectives zich af.
Daar is eigenlijk nooit een
bevredigend antwoord op
gekomen.
Sindsdien is het in Neder
land vrij stil gebleven rond
de pil. Niet in Engeland.
Twee jaar geleden ontstond
er groot rumoer toen onder
zoekers Malcolm Pike en
Martin Vessey, beiden pro
fessor, in de Lancet schreven
dat de pil kanker van de
baarmoederhals zou kunnen
veroorzaken. Met het onder
zoek is later de vloer aange
veegd. En nu is er weer wat.
Eind vorige maand joeg een
artikel in het artsenvakblad
de British Journal of Medici
ne het stof weer hoog op. Uit
een onderzoek van de Wereld
Gezondheids Organisatie zou
kunnen blijken dat vrouwen
die de pil slikken een iets
grotere kans hebben op kan
ker aan de baarmoederhals.
Vijf jaar lang de pil slikken
zou die kans zelfs anderhalf
keer kunnen laten toene
men. Zou kunnen, let wel,
want de onderzoekers geven
zelf toe dat de resultaten ook
op een meetfout kunnen be
rusten.
De medische medewerker
van de Guardian (ongeveer
NRC plus Volkskrant ge
deeld door twee: Links en
toch deftig) maakte van deze
mug diezelfde dag nog een
olifant. Alle mitsen en maa-
ren van het rapport verhief
hij tot zekerheden. Ander
halve keer grotere kans op
cervixkanker als je vijf jaar
de pil gebruikt, vond hij niet
erg genoeg. Hij maakte er
een twee keer zo grote kans
van. De volgende dag al
moest Andrew Velich enkele
kolommen van zijn krant
vullen met kritek van een
van de onderzoekers: Dr. Su
san Holck vond het stuk
„niet accuraat." Intussen was
het kwaad geschied, Enge
land stond weer eens een
keer op zijn kop over de pil.
Voor de zoveelste keer
heeft onderzoek naar de ge
varen van de pil veel ge
schreeuw opgeleverd en wei
nig wol. Niet verwonderlijk,
want onderzoek dat behalve
vage vermoedens ook zeker
heden oplevert, is veel moei
lijker uit te voeren dan je
zou denken. Hoe zou een ide
aal onderzoek er moeten uit
zien? In theorie heel simpel.
Van een grote groep vrou
wen laat je willekeurig de
een wel, en de ander niet de
pil slikken. Daarna wacht je
een paar jaar en noteert het
aantal gevallen van cervix
kanker. Is dat aantal in de
pilgroep beduidend hoger,
dan is de pil de oorzaak.
Tot zover de theorie, de
praktijk is anders. Het be
gint er al mee dat je vrouwen
niet zomaar kunt voorschrij
ven of ze ja dan nee de pil
zullen slukken. Je moet dus
noodgedwongen uitgaan van
een groep vrouwen die dat
uit eigen beweging al doet en
die vergelijken met een
groep die de pil niet slikt. De
vraag rijst dan onmiddellijk
of je dan niet twee heel ver
schillende groepen met el
kaar vergelijkt, met andere
gewoontes en dus ook ander
risicofactoren. Een voor
beeld. Je zou kunnen redene
ren dat vrouwen die de pil
slikken meer geëmancipeerd
zijn, eerder zijn begonnen
met seks, daar vrijer in zijn
en bovendien meer roken
dan vrouwen die de pil niet
slikken. Zowel roken als
vroeg en vrij omgaan met
seks, verhogen waarschijn
lijk de kans op cervixkanker
(nonnen krijgen het zelden).
Komt in de groep pügebrui-
kers meer cervixkanker voor
dan kan dat net zo goed aan
die andere risicofactoren lig
gen. Je meet dan niet de ge
varen van de pil, maar van
roken enzovoort. Een beken
de statistische valkuil. Zou je
van iedereen - van babies tot
volwasssenen - de schoen
maat meten, dan zou je kun
nen concluderen dat goed
kunnen rekenen iets te ma
ken heeft met het hebben
van grote voeten.
