e
nzezaak
inemer.
EOOM
Alle radio en
te-programma's
van het weekend
op de achterpagina
Het privé-bos en de
plannen van de minister
Siem Segers, de OR van
Jamin en de dreigementen
Wat kan patiënt doen
aan medische fouten?
Hoogseizoen in het
belastingkantoor
ripin
IER
*0H
i
Een sleepboten-oorlog op
het Schelde-Rijnkanaal. Ze
beloeren elkaar in de haven
en luisteren elkaar af via de
radio. Thuis slapen de
sleepbootkapiteins met de
scanners op het nachtkastje.
Schip aan de grond! Aktie!
Schroeven ranselen het
water dik: de spetters van de
pagina. Eenmaal aan boord
van de gestrande schuit
knokken ze elkaar de
stuurhut uit. De
scheldpartijen zijn
hoogstandjes van creatief
nautisch taalgebruik. De
schipper kan alleen maar
extra hulpeloos toezien. De
rijkspolitie te water speelt
scheidsrechter. Even was er
een wapenstilstand, maar nu
hebben ze elkaar opnieuw de
oorlog verklaard. Een duel
met sleepboten en cassette
bandjes: De nieuwste
episode in de slag om het
Schelde-Rijnkanaal: „We
pakken ze wel".
Duivenkot
I Deuken
Bedreiging
zie verder pagina Gids-Week-
end2
nuriM «.u mnriiii ivv*/
ÏÏHS
Z
0
1
-i
2
O
O
m
o
m
D
c
O
a
m
3D
CD
O
c
v.
isiko tijdens de bouw of ver-
Samen Bouwen" en de folder
tanvraagt, staat u straks veel
B-aannemer verwachten?
t heeft u als opdrachtgever bij
brochure "Samen Bouwen"
middeling".
;en bij het gewestelijk NVOB- s
foonnummer 01180-15055,
inde antwoordcoupon,
sgesmurd.
Stuun u ons vrijblijvend het
NVOB-informatiematenaal
iaar: NVOB gewest Zeeland,
4330 VB Middelburg.)
Door Paul de Schipper
U staat langs de weg met een
j kapotte uitlaat. Kort na el-
kaar arriveren twee wegen-
i wachters. In hun haast om u
i te helpen knallen ze zowat te-
i gen uw bumper aan.
Ze stappen uit en.vliegen elkaar
in de haren. Ze willen allebei een
i centje verdienen aan die reparatie.
Goed dat er maar eén ANWB is. Op
i het water is dat niet zo. Wie strandt,
i lek raakt of anderszins pech krijgt is
j aangewezen op de hulp van particu-
liere ondernemingen: de sleep-en
bergingsbedrijven. Het is aan de
schipper om zijn hulpverlener te kie-
I zen en een bergingscontract te teke-
j nen. Vaak doet hij dat in overleg met
z'n verzekering. De berger die het
contract heeft mag gaan trekken,
i Soms huurt hij zijn directe concur-
j rent in als onderaannemer. De ver-
dienste, berekend op basis van de
j waarde van schip en lading, het risico
en inzet van materiaal deelt hij dan
later volgens een afgesproken ver-
deelsleutel.
Op het Schelde-Rijnkanaal ligt de
situatie iets anders. Daar vechten de
j bergers elkaar van het water af.
Een van de gevaarlijkste punten op
j deze drukke vaarweg Rotterdam-
j Antwerpen is de kruising van het
j Schelde-Rijnkanaal en het Thoolse
j Gat ter hoogte van Bergen op Zoom.
Sinds 1 januari 1985 gebeurden hier al
eenentwintig ongelukken en stran-
j dingen met binnenvaartschepen.
Een sleepbootkapitein die in Tho-
j len is gestationeerd over de situatie
ter plaatse: „Bij mist is het net een
duivenkot. Het barst van de echo's op
j de radar: boeien, schepen en zandzui-
j gers. Een schipper die dan Ooster-
i schelde opvaart naar de kruising
slaat gauw een boei te vroeg af en dan
zit ie. Je ziet het voor je ogen gebeu-
i ren".
Geen wonder dat de bergingsbe
drijven hier hun materiaal geconcen
treerd hebben. De haven vari Tholen
is hun uitvalsbasis, maar ze hebben
ook speciale meerboeien op de Oos-
terschelde, een soort startblokken die
nog dichter bij de vaarroute liggen.
Behalve sleepboten liggen er ook ber
gingsvaartuigen en snelle rubberbo
ten. In verband met de concurrentie
is er veel extra materiaal samenge
trokken. De schepen zijn volgestouwd
met radio-en radar-apparatuur. De
bemanningen hebben dikwijls het
ongeluk al in de gaten voor het is ge
beurd.
