ctie-
lerea
BERT DE VRIES IN SCHOONDIJKE
Problemen in het bedrijf?
Bel een crisis-manager
Rompslomp en
ergernis aan
de Benelux-
grenzen
Hoe erg is
het met
de sex
in Hulst?
NAARS M/V
IT0R(TRICE)
'Ik probeer wel eens wat
boeiender betogen te houden'
In deze
Gids
Weekend: of een troubleshooter
B.V.
m/v
[ZATERDAG 16 FEBRUAR11985
I Uiua* Dtll GCli uiiöio-iiiaiiayei
Alle radio en
tv-programma's
van het weekend
De vvd richt zichzelf ten gronde, op de
PvdA is helemaal geen staat meer te maken en het
CNV en de kerken moeten eindelijk maar eens kiezen
tussen een paar cent minder en anderhalf miljoen
werklozen méér. Wie zei ook weer dat CDA-leider De
Vries zo onzeker was? Van Den Haag naar
Schoondijke en terug - De Vries over RSV, de
verkiezingen, deformatie, kruisraketten en
kerncentrales, het zwarte circuit en zijn eigen imago:
„Als ik saai hen blijft dat zo. Ik ga mezelf niet
veranderen.
I
Charisma
Kwetsbaar
Vergeten
Identiek
rto
1M
\\W\)\
lomst zelf, moet u
liden meenemen:
loon of uitkering
|van giro- en bank-
aarbankboekje(s)
udiebeurzen,
[andere uitkeringen
aling van
fente op leningen,
studiekosten,
aftrekbare kosten.
bst u waar en wan-
Itructiebijeenkomst
It welkom.
trke
lendijke.
DNISCH
116110, TST 35.
Ide belastingdienst
pSTRATIES van de vesti
ngen gemaakt voor o.a.
Jomotiondoeleinden.
fcrieren van eenvoudige
komplete vliegtuigen en
In wij een aantal
|envaardigheid.
3rn de opleiding tot
Irichten aan onderstaand
[lefonische afspraak, tel
'Ik denk dat we,
politiek gezien,
het dieptepunt
voorbij zijn'
'De zaal in Schoondijke: „Hier in Zeeuws
Vlaanderen zeggen we: Ge moet zaaien naar de
zak".
Door Frans Boogaard
DEN HAAG - Plotseling gaat De Vries rechtop zitten: „Wij hier
belang bij? Dat is absurd! Ik zip dit als een truc!"
|d b.a. met een omzet
sn 35-tal personeels-
en afnemers de handel
;ad en pootgoed.
werkgebied 8 Boeren-
vullen, dient men
opleiding, met kommer-
lebben gevolgd;
bben;
leidinggevende funktie,
nderneming;
bied of genegen te zijn
ral het aanvangssalaris
100,— bruto per maand,
kundaire arbeids-
te richten aan CAV,
104 GL Dongen.
Vlammende ogen, verontwaardig
de blik. We rijden halverwege Rot
terdam en Antwerpen, en zojuist
heeft de fractieleider kennis genomen
van het verwijt dat het CDA met op
zet Van Aardenne heeft laten zitten,
omdat het politiek gezien deze partij
niet slecht uitkomt de coalitiegenoot
met een sterk beschadigde vicepre-
mier de rit te laten uitzitten.
De Vries, ontstemd: „Zo blijf je be
zig. Eerst in december het verwijt dat
we hem lieten zitten, dat we hem niet
vroegen op te stappen. En nu weer het
verwijt dat we hem laten zitten. Ik
zeg je: hier is van ons uit gezien geen
enkel partijpolitiek belang in het ge
ding. Als dat wél zo was zouden we
gewoon meehuilen met de wolven in
het bos, hadden we Van Aardenne
wèl weggestuurd. En daar hadden we
dan bij de kiezer ook nog oneindig
veel meer waardering voor gehad."
Milder: „Mijn standpunt is en blijft
dat je vijftien jaar RSV-beleid, vijf
tien jaar wanbeleid, niet op rekening
van één man kunt schrijven. Als het
zó lang misgaat is er méér aan de
hand dan het disfunctioneren van één
persoon. Dat heb ik in de Kamer ook
proberen uit te dragen: dat de Kamer,
dus ook het CDA, evenzeer ernstige
fouten heeft gemaakt, en ook onze
eigen bewindslieden. De scheepsbouw
die werd opgeborgen in een beleids
commissie, die verlies-participatiere-
geling,"
Feller weer: „Maar kennelijk heb
ben sommigen er behoefte aan het
CDA te betichten van trucs, van
doortrapte gemeenheden. Gelukkig
loop ik geleidelijk aan al iets langer
mee in de politiek. Ik ben niet van
plan me daar steeds druk om te ma
ken."
