W4
W5
Ja
ack The Ripper verbleekt met zijn
'slechts zes' moorden bij zijn hedendaagse
collega's in de Verenigde Staten. Amerika
is hét land van de serie-moordenaars, de
lukraak-killers. Hun aantal - en de
aantallen slachtoffers - neemt toe. Op dit
moment zitten erzo'n 20 kettingdoders
opgesloten, aan wie tezamen tussen de 250
en 700 moorden worden toegschreven. En
honderden andere moorden zijn
vermoedelijk gepleegd door maar een
handvol 'random-killers' die op vrije
voeten zijn.
Treffend
Extase
Verrast
Ontkennen
Mannen
fO DE STEM /JOHAN VAN GURP
i; £rPl3 *-
t vr If*
r»o^,.^« el,
'-.ö'rtP»
•is Veder-Smü
Ihet bed van een van
pen. Links van haar
pelaer, rechts oud-
Merkx van Breda
FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
J hele dag hier rondlo-
|ook de patient niet ten
publiciteit over de
|n de drie andere kli
ste jaren wat minder
len gekomen. Ook daar
lingen gaande. De kli-
Titer- en jeugdpsychia-
|eeft te maken met lan-
voor zowel klinisch
werk. De aanvragen
(ïg van het aantal bed-
van het aantal dag-
|4 is door de adviseren-
ositief ontvangen,
hs Bergerkliniek voor
|aat volgend jaar een
Samenwerking komt
Irukkelijk om de hoek
peg met Neer en Bosch
wordt de opening van
voor epilepsie in Rot-
lereid. De Bredase kli-
,aTFRDAG 15 DECEMBER 1984
1. Greep, bemiddelen
periode.
- FOTO DE STEM /JOHAN VAN G#
1 dergelijke poli's in Dor-
Middelburg en Vlissin-
longkliniek Schoondonck
st minder zeker. In over-
lar terug besloten dat ae
van Bergen op Zoom611
eigen longafdelinge"
gen. Aanvankelijk was i
opheffing van he®
Daarop is Van det
eels teruggekomen, wan' 1
Jsl allergologie daar Krijg- j
n bedden toegewezen,
cente brief aan De Klok'
ide hij nog wel de provin'1
irabant te zullen advise' I
:ara-afdeling (chronische r
respiratoire aandoenin-1
verdwijnen, maar de Pr°' I
via de commissie Festen* F
delijk gemaakt dat hief'
prake kan zijn. Het z°u 1
jk gaan om patiënten va®
regio en daarvoor kan de
;aris extra bedden hc'
tellen.
WASHINGTON - Serie
moordenaars, elk land
kent ze of heeft ze ooit
gekend. De rondzwer
vende menselijke mon
sters, in wie van tijd tot
tijd een onweerstaanba
re bloeddorst opwelt. Op
het moment dat ze een
slachtoffer uitzoeken
staat de dood van de
prooi al vast.
Het is een willekeurige lif
ter, of een prostituee, of een
winkelier, die voor of na de
laatste ademtocht wordt ver
kracht en vervolgens in het
water of een wegberm ge
dumpt. Waarna de dader
spoorloos verdwijnt, meestal
verder trekt naar een ander
oord, waar een nieuwe, nog ar
geloze buit zijn pad zal krui
zen.
Een serie-moordenaar kan
een hele natie in zijn angst-
greep houden. Sommigen zijn
een mythe geworden. Wie kent
niet Jack The Ripper, die
moordend door het Victo
riaanse Engeland doolde?
Henry Lee Lucas (48) zit nu
in Texas gevangen. Hij is for
meel nog slechts voor zeven
moorden (ter dood) veroor
deeld. Maar er lopen nog 29
andere moordprocessen tegen
hem. Lucas zelf beweerde aan
vankelijk dat hij 188 mensen
had gedood, de meesten tussen
1979 en 1982, in 24 verschillende
Amerikaanse deelstaten. Hij
heeft inmiddels zijn eigen
schatting verhoogd tot 360
slachtoffers.
Zijn ondervragers in Geor
getown, Texas, zijn ervan
overtuigd dat de laatste ra
ming het dichtst bij de raming
is. „Ik heb gemoord met pisto
len, geweren, messen, tafelpo
ten, hamers, bijlen, telefoon
draden, vazen en heiligen
beelden", zegt Henry Lucas.
