Bestrijding van honger
is de
hypotheekrente
over 3 weken nog
lager. Zal ik daar
op wachten?'
Bredan
verzets
LEV EN SM
KLANTEi
even._
UITBLAZEN
Witte,
grijze en
zwarte
economie
Economie
Gasten van
het huis
EG LEGT NADRUK OP ZAKELIJKE HULP
NMB BANK
Niet vanzelfs
ZATERDAG 8 DECEMBER 1984
ACHTERGROND
PAQNA)
Uniek
Sanctie
STABEX
Startschot
Complex
Hoeft niet. U weet toch dat
de NMB met u meedenkt.
Dus krijgt u niet alleen 'n
hypotheekvorm die u op 't lijf ge
schreven is. U bent ook verzekerd
van de laagste rente.
Daalt de rente nadat wij u
offerte hebben gedaan, dan pas
sen wij die rente aan.
Mocht de rente stijgen, dan
blijft de lage offerte tot op de dag
van passeren van de akte geldig.
Komt bij dat u 'n NMB
hypotheek bij eventuele verhui
zing mee mag nemen naar de
nieuwe woning.
En als u 'n Premie Bouw
Hypotheek bij ons afsluit, finan
cieren wij de Rijksbijdrage voor.
Bij alle NMB kantoren bent
u van harte welkom voor 'n
persoonlijk gesprek met 'n des
kundige adviseur.
De NMB denkt met u mee
Defensie koopt
naehtzicht-
apparatuur
anti-tanksysteem
destemcoi
^~a~K ZOU hier niet
I kunnen wonen", zei
ik tegen m'n vrouw.
Onze kamer was in het
oudste, uit de 15de eeuw
daterende, deel van het
huis. Niets was er haaks of
waterpas en alles stond er
scheef. Ik houd van rechte
lijnen en symetrie. Het was wel
een buitengewoon gezellige ka
mer, hoewel naar mijn smaak
wat te vrouwelijk van inrich
ting. Veel bloemetjes in zachte
kleuren. Op de gordijnen en de
beddesprei, op de porseleinen
kopjes bij het theezet-apparaat
en op de bekleding van de twee
kleine feauteuils.
Er zaten zware eiken balken
in plafond en wanden, zwart
van ouderdom en in een verre
van regelmatig patroon. Ze za
ten er dan ook niet voor de sier,
maar omdat ze het oude huis,
al hadden de eeuwen het krom
getrokken, onwrikbaar smaar
soepel en daarom soms kra
kend, overeind en bijeen moes
ten houden. De kamer had
maar één raam, niet veel groter
dan het scherm van het tv-toe-
stel dat aan het voeteneind van
het enorme Pullman-bed stond.
Het aantal lampen en lampjes,
op sierlijke voeten en voorzien
van elegante kappen was wat
overdadig, maar het licht dat ze
verspreidden, ook al waren ze
allemaal tegelijk aan, bleef
zacht en gelig.
Hoewel het water uit de
kraan in Engeland altijd veilig
gedronken kan worden en in
sommig streken bepaald lekker
is, stond er op een kastje naast
de deur een fles mineraalwater
met twee glazen. Op elk nacht
kastje lag een kleine zaklan
taarn. Ten overvloede hing er
ook nog een kandelaar aan de
muur met een kaars erin en een
lang niet gebruikt doosje luci
fers erbij.
Op verschillende plaatsen
lagen stapeltjes lectuur, voor
namelijk toeristische informatie
over de omgeving, maar ook
een lijvig boek over de
Transglobe Expedition, de tocht
om de wereld via de beide po
len, door sir Ranulph Fiennes
tot een goed einde gebracht in
1982. Dat boek bleek daar met
een vooropgesteld doel te lig
gen want tijdens het aperitief
(aangeboden door het huis,
want men bezat geen vergun
ning om sterke drank te verko
pen) deelde de gastvrouw ons
mee dat sir Ranulph's moeder,
lady Fiennes ons de volgende
ochtend gaarne op de koffie
uitnodigde. „Lady Fiennes is
altijd zeer vriendelijk tegenover
buitenlanders. Zij is mijn buur
vrouw", lichtte onze gastvrouw
de uitnodiging toe.
