pvpn
UITBLAZEN
Kernenergiebeleid blijft omstreden
Communisten in
Spanje
bevechten elkaar
Kandidaat regeringspartij scoort
laag bij verkiezingsprognoses
MX-raket toont weer eens het
militair-industrieel complex
p'66 wi
activitei
'Vol van
boezem
y(W-DIRE(
DE STEM C(
Grote schoc
DINSDAG 2 APRIL 1985
ACHTERGROND
PAGINA?
niNSPAG 2 APRIL 1
Oppermachtig
Producenten
T5
WIM KOCK
MET bisschoppen
hebben wij hier in
Nederland tegen
woordig ook heel wat te
stellen, maar het gaat er
allemaal minder leuk toe
dan in Engeland waar de
ene bisschop de bliksem,
die een dwarsschip van de
York Minster in vlam zet, bo
vennatuurlijke krachten toe
schrijft en de andere zijn mis
prijzen voor vrouwen, kinderen
en allerlei andere mensen niet
onder stoelen of banken steekt.
„Waar heeft u dié man opgedo
ken" vroeg deze anglicaanse
bisschop eens aan een vrouw
die hij net had 'aangenomen',
„tijdens een verduistering
soms?"
De man die deze woorden
sprak is de bisschop-emeritus
van Peterborough Douglas Fea-
ver (71), bijgenaamd the rudest
man in de Church of England of
'de meest onbehouwen man in
de Engelse kerk'. Deze bijnaam
dankt hij aan wijlen deken dr.
Eric Abbott van Westminster,
maar die zou er vergoelijkend
hebben bijgezegd: „hij weet het
niet en hij meent het niet."
Gemeend of niet, bisschop
Feaver houdt van gespierde uit
latingen. Toen hij vorig jaar
met emeritaat ging antwoordde
hij op de vraag wat hij nog
graag had willen doen voor zijn
aftreden: „Ik heb nog een paar
lieden op het oog die ik graag
had begraven, maar ik ben er
niet toe gekomen."
Een groot aantal van de on
behouwen uitspraken van bis
schop Feaver zijn bijeen ge
bracht door bisdom-voorlichter
John Kelly. Hij heeft de uit
spraken, nu al feaverismen ge
naamd, gebundeld in een boek
je waarvan de opbrengst be
stemd is voor het kinderfonds
van de kerk. „Het ziet er naar
uit dat het een bestseller
wordt", zegt Kelly bescheiden.
Bisschop Feaver, die de tekst
heeft mogen inzien, lijkt er stie-
kum opgetogen over. „Ik denk
er niet aan om het boek te ver
bieden", zei hij dezer dagen,
„mijn gezin vindt het veel te
leuk, maar het behoeft geen be
toog dat al mijn opmerkingen
uit hun verband zijn gerukt."
Lijkwagen
Sommige van die opmerkin
gen hebben van zichzelf al
zwaarte en inhoud genoeg om
het te kunnen stellen zonder
het verband waarin ze werden
gemaakt. Wat te denken van
bisschop Feaver's oordeel over
de vrouwelijke leden van zijn
synode: „Vol van boezem,
maar leeg daarboven" en van
een collega-bisschop zei hij
eens: „Hij is bereid alles te ge
loven als het maar niet in de
Heilige Schrift staat."
Over vrouwen had hij trou
wens wel vaker wat te zeggen.
Op een dag, toen een aantal
vrouwen met een busje arri
veerde om bij de bisschop een
vergadering bij te wonen, zei
hij: „Even dacht ik dat de lijk
wagen voorreed." Uiteraard
kreeg bisschop Feaver ook wel
eens lik op stuk. Bijvoorbeeld
van de echtgenote van een van
zijn plattelandsdekens. De
vrouw was sportief gekleed in
pantalon. „Ik houd niet van
vrouwen met de broek aan",
merkte de bisschop op. „En ik
niet van mannen in een rokje",
antwoordde de vrouw, de paar
se toog van de bisschip monste
rend. 3
Dat de uitspraken van bis- 3
schop Feaver bewaard zijn ge
bleven is te danken aan de man
die ze nu bundelt, bisdom- 3
voorlichter John Kelly. Hij. |j
heeft ze al die jaren trouw op- 3
geschreven. Ruim driehonderd
lllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllltlllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllli
tn totaal. 'Om uiteenlopende
redenen' staan die niet allemaal
in het boekje. Een van die rede
nen zal wel zijn dat sommige
'feaverismen' al te kruidig zijn.