Voor talloze van zijn beweerde
moorden zal het bewijs niet
meer te leveren zijn. Lucas
haalde veel slachtoffers en de
tails van zijn daden door el
kaar.
„Een serie-moordenaar
heeft meestal geen enkele re
latie met zijn slachtoffer. Dat
maakt hem bijna onmogelijk
te achterhalen, als hij niet op
heterdaad wordt betrapt. Als
Lucas zelf niet was gaan pra
ten, dan hadden we bijna geen
enkele van zijn moorden kun
nen ophelderen", verklaart
Tom Sawyer, lid van de on
langs speciaal opgerichte 'Jus
tice-Department Task Force
on serial murder'.
In die taakgroep probeert de
nationale recherche, de FBI,
niet alleen serie-doders op te
sporen door landelijke compu
teranalyse van onopgehelder
de moordzaken, maar poogt
men ook parallellen te ontdek
ken in de persoonlijkheden
van de veelvoudige moorde
naars. Bestaat de 'typische
random-killer', die wellicht
kan worden herkend voor hij
(nog meer) bloed vergiet?
Een karakteranalyse van
een tiental nu vastzittende se
rie-moordenaars (niet te ver
warren met een 'massa-moor-
denaar', die in éen daad een
groot aantal slachtoffers
maakt) levert een uitdraai met
enkele treffende 'constanten'
op:
- Er is vrijwel nooit spijt.
Een geweten ontbreekt totaal,
evenals het vermogen zich te
verplaatsen in angst en pijn
van anderen.
- Het geweld heeft een sexu-
eel karakter.
- De dader werd als kind
vaak in bizarre sexuele situa
ties betrokken en ontwikkelde
later problemen met bisexua-
liteit of impotentie.
Henry Lucas komt uit een
arm en asociaal gezin, waarin
geweld aan de orde van de dag
was. Als klein kind werd hij
door zijn moeder geslagen om
dat hij niet wilde toekijken hoe
zij met vreemde mannen ge
meenschap had. Henry maakte
hij eerste slachtoffer toen hij
14 jaar was. Het was zijn
vriendinnetje. „Ik wil met
haar doen wat ik mijn moeder
met die mannen zag doen. Ik
voelde mijn moeder weer
slaan. Toen ben ik zelf gaan
slaan. Ik kon het niet aan",
zegt de mogelijk 380-voudige
moordenaar.
Zijn tweede prooi was moe
der Lucas zelve. Daarna was
geen vrouw meer veilig voor
hem. „Ik voelde niets anders
meer dan pure haat. Als ik een
William Bonin werd veroordeeld tot de gaskamer na
schuldig te zijn bevonden aan tien 'snelweg-moorden'.
Serie-moordenaars
veroorzaken golven
van angst in Amerika
Door Mare de Koninck
Ned York (37): 12 moorden in Los Angeles.
slachtoffer wilde, dan nam ik
er gewoon een." Meestal was
er ook van verkrachting spra
ke. Een aantal moorden voerde
hij samen met zijn homofiele
vriend Otis Toole uit, die nu in
Florida gevangen zit. Als ze
weer ergens een lijk hadden
achtergelaten, reden ze in de
auto honderden mijlen verder.
„Ik herinner me hoe ik door
een politie-agent werd aange
houden, die duidelijk iets
vreemds rook in de auto. Dat
kwam van een hoofd, dat ik
onder de achterbank had ver
stopt. Ik mocht gelukkig door
rijden", aldus Lucas.
In een psychiatrische in
richting in Californië zit Ed
mund Kemper (35) gevangen,
die zijn beide grootouders, zijn
moeder en zes vrouwelijke lif
ters heeft afgeslacht. Als ze
venjarige had hij al eens over
een vriendinnetje gezegd: „Als
ik haar wil kussen, moet ik
haar eerst vermoorden." Nu
zegt hij over zijn daden: „De
doodsangst die ik teweeg
bracht, gaf mij het gevoel dat
ik iemand was. Ik nam beslis
singen van leven of dood, was
God voor hen. De selectie van
het slachtoffer is in wezen het
voorspel. De moord is het or
gasme", zegt Kemper, die als
zeer intelligent maar krank
zinnig wordt beschouwd.
