h
Onthullingen verwacht
in nieuw Moro-proces
Ontsnapt gif ook dodelijk op termijn
Tamil-terreur brengt relatie
Sri Lanka-lndia op dieptepunt
IN NEDERLAND MINSTENS ZOVEEL UITERST GEVAARLIJKE STOFFEN
Telefoon-
winkel
DE STEM CC
Op de voorp
WOENSDAG 5 DECEMBER 1984
ACHTERGROND
Wel 'ns gewinkeld
bii de PTT?
Binnenkort
rijden we naar u toe.
Enorme interesse
Italiaanse terroristen maken schoon schip
Knieval
Film
Weer vrij
Trainingskampen
Geen verrassing
Lastig parket
WOENSDAG 5 DE1
-
WEL'NS gewinkeld
bij de PTT? vraagt
de folder.
Nee, nooit aan ge
dacht, eerlijk gezegd. Wat
kun je kopen bij de PTT?
Telefoons natuurlijk.
Ik heb al een telefoon.
Twee zelfs. Geen hoekje in
huis is nog veilig voor telefoni
sche indringers. Als mijn vrouw
niet thuis is trek ik de stekker
wel eens uit het contact. Als ik
even in m'n stoel wil wegdoeze
len. Er is bijna niets zo erg als
het gerinkel van de telefoon op
het moment dat je net onder
zeil gaat. De adrenaline spuit
dan met zoveel kracht je bloed
baan binnen dat je maag er van
samentrekt en je hart gaat bon
zen. Er is maar één geluid dat
een vergelijkbaar effect heeft en
dat treft je wanneer, onder de-
zefótte omstandigheden, een
van de huisgenoten de trap af
komt daveren met een gebons
dat acuut aan gebroken benen
of erger doet denken. Dat is
wat je noemt je rot schrikken.
Maar mijn vrouw wil eigenlijk
niet dat ik de telefoon uitscha
kel. Zij is bang dat ze iets mist.
'Als ze ons zó dringend nodig
hebben, sturen ze de politie wel
langs' zeg ik dan, 'of draaien ze
het nummer van de buren.'
De telefoons die jij hebt zijn
zeker van die gewone grijze
dingen. Standaardspul?
Inderdaad. Wat is er tegen
gewone grijze telefoons? Ze
doen het uitstekend. Ze hebben
zelfs drukknoppen. Heel mo
dern dus.
Vind jij die grijze telefoons
dan mooi?
Mooi? Moet een telefoon
mooi zijn? Ik vond die zwarte
van vroeger mooier. Of mis
schien moet ik zeggen: beter.
Robuuster en zwaarder. Je kon
hem met één hand bedienen
zonder dat het hele toestel over
de tafel begon te schuiven bij
gebrek aan gewicht. Maar eer
lijk gezegd vond ik die grijze
ook best en nu er drukknoppen
op zitten is ook dat probleem
van het wegschuiven bij het
draaien opgelost.
Je weet heus wel wat ik be
doel. Zo'n grijs ding past toch
niet bij je interieur. Bij ons
staat de telefoon op dat maho
niehouten Kwien-An-laiehje
dat we van Kees en Miep ge
kregen hebben, weet je wel?
Vlak naast de tv-feauteuil.
Nou, het donkere mahonie en
het bordeaux en olijfgroen ge
streepte velours van de feau-
teuil verdroegen dat grijs ge
woon niet. Mijn vrouw en ik
kregen er schele hoofdpijn van.
Wat heb je toen gedaan?
Zo'n prachtig apparaat Loeve-
stein gekocht? Hier het staat in
de folder. „Een prachtige repli
ca van een schitterend klassiek
model telefoontoestel." Dat
klinkt als een tekst van Keur-
koop. „Het bedieningsgemak is
aangepast aan de moderne tijd
door het toestel te voorzien van
druktoetsen." Het kost 1.995
gulden, maar je mag het wel
houden. Het wordt je eigen
dom. Heb jij er zo een?
Ben je gek man! Twee mille
voor een telefoon. Ammenooit
nie!