Half vier in Den Haag, was de af
spraak. De Vries heeft een uitgestelde
spreekbeurt in het Zeeuwsvlaamse
Schoondijke, en nu hij er al een keer
verstek heeft laten gaan, wil hij de
tweede keer niet te laat komen. „Het
is ver rijden, maar dat heeft het voor
deel dat je onderweg nog eens kan
nadenken over je tekst," klinkt het
mededeelzaam.
En de daad bij het woord voegend:
„Weet jij hoe het zit met dat belas
tingkantoor in Oostburg? Blijft dat
open? Dus dan hoef ik daar niks meer
over te zeggen!"
Dat de Belgische frank flink is ge
kelderd is de fractieleider ook be
kend, maar de grensarbeider moet
natuurlijk wel bedenken dat vroeger
de gulden zwakker stond. „En dan
hoor je ze niet."
Over de brugtunnelverbinding
over de Westerschelde hoeven de
Zeeuwsvlamingen geen concreet
nieuws .te verwachten: „Vroeger re
kenden ze er wel eens op dat een f rac-
tievoorzitter zo'n oeververbinding
even kwam toezeggen. Maar nu zijn
de mensen gelukkig toch wat realisti
scher."
De kraakheldere vrieslucht („ik
hou niet van die sombere landschap
pen"), het gasverbruik („ik zit na ne
gen maanden op driekwart van vorig
jaar; een toeslag lijkt dus niet nodig")
en het overhaaste vertrek door een
raam van het Kamergebouw, vorige
week, van WD-leider Nijpels („het
kan geen kwaad af en toe wat aan
conditietraining te doen") doden ver
der de tijd tot Rotterdam.
Daar begint De Vries zijn stukken
nog maar eens door te nemen. Want
ook in Zeeuws Vlaanderen komt hij
liefst beslagen ten ijs.
Zomaar opeens was hij daar, in het
najaar van '82: Van Agt verdween
bijna van de ene op de andere dag
naar Brabant, Lubbers werd premier,
en De Vries, die - zoals ooit, niet zon
der ironie, werd opgemerkt - tot dan
vooral de wijziging van de fabrieks
aardappelverwerking en het mis
bruik van de Wet beperking ca
deaustelsel in zijn warme belangstel
ling liet delen, werd aangezocht de
CDA-fractie te leiden.
Saai, politiek onderontwikkeld, het
charisma van een zak patat, vreesden
fractieleden. Maar na ruim twee jaar
heeft De Vries zijn draai gevonden.
„Dat er kritiek blijft is een onvermij
delijk aspect van deze baan. En als ze
zinvol is ben ik zelfs bereid ernaar te
luisteren. Ik probeer weieens wat le
vendiger, wat boeiender betogen te
houden. Maar verder? Ik denk dat
men mij neemt zoals ik ben. En dat
zal moeten, want ik weiger verhalen
te gaan houden waar ik niet achter
sta."
Een handgebaar: ander onderwerp.
Buiten schiet de grenspost Hazel-
donk voorbij.
In het begin, toen Lubbers-I nog
maar net het Catshuis had bezet, gin
gen regering en regeringsfracties
graag het land in om te verhalen over
de noodzaak van pijnlijke bezuini
gingen. De geest van Ruding, de aan
pak van Lubbers: na zeven vette,
zouden zeven magere jaren komen.
De boodschap leek soms gebracht met
het leedvermaak van een masochist.
Het thema is nog steeds populair in
christendemocratische kring, maar
sinds vorig najaar is er in de speeches
van het supertrio Lubbers/Bukman/
De Vries toch een element bijgeko
men: dat het goed gaat, dat het met
harde hand gevoerde beleid vrucht
begint af te werpen. De Vries, ter
hoogte van Antwerpen, herhaalt nog
maar eens de diepere bedoelingen
van het drie-sporen-beleid (rende-
Bert de Vries: „Als ik zoiets hoor, dan zeg ik: óf het is niet goed, óf 't deugt
niet". - fotO'S de stem cor j. de boer
mentsherstel in de marktsector, her
stel werkgelegenheid, een lager over
heidstekort) en plakt er automatisch
de actuele positie van het CDA ach
teraan.
„Er wordt nogal eens op gewezen
dat het bezuinigingsbeleid te straf is
geweest, dat het ook wel wat minder
had gekund. Maar dan was het econo
misch effect nul geweest. Ik kan best
begrijpen dat werklozen en andere
uitkeringsgerechtigden zich door ons
in de kou gezet voelen, ik wist van te
voren dat dit beleid ons kwetsbaar
zou maken. Maar ik denk dat we, po
litiek gezien, het dieptepunt voorbij
zijn. Door RSV staan we nu weer
even wat zwakker in de peilingen,
maar in oktober/november vorig jaar
stonden we goed - veel beter dan een
jaar daarvoor."