Natuurlijk zijn ze bij de
Wereld Gezondheids Orga
nisatie (WHO) heel goed op
de hoogte van deze moeilijk
heden, maar ze vermijden
bleek nauwelijks mogelijk.
Het onderzoek werd in negen
voornamelijk Derde Wereld
landen gehouden. De WHO
vergeleek het pilgebruik van
709 vrouwen die vanwege
een cervixkanker in een zie
kenhuis opgenomen waren,
met adt van 3935 vrouwen
die om een andere reden een
ziekenhuis bezochten. Het
pilgebruik onder de eerste
groep vrouwen was veel gro
ter. De invloed van andere
risicofactoren (meer seks, ro
ken enzovoort) werd onder
vangen door vragenlijsten.
Met wat statistisch hocus po-
cus rekende de WHO uit dat
vrouwen die ooit de pil ge
bruikten 1,19 keer zoveel
kans hebben op het krijgen
van een cervixkanker. Na S
jaar pil gebruik stijgt de
kans tot anderhalf keer.
Op de betrouwbaarheid
van die cijfers is een hoop af
te dingen. Op de eerste plaats
worden in de Derde Wereld
landen veel zwaardere pillen
geslikt dan hier. Dus de re
sultaten, als ze er al zijn, zijn
hier niet van toepassing.
Verder is niet bekend welke
pil er precies werd geslikt. Je
kunt je ook afvragen hoe be
trouwbaar de vragen naar
seksuele gewoontes zijn be
antwoord (zeer onbetrouw
baar, denk ik). Naar de risi
cofactor roken werd niet ge
vraagd, evenmin als naar de
sexuele escapades van de
echtgenoot (ook een risico
factor). Verder was de con
trolegroep aanmerkelijk
jonger dan de groep vrou
wen die met cervixkanker
waren opgenomen. Met re
kenkundige foefjes probeer
den de onderzoekers al die
onzekerheden te elimineren,
maar is daar niet in ge
slaagd: De pil veroorzaakt
misschien, eventueel, moge
lijkerwijze cercixkanker -
en dat alleen nog maar bij
ouderwetse zware pillen -
maar zeker weten doet men
allerminst. Men weet dus nu
eigenlijk nat zoveel als voor
het onderzoek.
Maar zelfs als het onder
zoek zou kloppen dan is het
nog moeiljk om er een con
clusie uit te trekken. Prof.
Malcolm Pike (zie boven):
„De pil beschermt tegen
kanker aan de eierstokken.
De stijging van cervixkan
ker wordt waarschijnlijk
meer dan goedgemaakt door
een daling van kanker aan
de eierstokken.
ten we zo verstandig zijn te er
kennen dat die grens gepas
seerd is."
Donderdag probeerden de
vrouwenorganisaties en mgr.
Simonis de ruzie uit te praten
en werd een compromis ge
vonden dat het de vrouwen
mogelijk maakt toch in volle
overtuiging aanwezig te zijn
op 12 mei. Als de leden van de
organisaties dat voorstel ko
mende week goedkeuren, lijkt
ook de ergste pijn voor de or
ganiserende werkgroep weg
genomen. Ondanks het
spreekverbod.
Kloof
Halkes zal haar redevoering
wel uitspreken tijdens de ma
nifestatie van het Platform
Initiatieven Pausbezoek. Al
leen al dat feit versterkt het
beeld dat er een kloof bestaat
tussen de groepen katholieken.
Wel doen de bisschoppen nog
pogingen dit beeld uit de we
reld te helpen.
Bisschop H. Ernst van Bre
da en bisschop R. Bar van Rot
terdam, hebben PIP onlangs
laten weten het door een ver
klaring van de bisschoppen
mogelijk te maken dat zij
kunnen deelnemen aan deze
manifestatie. In deze verkla
ring zouden de bisschoppen
erkennen dat kritische katho
lieken niet persé deloyaal zijn
en dat theologen als prof. dr. E.