De concurrerende partijen zijn het
sleepbedrijf Willem Muller Terneu-
zen en het bergingsbedrijf Van den
Akker uit Vlissingen. Beide bedrijven
werken op het Schelde-Rijnkanaal
De slag om
het Schelde-Rijnkanaal
samen met twee kleinere firma's:
Muller met Van den Berg uit Sint
Annaland en Van den Akker met de
kleurrijke berger Leen Polderman uit
Hansweert. Hun strijd om 'de jobs' is
al enkele jaren aan de gang, mede tot
verdriet van de Rijkspolitie te Water
waar al een centimeters dik dossiers
ligt. Incidenten genoeg. Zoals die keer
toen twee sleepboten in hun enthou
siasme het in nood verkerende schip
te helpen vergaten af te remmen. Het
resultaat: Schipper nog steeds aan de
grond en twee extra deuken in z'n
schip.
De strijd escaleerde. Bij een van de
vele bergingen, vorig jaar, raakte een
rubberboot klem tussen een gestrand
schip en een sleper. Het vaartuig ein
digde als een slappe natte kruik. Eind
'84 slaagden Rijkswaterstaat, de
Rijkspolitie te Water en de officier
van justitie in Middelburg er in om de
kampen rond de tafel te krijgen. Er
kwam een gentlemans agreement.
Een herenakkoord met als basis eer
biediging van het aloude berger
sprincipe 'wie het eerst komt, het
eerst maalt'.
Het wankele bestand duurde tot 11
maart.
Zondag 10 maart strandt het Ne
derlandse binnenvaartschip Hendri-
ka, juist waar het Schelde-Rijnka
naal overgaat in de Oosterschelde. De
sleepboot Coby M. van Muller schiet
als eerste te hulp. De Coby M, is een
bootje van een kleine 200 pk, nietig
vergeleken met de robuuste trekkers
die hier doorgaans aktief zijn, maar
die op dat moment net even elders
werken. De schipper van de Hendrika
tekent een bergingscontract en de Co
by M. probeert ruim een uur lang het
schip vlot te krijgen. Dat lukt niet.
Dan arriveert de Tijgerhaai van Pol
derman. Op de Hendrika wordt op
nieuw gepraat. De Tijgerhaai heeft
meer pk's en dat brengt de gestrande
schipper ertoe een tweede contract te
tekenen. Daarmee zit de kat in de
gordijnen.
Een dag later stuurt Muller een
woedende telex naar Rijkswaterstaat
en Van den Akker: „De schipper van
de Hendrika is overreed, dan wel ge
prest om alsnog voor Polderman te
tekenen, zich hierbij niet realiserend
op dubbele kosten te worden gejaagd.
De sleepboten Van Woelderen, Bree-
zand en Walrus, allen van Van den
Akker, zijn langszij gekomen en heb
ben vastgemaakt. Wij hebben ons in
omgekeerde gevallen steeds terugge
trokken. Het blijkt steeds, zoals nu,
dat onze concurrenten, un-gentle-
manlike, deze overeenkomst met voe
ten treden. Het 'eenrichtingsverkeer'
heeft lang genoeg geduurd en we me
nen daarom, hoe zeer het ons ook
spijt, ons in de toekomst harder op te
moeten stellen".
Het antwoord van Van den Akker:
„Hetgeen de firma Muller ons verwijt
kunnen wij precies aan hen verwij
ten. Desnoods kunnen we dit bewij
zen met cassette-bandjes. Die hebben
we opgestuurd naar Muller, maar we
hebben er nooit commentaar op ge
had. Mede met de bedreiging dat
Muller zich in de toekomst harder op
zal stellen zullen wjj onze mensen op
dracht geven al het mogelijke te doen
om iedere confrontatie te te vermij
den".
Een dubbelcontract geeft ook bij de
verzekering proberen problemen. Een
Antwerpse expert, die omwille van
z'n contacten liever anoniem blijft,
licht dat toe: „We kennen de situatie
daar. Bij die Hendrika is de casco-ex
pert onder politie-begeleiding aan
wal gebracht. Wat er aan boord pre
cies gebeurd is weet ik niet". Hij ver
telt hoe Franse schippers soms een
Nederlands contract onder de neus
geduwd krijgen: „Ze kennen de taal
niet, begrijpen de bergers niet. Die
zeggen: Teken maar, 't is maar een
vodje. Zo'n schipper is toch al in pa
niek vanwege z'n schip, dus die doet
dat. Weet u, het is zo erg dat de schip-
Vloed-en ebwacht, 24 uur per
dag kijken en luisteren
- FOTO'S DE STEM BEN STEFFEN
pers bang worden. Ze noemen die
bergers 'de haaien'. De piratentijden
van vroeger herleven daar meneer".