In dat licht vermag de uittocht-
met-luide-trom van menig CNV-er of
ander overtuigd christen op De Vries
ook niet bijzonder te schokken. „Met
het CNV hebben we uitgebreid over
legd, en uiteindelijk blijkt het enige
verschilpunt de sociale zekerheid te
zijn. In feite gaat het daar ook de ker
ken om."
Fel: „Maar ik zou nu de kerken wel
eens de vraag willen voorleggen waar
ze op uit zijn: volop werk in de jaren
negentig en wat minder loon, óf an
derhalf miljoen werklozen en een
zwart circuit van 50 miljard. Men
wil het allebei, werk én loon, maar
men mist het zicht op de economische
realiteit. En kwalijker nog: men sluit
de ogen voor hoe mensen op economi
sche ontwikkelingen reageren. Je
kunt de belasting- en premiedruk
niet eindeloos blijven opvoeren, zoals
we al jaren hebben gedaan. Als de
burger merkt dat hij van elke gulden
maar drie dubbeltjes overhoudt,
wordt de verleiding hem te machtig.
Zullen het zwarte en grijze circuit
enorm in omvang toenemen. En blij
ven de minder handige mensen op
hun absolute minimum zitten. We
hebben het toch met de tweeverdie
ners gezien? De opzet was een gelijke
belastingvrije voet, maar als dan
blijkt dat man en vrouw samen erop
achteruit gaan, moet de vrouw weer
naar de keuken. Je hele mooie ver
haal is weg, en je zit weer in de harde
praktijk van het leven."
Inmiddels is Schoondijke bereikt,
en laat De Vries zich lovend uit over
zowel de kleinschaligheid van het
dorp als de vriendelijkheid van het
autochtone electoraat, dat overigens
in hem niet direct een Bekende Ne
derlander ziet.
Café-restaurant Zeelandia althans
weigert de fractieleider een maaltijd
'omdat zo het biljarten begint', maar
dat steekt De Vries geen seconde. On
derweg naar Breskens (Zeelandia
blijkt meteen de enige eetgelegenheid
in Schoondijke) roemt hij nog het
staaltje van kameraadschappelijke
burenhulp waarvan hij zojuist getui
ge was („Zag je dat? Daar werd een
vrouw geknipt, gewoon in de gelag
zaal!"), pas even later beseffend dat
dit nu net een klein deeltje was van
het door hem zo verfoeide zwarte cir
cuit.
Warm eten in Breskens kan binnen
een kwartier, en al om kwart voor
acht is De Vries terug in Schoondijke,
waar in zaal Wijffels/De Vriend
schap een honderdtal Zeeuwsvlamin
gen geduldig zit te wachten.
Typisch Zeeuwsvlaams?
Afdelingsvoorzitter Ron Jacobs
opent de vergadering op grootse wij
ze.
„Als gij bidt," gaat hij voor, „ga dan
in uw binnenkamer en bidt tot uw
Vader. En gebruik geen omhaal van
woorden zoals de heidenen, want zij
denken daarmee gehoor te vinden."
Maar na het Onze Vader wil toch
ook Jacobs weieens weten waarom er
maar zo weinig van het CDA-pro-
gram wordt verwezenlijkt; hoe het zit
met de sociale zekerheid, die net als
het veer Vlissingen/Breskens al lang
geen sociale zekerheid meer is: hoe
De Vries aankijkt tegen de industrie,
het midden- en kleinbedrijf, de
grensarbeid. En tegen het overheids
tekort, „want hier in Zeeuws Vlaan
deren zeggen we: ge moet zaaien naar
de zak, dat betekent: niet meer uitge
ven dan je hebt. Dat wordt in Den
Haag nog wel eens vergeten."
De Vries begrijpt de wenk, rekent
voor dat het jaarlijks tekort van Ru-
ding 365 keer de opbrengst van Eén
»roor Afrika is, dat het CDA ten on
rechte een a-sociaal beleid wordt ver
weten en dat de PvdA nog helemaal
geen spoortje van crisisbeheersing
heeft getoond.
Jacobs toont zich tevreden - „ik
denk dat dit ons allen een hart onder
de riem gestoken heeft" - en De Vries
laat zich nog slechts verrassen door
partijgenoot Arnoldi, die een eigen
versie heeft van het driesporenbeleid:
een minimum-loon van 1400 schoon,
op alle lonen daarboven 60% belas
ting en de rest van het financierings
tekort dekken door optrekken van het
BTW-percentage. De Vries belooft
studie van het alternatief.
In de auto wil de CDA-leider graag
toelichten waarom hij ook deze avond
weer de PvdA - „de oppositie heeft
geen weerwoord, door het niet uitko
men van haar economische voorspel
lingen brengt ze zichzelf steeds meer
in verlegenheid" - zo het jak uitbor
stel! Terwijl hjj toch samenwerking
met deze partij na de verkiezingen
van '86 niet uitsluit.