Menige rechtgeaarde anglicaan
zullen nu al wel de haren te
berge rijzen bij het lezen van
een wél opgenomen uitspraak
over de Algemene Synode als:
„Als ik daar zit en dat stelletje
zie dan vraag ik me in alle ge-
moede af waarom de kerk
eigenlijk moet betalen om die
vertoning voort te zetten.
Knuffelen
Echt een man die van zijn
hart geen moordkuil maakte
dus. En wellicht ook een man
met een scherp oog. Van het
moederschap begreep hij echter
niet veel blijkens de volgende
opmerking: „Ik begrijp niet
wat moeders eraan vinden. Het
enige wat baby's doen is voor
en achter lekken." Toch heeft
bisschop Feaver - anglicaanse
geestelijken worden niet gehin
derd door het celibaat - zelf
een gezin. En dat de bisschop
daar ook de andere mogelijkhe
den van kent en waardeert, be
halve iemand te hebben voor
het versieren van z'n kerk, het
koken van z'n potje, het stop
pen van z'n sokken en het
doornemen van z'n preek,
bleek in een gesprekje dat hij
had met een schoolhoofd. Het
was een winterse dag en toen
het schoolhoofd opmerkte dat
hij wenste in z'n kano te zitten,
vroeg de bisschop snedig: „Ca
noeing? (kanovaren) Met dit
weer deed ik liever aan canood
ling (knuffelen)."
Klokkenspel
„Alsof sommige zaken in de
lucht hangen en door meer
mensen tegelijk worden opge
pikt." Zo reageert de redactie
van Van Harteeen parochie
blad uit Etten-Leur (H. Hart)
op mijn stukje over de strijd
van mevrouw Ros uit Weesp
tegen het carillon van de Grote
Kerk aldaar. Uit de twee num
mers van het blad die me wer
den toegestuurd blijkt dat ook
in de Etten-Leurse (dat klinkt
ncD altijd vreemd voor mensen
die vroeger geleerd hebben on
derscheid te maken tussen Et-
ten en Leur) parochie het pro
bleem speelt van: klokken wel
of niet luiden op zondagmor
gen.
Enige tijd geleden werd
daar het luiden voor de zon
dagsmis van half negen ge
staakt omdat omwonenden er
wakker van werden. Nu is de
mis echter verplaatst naar half
tien en kan het wel weer vinden
al degenen die hebben gerea
geerd op een vraag van het pa
rochieblad. Tegenstanders lie
ten zich niet horen. Probleem
opgelost? De briefschrijfster:
„Ik begrijp nu dat we bij ons
probleem - wie gaat er aan het
touw trekken op stipte tijden? -
er een nieuw bij krijgen: de hin
derwet. Bedankt!"
Bedankt? Ik? Waarvoor?
Heeft de boodschapper het
weer gedaan?
1
i 1
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H M Brader
Hoofdredactie L Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17 00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand, 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per |aar. Prijzen inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RflnkrolstioG'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
DoorMathieu Kothuis
KERNENERGIE blijft
omstreden in dit land en
zelfs de voorstanders
van meer kernenergie
roepen nu om het hardst
dat het kabinet begin dit
jaar een heel foute be
slissing heeft genomen
met zijn keuze voor de
bouw van twee nieuwe
kerncentrales.
Zo pleitte het samenwer
kingsverband van indus
triële grootafnemers van
electriciteit, SIGE, vorige
week nog voor een groter
aandeel van kernenergie in
het brandstoffenpakket voor
de electriciteitsproduktie. De
SIGE wil, om puur economi
sche motieven, dat dit aan
deel van kernenergie wordt
opgevoerd tot 4000 megawatt
in plaats van de 2000 mega
watt waartoe het kabinet
heeft besloten.
Onder de tegenstanders
heeft zich inmiddels de
werkgroep 'Goedkope en
Veilige Electriciteit' ge
schaard, samengesteld uit
vertegenwoordigers van het
Centrum voor Energiebespa-
ring, de Consumentenbond
en de Federatie Nederlandse
Vakbeweging, die het kabi
net beticht bij zijn keuze ge
bruik te hebben gemaakt
van in hoge mate aanvecht
bare gegevens.
