Lekker Dien
fokken dikbil
is onnodig
en ethisch
onverantwoord
Extr
inV
naai
Bacterieën in de tegenaanval
ALLES
'VEEARTS GEDRAAGT ZICH ALS
MONTEUR VAN BIOINDUSTRIE'
WAAR KOMT
VANDAAN?
MAANDAG 1 APRIL 1985
Film voor
iedereen
MEDISCHE
RUBRIEK
JDjJIajjf. IWM
EXTRA OP MAANDAG1
T48
Door Willem Reijn
HET KWEKEN van dikbillen is een lucra
tieve hobby. De dikke billen van dit door af
wijkingen misvormde rund zorgen voor
smakelijke dikke biefstukken, die fiks geld
opbrengen.
De Stichting Lekker Dier toont in haar rapport
'Dikbil en dierenarts - Over manipulaties in de
rundveefokkerij' de andere kant van de medaille.
„Dikbillen worden gekweekt op hun erfelijke af
wijkingen", legt beleidsmedewerker Wiin de Kok
uit. „Het dier is veel te zwaar: een normaal kalf
weegt veertig kilo, een dikbilkalf tachtig".
ziekten. Vooral infecties aan
de luchtwegen komen veel
voor. De organen zijn te licht
in verhouding tot de rest
van het lichaam. Wim de
Kok noemt enige vergelij
kende cijfers. Als de gewone
koe op 100 wordt gesteld,
dan heeft de dikbil 120 pro
cent spieren, 85 procent bot
ten, 50 procent vet en 85 pro
cent organen. In dat dierlijk
fabriekje zijn de verhoudin
gen dus zoek.
Daardoor wordt de nier-
funtie verstoord, verloopt de
spijsvertering trager, blij
ven de botten klein en zwak
omdat de spieren teveel mi
neralen vragen en hebben
jonge dieren vaak korte
pootjes door te korte pezen.
Kalveren hebben last van
een te grote tong, waardoor
vijftig procent van de pasge
boren dieren niet gewoon bij
moeder kunnen zogen, maar
met de fles moeten worden
gevoed. Oudere dieren kun
nen niet normaal lopen, door
de zwakke botten.
Al vanaf zijn geboorte
leidt de dikbil een treurig le
ven. Omdat de boreling on
natuurlijk groot is en het
bekken van de moeder daar
door niet of slechts uiterst
moeizaam kan passeren,
hanteert de veearts routine
matig het mes om het kalf
met de keizersnee ter wereld
te brengen. Volgens de on
derzoekers is het voor een
moeder moeilijk om meer
dan twee keer een dikbil ter
wereld te brengen.
„We hebben een veearts
gesproken die problemen
kreeg, toen hij een kalf wil
de halen. Aan de kant waar
hij wilde snijden, was al en
kele keren de keizersnee
verricht, zodat hij er door de
vergroeiingen en verklevin-
gen niet door kon komen.
Toen heeft hij het dier maar
aan de andere kant openge
maakt", zegt Wim de Kok.
Ziekten
De dikbil blijkt vervol
gens zeer bevattelijk voor
Dikbillen op de Paasveetentoonstelling in Den
Bosch: op afwijkingen gefokte runderen.
- FOTO MARCEL BEKKEN.
Verder blijkt dat in de
grensstreken, vooral in
Zeeuwsch-Vlaanderen, veel
boeren illegaal hormonen
inspuiten, zo zegt de stich
ting. Zelfs hormooninjecties
voor katten zouden daarbij
worden gebruikt. Kortom, zo
vindt Lekker Dier, aan het
welzijn van de dikbil ont
breekt wel iets.
Geboorte
Lekker Dier legt de na
druk op de geboorte van de
kalveren. Het gegeven dat
elk kalf met een keizersnee
moet worden gehaald, vindt
de stichting tekenend voor
tegennatuurlijke teelt. Bo
vendien wordt hier de rol
van de dierenarts het duide
lijkst.
Taco van de Heiligerberg,
fulltime beleidsmedewerker
van Lekker Dier: „De code
voor veeartsen zegt dat hij
zich moet inzetten voor de
gezondheid en welzijn van
het dier en dat hij de eer van
de stand van de diergenees
kunde hoog moet houden.
Ethische verantwoordelijk
heden kunnen in bepaalde
gevallen prevaleren boven
vaktechnische, heet het.