Ontbijt
Het avondmaal, door de
stijlvol in lang gehulde gast
vrouw zelf bereid en opge
diend, was van grote klasse.
Puur Engels met mals lams
vlees als hoofdgerecht, maar
klaargemaakt met door de
Franse kookkunst geïnspireer
de fantasie. De wijn - ook weer
van het huis, „ter begroeting
van nieuwe gasten" - mocht ik
zelf uit de kristallen karaf
schenken.
Voor het geval we na de
maaltijd nog de benen wilden
strekken en een slaapmuts wil
den halen, verwees de gast
vrouw ons naar de enige Inn te
die het dorp rijk was. Bij de
buitendeur lagen grote zaklan
taarns gereed, goed voor een
flinke lichtkegel. Dat bleek
geen overbodige service te zijn
want het was aardedonker in
het dorp, zó donker als het in
de kleinste gehuchten van Ne-
WIM KOCK
derland sinds minstens twintig
jaar niet meer is geweest. Niet
één straatlantaarn brandde er.
Het schaarse licht dat hier en
daar naar buiten viel door s
doorgaans kleine ramen, werd 5
geabsorbeerd door de druipend
natte omgeving.
Het ontbijt was enorm.
Voor het eerst van m'n leven
kon ik een Engels ontbijt niet
op en moest ik vragen mij de
volgende ochtend liever van al-
les iets minder te geven. Eén ei
in plaats van twee. Drie plakjes g
bacon in plaats van vijf etc.
Amateurs
Court Cottage is een van de
ongeveer 200 'hotels' uit de gis-
teren hier al genoemde brochu-
re Take a break on a budget.
Hotels tussen aanhalingstekens jjjj
want vele zijn geen hotels in de
gebruikelijke betekenis, hoewel
de kwaliteit van het comfort en
de service kan wedijveren met E
die van de allerbeste vier ster-
ren hotels. Het zijn merkwaar- g
dige logeeradressen. Niet zei- g
den zijn de gastheren en gast- E
vrouwen amateurs in het hore- E
ca-vak, maar dan wel geslaagde g
auto-didacten. Onze gastvrouw g
had in een vroeger en nog niet g
zo lang achter haar liggend le- E
ven als PR Consultant slechts
zijdelings met de hotellerie te g
maken gehad.
De 'hotels' uit de brochure E
zijn ook zonder uitzondering
klein. Maximaal tien kamers en g
meestal maar vier of vijf. Court g
Cottage heeft er zelfs maar drie E
en kan niet meer dan zes gasten E
herbergen. Dat moet te weinig g
zijn om van te kunnen leven, g
Waarom doen ze dan toch al E
die moeite voor vreemde men- E
sen? E
Gastvrouw
Mrs. June Marsden: „We g
hebben allemaal verschillende g
redenen, maar dikwijls komt
het erop neer dat we - om welke E
reden dan ook, bij ons is dat g
mijn schoonmoeder - een be- g
paald huis willen bewonen en E
dat alleen maar kunnen als we g
betalende gasten toelaten. Mijn g
schoonmoeder is een zeer onaf- E
hankelijke vrouw, maar ook E
nogal hulpbehoevend,^ in die g
zin dat er altijd iemand in de
buurt moet zijn. In dit huis E
konden we haar een eigen ap-
partement geven. De ruimte die g
we daarna nog over hadden E
biedt mij m'n bezigheden. Ik E
houd er wel van de goede gast- g
vrouw te spelen." g
„Je moet er wel wat bij heb-
ben. Mijn man heeft zijn baan E
in Londen nog. Zonder dat g
zouden we niet rondkomen, g
Anderen hebben er een gere- E
nommeerd en dus drukbeklant g
restaurant bij of iets dergelijks.