Heb je dan misschien een
Uniform? Hoewel: die lijkt me
nauwelijks te passen in jouw
klassiek-eikehouten-velours-me
t-leder interieur. Luister maar:
„strakgelijnd verzonken
telefoonhoorn in rood wit
en beige en in een luxe lederen
uitvoering. Als je leer neemt
kun je kiezen uit midden-bruin
of bordeaux-rood. Een koopje,
vergeleken bij de Loevestein.
Negentig gulden en in leder
177,50 plus een beetje abonne
mentsgeld méér per maand. Je
IMIIIlllHllllfHtlllllllllltHllflIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIillllllIHHIIIIIIIIIIlllHIIHIIIIIIilllllllltllMitllllllir
T5
PAGINA)
mag hem alleen niet houden.
Bordeau-rood. Dat lijkt me de
kleur voor bij jouw stoel.
Nee, ik heb geen
Uniehdingesfoon. Jij
praat van een koopje, maar
weet je wel dat dit ding eigen
dom blijft van de PTT? Geen
goeie deal dus.
Aha! Dan heb jij de Diavox.
Dat kan niet missen! Ook „mo
dern van vormgeving" welis
waar, maar minder strak dan
de Unifoon, wat ronder en zich
daarom iets beter voegend in
jullie klassieke zitkamer-
Nee, laat me nog even ver
der raden. De kleurkeuze is
nogal beperkt, zie ik. Rood, wit
en beige. Beige! Dat zóu kun
nen op donkerbruin mahonie.
Met die koperen notitievel-
letjeshouder ernaast als soepele
overgang naar het bordeau-
rood met olijfgroen van de
stoel.
Maak 't een beetje. Ik de
PTT spekken? Wij zijn gewoon
naar Blokker gegaan en hebben
daar twee mooie telefoonhoes
jes gekocht. Een olijfgroen en
een bordeaux-rood, allebei af
gezet met een gehaakt randje
van gouddraad. Als het groene
gewassen moet worden, komt
het bordeaux-rode om de tele
foon. Stijlvol én afwisselend te
gelijk, vinden wij.
In de rijdende PTT-winkel
kun je zulke losse hoezen van
leder kopen. Lijkt me nóg sjie-
ker dan de hoesjes die je nu
hebt. Als ik jou was ging ik er
beslist eens heen. „Al is het al
leen maar om te kijken en nieu
we ideeën op te doen", om met
de PTT te spreken.
Dat is misschien niet ver
keerd. Ideeën kosten zelfs bij
de PTT niks en een beetje slim
me telefoonliefhebber weet dat
hij elders met de bij de PTT op
gedane ideeën heel wat goedko
per terecht kan.
Hé, je gaat toch geen verbo
den dingen doen? Onze PTT te
kort doen? Tekorten waar wij
straks voor op mogen draaien?
Wij met ons gewone grijze stan
daardspul?.
De blijde folder van
de rijdende PTT-winkel
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda. Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Goes, Klokstraat 1©01100-28030.
Hulst, Steenstraat 14. 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden.
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; f 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen, inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Van onze correspondent, Cees Manders
DE RODE Brigades, jaren geleden Italië's belang
rijkste en beruchtste terroristische beweging,
staan de komende maanden opnieuw voor de rech
ter. Ze moeten zich nu in hoger beroep verant
woorden voor de ontvoering van en de moord op de
staatsman Aldo Moro, in het voorjaar van 1978. Het
zijn er 63, van wie de helft twee jaar geleden in
eerste instantie tot levenslang is veroordeeld.
Voor dit monsterproces is
opnieuw de vroegere Olym
pische turnhal in Rome als
rechtszaal ingericht. De poli
tie heeft het gebouw (achter
het Olympisch Stadion) her
schapen in een belegerde
veste, om ongenode belang
stellenden te weren. Want
het linkse terrorisme in Italië
is weliswaar zieltogend,
maar nog steeds niet dood.
Vooral de laatste maanden
schijnen de autoriteiten teke
nen van leven van de 'nieuwe
Rode Brigades' te hebben
ontvangen.
De interesse voor dit twee
de Moro-proces is enorm.