De werkgroep die haar
rapport vorige week aan de
Tweede Kamer aanbood
meent ook dat het kabinet bij
zijn keuze gegevens heeft ge
bruikt van een veel te be
perkt aantal adviseurs. Se
cretaris J. Stekelenburg van
de FNV ging nog verder en
beschuldigde het kabinet
van 'leugenachtigheid' bij de
berekeningen van de kost
prijs van de op te wekken
kernenergie. Volgens Steke
lenburg heeft het kabinet
zich 'in de merkwaardigste
bochten moeten wringen' om
uit te komen bij een electrici-
teitsprijs van kernenergie
centrales van 8,7 cent per
Kwh. Uit eigen berekeningen
komt de FNV veel hoger uit
en zouden de kosten van een
in dit jaar te bouwen kern
centrale zelfs uitkomen op 13
a 14 cent per Kwh. Volgens
Stekelenburg is het kabinet
er met toepassing van een
bepaalde rekentechniek van
uit gegaan dat de kosten van
kernenergie-stroom tot het
jaar 2000 constant zullen
blijven. Een volstrekt onge
loofwaardige optie, zo liet
Stekelenburg weten. „Met
een grenzeloze vooringeno
menheid heeft het kabinet de
mogelijkheden en gevolgen
van een energievoorziening
zonder kernenergie niet eens
willen onderzoeken", aldus
de FNV-woordvoerder. In
haar rapport pleit de werk
groep voor toepassing van
alternatieve energievoorzie
ningen zoals warmtekracht
koppeling en windenergie.
Dat het kabinet volstrekt
verkeerde conclusies heeft
getrokken onderstreepte ook
woordvoerder C. Hoogkamer
van de Consumentenbond.
Het kabinet heeft met zijn
beslissing het afvalprobleem
nog geenszins opgelost ter
wijl het bij de laag bereken
de stroomprijs bepaalde kos
tenmarges eenvoudigweg
maar heeft weggelaten. De
kostenrisico's die aan de
bouw van nieuwe kerncen
trales zijn verbonden gaan
samen met veiligheidspro
blemen die, ondanks de enor
me druk en de enorme ont
wikkelingssteun, nog steeds
niet opgelost, aldus de werk
groep 'Goedkope en Veilige
Electriciteit'.
De SIGE is blijkbaar al net
zo ontevreden over het kabi
netsbesluit. Twee nieuwe
kerncentrales (met ieder een
vermogen tussen de 900 en
1.300 megawatt) leveren nog
veel te weinig extra electri
citeit om te kunnen spreken
van goedkope electriciteit, zo
neemt de SIGE. Volgens de
grootverbruikers is het van
het grootste belang dat de
electriciteitsprijs in Neder
land concurrerend blijft ten
opzichte van het buitenland.
De SIGE-bedrijven (twintig
in totaal) exporteren gemid
deld driekwart van hun pro-
duktie. Volgens SIGE-voor-
zitter ir. E. A. Wit kan de
electriciteitsprijs het best
concurrerend blijven als het
totale brandstofpakket (gas,
olie en kernenergie) zoveel
mogelijk aansluit op die in
de ons omringende landen.
Dat voorkomt grote prijs-
schommelingen die hier wel,
en in het buitenland niet op
treden.
Met de twee nieuwe kern
centrales zal ongeveer 20
procent van de Nederlandse
electriciteitsproduktie opge
wekt worden met kernener
gie. In het buitenland ligt dat
percentage nu al een flink
stuk hoger. Volgens de SIGE
is het veiligheidsprobleem
waarop door tegenstanders
van kernenergie voortdu
rend wordt gehamerd, onder
deskundigen eigenlijk allang
geen punt van discussie
meer. Het afvalprobleem is
wel groot maar ook dat pro
bleem is volgens De Wit 'te
regelen' omdat het, zeker in
Nederland, naar verhouding
om kleine hoeveelheden af
val gaat.