„Het idee is penetratie. Maar
ze kunnen vaak alleen maar
een mes in een lijf steken",
stelt David Abrahamsen, die
een boek heeft geschreven
over een andere seriemoorde
naar, David Berkovitz. De
laatste getuigde over zijn
moord op het meisje Donna:
„Nadat ik haar had gewurgd
voelde ik me gelukkig. Die op
gebouwde spanning was ont
laden. Ik had geen lichamelijk
orgasme, maar wel degelijk
een geestelijk." Berkovitz was
telkens verbaasd als zijn
slachtoffers schreeuwden en
zich verzetten. „Ik verkrachtte
of bestal ze niet, ik doodde ze
alleen maar."
Een andere ketting-killer,
John Wayne Gacy (42), die in
zeven jaar tijd 33 jongens en
jonge mannen om het leven
bracht, bleek ook verrast te
zijn dat er berichten over zijn
wandaden in de kranten ver
schenen. Bij zijn aanhouding
in 1978 zei hij„Het enige
waarvoor ze me kunnen ver
oordelen, is voor het drijven
van een begrafenisonderne
ming zonder vergunning." Ga
cy was een succesvol zaken
man, gehuwd en had een inko
men van een half miljoen gul
den per jaar. Hij nodigde solli
citanten bij zich thuis uit, als
zijn vrouw er niet was. Hij
wurgde zijn bezoekers, maar
op een wijze dat de doodstrijd
urenlang duurde. Gacy was
dan in een sexuele extase en
zong tevens psalmen. „Ik ben'
bisexueel, niet homosexueel.
Ik heb tenslotte ook nog enig
zelfrespect", heeft hij ver
klaard.
Ted Bundy, 37, is ter dood
veroordeeld voor 3, maar voor
verdacht van in totaal 40
moorden op jonge vrouwen
tussen 1974 en 1978. Hij is psy
choloog van beroep en een wa
re charmeur met mooie blau
we ogen. Ook hij moordde in
het wilde weg. Soms beet hij de
ontvoerde meisjes dood. Hun
lichamen sneed hij meestal
aan stukken.
Tijdens zijn proces voelde
hij zich Perry Mason, de advo
caat uit de tv-series. Een FBI-
woordvoerder zegt: „Er be
staan echt mensen voor wie
het lekkerste wat bestaat is
iemand te vermoorden. Ze wil
len ook de beste moordenaar
worden die er bestaat, zoals
veel gewone mannen de beste
minnaar van de wereld willen
zijn. En tot de kwaliteit van de
moord behoort onder meer de
spoorloosheid van de dader."
Stephen Michaud, schrijver
van het boek 'De enige levende
getuige' (over Ted Bundy)
meent dat „de politie uit frus
tratie over het opsporingspro
bleem het bestaan van een se
riemoordenaar zolang moge
lijk pleegt te ontkennen. Maar
als ze er een vangen, dan pro
beren ze alle onopgeloste
moorden op de arrestanten te
schuiven." Zo is het mogelijk
ook met de moordenaar van
Atlanta, gegaan, Wayne Wil
liams, die tenslotte maar voor
één van de tientallen moorden
op negerjongetjes (gepleegd
tussen 1979 en 1981) kon wor
den veroordeeld.
De opsomming van de serie
moordenaars en hun gruwelij -
ke antecedenten kan nog lang
doorgaan. Er waren de Hillside
Stranglers in 1977 en '78 in Los
Angeles. Er was de autocou
reur Christopher Wilder, die
vorig jaar een zwerfrit van
honderdduizend mijl afsloot
met een negende moord op een
jonge vrouwelijke schoonheid.
En er was Gerald Stano die
waarschijnlijk 35 vrouwen in
Florida heeft vermoord. Stano
was gedurende zijn eerste 6 le
vensmaanden „afgrijselijk li
chamelijk en geestelijk ver
waarloosd" en daarna opge
voed door liefhebbende pleeg
ouders. „Maar de schade was
al berokkend. Soms maakte
het niet meer uit wie zich nog
over het kind ontfermt. Al wa
ren het Maria en Jozef ge
weest, het zou hetzelfde mon
ster zijn geworden", aldus psy
choloog Ann McMillan.