Als het klein is kan één van de E
partners, met een beetje hulp S
van de ander, het wel aan, al is g
het wel veel werk want je moet
het voornamelijk zelf doen." E
Wie eens iets heel anders wil g
dan het doorsnee-hotel, hoeveel
sterren het ook mag hebben, E
kan ik op grond van eigen erva- g
ring een weekend in een 'hotel'
uit de brochure Take a break on E
a budget aanbevelen. Hoe het
zit met de kosten en de reismo-
gelijkheden heeft u gisteren E
kunnen lezen.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliö
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs J.H M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14. 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8 30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Door Jon van de Ven
Volken die sterven van
de honger krijgen direc
te hulp van de Europese
gemeenschap. Ophef
wordt daar niet over ge
maakt. Men kan zich af
vragen hoe het met die
hulp mogelijk is, dat bij
voorbeeld in Ethiopië
nog dagelijks honderden
mensen omkomen door
gebrek. Wel, de nood is
groter dan de EG aan
kan. Vandaar dat ande
ren, zoals Rode Kruis,
Verenigde Staten, spon
taan reagerende Neder
landers en vele anderen
de handen moeten ineen
slaan om directe afdoen
de aanpak mogelijk te
maken.
Noodhulp maakt slechts
een onderdeel uit van de
overeenkomst in Lomé. Hoe
belangrijk deze ook moge
zijn, op een gemoedsvolle ac
tie van de tien EG-lidstaten
is het verdrag niet gericht. Er
ligt veel meer nadruk op ont
wikkeling en handel. Ele
menten, die in de toekomst
moeten voorkomen, dat hon
ger een blijvende nood in de
wereld wordt.
Staatssecretaris W. van
Eekelen (Buitenlandse Za
ken) zegt: „Een unieke vorm
van samenwerking." Ner
gens in de wereld bestaat er
verder een dergelijke over
eenkomst tussen rijke en ar
me landen. Van Eekelen: „De
combinatie van hulp en ont
wikkeling groeide uit het ko
loniale verleden." Vroegere
koloniën kregen van voor
malige heersenden een voor
deel ten opzichte van andere
arme landen, omdat er een
band bestond, die nog voel
baar was.
De eerste samenwerking
dateert van 1963 toen acht
tien Afrikaanse staten en
Madagascar in Yaoundé (Ca-
meroen) een overeenkomst
sloten, die werd gevolgd door
een tweede Yaoundé in 1969
en vervolgens door Lomé-
verdragen. Het opvallende
bij deze overeenkomsten is,
het groeiend aantal deelne
mers. Op dit moment zijn er
64 zogenoemde ACS-landen,
landen uit Afrika, Caraibisch
Gebied en Stille Oceaan,
maar twee nieuwe staten
staan te dringen te mogen
meedoen: Angola en Mozam
bique. Zij zullen mede - zo is
de verwachting - Lomé 3 on
dertekenen.
Voor Nederland zet staats
secretaris Van Eekelen een
handtekening. Op 30 novem
ber kreeg hij daartoe toe
stemming van de minister
raad. De toestemming kon
niet uitblijven, want Neder
land heeft er juist op aange
drongen, dat in de nieuwste
overeenkomst aandacht aan
mensenrechten wordt ge
schonken. In de nieuwe con
ventie staat een passage uit
de Universele Verklaring
van de Rechten van de Mens
opgenomen.
Waarom die overname, el
ke staat is toch aangesloten
bij de Verenigde Naties en
heeft bijgevolg de universele
verklaring onderschreven?
„Waarom dan niet", repli
ceert Van Eekelen. „Als ze
toch al de doelstelling van de
VN-verklaring delen, kan
niemand bezwaar hebben te
gen opname in het Lomé-
verdrag. Die stellingname
heb ik ingenomen, toen ont
wikkelingslanden bezwaar
tegen de clausule maakten."
De ontwikkelingslanden wa
ren bang, dat de EG sancties
gingen uitoefenen tegen
overtreders van mensenrech
ten.
In het nieuwe verdrag zijn
echter geen sancties opgeno
men, waardoor de 64 hun be
zwaar tegen het mensenrech
ten-aspect hebben laten va
ren. Zij vonden toen een wel
willende EG aan de onder
handelingstafel. Een ge
meenschap, die bereid was
wat royaler in de buidel te
tasten.
