J
as goed
sjaar'
BOSCH EN DUIN
Gids-
In deze
Weekend:
Hoe terecht is
kritiek op
Tweede Kamer?
Mosselvissers
als
archeologen
Memisa jubileert:
'Er gebeurt iets!'
Alle radio en
tv-programma's
van het weekend
op de achterpagina
PAGINA ZEELAND 5
mUGGEMAN
r.k. kerkdiensten
Ziekenhuis
Team
7&TERDAG 26 JANUARI
Jubileum
Stages
Rustig
Solarium
Geknoei met
historie
houdt de
geleerden bezig
Langstaanders
Tilburg eert
Stijl-dichter
Antony Kok
ürrespondent
kaar 1984 is in alle opzichten
veest.
De selectiewedstrijden voor
viertallen vinden dit jaar
plaats op 18 mei te Hmst
Zuiddorpe en Westdorpe. De
finale voor de jeugdsehutters
is op 8 juni te Aardenburg en
op zondag 9 juni te Westdorpe
De schieting voor de koningen
en keizers wordt zaterdag 29
juni te Kloosterzande gehou
den en de koningen en keizers
van de Zeeuws-Vlaamse Bond
bekampen elkaar op 3 augus.
tus in Axel. De wedstrijden
tussen de schutters Ujj
Zeeuwsch-Vlaanderen en
Zuid-Beveland vinden plaats
in Aardenburg op 6 juli.
Daar is zondag 14 juli ook de
topper van het seizoen, het
Europees jeugdkampioen
schap. De Europese titelstrijd
voor senioren wordt dit jaar
op 18 augustus gehouden in
het Belgische St. Denijs.
Tenslotte werd besloten de
contributie aan de Bond te
brengen op 60 gulden per ver
eniging.
renet: I: 95/100 81, 85/95 86-102
75/85 70-93, 65/75 43-45, II: 85/
95 86, 75/85 60,65/75 45-46,7043
65 33. Winston: I: 80/90 79-87
70/80 1.17-1.36, 80/90 48, 70/80
74, II: 65/70 49, 60/70 44,1: 60/70
51-66, 65/70 78, 60 36. Karmijn-
I: 80/90 91-94, 70/80 1.07, II: 100
50, 90/100 41-60, 80/90 47-73
70/80 41-64, 65/70 32-41. Zoete
Ermgaard: I: 65/70 1.35, 60/70
1.81, 55/60 93-1.00, II: 50/55 26-
35. Kroetappelen 26.30. Peren:
Doyenné du cornice: I: 80/90
1.16-1.18, 70/80 1.38-1.39, 65/70
98-1.01, 90 71, II: 70/80 90, 65/70
62, 60/65 45-51. Beurré Alexan
der Lucas: I: 80/90 45, 70/80 83.
Saint Rémy: I: 80/90 71, 70/80
82-84, 60/70 68-84, II: 70/80 78,
60/70 34-67, 50/60 22-52. Gieser
Wildeman: I: 60/70 2.01-2.08,
55/60 1.63, 50/55 1.07, II: 45/50
50. Groente: rode kool 38, witte
kool 55, winterwortelen 36-50,
witlof 1.50-2.70, knolselderij
per kg 79.
|N
I 10
Ik):
Ids.
and.
luze,
1 C.
tui-
s. E.
10 u.
jen-
u.
van
EN-
toel,
ds.
10.30
ngs-
15 u.
van
17 u.
en.
M.
KEN
ff.
we.
Lrui-
FOR-
L.v.d.
PE
Klan-
Vis-
men-
men-
NOORD-ZUID-BEVELAND
Goes - Parochie Maria Magdalena:
zat. 19 u. zond. 8.30 en 10 u.
Zierikzee - H. Willebrord, Mo-
lenstr. 62, zat. 9 u. zond. 11 u.
Hansweert - O. L. Vrouw Onbe
vlekte Ontvangenis, zat. 17 u. zond.
11 u. Maria-oord, zat. 10.30 u.
Lewedorp - H. Eligius, zat. 19 u.
zond. 10.30 u.