Met de toepassing van
windenergie, een van de al
ternatieven waarop de te
genstanders van kernenergie
blijven aandringen, wil het
inmiddels nog niet best luk
ken. Het Energieonderzoek
Centrum Nederland (ECN)
noemt de vooruitzichten van
dit energiealternatief nog
vrij somber. Uit berekenin
gen van het ECN blijkt dat
de kosten van windenergie
nog drie a vier keer zo hoog
liggen als van de bestaande
energiebronnen. ECN-woor-
voerder Smit betoogt dan
ook dat een verlaging van
die prijs absoluut noodzake
lijk is om te zorgen voor een
doorbraak in de toepassing
van windenergie. Volgens
Smit moet die prijsdaling
binnen de komende vijf jaar
tot stand komen omdat
windenergie anders zeker op
de lange baan zal worden ge
schoven. In totaal wordt d0Qr
windenergie-installaties in
ons land nu vijf megawatt
electriciteit opgewekt. Dit
moet in die visie van het
ECN aan het eind van deze
eeuw 500 megawatt zijn. Op
de energiebeurs Total Ener
gy, van 7 tot en met 12 mei in
Ahoy in Rotterdam, wordt op
grote schaal aandacht ge
schonken aan de opwekking
en het gebruik van schone
energie.
Ig lesias vecht voor zijn standpunten. - foto ap
Door Peter de Leeuw
De Spaanse communis
tische partij (PCE) be
vindt zich in een diepe
crisis, dat is duidelijk
aan het licht gekomen
tijdens het extra congres
van de partij, het afgelo
pen weekeinde. De par
tijleiding geeft ex-par
tijleider Santiago Caril-
lo en zijn twintig ge
trouwen in het Centraal
Comité twee weken tijd
om 'hoofd voor hoofd en
expliciet spijt te betui
gen'. Voldoen ze niet aan
die eis dan volgt hun
verwijdering uit alle lei
dende organen van de
PCE.
Carillo en zijn medestan
ders streven een stembusak
koord na met andere commu
nistische groepen voor de
verkiezingen van 1986. Ze
hebben met name een Mos-
kou-getrouwe afsplitsing
van de PCE op het oog. Dat
standpunt staat haaks op de
officiële partijlijn van PCE-
leider Gerardo Iglesias. Hij
zoekt samenwerking met mi
lieugroepen en pacifisten.
Die voorgenomen coalitie
moet in 1986 verkiezings
winst halen bij de linker
vleugel van van de Spaanse
socialistische partij (PSOE).
Sinds de laatste verkiezingen
in 1982 bezet de PCE slechts
vier zetels in de Cortes, het
Spaanse parlement. Het ver
lies van 23 naar 4 zetels lijkt
nu een belangrijkste oorzaak
van de onderlinge verdeeld
heid.
Het conflict speelt echter
niet alleen op het politieke
vlak. Ook persoonlijke tegen
stellingen tussen de 70-jarige
Carillo en zijn 39-jarige op
volger Iglesias spelen een rol.
Zo schroomt Carillo, een ver
maard spreker met een veel
bewogen leven achter de rug,
de aanval op de persoon van
Iglesias niet: „Gerardo is een
arbeider (een mijnwerker/
red), maar hij heeft niet de
kans gehad zich cultureel te
vormen, op de universiteit
noch als autodidact, en ik heb
niet de indruk dat hij enige
poging doet om dat gemis te
compenseren." Harde woor
den van een man die een
sleutelrol speelde bij de ont
plooiing van de Spaanse de
mocratie na de dood van dic
tator Franco en de PCE leid
de vanaf 1960 tot 1982.
Politieke ruzie en persoon
lijke vete verscheuren de
reeds aangeslagen PCE, de
partij telt veertigduizend le
den minder dan vier jaar ge
leden. „Wij beleven een van
de moeilijkste momenten in
de geschiedenis van de
Carrillo speelt op de
man. - foto ar
Spaanse communistische
partij", aldus Iglesias. De
partijleider treedt naar bui
ten als verzoener op, maar
eist tegelijkertijd een strakke
partijdiscipline: „Wij zijn be
reid onze armen voor voor
Carillo te openen. Maar wij
buigen niet langer voor
iemand met veel charisma.
Wij vormen niet langer een
partij met één standpunt en
een leider die opinies venti
leert." Op zijn beurt is Carillo
bang dat de PCE alleen in
naam een communistische
partij blijft.
De voormalige partijleider
krijgt vooral steun vanuit de
vroegere communistische
bolwerken Madrid, Valencia,
Baskenland, Galicië en de
Canarische eilanden. Iglesias
kan echter rekenen op een
meerderheid onder de partij
leden, zeventig procent van
de Spaanse communisten is
voor een samenwerking met
milieugroepen en pacifisten.