Schillebeeckx en Halkes geen
afbreuk doen aan de eenheid
van de kerk. Hierover is nog
overleg gaande onder de bis
schoppen, van wie mgr. Simo
nis eerder had gezegd dat de
manifestatie „een ongelukkige
zaak" is, omdat de manifesta
tie van PIP „tot een zeer ver
keerd beeld van de Neder
landse kerkprovincie in de
wereldpers zou kunnen lei
den."
De derde groep van de con
tra-beweging bestaat uit een
allegaartje van actiegroepen
die in de publiciteit aan de
weg timmeren. Van het Anti-
Paus-Front, dat als eerste
daad de muren van het ge
bouw van de kerkprovincie in
Utrecht bekladde en verder
met spuitpussen 'Paus Rot Op'
op de muren schildert tot het
studentenblad Propria Cures
dat een Basta Papa bijeen
komst organiseerde. Het zijn
vooral de mensen en groepe
ringen, die platte grappen
over de paus maken, die voor
standers van het pausbezoek
woedend maken en beschuldi
gingen doen uiten over opste
kend anti-papisme.
Voorstanders
Wie zijn de voorstanders?
Hier liggen de kaarten wat
duidelijker. In de eerste plaats
zijn dat natuurlijk de bis
schoppen, die de paus hebben
uitgenodigd en de Stichting
Pausbezoek.
De bisschoppen zijn ver
heugd over het bezoek en zien
het vol verwachting en hoop
tegemoet. Uit de bisschoppe
lijke brief: „De wereld is ver
trouwd geraakt met het beeld
van een reizende paus. De rei
zen van de paus zijn, om zijn
eigen woorden te gebruiken,
'apostolische dienstreizen in
navolging van Petrus en Pau
lus'. De paus is onderweg om
het Evangelie te verkondigen,
zijn broeders en zusters in het
geloof te versterken en aller-
wege mensen te bemoedigen in
hun streven naar het goede.
We denken dat de reizen
van de paus daarom zo aan
slaan, omdat een reizende
paus laat zien wat 'herder zijn'
inhoudt: op zoek gaan naar de
mensen, richting wijzen, bij
eenbrengen. En inderdaad
schuwt de paus inspanningen
noch risico's om zijn roeping
als 'Herder over de gehele
Kerk' waar te maken. Het be
zoek van de paus maakt ons
eens te meer duidelijk hoezeer
wij via vele levensdraden met
de wereldkerk vervlochten
zijn."
Fans
De paus weet wel dat er hier
kritiek op zijn bezoek bestaat.
„Ik weet ook wel dat er tegen
stellingen zijn", zei hij onlangs
tegen mgr. Simonis. Maar die
voegt er aan toe „dat talloze
katholieke gelovigen het ge
weldig vinden dat hij komt.
Dat zijn er zeker honderddui
zenden."
Eén van die grote groep ge
lovigen is H. Creutz, die op
richter is van de Nederlandse
Vereniging Fanclub Paus Jo
hannes Paulus II. De fanclub
heeft al 1900 bussen besteld
(„en we kunnen er zo 2100 bij -
krijgen") om te zorgen dat er
een massa enthousiaste katho
lieken op de been is als de paus
in Nederland komt.
Hoeveel leden de fanclub
heeft kan Creutz niet precies
zeggen. „We verwachten iets
van vijftigduizend. Maar het
is niet na te rekenen, omdat de
computer die we gebruiken op
het moment kapot is "Steun
Van de meeste kritische ka
tholieken moeten Creutz en
zijn fanclub niets hebben. Vol
gens Creutz is dat een
schreeuwende minderheid die
de zwijgende meerderheid van
gelovige katholieken over
stemt.
Ook de stichting pausbezoek
trekt zich weinig aan van de
actiegroepen die zich tegen het
pausbezoek verzetten. Daar
praten we niet mee, zegt pers
chef Th. Palstra van de stich
ting pausbezoek. „Het zijn al
lemaal kleine splintergroepjes.