De meest beangstigende se
rie moordenaars zijn uiteraard
degenen die nog niet zijn ge
pakt. Zoals de mysterieuze
'Green River Killer' die in
Seattle aan de noord-west
kust, 27 jonge vrouwen heeft
gedood, merendeels prosti-
tuee's. Vijftien andere vrou
wen in die buurt zijn vermist.
De psychologen die over het
verschijnsel serie-moord se
dert enige maanden hun licht
laten schijnen in de Ameri
kaanse media - naar aanlei
ding van de speciale taakgroep
die de FBI heeft ingesteld -
De 17-jarige Elmer Wayne Henley bekende zeker negen
jongens om het leven te hebben gebracht.
David Berkovitz, de 'Son of Sam': reeks moorden in New
York.
zijn het over een aantal ele
menten eens. De daders zijn
altijd mannen. Bijna altijd zijn
ze wreed behandeld door hun
ouders of andere opvoeders,
meestal samenhangend met
sexueel misbruik. Terwijl
vaak van hoge intelligentie en
uiterlijk aangepast en char
mant gedrag sprake is, zijn de
serie-moordenaars als volwas
senen in de ban van Freu
diaanse obsessies.
Vaak is sprake van angst
voor de gewelddadigfe woede
die de moordenaar in zich
weet. De woede geldt meestal -
bewust of onbewust - de
ouders. Het alsmaar vermoor
den van vrouwen is het als
maar vernietigen van de eigen
moeder. Mannelijke slachtof
fers vertegenwoordigen de va
der. Als kinderen zijn prooi
vormen, dan doodt de dader in
deze analyse zijn zwakke en
angstige 'zelf' en kopieert hij
zijn monsterlijke ouders.
„De woede davert voort als
een trein, aangedreven door
ongeremde sexuele energie.
Serie-moordenaars hebben
soms tot op volwassen leeftijd
in het bed van hun ouders
moeten slapen of in dezelfde
kamer als moeder de prosti
tuee. Ze zijn zelf zo consequent
misbruikt en als mens mis
kent, dat ze hun slachtoffers
ook niet meer als mensen,
maar als poppen zien. Elemen
ten van overheersing en on
derwerping die ook in normale
sexualiteit voorkomen, maar
worden afgeremd, zijn bij deze
mensen alles gaan overwoeke
ren", aldus crimineel psycho
loog James Milan.
Een bijkomend element is
mogelijk het geweld op de tele
visie, waardoor nu reeds hele
generaties zijn geconfronteerd
met oneindige reeksen moor
den, waarbij het lijden van het
slachtoffer zelden wordt bena
drukt. En tenslotte levert het
reusachtig grote Amerika, het
land van de eindeloze wegen
en de kolossale auto's ook het
'ideale' klimaat. Je bent niet
gauw een verdachte vreemde
ling in het land van de mobili
teit waar 'hi stranger' een van
de standaardgroeten is, je kan
in het enorme continent alle
kanten uitvluchten, in de ko
lossale steden ben je een naald
in een hooiberg en in een Ame
rikaanse slee is met gemak een
lijk te verstoppen.
Het lijkt nog een lange weg
naar 'tijdige' herkenning van
de serie-moordenaar en een
succesvolle correctie op zijn
ontspoorde geest. Voortgaand
ondezoek, ook naar de fysieke
hersenfunctie van de 'excessief
gewelddadige mens' is een van
de routes die ook de FBI volgt.
„Maar je kunt de moorden niet
stoppen vooraleer ze zich voor
doen", zegt FBI-man Robert
Ressler. „Je kunt iemand niet
binnenhouden omdat een her
senonderzoek aanduidt dat hij
'het type' is.
Er worden tegenwoordig
zo'n 23.000 mensen per jaar in
de VS vermoord. In de 50'er ja
ren werd 90 procent van alle
moorden opgelost. Dat percen
tage is thans teruggevallen
naar 76. een toename van het
aantal lukraak moordenaars
(soms ook wel recreatieve
moordenaars genoemd!) wordt
mede als verklaring daarvoor
gezien.
James Rupert (midden) bracht elf familieleden org, het le
ven en kreeg elf maal levenslang.
- FOTO'S ARCHIEF DE STEM
