Andreas Vollenweider maakt muziek uit het onderbewuste 'Rock heeft 14 jaar lang geen vorderingen gemaakt' niNSPAG 5 FEBRUARI PRATEN MET Andreas Vollenweider betekent dat je als interviewend journalist het platgetre den pad van de geijkte vragen al gauw verlaat om meteen in 'het diepe' te belanden. Geboorte Samen delen Dwaze wijsheid Sterker worden Redding ROGER HODGSON NA SUPERTRAMP OP SOLO-TOER Afgekeurde plaat Van het volk Echt en oprecht Vollenweider 'Het gaat om levende energie, Ik zou het liefde willen noemen Door Wim van Leest Want de muziek van Andreas Vollenweider is onlosmakelijk verbonden met zijn levenshou ding. Zijn harpmuziek laat zich niet in termen van hits en op pervlakkigheid vertalen. 'Zijn in het hier en nu' neemt een be langrijke plaats in de filosofie van Vol lenweider in. Hij beschouwt zijn mu ziek als iets, dat er altijd al is geweest en dat hij tot leven brengt op het mo ment, dat hij er een compositie van maakt. Vollenweider beziet zijn mu ziek ook niet als een op zichzelf staand gebeuren. De drie hier verschenen platen van Vollenweider, 'Behind the gardens', 'Caverna magica' en 'White winds', vormen samen een verhaal, dat zich aan het oor van de luisteraar voltrekt. Wat dat verhaal precies is wil Andreas echter niet zeggen. Als je de drie platen achter elkaar legt dan vormen ze een vloeiende eenheid. Muziek die heel na tuurlijk klinkt en die met het grootste gemak van de wereld lijkt te zijn ge maakt. „Toch duurt het heel lang voor zo'n plaat gemaakt is. Bij het componeren maak je toch vaker dingen, die niet zo geslaagd zijn dan echt goede stukken. Het meeste gooi ik dan ook weg. Daar bij komt dat ik voor ik aan een plaat begin een verhaal in mijn hoofd moet hebben met een structuur voor de mu ziek. Daarna ga ik het geluid uitwer ken, dat ik al in mijn hoofd heb en dat duurt lang. Pas dan is er een plaat. Ik vertel het verhaal dat er achter de pla ten zit niet, want daarmee zou het ver haal om zeep geholpen worden. Ik pro beer met mijn muziek de mensen zo er bij te betrekken, dat ze hun eigen ver haal maken op basis van die platen." „Ik probeer met mijn muziek een netwerk van associaties op te bouwen, waarmee je als luisteraar aan de gang kunt. De muziek op zich mag geen eigen leven leiden. Mijn muziek is al leen interessant in combinatie met de luisteraar. Zonder hem is het saaie mu ziek. De luisteraar moet met zijn ver beelding aan het werk gaan. Als je al leen maar luistert is die muziek enkel geluid." Andreas Vollenweider is een na tuurmens, een zoeker naar de zin van dit bestaan en bekend met de mogelijk heden die mens heeft. Hij is zich be- WIE een paar jaar geleden beweerd zou hebben dat een Zwitserse jongen met zijn harp in Nederland in staat zou blijken honderdduizenden platen te verkopen en steevast voor uitverkochte zalen te spelen, zou waarschijnlijk vierkant uitgela chen zijn. Toch heeft Zwitser Andreas Vollenweider anno 1985 hier die status bereikt. En dat met muziek, die wars is van elke commercialiteit, pose of opgeklopte virtuosi teit. Andreas Vollenweider maakt samen met zijn muzikale vrienden muziek, die zich laat omschrijven met termen als zuiver en sereen. De referentiekaders zijn bewustwording, meditatie en met je zelf in het reine komen. Onlangs maakten Andreas Vollenweider en vrienden een toernee door ons land. Bij die gelegenheid vond navolgend interview plaats. wust van de twee personen, die in een mens huizen. De denker, die een ratio nele wereld heeft opgebouwd met inge wikkelde constructies, die soms allerlei minstens zo ingewikkelde problemen met zich mee brengen. Een