Ze hebben geen contact met
ons gezocht. We zouden er
waarschijnlijk een dagtaak
aan hebben om met al deze
groepen in discussie te treden.
Maar zo groot is onze beker
ingsdrang toch niet. Die men
sen zien het bezoek toch niet
zitten. Laat dus maar."
Enquêtes
Pro en contra. Wat denkt Ne
derland? Dat heeft het NIPO
onderzocht. De eerste enquête
werd een jaar geleden gehou
den. Bijna negentig procent
van de Nederlanders, en tach
tig procent van de katholie
ken, sprak zich toen uit tegen
het paus-bezoek als dat meer
dan tien miljoen gulden zou
gaan kosten. Maar zelfs als het
geen stuiver zou kosten, hoef
de de paus voor 43 procent van
de Nederlanders, en 35 procent
van de katholieken, niet langs
te komen.
Het resultaat van het twee
de NIPO-onderzoek werd vo
rige maand bekend. Daaruit
bleek dat het de meeste katho
lieke Nederlanders niet zo veel
uitmaakt of de paus nu wel of
niet komt. Drie procent kijkt
met geestdrift uit naar het be
zoek. Een kwart vindt de
komst oké, maar niet noodza
kelijk. En tweederde deel staat
er onverschillig of afwijzend
tegenover.
taat bij U in Neder-
lland de Japanse kers
ook al in bloei? Hier
in Washington was het gis
teren 28 graden Cel-
cius, maar het leek
wel of het ge
sneeuwd had, zo
dik zaten de bo
men onder de wit
te pracht. We zijn
deze week naar een
zogenaamde bloemen-
receptie bij de Neder
landse ambassadeur alhier ge
weest. Zijn hele 'residentie',
stond vol met de schitterendse
boeketten. Volgens de uitnodi
ging waren al die bloemen nog
dezelfde dag in Nederland ge
sneden en met de KLM naar
Washington gevlogen. Dat
moest natuurlijk vooral veel in
druk maken op de geïnviteerde
Amerikanen, die van nature van
fantastische prestaties houden.
Maar tijdens de receptie ver
trouwden twee welingelichte
Nederlanders me toe dat de snij
bloemen al vier dagen tevoren
waren geoogst en dat het een he
le toer was geweest om ze zo
lang goed te houden met die
warmte in Washington. Nou ja,
in het kader van de Holland
promotie moeten wij in de VS
natuurlijk supervers en super
snel overkomen en wat Ameri
kanen niet weten, dat deert hen
niet. Bovendien: een goed ver
haal hoeft niet waar te zijn, zeg
ik altijd maar.
Onlangs zijn we ook naar een
avondje blue grass country mu
sic geweest, niet ver hier van
daan in Virginia. U kent die mu
ziek wel, met 'n gitaar, 'n banjo
en 'n viool. De violist (fiddler)
doet vaak 'n stoomtrein na die
voortdurend fluit en steeds har
der gaat rijden en die je dan als
het ware zo door het Wilde Wes
ten ziet jakkeren. Op het par
keerterrein bij de saloon wemel
de het van de kleine vrachtwa
gentjes, de zogenaamde pick-up
trucks. Het zijn gehalveerde per
sonenauto's met een laadbak. In
het café zaten allemaal zwaarlij
vige mannen en vrouwen met
baseball-petjes op en T-shirts en
jeans aan. Die types heten hier
'rednecks' (rooie nekken). Een
redneck is een ongecompliceer
de blanke uit een zuidelijke
staat (Virginia is de noordelijk
ste zuidelijke staat), die zichzelf
hoger acht dan een neger en die
van blue grass muziek houdt.
Verder is hij wel aardig. Toen de
muziek begon slaakten we en
thousiaste kreten van herken
ning, maar dat bleek heel onge
past. Iedereen siste naar ons dat
we stil moesten zijn. Het ging er
de hele avond ontzettend ernstig
aan toe. Het publiek zat ont
roerd te luisteren naar de tek
sten die over hard werken, over
moeder, over bergen en dalen en
vaak ook over Jezus gingen.