„Als het beleid een succes is zullen
we alleen al om redenen van politiek
fatsoen natuurlijk eerst met de WD
gaan praten. Maar mocht dat tot niets
leiden, dan doen we dat ook met de
PvdA. Centraal staat voor mij dat het
beleid op hoofdlijnen kan worden
voortgezet. Dat kan met de WD, of
het ook met de PvdA kan zal dan
moeten blijken. Maar ik heb weieens
het gevoel dat die met een jaar ver
traging alles accepteert wat het kabi
net heeft gedaan. Ik vind dat eerlijk
gezegd wat goedkoop. Eerst nee roe
pen tegen een 3-procents korting op
de uitkeringen als die 80 zijn, en een
jaar later zelf de uitkeringen op 75%
zetten. Misschien trek ik me dat per
soonlijk wat te veel aan, maar ik vind
dat als de PvdA consequent zou zijn,
ze nu al zou moeten beloven alle kor
tingen op de sociale zekerheid en
ambtenarensalarissen straks weer
ongedaan te makgn, zoals dat in zeke
re zin bij de kernwapens is gedaan.
Als de PvdA die kortingen niet terug
draait, is ze heel onwaarachtig bezig.
En stemt ze feitelijk met terugwer
kende kracht in met het kabinetsbe
leid."
Al met al zegt De Vries de nabije
toekomst niet somber in te zien. Want
hoewel ook na '86 nog een beleid zal
moeten worden gevoerd waarbij de
collectieve sector de pas inhoudt en de
particuliere en marktsector het grijze
circuit (verder) zullen moeten indam
men, zal de pijn van deze maatrege
len door de doorwerking van al geno
men bezuinigingsmaatregelen naar
verhouding meevallen.
Kruisraketten en kerncentrales le
veren, in de optiek van de CDA-leider
evenmin grote problemen op. „Wat de
centrales betreft onderscheiden we
ons van de WD door onze terughou
dende opstelling, terwijl de VVD er
liefst meteen een handvol bouwt. En
wat de raketten betreft: de peilingen
wijzen uit dat het 1-juni-besluit van
vorig jaar ons nauwelijks iets van on
ze winst heeft gekost."
Dat de verklaring hiervoor zou
kunnen liggen in het gegeven dat
toen tot de feitelijke plaatsing nog
niet werd besloten, wijst De Vries
van de hand. „Het rakettenvraagstuk
ligt in onze partij heel genuanceerd.
En je maakt mij niet wijs dat alle
voorstanders van plaatsing hebben
gedacht: die Russen stationneren toch
wel, en alle tegenstanders: ze stoppen
er wel mee. Dat is me net iets té toe
vallig."
Ervan uitgaande dat 'Genève' tij
dig niks oplevert en de Sovjets voor I
november, de Nederlandse peildatum;
ook geen raketten meer ontmantelen
en Nederland düs conform het 1-juni-
besluit ook tot plaatsing overgaat,
voorziet De Vries nog geen moeilijk
heden. „Het lijkt dan alsof het veilig
heidsbeleid van CDA en WD iden
tiek zijn, maar ik herinner toch even
aan het kernwapendebat van vorig
jaar. Het CDA had daarin een zeer
genuanceerde opstelling, de WD
toch vooral een koude oorlogs-ver-
haal. De kiezers zullen zich dat weten
te herinneren."
En meteer. een voorschot nemend
op het debat: „Bovendien zullen we
het toch ook nog uitgebreid moeten
hebben over de korte dracht-wa
pens."
En terwijl de CDA-wagen met
chauffeur met grote snelheid het
Zeeuwsvlaamse polderlandschap
doorkruist, neemt dr. De Vries ook
nog maar eens ferm afstand van het
verwijt dat de huidige regeringsfrac
ties te veel mee-regeren, zich te vroeg
hebben vastgelegd op het stalen stra
mien van het regeerakkoord. „Een
heel boeiend verwijt," taxeert de
CDA-leider. „Want als je de parle
mentaire periode pakt sinds de nacht
van Schmelzer, dan zie je dat juist
niemand nog met het CDA wilde re
geren zonder spijkerharde afspraken.
En juist nu het CDA dankzij die af
spraken in de ogen van anderen weer
betrouwbaar zou worden, moeten we
weer van die afspraken af."
De Vries schudt mistroostig het
hoofd: „Als ik zoiets hoor, dan zeg ik:
óf 't is niet goed, of 't deugt niet."
Het laatste uurtje terug naar Den
Haag - het is middernacht geweest -
blijft het stil in de CDA-wagen.
De Vries studeert hard.
Nu ook in de wetenschap, dat er
meer naar de zak moet worden ge
zaaid.