Alle middelen dienen de
strijd binnen de partij. Zo
zijn op Madrileense huizen
leuzen te lezen die aandrin
gen op het royement van Ca
rillo. In steden waar de Ca-
rillo-vleugel sterk is, zouden
aanhangers van Iglesias' po
litiek 'illegale parallelle or
ganisaties' vormen. Als te
genmaatregel dreigt Carillo
'een belangrijk deel van de
partij' tegen de leiding in het
geweer te brengen.
De politieke schermutse
lingen ten spijt zien Spaanse
commentatoren persoonlijke
ambities en onvermogen tot
samenwerking tussen Carillo
en Iglesias als belangrijkste
elementen in het splijtings
proces. Daar hebben zelfs de
tranen van La Passionaria,
de 89-jarige levende legende
van de PCE Dolores Ibarruri,
tijdens het afgelopen partij
congres geen invloed op.
Door Fenton Wheeler
LIMA - Een scherpe da
ling in de populariteit
van de Peruaanse presi
dent Fernando Belaunde
Terry heeft kennelijk
zijn weerslag op de kan
sen van de kandidaat
van zijn partij bij de
presidententsverkiezin-
gen die voor 14 april zijn
uitgeschreven.
Belaunde, die het land in
1980 na twaalf jaar van mili
tair bestuur een burgerrege
ring teruggaf, worstelt met
een in elkaar gezakte econo
mie en een guerrilla-oorlog
waarop zijn regering geen
greep kan krijgen. Volgens
opinie-onderzoeken heeft
Belaunde's kandidaat, vice-
president Javier Alva Orlan-
dini, van de vier belangrijk
ste mededingers nog de min
ste kansen. Slechts 9,7 pro
cent van de ondervraagden
bleek zijn voorkeur te geven
aan Orlandini, hetgeen een
scherp contrast oplevert met
de 46 procent die Belaunde
bij de verkiezingen van 1980
vergaardë. -re
De sociaal-democratische
kandidaat Alan Garcia, de
leider van het gematigd
linkse Amerikaans Revolu
tionaire Volksbondgenoot
schap (APRA), wordt een be
langrijke kanshebber geacht.
Andere vooraanstaande kan
didaten zijn Luis Bedoya, een
conservatieve oud-burge
meester van Lima, en Alfon
so Barrantes, een marxist die
momenteel burgemeester
van Lima is.
De 72-jarige president ver
schijnt sindskort wekelijks
op de televisie om erkenning
te bereiken voor wat zijn re
gering naar zijn mening
heeft bewerkstelligd. De
kijkdichtheid van het pro
gramma was echter slechts
2,2 procent, wat neerkomt op
94.000 kijkers. Het aantal
stemgerechtigden in Peru is
acht miljoen en het populair
ste tv-programma, een komi
sche serie, trekt naar schat
ting 1,1 miljoen kijkers.
Belaunde noemt een van
de belangrijkste successen
van zijn regering het feit dat
hij aan het slot van een ter
mijn van vijf jaar vreedzaam
terugtreedt. De machtsover
dracht op 28 juli wordt de
eerste keer in 40 jaar dat er
sprake is van een constitutio
nele wisseling van de wacht
in Peru. Hij wijst er tevens
op dat hij, als het zover is, de
enige persoon in Peru is die
niet verkiesbaar is voor het
presidentschap. De grondwet
verbiedt de president om
zichzelf op te volgen.
Het grootste deel van de 19
miljoen Peruanen neemt dit
echter allemaal voor kennis
geving aan en kijkt vervol
gens naar de inkomsten en de
kosten van het levensonder
houd. In de regeerperiode
van Belaunde is de economie
gezonken tot het laagste peil
van de eeuw.
In zijn verkiezingscam
pagne beloofde hij een mil
joen nieuwe banen, maar de
werkloosheid en de verbor
gen werkloosheid bedragen
thans samen bijna 60 procent.
Ruim 300.000 van de vijf mil
joen inwoners van Lima
tracht met straathandel, zo
als de verkoop van groente,
sleutelhangers en manufac
turen, het hoofd boven water
te houden! - r'
Eenderde van de hoofdstad
bestaat uit sloppenwijken
zonder electriciteit, drinkwa
ter of riolering. Naar schat
ting 50 procent van de econo
mie speelt zich af in het
zwarte circuit. Door een ware
doolhof van wettelijke bepa
lingen duurt het vaak jaren
alvorens iemand een bedrijf
kan opzetten. De buitenland
se schuld van Peru is onder
Belaunde met 40 procent ge
stegen tot 13,5 miljard dollar.