Volgens mij moet hij zich
dus tegen deze diererïkwel-
ling keren en de boeren op
de misstanden op zijn be
drijf wijzen".
De veearts doet dat niet,
constateert Van de Heiliger
berg. „Ze moeten ook hun
brood verdienen", zegt Van
der Heiligerberg sarcastisch.
Dat vindt hij een al te plat-
voerse verklaring. „Daarom
moet de veearts maar eens
van zijn voetstuk worden
gestoten".
In het rapport heeft Lek
ker Dier een lijst gepubli
ceerd van veeartsen die zich
bezighouden met deze, zoals
Van de Heiligersberg ze
noemt, 'monteurs'. Daaruit
blijkt dat een aantal artsen
zelf ook dikbillen fokt: fi
nancieel interessant omdat
zij geen kosten voor de ope
ratieve geboorte hoeven te
maken. Behalve veeartsen
zijn er ook beunhazen werk
zaam in de keizersneesector.
Veeverloskundigen bijvoor
beeld. Maar erger nog:
„Boeren die al zo vaak een
keizersnee hebben gezien,
dat ze menen dat het nu zelf
wel kunnen", zegt Wim Kok.
Van de Heiligerberg wil
de problematiek van de dik
bil breder stellen: het gaat
om de ethische grenzen, die
in het geval van de dikbil
duidelijk worden overschre
den, zo vindt hij. „Het is een
vraag die de veearts snel uit
de weg gaat. Een dierge
neeskundige die kritisch is,
specialiseert zich al snel op
de kleine huisdieren. Kriti
sche veeartsen zijn er vrij
wel niet".
Veearts A.P. Wouters uit
Chaam, die in de Lekker
Dierlijst met tien keizersne-
des per jaar ver onderaan
staat, zegt ethisch geen en
kel probleem te hebben met
dikbilfokkerij, hoewel hij
erkent dat er gefokt wordt
op genetische afwijkingen.
„De dieren hebben absoluut
geen last van de keizersnee",
zegt hij. „De moeder staat
gewoon te eten tijdens de in
greep". Hij bestrijdt dat de
dieren geen gewoon bestaan
kunnen leiden. „Er zijn wel
meer rassen die zwaarder
gebouwd zijn. Ze worden in
de stal op stro gehouden,
krijgen speciaal voer". Of
wel: de dikbil heeft het zo
slecht nog niet, vindt hij.
Brabanthallen-directeur
M. Engelen, organisator van
de Paasveetentoonstelling in
De Bosch, vindt dat het Lek
ker Dier-rapport een be
langrijk signaal is. „Ik on
derschrijf dat we er regel
matig bij stil moeten staan,
waar we mee bezig zijn. Het
mag best een discussiepunt
zijn of je gebruik moet ma
ken van de nieuwe technie
ken, zoals de keizersnee, om
dikbillen te fokken".
DE MAN die op al
lerlei fronten een in
spirerende en stu
wende rol gespeeld had in het
maatschappelijk leven was ge
storven. In het bedrijf waar hij
een hoge, drukke functie had;
in kerkelijke en sociale instel
lingen waarvoor hij actief was;
ook in vrijetijds-kringen als bil
jartclub of toneelvereniging
waarvan hij lid was of de cen
ten beheerde, overal werd hij
met veel lof en spijt herdacht.
Ook wij waren via een of ander
charitatief kanaaltje tegen deze
bijzondere mens opgevaren.
Toen een krantebericht zijn
dood meldde schreven wij een
hartelijke brief aan zijn vrouw,
die we wel nooit hadden ont
moet, maar die in het verlengde
van haar Jan toch een goede
bekende mocht heten.
Toen zij de brief las, was het
of wij heel goeie vrienden van
haar waren, schreef zij als ant
woord. Dat gevoel had haar
verbaasd. Jan, die kon goed
met mensen omgaan, die leefde
met hart en ziel een openbaar
leven, zij hield zich dan met het
huishouden bezig, bleef op de
achtergrond. Een bewuste keu
ze van die vrouw, dacht ik,
maar het beeld van een wel
overwogen afspraak tussen
twee mensen over de verhou
dingen binnen huweüjk en ge
zin werd ondergraven door het
vervolg van de brief. „Toch ver
langde ook ik naar die levens
vrijheid, het is echter niet ieder
een gegeven". Zij haalde nog
even aan, wat Jan in zijn helaas
te korte leven allemaal verwe-
zenlijkt en aangezwengeld had
en gooide toen de deur naar
hun huiskamer wijd open. „Jan
hield ontzettend veel van mu
ziek, hij besteedde elk vrij mo
ment aan pianospelen óf platen
draaien. Gelukkige mensen, die
zo'n kans krijgen en vooral zo'n
kans nemen. Ik lees graag,
maar daar kwam niet zo veel
van".