Toch gaat het hier maar om
een gewone appèlzaak, die
normaal in Italië nauwelijks
aandacht krijgt omdat de
zaak in eerste aanleg alle
nieuwsgierigheid al heeft be
vredigd. Nu is dat anders.
Van deze beroepszaak wor
den juist veel meer verras
singen en onthullingen ver
wacht dan van de zaak van
twee jaar geleden.
De reden is dat toen alle
kopstukken van de bende
hun kaken stijf op elkaar
hielden en geen enkele mede
werking aan het onderzoek
en aan het proces wilden ge
ven, terwijl uit de voorberei
ding van deze appèlzaak dui
delijk is geworden dat een
groot deel van de 63 terroris
ten van gedachte is veran
derd, en een serieuze bijdra
ge wil leveren aan de oplos
sing van de vele mysteries
die nog in de zaak-Moro be
staan.
Italië heeft nu tweedui
zend terroristen achter de
tralies. Vijfhonderd van hen
zijn neo-fascistische terro
risten, de rest is links of rood.
Van deze roden vormen de
Rode Brigades met 750 man
de grootste groep. De politie
houdt er rekening mee dat er
nog 300 terroristen op vrije
voeten zijn, waarschijnlijk in
Frankrijk, het enige land dat
die mensen asiel verleent.
Om deze statistiek te com-
pieteren: het terrorisme
woedde in Italië van 1969 tot
1983, en maakte 351 slachtof
fers. De helft daarvan staat
op naam van de zwarte ter
reur, die dus veel moorddadi
ger was dan de rode terreur.
De Italiaanse politie heeft de
zwaarste klappen van de ter
roristen moeten incasseren,
en verloor 90 man. Het don
kerste jaar van de Italiaanse
terreur was 1980, toen er elke
twee dagen een dode viel.
Een schrale troost voor Al
do Moro is dat hij van alle
slachtoffers van het Italiaan
se terrorisme de beroemdste
is geweest, en zijn ontvoering
de zwaarste slag die het ter
rorisme aan Italië ooit heeft
toegebracht. Moro was leider
van de Christen-Democra
ten, vele keren ex-premier,
en zou enkele maanden later
zeker president van de repu
bliek zijn geworden in plaats
van Pertini.
Moro werd op 16 maart
1978 bij zijn huis in Rome
ontvoerd. Daarbij werden
vijf leden van zijn escorte
omgebracht. 55 dagen bleef
Moro in handen van de terro
risten voordat hij werd ge
dood. Waarom hij dood moest
is nog steeds de grote vraag.
Velen menen dat Moro best
gered had kunnen worden,
als de christen-democrati
sche partij haar onverbidde
lijke houding van niet-on-
derhandelen-met-terroristen
wat had afgezwakt.
De hele wereld (inclusief
de paus) maakte een soort
knieval voor de Rode Briga
des om hen ertoe over te ha
len Moro vrij te laten. Alleen
de christen-democratische
partij gaf geen krimp. En
volgens onthullingen van en
kele terroristen was die har
de opstelling van de christen
democraten de oorzaak van
Moro's dood. Het proces moet
vooral deze kwestie ophelde
ren.
Van het (gevangen) terro-
Aldo Moro zoals hij
destijds door zijn ont
voerders van de Rode
Brigades werd gefotogra
feerd. - FOTOUPI
ristenfront zijn de laatste tijd
belangwekkende signalen
gekomen, die erop wijzen dat
de dames en heren af willen
rekenen met hun verleden.
De terroristen laten zich nu
onderbrengen in drie catego
rieën: de harden, zij die elke
medewerking met de justitie
weigeren; de 'gedistantiëer-
Politie
agenten
bewaken
in de
rechtszaal
de kooien
met leden
van de Ro
de Briga
des tijdens
het eerste
proces in
de ontvoe
ringszaak
Aldo Moro.
- FOTO AP
den', zij die afstand nemen
van hun verleden, maar met
hun onthullingen niemand
van hun vroegere medestrij
ders schade willen berokke
nen; en er zijn de berouwvol-
len, de zogenaamde pentiti,
die de politie alles opbiech
ten.