„Pas op. We zijn geen nette jon
gens. Als we wat kunnen verdienen
zullen we het niet laten, maar je moet
wel eerlijk zaken blijven doen. In de
zaak van de Hendrika is een smerig
spel gespeeld. Ze hebben die schipper
gedreigd dat z'n schip aan' de ketting
zou gaan bij de Kreekraksluizen als
ie hun contract niet tekende. Wij had
den daar anderhalf uur liggen trek
ken. Ik verdom het om dan nog eens
een keer door Van den Akker voor
het blok gezet te worden. Laten we in
godsnaam eikaars contracten accep
teren". Joop Roeland, de directeur
van Willem Muller is aan de ene kant
koel en zakelijk, aan de andere kant
boos. Roeland is onmiddelijk bereid
de cassette-bandjes met de radio-ge-
sprekken van die zondagmiddag te
laten horen.
Overigens, niet Van den Akker,
maar Muller liet de Hendrika in Ant
werpen aan de ketting leggen. Het
schip kwam weer vrij nadat er een
garantie voor het bergingsloon was
gestort.
Bij directeur Wout Mange van Van
den Akker liggen de bandjes op het
bureau. Hij ziet de affaire Hendrika
als een revanche. Mange: „Eind fe
bruari liep er een zeeschip op het
strand bij Vlissingen. De kapitein
wilde maar één boot, de Boxer van de
Unie van Redding-en Sleepdien-
sten(URS). Daar werken wij ook mee
samen, maar toen kwam Muiier met
een bod om de klus te doen. Scandina
vian Underwriters, de verzekering
zei: „Dat bod is zo gunstig. Dat kun
nen we niet afslaan. Dat terwijl het
Lloyds Open Form was, een berging
op no cure, no pay-basis, niks aange
nomen werk. Bij Lloyd's Open Form
maken ze in Londen wel uit wat je
krijgt. Zo werkt dat nou eenmaal,
maar Muller houdt zich daar niet
aan. Ik heb toen gezegd: De volgende
is voor ons. Ik begrijp best dat ze me
dan een teringvent vinden. Bij de
Contract Voyager, dat containerschip
op het strand van Breskens, probeer
den ze er ook weer tussen te komen.
Dat schip zat onder de wrakkenwet.
Wij mochten het weghalen van Rijks
waterstaat, maar Muller probeerde er
toch weer tussen te komen. Wat nu
bij de Hendrika is gebeurd, was ge
woon een koekje van eigen deeg".
„Oosterschelde, Westerschelde. Dat
heeft er geen fluit mee te maken en
van onder de prijs werken is geen
sprake. Dat jnet die Troll Maple bij
Vlissingen.hmm, er is gezegd dat
we dat voor 7000 gulden gedaan zou
den hebben. Doe je zoiets, dan ben je
met slechte zaken bezig. Het is niet
waar", aldus Roeland. Hij vervolgt:
„We liggen al sinds '69 op station op
de Oosterschelde en bij Tholen. We
hebben daar steeds boten gehad. Dat
heeft veel geld gekost, daarom clai
men we als Muller historische rech
ten". Dat Rijkswaterstaat de specta
culaire berging van de Contract
Voyager aan de combinatie Van den
Akker-URS gunde noemt Roeland:
„Een beklonken zaak": „Wij hebben
ook een aanbod gedaan, maar er is
niet eens gereageerd".
Sieb Lanting, de chef berging van
Muller onderstreept dat hij zijn
sleepbootkapiteins op het hart drukt
zich kalm te houden als er een schip
aan de grond raakt op de Schelde-
Rijnverbinding: „Je moet wel, maar
bij de andere partij is het van: Vaar
ze maar voor hun donder".
Mange kreeg een paar weken gele
den bezoek van de Rijkspolitie te Wa
ter: „Ze kwamen hier en zeiden: Me
neer Mange we gaan proces-verbaal
opmaken wegens bedreiging van Van
den Berg. Ik zeg: Bedreiging, ik Van
den Berg bedreigd! Ja, u heeft via de
radio geroepen: We pakken ze nog
wel. Ik zeg: Luister nou eens even: Ik
heb tegen m'n kapitein daar gezegd:
Joh, je hebt een job gemist, maar
maak je niet druk. We pakken ze nog
wel. Dat was alleen om die man te be
daren. Als je iemand pakt doe je dat
alleen zakelijk. We zijn toch geen
krijgertje aan het spelen". Ook Man-
ge zegt z'n mensen opdracht te heb
ben gegeven elke confrontatie te mij
den. Niettemin concludeert Mange
nuchter: „Het blijft donderen".
Mange is een oude rot in het vak.
Zelf lag hij ooit met de Vlissingse sle
per Dijkhuizen te rollenbollen op de
steiger na een korte zakelijke discus
sie! Leen Polderman, nu een collega,
verkocht hem eens een partij bijlen,
waarmee Mange later Poldermans'
z'n eigen sleeptrossen doorkapte. Pol
derman zelf bracht in het begin van
de jaren '70 veertien dagen in het
Terneuzens ziekenhuis door met een
hersenschudding: het gevolg van een
kloppartij op de Westerschelde. Ber
gen is nog steeds een vak met roman
tiek.