Nooit vergeet ik meer het lied
'Carter, do you hear me?', over
een lid van de band dat tien jaar
geleden is doodgegaan. Naast
me drupte er een traan in een
grote bierpul.
Laatst ben ik weer eens naar
een persconferentie van Reagan
geweest. Een aantal vrouwelijke
collega's had zich in het knal
rood gestoken om de aandacht
van de president te trekken en
daardoor eerder een vraag te
mogen stellen. Rood is namelijk
de lievelingskleur van Nancy
Reagan. Alle rode jurken kregen
inderdaad een beurt en ikzelf
was nog kanslozer dan ooit.
Er is trouwens een flinke rel
ontstaan over een plan van de
CIA om de straat voor het Witte
Huis voor alle verkeer - behalve
voetgangers - voor altijd af te
sluiten en een „vriendelijke at
mosfeer als op een universiteits
campus" rond de presidentiële
woning te creëren. Ze zijn bang
voor bomauto's en voor raketten
die vanuit auto's op Penmylv,
nia Avenue 1600 (dat is het
te Huis) kunnen worden gemikt
Maar dat is een hele drukke
straat, die niemand in Washint.
ton als verkeersader wil missen
De Washington Post schreti
boos dat we dan heel Washing,
ton omwille van de veiligheid
van de president maar moeter
afsluiten en dat iederen een spe-
ciaal pasje moet hebben om 4
stad in te komen. Toch zijn Jan
en alleman het erover eens d_
het Witte Huis zo dicht bij <Je I
openbare weg staat dat het te-
gen een béétje terrorist niet te
verdedigen is.
Heeft bij U in Nederland ooi
in de kranten gestaan dat Ame
rikanen veel te weinig sexuelt
voorlichting krijgen? Voor zovei
ik het hier kan bekijken is dat
helemaal niet waar. Ze leren al
lemaal op school hoe je g
kinderen kan krijgen en zo. He:
probleem met de Amerikanen is
volgens mij vooral dat ze wel al
leraardigst maar nu eenmaal
niet bijster sexy zijn. En roman
tiek bij voorbeeld is ook zoiets
waar ze wel erg naar verlangej
maar wat ze nooit echt onder dt
knie zullen krijgen. Veel Euro
pese vrouwen hier in Washing
ton klagen erover dat hoe sier
lijk ze ook afsteken tegen I
Amerikaanse - in stretchpantal
lons en gymnastiekschoenen gel
hulde - sexgenoten, geen Ame|
rikaanse man oog voor
toont.
Door Mare De Konlnck
Natuurlijk woekert er wel de
gelijk wellust in de homo Amen-
canus. Ter compensatie van hel
gemis aan erotisch raffinemem
bestaat het toenaderingsritueel
van meer geletterde Amerikanen
uit een diepgaande theoretische
gedachtenwisseling over feelings
en emotions en relations,
kortom een onverteerbare broil
autopsychoanalyse. Zo komt et I
natuurlijk nooit iets van sensua-r
liteit op gang en na uren-dt
maanden-jaren hapt hij/zij dan!
ook pardoes toe. De hele proce-1
dure leidt vaak tot misverstan-1
den en dat - en dus niet het ge
brek aan sexuele voorlichting -
verklaart denk ik het grote aan
tal aanrandingen en ongewenst!
zwangerschappen in de VS.