Dit probleem doet zich echter
ook voor in andere Latijna-
merikaanse landen en het is
ernstiger in Brazilië, Argen
tinië en Mexico.
Sinds Belaunde de macht
overnam, daalde de koers
van de nationale munteen
heid van 292 sol tot 8.000 sol
ten opzichte van de dollar. De
inflatie bereikte een gemid
delde van 87 procent per jaar
en bedraagt thans 230 pro
cent. Ook het presidentiële
beleid inzake de guerrilla
oorlog roept' de nodige vra
gen op en heeft Belaunde's
populariteit sterk doen dalen.
De president voert aan dat
beschuldigingen van schen
dingen van de mensenrech
ten door de strijdkrachten en
de politie deel uitmaken van
een internationale samen
zwering, die tot doel heeft de
burgerregering ten val te
brengen. De beschuldigingen
zijn echter afkomstig van ge
zaghebbende bronnen, zoals
het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken, Am
nesty International, de Com
missie van Juristen van het
Andesgebied, het Comité
voor Sociale Actie van de Pe
ruaanse rooms-katholieke
kerk en van Javier Diez Ran-
seco, de vice-voorzitter van
de mensenrechtencommissie
van het Peruaanse congres.
De strijdkrachten en de
politie strijden tegen de ma-
oistische guerrillabeweging
Sendero Luminoso (Lichtend
Pad). Belaunde gaf enkele ja
ren geleden, halverwege zijn
termijn, het leger en de para
militaire politie opdracht om
de guerrillastrijders in hun
eigen gebied, het zuidelijke
deel van midden-Peru, aan te
vallen. Sindsdien is het do
dencijfer zeker 20 maal zo
groot geworden en gestegen
tot ruim 4.000. Het aantal
vermiste personen, voor het
grootste deel boeren die wer
den gearresteerd als ver
meende guerrillastrijders,
bedraagt volgens gegevens
van het openbaar ministerie
ruim 1.200.
In massagraven zijn lijken
van ruim 100 personen ge
vonden. De slachtoffers zijn
in veel gevallen gemarteld en
hebben de handen achter de
rug gebonden. Volgens de re
gering gaat het om guerrilla
strijders die door hun kame
raden zijn begraven.
De regering-Belaunde
werd verder beschuldigd van
corruptie en worstelde met
verschillende schandalen. Zo
moest Belaunde het hoofd
van de paramilitaire burger
wacht vervangen, nadat de
laatste was beschuldigd van
financiëel wanbeleid. Het
hoofd van de dienst volks
verzekeringen moest aftre
den nadat een accountant
fraude had geconstateerd.
(AP)
Door Hans Rooseboom
REAGAN HEEFT 'zijn'
MX door de hele Ameri
kaanse volksvertegen
woordiging gesleept. Op
een fraaie manier is dat
niet gegaan.
Weliswaar schilderde de
president de noodzaak van de
produktie van de 'vredebe-
waarder' af in nobele termen
van wereldvrede en nationa
le veiligheid, maar in werke
lijkheid zijn alle partijen in
dit gevecht alleen maar ge
zwicht voor enorme druk,
Reagan zelf incluis.
Af en toe wordt er iets dui
delijk van de werkelijke
gang van zaken in het poli
tieke krachtenveld in de Ver
enigde Staten.
Aarzelende senatoren i en
afgevaardigden werden op
aangepaste wijze onder druk
gezet. Senatoren kregen offi
ciéél het 'Geneefse argument'
om de oren geslagen: de posi
tie van de VS bij de wapen
onderhandelingen wordt
verzwakt bij niet-produktie
van de MX. Maar naast dit
'nationale' argument ge
bruikte Reagan nog een heel
ander drukmiddel waarmee
hij de parlementariërs stuk
voor stuk persoonlijk bena
derde om ze 'om' te krijgen:
hij dreigde eenvoudigweg
zijn steun in te trekken bij de
komende senaatsverkiezin
gen, een steun die gebruike
lijk is en voor de kandidaat
onmisbaar. De president zou
weigeren in de staat van de
betrokken senator campagne
te voeren om zo geld en stem
men voor hem te verzamelen.
Voor dit rechtstreekse per
soonlijke dreigement zouden
heel wat senatoren zijn ge
zwicht.