denker ook, die met zijn hoofd in de wolken loopt, zijn wezen verontachtzaamt en soms zo als mens uit evenwicht raakt. Aan de andere kant is er de gevoelsmens, die zich niet door rede laat leiden en voor wie het onderbewuste een even grote werkelijkheid vormt. „Als componist ben ik er op uit het meest onderbewuste moment van de dag te vinden. Meestal sta ik 's och tends om vier uur op en begin dan op mijn harp te spelen. Die toestand van half wakker en half slapend spelen brengt het onderbewuste naar boven. De denker in me slaapt dan nog, je hoofd zit nog niet in de weg en de stroom van onderbewustzijn wordt niet verstoord door onnodige gedach ten. Met het groeien van de dag en met het klimmen van de zon wordt de mu ziek concreter en gestructureerder. Zo tegen een uur of negen begin ik de composities op te schrijven." Aan muziek wordt vaak een helende kracht toegekend. Muziek kan je beter maken, je goed laten voelen, ook op momenten dat het huilen je nader staat dan het lachen. Zelf had ik zo'n erva ring met 'White winds'. Ik zette die plaat op, nadat ik een telefoontje had gekregen, waarin me gezegd werd dat mijn vader was overleden. 'White winds' schonk op een ongelooflijke ma nier troost en verkwikking. Mijn ver driet werd als het ware geabsorbeerd door de muziek. „Ik heb een speciale relatie met de dood, dus misschien dat er daardoor zo'n troostende werking van mijn mu ziek uitgaat. Dood is voor mij geen ein de. Er is iets dat verder gaat. Ik geloof niet, dat het reïncarnatie is, dat heeft te veel met lichaam te maken. Ik geloof dat er een deel in ons is dat altijd ge leefd heeft en dat altijd zal bestaan. Je kan dat 'het andere deel' van ons noe men. Je kunt het vergelijken met mu ziek. Voor een componist bestaat de muziek al, ook al is er nog niks hoor baar. Een componist geeft als het ware geboorte aan muziek, hij geeft er een gestalte aan door die muziek tot een compositie uit te werken. Uiteindelijk wordt het bijna iets tastbaars, kun je de sfeer ervan ervaren. Met leven is dat net zo. Het is er altijd al geweest en zal er altijd zijn, het krijgt via ons gestal te." Een dergelijke filosofie kom je ook tegen op centra voor meditatie en yoga. Ben je iemand die zich daar mee bezig houdt? „Nee niet noodzakelijkerwijs. Ik ben wel hevig geïnteresseerd in wat er op die manier gedaan wordt, maar ik heb mijn persoonlijke weg. Die loopt via de muziek. Het doel is uiteindelijk het zelfde. Je moet een weg vinden om goed te zijn. Je moet leren te herken nen wat je wel en wat je niet moet of wilt doen, welke gedachten je per se niet na moet jagen. En je moet dat wat je ontvangt delen met anderen. Je mag het niet voor je zelf behouden. Het is niet iets dat aan iemand persoonlijk toebehoort. Het gaat om levende ener gie, die ik liefde zou willen noemen. Die energie is er altijd, hij hoeft alleen her kend en geboren te worden via ons." „In ons onderbewuste weten we als mens al eeuwen dat, als we iets willen veranderen, we bij onszelf moeten be ginnen. Je zult jezelf moeten kennen en zelfverzekerd moeten zijn. Ben je dat niet dan faal je en kun je ook weinig uitrichten tegen het waarom van dat falen. Je onderbewustzijn is het enige veld in je hersens, dat je de mogelijk heid biedt jezelf te leren kennen. Mijn muziek roept beelden uit dat onderbe wustzijn op. Dat heeft niets met vluch ten voor de werkelijkheid te maken, want dat helpt ons niet op den duur. Je mag best dromen over hoe het zou moeten zijn, maar het belangrijkste komt na dat dromen. Dan moet je aan de slag om jezelf waar te maken." Een concert van Andreas Vollenwei