Complete films spelen zich na
het lezen van die brief in mijn
gedachten af. Het centrale the
ma is altijd een 'vrouw, moe van
huishouden, afwassen, kinde
ren overhoren en naar bed
brengen. Zo'n vrouw lekker
languit op de bank, „Hè-hè,
eindelijk", koffie binnen hand
bereik, Tessa de Loos's Meisjes
van de suikerwerkfabriek onder
ogen. In mijn filmscript staat
dan: sleutel in slot - Jan met
vrienden - jas uit en pilsje -
nieuwste plaat - gezellig. De
vrouw keert terug uit haar
boek, zet de benen in dames
houding op de grond, rolt een
gastvrije glimlach voor haar ge
zicht en vraagt: „Zal ik kaas
snijden?" Wanneer mijn vrou
welijke hoofdrol in de keuken
staat bij haar aanrecht, laat ik
in een indringende scène het
grote alles omverwerpende be
sef over haar komen. In over el-
POTfC
VANEIJSDEN
kaar heen gemonteerde beeldt
ziet zij zichzelf één worden mei
de arm van de platenspeler,
automatisch reageert op een
druk op de knop. Dat zal ec5
gruwelijk moment zijn, waann
het verband der dingen abso
luut zoek is en zelfs het koffie,
zetapparaat en het gasfornuis
zich vijandig tegen haar keren
Totdat alles z'n plaats weer
krijgt rond een bevrijde, zelfbe.
wuste vrouw
Soms verleidt mijn fantasie me
dit gegeven uit te werken tol
een lange dubbel-tarieffilm.
Dan zie ik na de omwenteling
Jan en mijn actrice afspraken
maken: zaterdagavond ge
spelletjes en verder ieder drie
avonden naar eigen behoefte
eventueel met elkaar. Ik laat
mijn vrouw met haar Engelse
cursus een schoolreisje maken
naar Londen, op Schiphol uit
gewuifd door Jan en de kinde
ren. En ik geef beelden van hei
echtelijk bed op zaterdagoch
tend, met Jan die nog even lek
ker tegen haar aanschurkt en
dan monter vraagt: hoe zullen
we op onze twee vrije dagen de
taken verdelen? Zo fantaseer ik
erop los.
Maar de kracht van een be
toog ügt in de beperking, ik
weet dat. Eén korte alleszeg
gende scène, dat is genoeg.
Daarom wordt de hergeboorte
in de keuken onmiddellijk
volgd door het vredige beeld
van het gezin aan tafel: vader,
moeder en kinderen op z'n zon
dags, lichtgrijs tafellinnen,
zachtrose serviesgoed, soepter-
rien met vol-rode tomatensoep
Weer een verschrikkelijke flits:
soeppot in diggelen op de
grond en een rode golf uitlo
pend op wit katoenen lusjesta
pijt. Mijn vrouw vliegt niet
overeind, wringt zich niet wan
hopig de handen: „Oh, m'n
mooie tapijt, Oh, m'n nieuwe
servies", gilt niet hysterisch te
gen Jan dat ie moet rennen. In
mijn succesfilm zit de vrouw
rustig op haar stoel, want hel
stukje „iemand moet het toch
doen", heeft zij weten los le
koppelen van haar vrouw-zijn,
zodat het vrouw-zijn haar niet
langer in de weg zit om zichzell
te zijn.
^Tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
EEN genie is iemand die ziet
wat iedereen ziet en denkt
wat niemand ooit gedacht
heeft. Voorbeeld Ian Flem-
ming. Op een dag in 1929
haalde hij voedingsbodems,
die hij besmet had met bac
terieën uit de broedstoof. Hij
verwachtte op de voedings
bodems een prachtige bacte
rie kolonie aan te treffen,
maar nee. Een schimmel had
kans gezien om de zaak te
besmetten en had de bacte
rie kolonie bijna van de voe
dingsbodem weggedrukt.
Flemming maakte wat aan
tekeningen en gooide de
voedingsbodems weg. On
derzoek mislukt.