Tja, beste oom Flip, Amen-
kanen zijn merkwaardige men
sen, die het vaak helemaal niet
makkelijk met zichzelf hebben
Bovendien worden hun proble
men steeds duurzamer, wan! i
Amerikaan wordt steeds ouder
De laatste statistieken geven a
dat een VS-burger die vandaal
45 jaar oud is, erop mag rekenen
dat ie 78 jaar zal worden. Enwie
nu in Amerika 65 jaar is, zal hel
gemiddeld tot 82 jaar brengen'
Ik gun het ze graag. Ze zijn bij
na allemaal bijna altijd heel lie!
voor ons, dus lang zullen ze le
ven. Hartelijke Groet,
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||IMIIIIIIIIIIIIIIII„l,llll,Mll,ll„„l,lll,lllllllllll||||||llll
door Maurits
van Rooijen
DE ONTDEKKINGREIZEN
hebben allerlei curiosa uit de
zogenoemde nieuwe wereld de
huiskamers binnengebracht, zo
merkte ik vorige week reeds op
in mijn verhaal over de ka
merplant. Papegaaien, schild
padden, kanaries, parkieten,
tropische vissen zijn sindsdien
in toenemende aantallen onze
woningen gaan bevolken.
Onze alleroudste dierlijke
huisgenoot is de hond. De hond
dankt zijn aanwezigheid in
eerste instantie aan zijn grote
bruikbaarheid. Al 50.000 jaar is
bekend dat de hond zijn baasje
en diens eigendommen be
schermt. En dat is nog maar
één van zijn vele verdiensten.
De jager vond in de hond een
prima partner en een trekhond
onder een karretje was lange
tijd een alledaagse verschij
ning. Met een speciale training
is de hond op ontelbare manie
ren te gebruiken, bijvoorbeeld
als geleidehond, hashhond of
herdershond. Hij eet voorna
melijk voedselresten - is dus
goedkoop in onderhoud - en is
meestal een lief speelkame
raadje voor de kinderen.
De aanwezigheid van de
huiskat is een heel ander ver
haal. Haar bruikbaarheid is
immers beperkt tot het vangen
van muizen en ratten. In te
genstelling tot de hond, woont
de kat nog maar kort - 'slechts'
5000 jaar - bij de mens. In die
tijd heeft zij echter een sterke
positie verworven binnen di
verse culturen. Heel wat volke
ren - onder andere van Baby-
Ion, Burma, Siam, Japan en
China - heeft zij in de loop der
tijd overtuigd van haar godde
lijke afkomst. Het grootste suc
ces had zij bij de Egyptenaren.
Onder de naam Bast werd zij
vereerd als godin van muziek
en vermaak en als bescherm
ster tegen besmettelijke ziek
ten.
De Griekse geschiedschrijver
Herodotus (484-424 v. Chr.) no
teerde dat in geval van brand
het de allereerste zorg van een
Egyptenaar is om zijn kat te
redden. Nog sterker is het ver
haal hoe in 525 v. Chr. de Per
zen het Egyptische leger ver
sloegen.
De Perzische koning
liet vóór zijn leger een rij kat
ten lopen, zodat de Egyptena
ren weigerden hun pijlen te
schieten uit angst de heilige
beestjes te raken.
Ook onze middeleeuwse
voorouders waren overtuigd
van de mysterieuze krachten
van een kat, zij het in negatie
ve zin. Vooral de zwarte kat
werd verdacht van hekserij en
dus bij voorkeur verbrand
(Nog steeds wordt het weinig
gewaardeerd wanneer een
zwarte kat de straat ®re l
steekt!). In latere eeuwen W l
de kat als huisdier weer pop"
lairder.
Hoezeer de kat als
ook geliefd wordt, haar go»
lijke status is zij kunjt
bleek heel duidelijk eind
ge eeuw. De Egyptenaren "M
den complete begraafplaa l
voor katten. Nabij Cflir<L
den rond 1890 bijna
mummies van katten 9e
den, die vervolgens in
land werden verkocht.
gebruikte men de aardse t
genwoordigers van de
Bast als.brandstof
jm
_n. bes
Pfe°°oP^e(
w 076 877850 653950 RUTTCHl
Zee
toe
CADZAND/ DOMBURG
en een temperatuur die n
den uitsteeg, zijn voor v<
se - toeristen toch geen
paasweekeinde door te bi
se kust.