der is een unieke belevenis. Waar je bijvoorbeeld bij rockconcerten wordt overrompeld met keihard geluid, flit sende lichtshows en zich als jonge go den gedragende artiesten, daar vindt T48 Andreas Vollenweider: „Als componist ben ik er op uit het meest onderbe wuste moment van de dag te vinden." - fotocbs een concert van Vollenweider en muzi kale vrienden in alle rust plaats. Schijnbare rust, want de muziek is voortdurend meeslepend en uiterst be wogen. Alleen zijn Andreas c.s. wars van uiterlijk vertoon. De wel degelijk aanwezige virtuositeit is enkel een middel om de juiste muziek tot stand te brengen. Het is niet de bedoeling je te vergapen aan iemands kwaliteiten en het podium biedt geen plaats aan figu ren, die willen laten zien hoe goed ze wel zijn. „Alleen een dwaas gaat zich op het podium staan bewijzen. Alleen een dwaas gelooft in zijn eigen wijsheid. Wijsheid is iets voor dwazen. Je moet gewoon ZIJN. Daaraan heb je handen vol. Je moet eerlijk zijn. Een machts vertoon van de mogelijkheden, die je hebt, is dwaas, alleen een zwak persoon heeft een diepe behoefte aan macht." Waarom heb je juist het beroep van muzikant gekozen? „Ik ben opgegroeid in een muzikaal gezin. Ik heb geleerd met dit medium te werken. Ik moet mijn gevoelens en ge loof met dit 'gereedschap' overbrengen. Platen maken hoort daar ook bij, ook omdat je zo met mensen kunt delen." Er is de laatste jaren een duidelijke groei merkbaar in het soort muziek dat Andreas Vollenweider maakt. Niet al leen verschijnen er op cassette en op plaat meer en meer gelijkgestemde muziekwerken, ook is er steeds meer publiek voor dit soort muziek. Bij een concert van Andreas Vollenweider zie je bijvoorbeeld mensen uit alle leef tijdscategorieën en uit alle lagen van de bevolking. Je kunt wat de muziek betreft min of meer spreken van een nieuwe 'underground', die langzaam maar zeker aan kracht wint. Merk waardig genoeg voelen veel mensen zich aangetrokken door Andreas' mu ziek. Ik heb in mijn naaste omgeving nog geen mensen meegemaakt, die er niets aanvonden. „Die muziek is wat we nodig hebben. Het helpt ons sterker te worden voor de toekomst. We moeten sterk zijn om de vijand te bevechten, de vijand in ons zelf vooral, die zoveel problemen ver oorzaakt. Muziek is één manier om die kracht te bereiken. Muziek geeft je een beeld van de mogelijkheden, die er zijn. Je kunt er, zoals ik, een weg in zoeken. Op die weg leer je van je zelf en word je dus sterker." Andreas Vollenweider werkt als het ware aan een rijkere mens, rijk waar het beleving en bewustzijn betreft. „We staan op dit moment voor pro blemen zoals werkloosheid en crisis en die problemen moeten we oplossen. Maar als we dergelijke problemen al leen maar oplossen zonder de diepere oorzaken in onszelf te zoeken, dan staan we binnen de kortste keren voor een soortgelijk probleem. Hetzelfde zie je in feite ook in de medische wereld gebeuren. Je kunt wel een kwaal bij iemand genezen, maar als je niet heel de mens geneest, dan zal er een nieuwe kwaal komen. Je moet zeker zijn van jezelf, weten wie je bent. Is dat niet het geval, dan ben je in feite niet in staat iets aan andere over te brengen." „Als je een echte persoonlijkheid bent, dan kun je niet verkeerd begre pen worden. Ik bedoel niet dat je naar binnen gericht moet zijn, zoals bijvoor beeld de hippies dat waren. Ik verkon dig geen nieuw Utopia. Dat is de fout, die de hippies wel maakten. Zij droom den van een perfecte wereld zonder re kening te houden met de praktische mogelijkheden. Dezelfde fout maken veel religies ook. Zij houden de gelovi ge een perfecte