Killand-Bath. H. Jozef, ofwel zat.
om 19 u. ofwel zond. om 9.30 u. (om
de 14 dagen).
Yerseke - H. Anna: ofwel zat. 19 u.
ofwel zond. 9.30 u. (Om de 14 dagen).
Ovezande - O. L. Vrouw Hemel
vaart, zat. 19 u. zond. 9.30 u.
WEST-ZEEUWSCH-VLAANDE-
REN
Aardenburg - Maria Hemelvaart,
zat. 19 u., zond. 8 en 10 u.
Biervliet - H. Maagd Maria Onbe
vlekt Ontvangen, zat. 19 u. zond., 10
u.
Breskens - H. Barbara, zat. 17 u.
zond. 10 u. Tot 7 aug. elke woe. om
19 u.
Eede - H. Maria Hemelvaart zat.
19 u. zond. 10 u.
Groede - H. Bavo. zat 19 u. zond. 9
u.
Hoofdplaat - H. Eligius. zat. 17 u.
zond. 9 u.
Oostburg - H. Eligius. zat 19 u.
zond. 10.30 u.
Schoondijke - H. Petrus Apostel,
zond. 9.45 u.
Slijkplaat - Maria Sterre der Zee.
zat. 17 u.
IJzendijke - H. Maria Hemelvaart
zat. 19 u. zond. 10.30. Huize Em-
maus. zond. 11.15 u.
Sluis - H. Johannes de Doper, zat
19 u. zond. 8 en 10 u.
WALCHEREN
Middelburg - H. Petrus en Paujus,
Lombardstr. zat. 19 u. zond. 10 u.
Kerkcentrum De Hoeksteen, R°"
zenburglaan, zond. 11.30 u.
Vlissingen: Paauwenburg. KerK-
centrum Open Hof, A. Gogelweg
zond. 11 en 19 u. Lieve VrouwekerK,
Singel: zat 19 en zond. 9.30 u.
Souburg - Martinuskerk. zond. 1U
Domburg- Willibrorduskerk-
zond. 8.45 u.
OOST-ZEEVWSCH-VLAANDE
REN
Clinge - H. Hendrikus. zat. 19 u
zond. 8.30 en 10 u.
Hulst - H. Willibrordus. zat. 19 u-
zond. 9.30 en 11.30 u.
Graauw - Maria ten Hemelope-
ning. zat. 19 u. zond. 9 u.
St. Jansteen - H. Johannes de vo-
per. zat. 19 u. zond. 10 u.
BoschkapeUe - H. Petrus en Pau'
lus. zat 17 u. en zond. 11.30 u.
Westdorpe - O. L. Vr. Visitatie, zat
19 u. zond. 8 en 10 u. 1Q
Hengstdijk - H. Catharina. zat. i»
u. en zond. 9.00 u. in
Heikant - H. Theresia. zat. 19 u-
zond. 10 u. „_t
Kloosterzande - H. Martinus. 2
18.30 u. zond. 9 en 10.30 u. T
Koewacht - H. H. Philippus en Ja
cobus. zat. 19 u. zond. 8.30 en 10 u-
Lamswaarde - H. Cornelis. zat.
u. zond. 10 u. 17U
Nieuw-Namen - H. Jozef, zat.1
zond. 10.30 u. in
Ossenisse - H. Willibrordus. zat-
u. zond. 10.30 u. in
Stoppeldijk - H. Gerulphes. zat.
u. zond. 8 en 10 u. 1ü u
Sluiskil - St. An toni us. zat. 1» u'
zond. llu. -flt
Terhole - H. Gerardus Majella-
19 u. zond. 8 en 10 u. rat
Axel - H. Gregorius de Grote.