Ook de leden van het Huis
van Afgevaardigden kregen
de officiële argumentatie op
hun bord ('sterk en een
drachtig tegen de Sovjets'),
maar om hén persoonlijk te
bewerken gooide het Witte
Huis het weer over een ande
re boeg: de werkgelegenheid.
De MX brengt namelijk zo
veel werk met zich mee, voor
een groot aantal jaren, dat
aarzelende afgevaardigden
afkomstig van districten met
een hoge werkloosheid, dit
werkgelegenheidsproj eet
nauwelijks konden afwijzen.
Verscheidenene afgevaar
digden, die eigenlijk tegen de
MX waren, zijn toch door de
bocht gegaan. Zij konden hun
werkloze achterban niet te
gen zich innemen, met het
oog op hun eigen herverkie
zing.
De produktie van de MX is
inderdaad een geweldige in
jectie voor de werkgelegen
heid. Tientallen grote en in
vloedrijke bedrijven ver
spreid over het hele land zijn
erbij betrokken. En vanwege
die invloed, die greep van het
kapitaal op de Amerikaanse
politiek, is er uiteindelijk ook
sprake van druk op de presi
dent zelf.
Het bedrijfsleven in de
Verenigde Staten is opper
machtig. Aangezien in de VS
alle openbare ambten, van
ondersheriff tot president,
via verkiezingen bereikt
moeten worden, zijn kandi
daten voor al die posten bijna
geheel afhankelijk van fi
nanciële steun van het be
drijfsleven. Vooral het
'groot-kapitaal' kan het zich
veroorloven kandidaten ruim
van geldelijke middelen te
voorzien tijdens zijn de cam
pagne.
Een kandidaat, eenmaal
gekozen, heeft dan natuurlijk
wel rekening te houden met
de wensen van zijn geld
schieter. In de televisie-serie
'Dallas' bijvoorbeeld kun je
zien hoe de steenrijke olie
magnaat J.R. Ewing een
'eigen' afgevaardigde (stro
man) in Washington heeft
zitten, die geheel naar zijn
pijpen danst.
Hoe hoger de begeerde
post, hoe duurder de cam
pagne, en hoe aantrekkelij
ker het voor grote bedrijven
wordt om via 'sponsoring' de
zaken op hoog politiek ni
veau naar hun hand te kun
nen zetten.
Bij de productie van de
MX nu zijn zéér grote bedrij
ven betrokken, die hun effec
tieve druk uitoefenen op 's
lands regering, inclusief de
president. Vandaar Reagans
onvermoeibare (en nu ge
slaagde) pogingen om dit
project te laten slagen.
Om een indruk te krijgen
van het 'militair-industriële
complex' achter de MX volgt
hier een nadere beschrijving
van de aard, de onderdelen
en de producenten van het
'tienkoppige monster'.
Een intercontinentale ra
ket van het type MX is niet
een enkelvoudig wapen. Het
bestaat uit een uiterst geva
rieerde hoeveelheid onderde
len,
De MX is een viertraps ra
ket, die de neus met zijn tien
koppige lading in de ruimte
moet brengen. Eenmaal in de
ruimte wordt de neus afge
schoten terug de dampkring
in. Daarna zoeken de tien
koppen (zogenaamde
MIRV's: Multiple Targitable
Reentry Vehicles) ieder 'op
eigen houtje' hun van te vo
ren geprogrammeerde doel:
vijandelijke raketlancerings
bases, havens, fabrieken,
electriciteitscentrales, vlieg
velden en wat dies meer zij.
De eerste trap van de MX
gaat worden gebouwd door
Thiokol in Utah, de tweede
door Aerojet Strategie Pro-
pulsion Co. in Californië, de
derde door Hercules Inc. in
Utah en Florida, en de vierde
Rockwell Rocketdyne Divi
sion in Californië.
Het geleidings- en contro
lesysteem in de vierde trap
wordt geleverd in een 'joint
venture' door Rockwell
Autonetics (californië),
Northrop (Californië) en Ho
neywell (Florida).
Assemblage en proefne
mingen komen voor rekening
van Martin Marietta (Colo
rado). GTE Sylvana Inc.
(Massachussetts) zorgt voor
de verbindingen tussen het
opperbevel en de silo's en de
silo's onderling. Het lanceer-
en afvuurmechanisme wordt
vervaardigd door Westing-
house (Californië) en tenslot
te gaat Boeing (Washington)
zich bezig houden met het
aanpassen van de (nu verou
derde) betonnen silo's aan de
eisen van de MX.