Pas later ging hem een
lichtje op. Hij had gezien
wat menig onderzoeker ook
al gezien had, maar dacht
enzovoort. 'lets' in die
schimmel, redeneerde Flem
ming, moest de bacterieën
op een afstand hebben ge
houden. De schimmel heette
Penicillum glaucum en dat
'iets' noemde Flemming dus
penicilline. Pas in 1941 kon
men dat stofje uit de schim
mel isoleren.
Kort daarvoor, in 1937,
had men ook nog andere
stoffen ontdekt - de sulfa's -,
die ook al bacterieën konden
verdelgen. De sulfa's komen
uit een reageerbuis en wor
den chemotherapeutica ge
noemd. Omdat penicilline
afkomstig is van een leven
de schimmel werd het de
eerste van de antibiotica.
Samen zorgden ze voor een
ongehoorde sensatie. Einde
lijk had men middelen om
bacterieën regelrecht te be
strijden, want infectieziek
ten waren toendertijd
doodsoorzaak nummer een.
Bij voorbeeld. Longont
steking door de pneumokok
bacterie kennen we nu al
leen nog van horen zeggen.
Vroeger velde het struise
vrouwen en bomen van ke
rels. Patiënt, familie en dok
ter konden niet meer doen
dan negen dagen bidden,
want dan kwam de crisis die
je wel eens overleefde, maar
vaak niet. Tegenwoordig
komt de dokter, ziet, en
overwint het microbeest met
een flinke stoot antibiotica.
Wondermiddelen dus. Zo
wonderbaarlijk dat men er
in het verleden - zoals dok
ters dat noemen - ermee
heeft 'gesmeten'. Maar al
gauw bleken bacterieën zich
niet zo gemakkelijk af te la
ten slachten. Als een bacte
riesoort door chemothera-
peuticum of antibioticum
wordt aangevallen kan er
altijd wel een stamlid zijn
die er tegen bestand is. De
rest sneeft, maar hij over
leeft. Als die eigenschap er
felijk is dan zijn alle nako
melingen van die ene bacte
rie ook ongevoelig voor anti
biotica. Hoe harder je een
bacteriesoort aanpakt, hoe
sterker de overlevers wor
den.
Een berucht voorbeeld is
de stafylokokbacterie.
Steenpuisten kun je er van
krijgen, longontsteking,
voedselvergiftiging en wat
al niet. De stafylokok bleek
zo buitengewoon bestand te
gen penicilline dat sommige
stammen er volledig tegen
resistent zijn geworden. Die
resistente stammen kom je
juist tegen waar het meest
antibiotica wordt gebruikt,
met name in - o ironie - zie
kenhuizen. Als je echt een
gemene infectie wilt oplo
pen, dan ben je daar op het
juiste adres.
Gonokokken, de veroorza
ker van gonorrhoea ofwel
druiper, werd zo belaagd
door penicilline dat je nu
soorten hebt die er geheel
ongevoelig voor zijn. Vroe
ger roeide sulfamethoxazol
met gemak alle Coli bacte
riën in de darm uit, tegen
woordig is bij 40% van de be
volking de bacterie er vol
strekt ongevoelig voor.
Tegen die explosief toene
mende ongevoeligheid zijn
twee strategieën mogelijk.
De eerste ligt voor de hand:
Het opvoeren van de bewa
peningswedloop. De farma
ceutische industrie ontwik
kelt alsmaar nieuwe anti
biotica en chemotherapeuti
ca, die in het begin wonder
wel werken. Maar ja, al
gauw duikt het oude pro
bleem weer op: De tamme
bacterieën leggen het loodje,
zodat de sterken weer over
blijven. Het allernieuwste
snufje is het beta-lactamase,
waarvan men hoopt dat het
de bacterieën een slag voor
zal blijven. Erg gerust is
men er niet op.
Een hele andere aanpak is
het gebruik van antibiotica
juist zoveel mogelijk te be
perken. Een soort wapenbe
heersing dus. In het verle
den (en nog ook wel) was
men geneigd om bij elk te
ken van een infectieziekte
gelijk naar antibiotica te
grijpen. Daar begint men
aardig van af te stappen.