mens voor zonder dat ze die gelovige leren te leven met zijn eigen tekortkomingen." De muziek van Andreas Vollenwei der zou je kunnen omschrijven als 'muziek voor een nieuw tijdperk'. Want er is ontegenzeggenlijk een verande ring gaande op het gebied van de (indi viduele) bewustwording. Veel mensen zijn moe van hun huidige leven. De yogascholen en de centra voor medita tie, bewustwording en zelfonderzoek zitten boordevol met deelnemers, die geen genoegen meer nemen met het op pervlakkige leven in een materiële maatschappij. Je zou Vollenweider's muziek kunnen zien als een rustpunt in een jachtige tijd. Zijn platen ademen een serene, haast gewijde sfeer uit. De muziek biedt je een kans om in aanra king met jezelf te komen. Zelf is An dreas Vollenweider hoopvol gestemd voor de toekomst. „Die zelfbewustwording gaat door. Dat is ook onze redding, ook al geloven we dat zelf niet, omdat de slechte krachten te sterk zijn, of liever lijken te zijn. Ik zou dwaas zijn als ik geen hoop had. Ik merk in mijn leven dat er iets goeds aan de gang is. Ik heb dat goede altijd in me gehad, ik heb het al leen lange tijd niet herkend." Je bent dus eigenlijk bezig steeds meer Andreas te worden? „Zo zou je het kunnen noemen, ja." Door Wim van Leest SUPERGROEPEN worden op den duur onleefbaar. Dat is de tenminste de in druk, die Roger Hodgson heeft en hij kan het weten, want in tien jaar tijd •naakte hij met Supertramp de groei mee van een klein groepje tot een enorm bedrijf met een miljoenenomzet en -winst. Sinds '83 maakt Roger geen deel meer uit van Supertramp. Hij is eruit gestapt omdat het klimaat binnen de groep te verstikkend werd. Een moedig besluit was dat, want het is heel verlei delijk om op je gemak binnen een suc cesvolle groep te blijven zitten en er nog een paar miljoen uit te melken. Roger Hodgson kwam in het vorig najaar met zijn eerste eigen solo-elpee voor de dag. Op die plaat, 'In the eye of the storm' getiteld, zet hij min of meer het Supertramp-geluid voort. Heeft hij dan toch niet echt gebroken? Roger Hodgson: „Er zit op mijn nieu we plaat meer spirit, meer vitaliteit en energie dan ik ooit nog bij Supertramp kwijt gekund zou hebben. Het had niet •anger zin de groep niet leven in te bla- 2en, daarom heb ik Supertramp ook verlaten. Ik voelde dat het voorbij was. *k heb met Supertramp tien fantasti- sche jaren beleefd, maar op het eind Was het niet leuk meer, het heilige vuur was eruit. Je kent elkaar door en door en je kent eikaars beperkingen. Ik Wide eruit en mijn vleugels uitslaan. ®j Supertramp werd er niet meer het uiterste van me gevergd, was er geen uitdaging meer. Er was geen ruimte voor groei meer in de groep. Tot en met breakfast in America' was het goed en Vjtaal. daarna geloofde iedereen het eigenlijk wel." „Het enorme succes, dat we hadden is daar voor een belangrijk deel schuld aan. Als je het nog moet maken, dan houdt dat ideaal je bij elkaar. Dan is er een sfeer van 'een voor allen en allen voor een'. Is er het grote succes en de erkenning er eenmaal, dan zul je iets nieuws moeten hebben om na te stre ven. Bij Supertramp was er dat nieuws niet. Toen we gearriveerd waren, ble ken we vijf totaal verschillende indivi duen te zijn, die het niet meer eens konden worden. Het is goed zoals het nu gegaan is. Ik heb mijn eigen weg ge vonden en Supertramp kan onder lei ding van Rick Davies verder gaan." Roger Hodgson heeft geruime tijd geworsteld met zijn rol in Supertramp en zijn vertrek eruit. Voorafgaande aan de laatste toernee van de groep nam hij al een solo-plaat op. 