Dit is natuurlijk nog maar
een greep uit de veelheid van
zakelijke activiteiten die de
produktie van de MX met
zich meebrengt (het gaat uit
eindelijk om tientallen mil
jarden dollars). Maar duide
lijk is dat de macht van de
'big business' in de Verenigde
Staten zo groot is dat produc
tie en installatie van «n
nieuw wapensysteem door
móeten gaan, ook al is er
eigenlijk geen militair-stra
tegische noodzaak. De pro
duktie is in feite al aange
vangen wanneer een bedrijf
met de produktie wil aan
vangen. De financiering
moet alleen nog even de
volksvertegenwoordiging
'door de strot worden ge
duwd'. Dat is dus nu met ge
bruikmaking van alle mid
delen gebeurd.
nEPj HAAG(ANP) - Het I
merlid Wessel-Tuinstra (D
ij van minister Korthals
I u» (justitie) weten of het wi
,s jat de Inllchtingendie
Buitenland (IDB) op gr
I «haal telefoon-, telex- en
jtUletverkeer laat afluistei
Hoor elektronische afdelin;
v,n de Marine Inlichting)
dienst.
"We
pre
Van onz
|dEN HAAG - Wer
I van de premies voor
de AWBZ en de kin
ning gaan nemen, d:
ver worden betaald.
Als dat gebeurt kan d
I bedrijfsleven is toegez
I loon- en inkomstenbela
Dat zei prof. drs. J. Weit
berg, directeur van de Ni
(Nederlands Christelijk We
geversverbond) gisteren
I dens een persconferentie
zijn organisatie.
Het NCW wil op die mar
de lastenverlichting aan
I bedrijfsleven anders invul
dan tot nu toe gebruikel
Weitenberg zei dat de last
I verlichting die het kabinet
j loofd heeft nog onvoldoei
uit de verf komt. Het kabi
had ƒ3 miljard toegezc
maar heeft daarvan slee
ruim ƒ2 miljard gerealisee
I Hij vreest dat er volgend j
opnieuw minder wordt ged;
aan het terugschroeven var
lasten dan het kabinet wild
De christelijke werkgev
willen voorlopig ook geen a,
tasting van de WIR (Wet
vesteringsregeling) - een s'
sidie op investeringen. V
Buisbevruchtingen
OM een ongecontroleerde i
breiding van het aantal klir
ken voor reageerbuisbevru
ting (IVF) tegen te gaan, h<
het College voor Ziekenhi
voorzieningen staatssecret;
Van der Reijden (WVC) gis
ren geadviseerd, deze beh
deling te regelen via een s
sel van vergunningen op b<
van de Wet Ziekenhuisvo
zieningen.
j VAN DE dag af, dat hij gekc
I van Rusland is er druk gespt
In staat en bereid zou zijn de
Sovjet-kader. Die vraag kan
i Gorbatsjov (54) is bezig m
waarbij onbekwame en corn
tijbonzen bij bosjes tegelijk
kant worden geveegd om g
jongere generatie van bestut
Die grote schoonmaak is
spraak maken op de status
d|e positie voornamelijk op
van het land. Op allerlei andi
zeventig jaar na de Grote Re
I °P de westerse industrie-lar
zaakt door het syteem van
l van een verkalkt kader, dat
de privileges te verliezen, die
Na Breznjev is Andropov
9e aanzet tot een zuivering,
stand gewekt hebben want
overgedragen aan iemand
0L|wd aan een typische ver
ringsstroming, de oude Tsje
wacht dat diens opvolger, G<
verjonging wilde aansturen'
I wefk zou gaan.
gorbatsjov moet vaster in
p het einde van deze mas
assische communistische
niet naar om zo'n verg
"9, zonder voldoende rug;
,„.rln6n betekenen, dat inmic
oet inzicht zijn gekomen,
n>, eveneens aansturen op e
overdracht is in Rusland, zov
y-.oohimunisten, meestal g
het ditmaal anders gaan
^or,ba,s)°v is er duidelijk H
vreok te maken. Wat hiei
coëxistentie van
Wat er ook ,en nad
nen? kan worden, zij heef
nrhl!a ,.en weet dus uit bitt
onn te Qtote risico's ir
dPnnL en vermeden. Zullei
heid kunnen opbrengen