19 u. zond. 11 u. nart
Philippine - O. L. Vr. Hemelvaar
zat. 17 u. zond. 9.30 u. raaT*
Sas van Gent - Maria Hemelvar
zat 19 u. zond. 9 en llu. Ars
Zandstraat - H. Pastoor van
Terneuzen - H. WillibrordusfT»^
teitskerk). zat. 19 u. zond. P.i j
10.30 u. Verrezen Christus: Ma
t.m. zat. 19 u. zond. 9.30 en 11 nu-
Hoek - H. Kruiskerk, zond. ÏOJ"
Zuiddorpe - H. Maria Hemeiva*
zat. 17 u. zond. 9.45 u.
Paard onder het solarium
maar bruin
worden is
er niet bij
Door Romain van Damme
BOSCH EN DUIN - Een
solarium voor paarden.
Mocht u denken dat het
alleen bedoeld is voor
schimmels, die een
kuurtje volgen om eens
bruin door het leven te
kunnen stappen, zit goed
fout. Het solarium is er
ook voor het schitterende
gitzwarte Friese paard
dat parmantig op het
complex van de 'Die
renkliniek Bosch en
Duin' rond stapt. Gade
geslagen door dierenarts
Hulshof die vooral op het
benenwerk van het
paard let.
Het solarium is een van de
vele apparaten die in de die
renkliniek gebruikt worden om
de zieke paarden weer zo snel
mogelijk op de been te helpen.
Een ziekenhuis voor paarden.
Met alles er op en er aan. Gele
gen in de fraaie omgeving van
Utrecht, om precies te zijn in
Bosch en Duin, de villawijk van
Bilthoven.
„Ja, je kunt het wel een zie
kenhuis noemen", zegt drs.
Evert Offereins, de eigenaar
van de kliniek, „we hebben een
opnamecapaciteit voor dertien
paarden. Dertien boxen. We
zouden dat kunnen uitbreiden,
maar het moet goed blijven
rouleren. Acht jaar geleden
hebben we de kliniek zoals hij
er nu staat, gebouwd. Voorlopig
zal er niet zo gek veel aan ver
anderen. Alleen is het de bedoe
ling dat er nog een operatieka
mer bij komt. We hebben er nu
een. Je hebt zelf gezien dat die
operatiekamer ook gebruikt
wordt om de binnen komende
paarden zo snel mogelijk te
kunnen behandelen. We willen
echter een operatiekamer die
alleen voor operaties gebruikt
wordt".
Een ziekenhuis voor paarden.
Op weg naar Bosch en Duin
maakt het wat vrolijke gedach
ten los. Een volle wachtkamer
met mensen die in plaats van
de gebruikelijke bloemetjes of
de sinaasappelen om uit te per
sen, balen hooi en andere
'paardvriendelijke zaken' heb
ben meegenomen. Eenmaal
aangekomen in de kliniek
wordt echter al snel duidelijk
dat het om een strak geleid be-
■drijf gaat. Met aan het hoofd
drs. Evert Offereins, in de die-
rengeneeskunde een autoriteit.
Een Drent. Nuchter, wars van
grootspraak.
„Ik doe het hier niet in mijn
eentje", benadrukt hij enkele
keren, „er werken hier drie die
renartsen. Welling, Hulshof en
mijn persoontje. Welling is de
man die vooral de chirurgische
kant voor zijn rekening neemt.
Hulshof en ik richten ons op de
keuringen. Daarnaast hebben
we negen personeelsleden. Een
uitstekend team. We leiden ook
personeel op. Iemand heeft zich
bijvoorbeeld gespecialiseerd in
de narcose en de bewakingsap
paratuur. We werken nauw sa
men met de faculteit dierenge-
neeskunde van de Utrechtse
universiteit. Daar leren we
van".
Evert Offereins heeft eind dit
jaar wat te vieren. Dan is het
precies 25 jaar geleden dat hij
de dierengeneeskunde binnen
stapte. Door zelfontwikkeling,
zoals hij het zelf noemt, werd
hij in het veterinaire wereldje
een bekende verschijning. Al
twaalf jaar schrijft hij iedere
maand in de 'Hoefslag' het offi
ciële orgaan van de hippische
wereld, een artikel. De laatste
afleveringen gingen bijvoor
beeld over het tying-up-syn-
droom, een aandoening van de
spieren van het bewegingsap
paraat van het paard. „Waar
om ik het zo opgezet heb"?, her
haalt hij dan een vraag, „ach,
dat is zo gegroeid. Na de oorlog
waren velen de mening toege
daan dat de paarden niet zoveel
meer aan bod zouden komen.