'Sleeping with the enemy' heette die plaat, maar hij is nooit uitgebracht. Roger Hodgson: „Ik heb die plaat ge schrapt, omdat hij te zwaar en te som ber bleek te zijn geworden. Ik zat in die tijd met allerlei problemen, zowel bin nen de groep als op het persoonlijke vlak. Daarna is dat sombere gevoel omgeslagen. Tijdens de laatste toernee merkte ik dat de fans erg gehecht wa ren aan het blije geluid, dat in num mers als 'Give a little bit' te horen was. Van het dramatische van nummers als 'Asylum' en 'Rudie' bleken ze niet lan ger kapot te zijn. Tijdens de concerten in Europa merkte ik ook dat er hier heel veel mensen bewust zijn van en betrokken zijn bij de kernwapenpro- blematiek. Daarom besloot ik voor hen een plaat te maken, die beladen was met energie, kracht en hoop." Vind je het trouwens verantwoord om een luisteraar op te zadelen met een zware plaat? Als luisteraar heb je im mers nog wel eens de neiging om je met het gebodene te identificeren en het even zwart in te gaan zien. Roger Hodgson: „Ik ben er achter, dat iedereen de problemen van van daag de dag wel zo'n beetje kent en dat het niet nodig is ze te onderstrepen. Daarmee zeg ik niet dat je in de muziek moet vluchten, maar ik vind wel dat muziek hoop moet geven. Ik beschouw muziek als de stem van het volk, dus je zult moeten uitdrukken wat het volk denkt. In de politiek zie je vaak, dat een politicus allang het contact met het pu bliek kwijt is en als succesvol artiest loop je die kans ook. Je raakt geïso leerd in een klein wereldje. Een echte artiest probeert gewoon te blijven en voeling te behouden met zijn luiste raars." Na tien jaar Supertramp had Hodg son ook kunnen stoppen met muziek maken. Toch is hij doorgegaan en met een plaat gekomen, die rechstreeks in het verlengde van Supertramp ligt. Waarom? Roger Hodgson: „Ik ga door, omdat ik moet. Zonder muziek ben ik dood, voel ik me waardeloos. Nu stoppen en van mijn geld genieten, zou een lang zame dood voor me betekenen. Ik moet blijven groeien. Deze nieuwe plaat is dicht bij mijn verleden, omdat ik de mensen duidelijk moet maken wie Ro ger Hodgson is en ze ook moet laten ho ren wie ik was. De volgende plaat zal Roger Hodgson: „Wie echt en op recht is heeft succes, kijk maar eens hoeveel mensen Bruce Springsteen trekt met zijn eerlijke manier van musiceren." - fotocbs anders zijn, maar dan nog is er altijd mijn stem, die je zult blijven herken nen." Roger Hodgson is wat je noemt een man in bonus. Hij gaat onberispelijk gekleed door het leven en hij draagt een driekleurige gouden armband van ongeveer een troy ounce per kleur. Ro ger heeft met Supertramp een vermo gen verdiend. Tegelijk leerde hij echter ook dat geld alleen niet gelukkig maakt. Roger Hodgson: „Bij Supertramp werd de verleiding om gemakzuchtig te worden en de passie voor muziek maken te verliezen niet weerstaan. Je hebt artiesten die gedreven zijn en je hebt er die enkel op succes uit zijn. De laatstgenoemden drogen onvermijde lijk op. De sterken kijken door dat suc ces heen en komen er ook door heen. Mijn geld stelde me in staat om thuis een studio te bouwen en de instrumen ten te kopen, die ik wilde hebben. Aan de andere kant brengt veel geld je voortdurend in de verleiding om auto's en huizen te kopen. Dat is allemaal wel leuk, maar het kost je een hoop tijd en energie. Voor je het weet ben je 24 uur per dag bezig om dat bezit te onder houden. Ik heb ook geprobeerd om mijn geld weg te geven aan goede doe len als Greenpeace. Ook dat werkte niet. Het geld bleef komen. Aan je vrienden kun je ook al niet geven, daar verziek je alleen je vriendschappen maar mee. En als je eenmaal aan