„De gemeenschap heeft
echter geen mensenrechten
verkocht; de ontwikkelings
landen hebben niets ge
kocht," vertelt de staatsse
cretaris. De bereidheid om
aandacht aan mensenrechten
te schenken maakte de ge
meenschap bereid meer oor
te lenen aan wensen. Toch zal
de gemeenschap niet schro
men deelnemende landen
van hulp uit te sluiten als be-
schavingsgrenzen ver wor
den overschreden. „Als een
van de staten een met Amin
vergelijkbare leider krijgt,
kunnen we niet lijdzaam toe
zien", meent Van Eekelen.
Stelselmatig uitmoorden
van bevolking zal dus niet
zonder gevolg blijven. Maar
nu het geval Bouterse in Su
riname. Het Bouterse-be-
wind heeft vijftien tegen
standers in koelen bloede
neergeschoten. „Suriname
heeft als voormalige Neder
landse kolonie ook een bin
ding met de EG," zegt de
staatssecretaris. „Het op
schorten van de bilaterale
hulp door Nederland naar
aanleiding van de moorden,
was voor de EG geen aanlei
ding eveneens te stoppen met
hulp. De EG gaat door met
steun aan Suriname en de
gemeenschap voelt zich niet
geroepen Nederland aan te
zetten tot hervatting van de
hulp. En Nederland zwijgt bij
het verstrekken van geld
door de EG aan Suriname."
Met het opnemen van
mensenrechten in de Lomé-
conventie meent de EG dit
aspect van de internationale
samenleving beter te kunnen
laten doorklinken. Van Eeke
len: „Elk lid van de VN on
derschrijft weliswaar de uni
versele verklaring, maar de
VN-instituties zijn dermate
verpolitiekt, dat er van de
mensenrechten in de praktijk
weinig tot uitdrukking komt.
Met opname van die rechten
in ons verdrag hoop ik op be
tere resultaten. Lomé is geen
politiek maar een zakelijk
verdrag. Dat heeft ongetwij
feld een weerslag op alle ele
menten van de conventie.
Een zakelijke aanpak krij
gen ook andere onderwerpen.
Het tegengaan van woestijn
vorming bijvoorbeeld, een
nieuw onderdeel in Lomé 3.
Daarover vertelt de staatsse
cretaris: „Tegengaan van
woestijnvorming hangt
nauw samen met het op gang
helpen van een voedselstra-
tegie. Het oprukken van de
woestijn, een verschijnsel dat
we kennen uit de Sahellan-
den, kan tot staan worden
gebracht met de aanleg van
windsingels, bevloeiing van
de beschutte gronden en
voorkoming van overbegra-
zing van vruchtbare gedeel
ten."
De EG legt landen, die van
droogte en 'verwoestijning' te
lijden hebben, niets dwin
gend op. Het gaat erom, dat
de ontwikkelingslanden zelf
met een plan komen om de
woestijn te stoppen en even
tueel terug te dringen. De ge
meenschap draagt bij aan de
uitvoering van zo'n plan. Het
spreekt dat arme landen vrij
zijn in het aantrekken van
experts. Zij zullen er moeilijk
buiten kunnen.
In Israël lopen nogal wat
deskundigen rond in het be
vloeien en trerug dringen
van de woestijn. Van Eekelen
zegt, dat de gemeenschap
niet de deskundigen opspoort
en aan het werk zet. Autono
me landen moeten zoiets zelf
doen. Evenals voor het opzet
ten van een voedselstrategie.
De staatssecretaris: „Een
staat heeft de plicht zelf te
komen met een plan voor
plattelandsontwikkeling,
voor verbetering van de leef
situatie van de allerarmsten,
voor de rol van de vrouw in
de samenleving."
hulp van de EG tot een ge
structureerde aanpak der no
den moeten komen. Bij het
omdraaien van de rollen, zeg:
de EG maakt plannen en
voert uit, is het gevaar van
mislukken nogal groot. Ont
wikkelde landen hebben ge
leerd. Enkele tientallen jaren
geleden namen de ontwik
kelde landen het voortouw,
met als gevolg dat volken
werden opgescheept met za
ken, die zij niet aankonden.