Volgens deskundigen is bij
voorbeeld alleen maar
koorts, een urineweginfectie
zonder klachten, of angina,
niet meer voldoende reden
voor zo'n kuur. Ook worden
antibiotica minder gebruikt
om bijvoorbeeld bij longpa
tiënten een infectie te voor
komen. Bij een urinewegin
fectie met klachten blijkt,
tot groot chagrijn van de
farmaceutische industrie,
een eenmalige dosis vaak
net zo goed te helpen als een
kuur van 7 dagen. Verder
beperkt men zo veel moge
lijk het gebruik van breed-
spectrum antibiotica. Dat
zijn antibiotica die als een
mitrailleur niet alleen de
boosdoener, maar ook ande
re bacteriesoorten neer-
maaien. Die kunnen dan ook
resistent worden. Men pro
beert dan ook zoveel moge
lijk een antibioticum te ge
bruiken dat alleen maar te
gen die ene bacterie werkt.
In het St. Radboudzieken-
huis in Nijmegen voert men
al enkele jaren een dergelijk
'antibiotica beleid'. Daar
door daalde in de jaren 1976-
1980 op de afdelingen chi
rurgie en urologie het ge
bruik met de helft. Tegelij
kertijd daalde ook het aan
tal wondinfecties na opera
tie. en dat niet alleen, het
scheelt ook nog in de duiten.
Men schat dat het gebruik
van antibiotica in Nederland
met 25 tot 50% kan worden
teruggedrongen. De jaarom
zet was in 1981 ongeveer 150
miljoen gulden. Daar kan
dus een aardige zakcent op
worden bespaard.
door Maurits
van Rooijen
DE HISTORISCHE reis van
de eerste aardbewoners naar
de maan was een enorme
sensatie. De ontdekking dat
de wereld veel groter was
dan Europa, was niet minder
sensationeel. Sinds het einde
van de vijftiende eeuw voe
ren Europese scheepjes de
grote zeeën over, op zoek
naar onbekende wereldde-
De ontdekkingsreizigers
brachten dieren en planten
mee uit de nieuwe wereld.
Deze 'souvenirs' waren zeer
gewild bij de hogere standen.
De interesse voor flora en
fauna nam sterk toe. Er wer
den zelfs speciale expedities
opgezet met plantenzoekers.
Het allerpopulairst waren de
palmen, die 'vorsten van het
plantenrijk' werden ge
noemd. Het mosplantje (sela-
ginella) is wellicht onze oud
ste kamerplant. De fuchsia,
genoemd naar de Duitse
plantkundige Fuchs, arri
veerde in 1697 uit Amerika.
In 1731 arriveerde vanuit
Afrika de sansevieria, ge
noemd naar de prins van
Sansevierio en beter bekend
onder de onvriendelijke bij
naam 'vrouwentongen'.
Het merendeel van de
planten was afkomstig uit
tropische streken. In de zo
mermaanden prijkten ze in
de tuin, maar zodra het kou
der werd, moesten ze binnen
worden geplaatst. Daartoe
lieten de trotse eigenaren
speciale zalen bouwen, de zo
genoemde orangerieën
(waarin oorspronklijk de
oranjeboompjes werden on
dergebracht) of wintertui
nen.
Het houden en kweken
van planten was een zeer
kostbare liefhebberij. Pas in
de negentiende eeuw kwa
men de planten ook de
woonkamers van de minder
rijke, maar toch altijd nog
heel deftige burgerij opfleu
ren. Meestal kregen ze een
plaatsje op speciale planten-
tafeltjes. Wat later werd ook
de vensterbank ontdekt. De
vensterbank was toen allang
geen echte zitbank meer,
maar nog slechts een smalle
richel, ideaal voor zonlieven-
de planten.
De populariteit van de ka
merplant is sindsdien enorm
toegenomen. Dit kwam
vooral omdat men in het.be
gin van deze eeuw de gezon
de invloed van planten op li
chaam en geest ontdekte.
In 1965 telde ons land reeds
50 miljoenen kamerplanten
Sindsdien is hun aantal nog
stug toegenomen. Het kli
maat in onze woningen is
namelijk 'plantxrriendelij-
ker' geworden. Overdag
branden er geen
roodgloeiende kachels meer
en 's nachts staan er geen
dikke ijsbloemen op de ra
men. In de meeste kamers
heerst een aangename tem
peratuur tussen de 14 en 21
graden. Bovendien zijn
planten tegenwoordig veel
goedkoper. Ze komen nog
maar zelden uit de 'nieuwe
wereld'. Integendeel: Neder
landse kwekerijen exporte
ren nuworldwide
(ADVERTENTIE)
Geld lenen doe je niet iedere dag. Als je 't doet, doe 't dan via postgiro.