VCy
Dat de dierenkliniek, naast
de kliniek voor paarden is er
ook nog een kliniek voor kleine
huisdieren, uitermate goed
aangeschreven staat, wordt wel
bewezen door de vele aanvra
gen van bijna afgestudeerde
dierenartsen om in Bosch en
Duin stage te mogen lopen. Het
is een van de weinige klinieken
waar op een dergelijke manier
gewerkt wordt. De 'concurrent'
zit in Emmeloord. „Dat is ech
ter een stichting", zegt Evert
Offereins, „dit is een particulier
bedrijf. Natuurlijk wordt er op
de faculteiten van de universi
teiten veel aan onderzoek ge
daan en geopereerd. Maar ver
der in Nederland, nee, er zijn
weinig operatiekamers te vin
den".
Evert Offereins heeft einde
lijk tijd om even te gaan zitten.
De operatieruimte waar binnen een paar minuten een paard op de ingenieus gebouwde tafel ge
legd kan worden. - TOTO'S DE STEM/BEN STEFFEN
Dat had dan vooral betrekking
op de landbouw. Later is door
de sport het paard weer op de
voorgrond getreden. In die tijd
waren er ook niet zo gek veel
dierenartsen. Ik raakte geïnte
resseerd in paarden. Dat wordt
dan een specialisme. Veel zelf
ontwikkeling. Toen ik studeer-
De röntgenaf deling. Nodig om snel de juiste diagnose te kun
nen plaatsen.
de zat er in het pakket weinig
over paarden".
Evert Offereins heeft dat in
middels meer dan goed ge
maakt. Hij heeft zich vooral ge
specialiseerd in de orthopedie.
Vandaar een bezoekje aan de
smederij waar de hoefsmid he
laas niet aanwezig is. Die is er
regelmatig om de 'schoenen'
voor paarden die niet zo ge
makkelijk lopen, aan te passen.
„Wij zeggen dan hoe het ge
maakt moet worden", legt hij
uit, „je moet wel eens wat aan
passen om bijvoorbeeld de druk
te verminderen".
Terug naar de kliniek waar
nog enkele paarden op een be
handeling wachten. Evert Offe
reins trekt zijn jas uit en beent
naar de operatieruimte. Een
abces moet verwijderd worden.
Terwijl er overleg gevoerd
wordt met de ook aanwezige
collega Hulshof doet Offereins
zijn werk. Geroutineerd. Het
paard, door enkele staljongens
in bedwang gehouden, onder
gaat alles lijdzaam. Schoon ge
spoten en de inhoud van een
paar injecties rijker, mag het
paard bijkomen in een van de
boxen.
Het werk zit erop. Een ver
dieping hoger, in de admini
stratieruimte, komt het gesprek
op fysiotherapie voor paarden.
„Dat gebeurt de laatste tijd
steeds meer", zegt Evert Offe
reins, „er zijn heel wat fysio
therapeuten. Daar is nu de rem
wat op gezet. Wel logisch dat
die fysiotherapeuten naar an
dere wegen zoeken. Maar ik
ben altijd wat voorzichtig in die
zaken. Daar kun je niet alles
mee doen. Het kan wel helpen.
Een stuk massage kan een goe
de invloed hebben. Net als in
andere sporten. Er zitten posi
tieve dingen in. Wat voor een
mens goed is, is ook voor een
dier goed".
„De medische wereld is altijd
in beweging", gaat hij verder,
„Welling doet veel met het
Stadsacademisch ziekenhuis.
Nieuwe apparatuur, nieuwe in
grepen onderzoeken, uittesten.
Apparatuur voor mensen kun
je ook voor paarden gebruiken.
Er komst steeds wat nieuws op
de markt. Je moet echter wel
het kaf van het koren scheiden.