Naast de opdracht voor het
verkrijgen van de eerste le
vensbehoeften zelf de voor
waarden te scheppen, krijgen
de ontwikkelingslanden een
garantie op het inkomen.
Produkten van de 64 Lomé-
landen hebben vrije toegang
tot de gemeenschap. Mochten
de landen door omstandighe
den (door droogte of andere
ramp) niet in staat zijn pro-
duktie naar Europa te expor
teren dan staat de EG toch
garant voor betaling van de
mislukte oogst.
De regeling van het gega
randeerde inkomen is onder
gebracht in het STABEX-ge-
deelte van de overeenkomst.
Naties hoeven met een tegen-
vallendjaar in hun grond
stoffen niet meer weg te zak
ken tot ver onder de armoe-
grens. In arme landen is men
over het algemeen afhanke
lijk van een mono-cultuur,
zeg: uitsluitend maïs of een
ander produkt. Mislukt de
oogst dan mist een heel land
het inkomen van een jaar.
Maar STABEX reikt verder.
Als een natie van mijnbouw
(kolen of mineralen) afhan
kelijk is en door een ramp
vervalt in een jaar daarin de
opbrengst dan maakt STA
BEX het ook in dit geval mo
gelijk een beroep op een uit
kering te doen.
STABEX was al in Lomé 2
opgenomen, maar kreeg in '3'
Staatssecretaris Van
Eekelen: „Een staat heeft de
plicht zelf te komen met
een plan". - foto archief de stem
van de wereld. (Van de ruim
150 staten op de wereld zijn
er 74 - 64 ontwikkelingslan
den en 10 Europese staten -
bij Lomé betrokken). De niet
bij de overeenkomst betrok
ken arme landen luchten bij
herhaling hun misnoegen in
UNCTAD, de VN-voedselor-
ganisatie.
De niet-aangeslotenen
zouden ook graag profiteren
van de gunstige regeling, de
nauwe band met de EG.
Staatssecretaris Van Eeke
len: „Andere arme landen
hebben niet die historische
band met de EG. Zij zullen
het zonder Lomé moeten
stellen. Maar, zij hebben over
het algemeen handelsverdra
gen met ons." Die verdragen
gaan echter veel minder ver
in ontwikkelingshulp.
Hoe bevoordeeld de 64 ar
me Lomé-landen wel zijn
komt ook op een ander inter
nationaal front telkens weer
aan de orde. Binnen GATT
(een wereldorganisatie be
treffende grenstarieven en
handel) krijgt de EG nogal
eens te horen, dat zij de
GATT-regels overschrijdt
door een deel van de wereld
wel en een deel niet met in
voerrechten en andere han
delsbelemmeringen te belas
ten.
En de Verenigde Staten
krijgen regelmatig voor de
voeten geworpen, dat zij
nauwelijks rekening houden
met de belangen van ontwik
kelingslanden. Ze zouden een
ruime uitbreiding. Tot grote voorbeeld moeten nemen aan
ergernis van de andere helft de EG.
Mocht deze schets van het
wereldgebeuren verwarring
wekken, een ding is wel duj.
delijk: via deelname aan het
Lomé-verdrag genieten fa
arme landen grote voorreeh.
ten, uitgedrukt in 21,25 mil.
jard gulden over vijf jaat
Het Europees Ontwikt
lingsfonds omvat 18,5 miljard
plus 250 miljoen gulden voor
'landen en gebieden overzee
Antillen bijvoorbeeld, d,
Europese Investeringsbank
heeft 2,75 miljard besehifc.
baar. Het totaal omvat vijftig
procent meer dan in het vorl.
ge verdrag.