Vooral de van alle gemak!
parken als Schoneveld (Brd
(Kamperland) wan n erg in t|
vol.
Maar ook de hotels en pen
sions in badplaatsen als Cad-
zand, Domburg en Renesse
scoorden een bezetting van 80
tot 100 procent. „De ongunstige
factoren, zoals het weer, in
aanmerking genomen, kunnen
we spreken van een behoorlij
ke paasdrukte", aldus woord
voerder J. de Regt van de pro
vinciale Zeeuwse VVV.
Traditiegetrouw was het
weer Duitsland dat de meeste
bezoekers leverde, maar aan
de Zeeuws-Vlaamse kust wer
den ook veel Walen opge
merkt. De belangstelling uit
eigen land bleef beperkt tot de
weinige dagjesmensen, die
gisteren nog even kwamen
uitwaaien op de stranden. Ook
de kampeerders lieten het af
gelopen weekeinde verstek
gaan.
In Zeeuwsch-Vlaanderen
concentreerde het paastoeris-
me zich in de hotels te Cad-
zand-Bad en het bungalow
park Schoneveld te Breskens.
Plaatsen die het hoofdzakelijk
van kampeerders moeten heb-
b
C
v
h
Z
zi
P
d
d
k
w
s1
Z(
w
tl
n
V
h
d:
VI
tc
Z
VI
ti;
r;
or
h(
dr
v<
éi
Door Co Meertens
CADZAND-BAD - Regen,
wind en lage temperaturen.
Het is voor Herr Wolfgang
Amadeus (inderdaad, pa
was een Mozart-fan) Maier
allemaal 'ganz egal'. Van top
tot teen gehuld in kanarie
gele regenkleding en een
buitenmaatse verrekijker op
de buik staat hij boven op
een duintop, leunend tegen
windkracht acht.
Vanuit deze monumentale
positie laat hij zijn blik gaan
over het strand, waar overi
gens weinig beweging te be
speuren valt. Een eenzame
windsurfer tracht voor de
zoveelste keer (tevergeefs)
overeind te blijven in de
branding; hier en daar een
wandelaar, stevig ingepakt.
Pasen 1985 in Cadzand-
Bad. De Nederlanders zijn
massaal thuis gebleven ach
ter de kachel en voor de
buis, maar voor de Duitsers
is het slechte weer geen en
kel beletsel. Herr Maier - 48,
verdient bovenmodaal in de
verzekerings-branche - wil
later bij een 'Kaffee mit
Schnaps' best uitleggen hoe
dat komt.
Via 'een onzer verslagge
vers' wenst Herr Maier de
lezers van De Stem duidelijk
te maken dat veel Duitsers
met de pasen naar Zeeland
komen om de batterij op te
laden. Niet om uit te rusten
en te bakken op het strand
inuiminuiinminimum111"'!
AARDENBURG - In de West
straat te Aardenburg is een
damesfiets van de heer C. ont
vreemd. De fiets stond voor de
woning.
AXEL - Zondagmorgen om
streeks 05.30 uur ontdekte een
voorbijganger, dat bij garage
Van de V. aan de Buitenweg te
Axel een etalageruit was ver
nield. Vermoedelijk is de ruit
stukgereden. Een paar weken
geleden werd in een weekend
dij hetzelfde bedrijf ook een
etalageruit vernield. Toen
werd een auto meegenomen,
die enige tijd later werd terug
gevonden. De rijkspolitie te
Axel verzoekt eventuele getui
gen zich met haar in verbin
ding te stellen: telefoon 01155-
1444.
CADZAND - Aan de Boule
vard De Wielingen is in de
nacht van zondag op maandag
een hardhouten tuinhek,
e'gendom van de heer H., ont
vreemd.
za
pa
tei
sei
de:
G(
Pe
Dc
Er
on
tri
Nc
ra<
roe
125
SC
re
de
La
Wé
de
vr
bij
ge
eei
vr<
SL
ter
hei
vii