lief dadigheid gaat doen wordt je dag in dag uit suf gezeurd om meer. Ik heb nu geleerd om met mijn geld om te gaan. Voor me zelf ben ik ervan overtuigd, dat ik het in mijn muziek moet investe ren, zodoende heeft het het meeste ren dement." Tien jaar of langer met muziek bezig zijn, betekent dat je inmiddels je lesje wel geleerd hebt, dat je weet waar je mee bezig bent en wat je wilt gaan doen. Wat heeft Roger Hodgson tot dusver geleerd? Roger Hodgson: „Ik geloof dat mu ziek nog lang niet tot zijn grenzen ge voerd is. Geluid of muziek is een van de krachtigste zaken in het universum. Rock is prima, maar ook primitief. Ik heb gelezen dat de oude Grieken enkel door het spelen op een lier in staat wa ren iemand letterlijk te ontwapenen. Muziek kan mensen helen of ontspan nen. Rock is beperkt tot iets stimule- rends op zaterdagavond. Rock heeft al veertien jaar geen vorderingen meer gemaakt. De techniek is wel gevorderd, maar dat wat er in de teksten gezegd wordt niet. Het is nog steeds hetzelfde liedje, letterlijk en figuurlijk. We zijn wat muziek betreft klaar voor een gro te sprong voorwaarts. Platen worden tegenwoordig door computers ge maakt. Het gevolg daarvan is, dat het gevoel ontbreekt. Daar zal een reactie op komen, omdat de mensen eigenlijk geen gevoelloze muziek willen. De meeste muziek, die dagelijks via radio stations over je uitgestort wordt is niet echt en niet oprecht. Wie echt en op recht is heeft succes, kijk maar eens hoeveel mensen Bruce Springsteen trekt met zijn eerlijke manier van mu siceren. Aan de andere kant is het ge vaar dat je als muzikant niet door breekt levensgroot aanwezig. Platen maatschappijen willen instant succes en wie het met één plaat niet maakt heeft afgedaan. Als ik niet in Super tramp had gezeten, zou ik misschien niet eens aan de bak komen. Daarvoor wijk ik toch te veel af." De van Supertramp en de nieuwe el pee bekende muziek is maar een deel van wat de muzikant Hodgson bezig houdt. Al pratend over een ander soort muziek breng ik de naam Andreas Vol lenweider ter sprake en dat doet Hodg son van enthousiasme zowat van zijn stoel springen. Roger Hodgson: „Dat wat Andreas maakt, is wat ik met muziek van de toekomst bedoel. Ik zou dolgraag met hem willen spelen. Veel van de muziek, die ik thuis in mijn studio maak, gaat in die richting. Ik zie voor mezelf eigenlijk twee carrières in de muziek. De ene zal zijn zoals op mijn eerste el pee met vooral songs, de tweede zal veel meer in de richting van bijvoor beeld Andreas Vollenweider gaan. Dat was voor mij een beetje een probleem toen ik mijn solo-elpee maakte. Ener zijds was ik al met deze nieuwe muziek bezig, anderzijds zat ik met het Super- tramp-publiek en mijn verleden in die groep. Ik zie 'In the eye of the storm' als een plaat die een brug moet slaan tus sen toen en nu. Vanuit deze plaat kan ik vertrekken en mijn luisteraars lang zaam die overgang naar andere muziek mee laten maken." Toch heeft Roger Hodgson geen re den om ontevreden te zijn over 'In the eye of the storm'. Als platen auto's wa ren dan zou ik met 'Famous last words' van Supertramp naar mijn dealer te ruggaan en 'm inruilen voor 'In the eye of the storm'. Roger Hodgson: „Deze plaat is het beste wat ik tot nog toe heb gedaan. Er zit volop kracht in en hij heeft meer le ven in zich dan welke Supertramp-el- pee dan ook. Ik geniet echt bij het luis teren ernaar. Supertramp-platen was ik altijd al heel snel beu en ik kan er nog steeds niet naar luisteren met an dere bedoelingen, dan erdoor van mijn fouten te leren."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 13