Staatssecretaris Van Eeke.
len: „Bij vergroting van het
bedrag is rekening gehouden
met inflatie, uitbreiding van
het aantal EG-lidstaten en
het aantal deelnemende ar,
me landen, en met extra
noodbestrijding, zoals ge.
noemd: voedselvoorziening
en woestijnbestrijding."
noodvoedselhulp, voor Ethio.
pië en Sahellanden, komt uit
een apart fonds.
Volgens het comité voor
ontwikkeling van de Ver
enigde Naties heeft Afrika de
komende drie jaar achttien
miljard nodig om de voedsel-
tekorten te bestrijden. Ge
zien de geografische sprei-
ding van de ACS-landen kan
de EG met het besteedbare
geld voor de komende vijl
jaar niet de nood van Afrika
alleen oplossen. Net als bij de
acties van nu zullen andere
organisaties eveneens een
flink bedrag op tafel moeten
leggen om de directe voedsel-
nood te lenigen.
Het VN-comité dringt er
dan ook bij de internationale
instanties op aan voor ko
mende jaren zes miljard per
jaar beschikbaar te stellen.
Dit moet een startschot zijn
voor een hulpprogramma op
lange termijn.
Van Eekelen vindt een
hulpvoedselprogramma op
lange termijn een bedenke
lijke zaak als het erop neer
komt, dat de internationale
gemeenschap uitsluitend
voedsel pompt in gebieden
waar tekorten zijn. Oplossing
van onmiddellijke noden,
prima, maar de volken moe
ten tevens leren een middel
tegen die nood te scheppen.
In de vorm zoals de EG die
voorstaat bijvoorbeeld.
Uit onderzoeken is békend,
dat de rol van de vrouw kan
worden verbeterd met on
derwijs. Hoe meer en beter
het onderricht des te beter de
plaats van de vrouw in haar
samenleving. En als bijko
mend belangrijk verschijn
sel: hoe hoger een vrouw is
opgeleid tes te minder kinde
ren brengt zij ter wereld. Een
natuurlijke rem op een ster
ke groei van de wereldbevol
king.
Van Eekelen ziet alle ge
noemde elementen als com
plexe delen van een eenheid.
Voor arme, kleine landen
met weinig ervaring in zelf
standigheid kan de opdracht
om zelf met een ontwikke
lingsplan te komen zwaar,
zoniet te zwaar zijn. Maar
toch zullen zij aan de slag
moeten en waar nodig met
*N UTRECHT wordt van
daag door de beroepsvereni
ging van Nederlandse econo
men vergaderd over de infor
mele economie. Dit is een an
dere naam voor wat gewoon
lijk 'zwart' en 'grijs' wordt
genoemd. Sommigen spreken
ook over een schaduw-econo-
mie en bedoelen dan vrijwel
altijd hetzelfde als wat met
de andere uitdrukkingen
wordt aangegeven. De naam
zelf doet er trouwens niet zo
veel toe, veel belangrijker is
het verschijnsel dat ermee
wordt aangeduid. En we zijn
er intussen wel achter geko
men, dat er een bonte wereld
schuilgaat achter al deze uit
drukkingen. Met een paar
voorbeelden kan dit bonte
geheel tot leven worden ge
bracht: burenhulp, vereni
gingswerk, beunhazen en
klussen, doe-het-zelf praktij -
ken enz.
Soms wordt de indruk ge
wekt, dat de grijze en zwarte
economie vooral in onze da
gen de kop opsteken. Deze
opvatting is echter niet te rij
men met de werkelijkheid.
Economische activiteiten die
buiten de officiële economie
PROF. DR.
NICO DOUBEN
om gebeuren, zijn in wezen al
zo oud als de mensheid zelf.
En dit komt, omdat er oor
spronkelijk geen twee soor
ten economie werden onder
scheiden. Pas toen de indus
triële productieprocessen van
moderne snit werden toege
past, kwam de verdeling van
de economie in een officieel
of formeel gedeelte en in een
informeel of officieus deel
sterker op de voorgrond. En
nu wordt er van de informele
economie een probleem ge
maakt.