Niet alles is goed. Dat solarium
is wel leuk, maar dat gebruik je
niet zo maar. Het is bekend dat
ultra-violette stralingen ge
zond zijn. Je kunt dat solarium
gebruiken om spieraandoenin-
gen, wonden enz. sneller te la
ten genezen.Maar, het is geen
geneesmiddel. Het is een hulp
middel om het herstel sneller te
laten verlopen. Er wordt ook
gebruik gemaakt van magneet
veldtherapie, geluidtherapie. In
de veterinaire fysiotherapie is
het aanbod groot. Welling be
geleidt onder meer een groep
veterinaire fysiotherapeuten".
Beneden in de kliniek is in-
Het solarium werkt op volle toeren om het herstel te bevorderen.
Evert Offereins aan het
werk. Een hoef wordt nader
bekeken.
middels alles opgeruimd. De
apparatuur staat aan de kant.
Ook de operatietafel. De trots
van Evert Offereins. „Een unie
ke tafel", meent Evert Offe
reins die in 1972 als chef déqui-
pe van de medische staf voor de
Nederlandse ploeg aanwezig
wgs bij de Olympische Spelen
in München, „twaalf jaar gele
den was dat de eerste in Neder
land. Hij is verrijdbaar en bij
voorbeeld inzetbaar bij onge
vallen. In West-Duitsland zijn
er een paar gemaakt. In '82
hebben we het in samenwer
king met een technisch bureau
aangepast. Binnen een paar
minuten ligt een paard op de
tafel".
Een rondleiding in de waar
lijk schitterende kliniek en de
stallen wekt uiteraard de in
druk dat een behandeling in de
kliniek niet goedkoop is. Evert
Offereins maakt echter snel
duidelijk dat het staangeld niet
de grootste bron van inkomsten
is. „Een dag staan", zegt hij,
„kost ongeveer 25 gulden. Maar
het gaat natuurlijk vooral om
de behandeling, de medicamen
ten die gebruikt moeten wor
den. We proberen de paarden
zo snel mogelijk terug te krij
gen in de eigen vertrouwde om
geving. Maar we hebben wel
eens langstaanders. Als het om
wonden gaat die moeilijk te ge
nezen zijn. Het aanleggen van
verbanden niet eenvoudig is.
Dan kan het wel eens gebeuren
dat een paard meer dan twee
maanden hier te vinden is. En
nogmaals, wij krijgen hier al
lerlei paarden. Niet alleen de
top. Ik denk trouwens dat de
belangstelling voor de paarde-
sport wel aanhoudt. De mensen
hebben meer vrije tijd. Veel
mensen zoeken toch een dier-
hobby, een sport met dieren.
Het gaat dan toch om een stuk
je natuur. Ook als het finan
cieel wat minder gaat, hebben
de mensen veel voor hun hobby
over. Zeker als het een dierhob-
by betreft".
Zelf spreekt hij van een rustige
dag, maar beneden in de ruim
ten is het voor de buitenstaan
der een drukte van de belang.
Evert Offereins bekijkt de
röntgenfoto's die in de loop van
de middag gemaakt zijn. Huls
hof loopt even langs en legt uit:
„Wat je hier ziet, zit bij de mens
in de schoen. Wat er aan de
hand is? Beschadiging door
wellicht een klap, ergens tegen
aan getrapt". Evert Offereins
praat intussen wat met de
mensen die de paarden aanvoe
ren. Ze komen uit het gehele
land. Veel toppaarden, ook uit
de omringende buurlanden.
Vooral België. „Niet alleen top
paarden", zegt Evert Offereins,
„ook veel liefhebberijpaarden.
Hier in de omgeving zitten veel
manéges. Met zijn drieën zien
we gemiddeld zo'n 25 paarden
per dag. Er worden hier veel
paarden gekeurd. Paarden voor
de export. Naar Amerika en de
laatste tijd ook nogal wat naar
Japan. Dat zijn strenge keurin
gen. De Amerikanen stellen ho
ge eisen. Ja, dan gaat het om
verschrikkelijk dure paarden".