Dat is wel zo voordelig. En je doet 't gewoon thuis. Via een folder, waarin ook het
aanvraagformulier zit
U vindt onze leenfolders op elk postkantoor. Maar u kunt ze ook
thuisgestuurd krijgen. Via de coupon hiernaast of (ma. t/m vrij. tot 21.00 uur) een
telefoontje met 06-0400. En mocht u daarna nóg meer informatie willen, u kunt
ons ook elke werkdag tot 21.00 uur bellen op 058 - 95 8001
Stuurt u mij de folders 'Persoonlijke Lening'
en 'Doorlopend Krediet'.
Naam:
Deze bon in een envelop zonder postzege'
versturen naar: Administratiekantoor postgiro/
rijkspostspaarbank, afdeling Consumptief krediet.
Postbus 22000.8900 KA LEEUWARDEN
Adres:
Postcode/ Plaats:
postgiro
rijkspostspaarbank
BOISE, IDAHO(UP
ver weg in het nooi
staat Idaho, staan n
ken in vuurlinie en r
ren op poppen. Wel
aan flarden maar ze
op het oog. Ze bescl
triotten en als discip
Het is het terrein van
Aryan Nations Church',
'arische kerk van de natie',
schutters zijn neo-nazi's, in
startblokken om het blar
ras te redden. Het terrein
afgezet met hoge heki
waarop borden zijn aan
bracht die melden: 'Alk
voor blanken'.
'Er is maar één ding dat
het ras', is het dogma van
minee Richard Butler, de
der van de groepering,
treem-rechts in de Verenig
Staten beschouwt Ron
kervleugel en viert ieder j
de geboortedag van Adolf H
Ier. De groeperingen - er z
er vele- hebben op onder
schikte punten verschil
mening over de vraag hoe
VS er uit moeten zien. M
over één ding zijn ze het ee
blanke 'ariërs' zijn het d
God uitverkoren volk. Zw
ten zijn 'inferieur', joden
het 'zaad van de dui\
Spaanstaligen zijn niet v.
kom en iedere religie beha
de hunne heeft het aan
verkeerde eind.
'Ongetwijfeld zal er gew
uitbreken', is de mening
Glen Walker, officier van j
titie in Kootenai, de provin
waarin het terrein van de
treemrechtse groep ligt.
mensen zullen gedood word
Dat gebeurt trouwens al'.
De zogeheten 'haatgroe
ringen' zijn geen onbeki
verschijnsel in de Verenig
Staten. De Ku Klux Klan
actief sinds de Burgeroor
en de Nazipartij, waaruit
extreemrechtse groepen
voortgekomen, functioneer
sinds de jaren dertig.
Schietpartijen
'The Order' is één van
groepen die zich heeft af
scheiden van de 'Aryans I
tions Church'. Men vond dar
teveel werd gepraat en te v.
nig werd gehandeld. De or:
nisatie wordt verdacht van
overvallen van geldwag
De autoriteiten stellen
Order' verantwoordelijk v
het doodschieten van A
Berg tijdens een uitzend
van een joods radiostatior
Denver.
De leider van de groep,
bert Mathews, overleed
zijn verwondingen na
schietpartij met de politk
december vorig jaar. 'The
ISTANBUL(DPA) -
vrouw Nebahat Koru
de wet, haar superieur
de Turkse bureaucrat
gen zich. Maar de d<
aan de universiteit vi
mir blijft bij haar wei)
haar hoofddoek in de
gezaal af te doen hoe«
in Turkije met zijn s
scheiding tussen kei
staat voorgeschreven ii
De Koran, die volger
lovige moslims vrouw<
biedt hun haar te bed<
is zediger dan het burg
wetboek, zo is de d<
chemie van mening,
verlaging van haar s
noch de dreiging met o
hebben haar van haar
tuiging doen afwijken,
de hoogste onderwij sa
teit in Turkije, steld
compromis voor: me'
Koru zou in plaats v
traditionele islami
hoofddoek een neutral
kleinere hoofdbedc
moeten dragen. Zond
volg. De wetenschaj
medewerkster is er na
van overtuigd een ma
bondgenoot te hebtx
internationale wede
ving van het islar
zelfbewustzijn. Ook ii
kije lijkt de opmars v
islam-fundamentalisn
meer te stuiten.
De invoering van h<
bisch als keuzevak
middelbaar en hoger
wijs, het verbod vt
schenken van alcol
sportkantines, het