De politieke en publieke be
langstelling voor de informe
le economie is gemakkelijk te
begrijpen wanneer men be
denkt dat heel vaak een net
van illegaliteit erom heen
wordt geweven. Vandaar dat
in de volksmond de informele
economie wordt vereenzel
vigd met stiekum, onwettig,
handig. Voor het gemak
wordt er dan maar van uit
gegaan, dat alles wat niet of
ficieel - dus niet 'wit' - is als
'zwarte' economie moet wor
den bestempeld. Maar zo
eenvoudig is de werkelijk
heid niet in te delen. Tussen
de kleuren wit en zwart is er
nu ook nog zoiets als grijs; en
dat kan van heel lichtgrijs
naar bijna zwart lopen. Bu
renhulp en vriendendiensten,
doe-het-zelf werkzaamheden
en vrijwilligerswerk zijn
duidelijke voorbeelden van
wettelijk toegestane activi
teiten die buiten de officiële
economie om worden uitge
oefend. Zij zijn alle als 'wit'
aan te merken. Het opknap
pen van klussen voor vreem
den komt al meer in de don
kere zone, en het verzwijgen
van inkomsten valt helemaal
in het zwarte circuit. Afgere
kend moet echter worden
met de opvatting dat alles
wat buiten het witte domein
valt als onwettig moet wor
den gezien.
Het feit dat de informele eco
nomie steeds meer als een
probleem van onze samenle
ving wordt beschouwd, moet
worden geplaatst tegen de
achtergrond van de toene
mende overheidsinvloed op
het maatschappelijk en eco
nomisch leven. In de laatste
25 jaar zijn steeds meer land
genoten afhankelijk gewor
den van allerlei regelingen
die via het rijk, de gemeenten
en de sociale verzekeringsin
stellingen de burgers berei
ken. Het aantal personen dat
alleen al hun inkomen van
deze instellingen ontvangt, is
alleen maar gegroeid. Om de
verhoudingen tussen regelin
gen en burgers scherp te
kunnen stellen, heeft de
overheid betrouwbare infor
matie nodig over het reilen
en zeilen van bijna iedereen.
Maar uitsluitend de informa
tie die 'wit' is, kan de over
heid gebruiken. Groeit echter
bij de bevolking de belang
stelling voor de grijze en
zwarte economie, dan heeft
bijvoorbeeld de sociale ver
zekering of de gemeentelijke
sociale dienst geen goed
beeld meer van wat zich
werkelijk aan inkomens ach
ter de voordeuren bevindt.
Wordt onder zulke omstan
digheden toch alleen reke
ning gehouden met de offi
ciële cijfers, dan weet men
bij voorbaat dat er een groot
of klein verschil kan bestaan
tussen formulier en werke-
lijkheid. Dat geeft weer
moeilijkheden, vragen en
klachten.
De overheid weet intussen
wel dat de informele econo
mie niet uit het niets ont
staat. Zo proberen burgers in
een tijd van officiële bezuini
gingen op een andere manier
aanvullend inkomen te krij
gen, en dat gebeurt door de
weg naar klussen, doe-het-
zelven, en het verrichten van
vriendendiensten in te slaan.
De arbeidsuren die in de
schemereconomie betaald
moeten worden zijn veel
goedkoper dan de officiële.
BTW, loon- en inkomensbe
lasting en sociale premies
worden in de informele eco
nomie niet betaald en afge
dragen, en dat scheelt een
slok op een borrel. Daarnaast
heeft de arbeidstijdverkor
ting en de massale werkloos
heid veel mensen de kans ge
geven zich in de informele
sector te gaan bewegen. Be
schikbare vrije tijd en nood
zaak tot koopkrach thandha-
ving zijn twee belangrijke
ingrediënten voor de infor
mele economie.
Het ziet er niet naar uit dat
de stimulansen voor de infor
mele economie de komende
jaren zullen afnemen. Een
verdere groei van de grijze
en zwarte activiteiten ligt
daarom zeer waarschijnlijk
in het verschiet. Voor grote
groepen is deze officieuze
economie dé mogelijkheid om
te 'overleven' en dat bete
kent, dat de burger toch zijn
eigen weg kiest tussen witte,
grijze en zwarte economie.
ZATERDAG 8 DECblVI
Van een onze 1
BREDA - Nogal wat Bredana
die de oud-circusdirecteur Toni
in Breda hebben gekend, hebbe
gereageerd. Allemaal vinden zi
Boltini op de nominatie staat
Ook al heeft het Nationaal Coi
nu een nieuw onderzoek gelast
in koor verklaren ze, dat Boll
form, inclusief pistool in de Bre
van hen vat de gevoelens goed
mogelijk, dat voor deze man e
Hij was in zijn zwarte uniform
hij met Volk en Vaderland. Hei
tweede helft van de oorlog bek
zetsdaden heeft gepleegd. Maai
niet uit".
Run
Van een onze
MAASTRICHT/ ROER
naar uit dat de goedkd
gisteren in de winkels
delenhandel als stunt
binnengehaald.
Veel winkeliers blijken
maximumprijs van 1,50 t
nimumprijs is vastgesteld.
Als gevolg daarvan werd de
boter gisteren op sommige
plaatsen al aangeboden voor
0,99 per pakje, terwijl één su
permarktketen de boter zelfs
gratis aanbood bij aankoop
van een kilo kaas.
In vergelijking met de nor
male prijs die voor boter
wordt gevraagd (variërend
van 1,99 tot ƒ2,60 per pakje)
gaat het dus om een verschil
van minimaal een gulden,
waardoor deze nu goedkoper
is dan een pakje margarine
waarvan de prijs het afgelo-
fjfcsa.f
DEN HAAG (ANP) - Het anti-
tanksysteem met lange dracht
(TOW) van het Nederlandse
leger wordt verbeterd. Deze
wapens worden toegerust met
nacht- en slechtzichtappara-
tuur. Daarmee is een bedrag
van 164 miljoen gulden ge
moeid.
De huidige TOW's kunnen
nu alleen bij goed zicht doel
treffend worden gebruikt, ge
middeld 8 a 10 uur per etmaal.
Defensie plaatst daarom bij
het Amerikaanse bedrijf Te
xas Instruments een order
voor 164 miljoen gulden. Met
dit bedrijf is een compensatie
(100 procent) overeengekomen.
Het zal bij haar vestiging in
Almelo aanzienlijke bedragen
investeren, wat weer een im
puls voor de werkgelegenheid
in die regio betekent, aldus
Van Houwelingen.
VOOR HET EERST in de geschi
van Nederlandse produkten de
gulden overschreden. Het groc
procent - was gericht op de tra
Pa, West-Duitsland voorop, ma.
Dieden gevonden, zoals bij vo;
uie nieuwe markten zijn voor 1
groot belang. In West-Europa zi
Pe grens van de mogelijkheden
Om internationaal bij te kunn
alleen op het gebied van hooc
tempo moeten ontwikkelen mat
hen bij de internationale dienst
Pel. In deze sectoren kunnen wi
Putatie. Ook daar liggen kanse
te krijgen.
Bij het verkennen van nieuw
unjfsieven zich er bewust van n
Nederland (en van West-Eurof
reid de laatste twintig jaar ingri
Paar decennia geleden nog va
oen als bij voorbeeld China, J;
oeden met Westeuropese land
sen, dat ze hun overzeese partr
°'gen, nu liggen de kaarten an
Papan, na Amerika het belan
moeilijk toegankelijk geworden
hpe spreken. Wie in China vas
®ett een voorsprong als hij zie
'gen gemaakt en wat Zuid-Am
T Portugees (Brazilië) een 'm
uat ligt voor (je hand, zal me
i ls Pet in Nederland gesteli
holen we maar dich' b'j hl
Zangrijkste klant, maar wat is
nderwijs? Afgaande op de vert
yeimatig contacten hebben me
ken rnaar weinig Nederlanders
8' ^aat bier niet om een det;
zeer afhankelijk is van de exp
te rln^ behoort aan het onderric
geven. Gebeurt dat ook?