De harden worden snel ge
ringer in aantal, terwijl het
onder de terroristen tegen
woordig in is om afstand van
het verleden te nemen. Be
kende gedistantiëerden zijn
nu Valerio Morucci en
Adriana Feranda. Zij hebben
de politie precies verteld hoe
de ontvoering van Moro in
haar werk is gegaan, zonder
ex-kameraden erin te luizen.
Morucci en Feranda verle
nen zelfs hun medewerking
aan een film over de ontvoe
ring en de dood van Moro. In
het proces dat nu begonnen is
zal blijken dat wellicht de
helft van de 63 verdachten
het voorbeeld van Morucci
Feranda is gevolgd. De h
tholieke kerk heeft een bj,
langrijke rol gespeeld bij 4
'bekering' van deze hard,
terroristen. Het geloof bracht
zelfs Moro's dochter ertoe or»
Morucci en Feranda vergif,
fenis te schenken.
Het terrorisme in Italië j,
verslagen dankzij de wet os
de pentiti, de berouwvolle
Terroristen met berou»
biechtten alles op aan de po.
litie, noemden alle namen en
feiten. De vrijheid die jï
hiermee verdienden bleek
geen plezierige ervaring
want het Italiaanse publiek
lijkt hen eerder als verraden
te beschouwen dan als pers»,
nen die justitie en samenle-
ving een kapitale dienst heb-
ben bewezen.
Savasta, Peci en Barbone
de drie bekendste pentiti
gaan alleen nog in vermom^
ming over straat. Terroristen
die zich alleen gedistantieerd
hebben en niemand hebben
verraden, blijken veel meer
de achting van het publiek te
ontvangen.
Morucci en Feranda, tot Ie-
venslang veroordeeld in eer
ste instantie, zouden n«
dankzij hun distantiëring
volgend jaar vrij kunnenko-
men. Het wetsontwerp dat
ook de gedistantiëerden
strafkorting verleent zal te
gen de tijd dat dit proces is
afgelopen wel door het Ita
liaanse parlement zijn aan
vaard.
De verdachten in de twee
de zaak-Moro zijn in de
rechtszaal opnieuw onderge
bracht in dierenkooien, naar
goed Italiaans gebruik. Maar
de situatie is nu wat over
zichtelijker: de verdachten
zijn keurig gerangschikt
naar de mate waarin ze sa
menwerken met de justitie.
Er zijn dus kooien voor de
harden, voor de gedistan
tiëerden en voor de berouw-
vollen.
Het spreekt vanzelf dat
contact tussen deze verschil
lende hokken niet mogelijk
is. Nieuw in deze zaak is dat
de rechtbank fotografen en
tv-camera's zal weren, om de
procesvoering van buiten
niet onnodig te beïnvloeden.
Jammer voor het publiek,
want als er een proces is dat
enig licht kan brengen in de
duistere kwestie van het Ita
liaans terrorisme dan is het
dit tweede proces-Moro.
NEW DELHI(DPA) - De
jongste bloedbaden in
het noorden van Sri
Lanka, die zijn aange
richt door Tamil-guer-
rillastrijders en die aan
ruim 200 mensen het le
ven hebben gekost, heb
ben de politieke betrek
kingen tussen de rege
ringen in Colombo en
New Delhi op een nieuw
dieptepunt doen belan
den.
De beschuldigingen die
Colombo dit weekeinde
richtte aan het adres van de
nieuwe Indiase regering van
Rajiv Gandhi, dat zij de se-
peratisten in de zuidelijke
Indiase deelstaat Tamil Na-
du onderdak verschaft en
daarmee indirect meewerkt
aan een mogelijke invasie
van Sri Lanka in de komende
weken, werd door het Indiase
ministerie van buitenlandse
zaken snel en met ongebrui
kelijke felheid tegengespro
ken. De verdachtmakingen
zijn 'hoogst onverantwoorde
lijk', zo zei een woordvoerder.
'Zij missen elke grond en wij
zijn geschokt dat hiermee een
echte oorlogspsychose wordt
aangewakkerd'.
Maar de regering van Sri
Lanka liet zich hiermee niet
afschepen en zondag stuurde
zij haar ambassadeur naar
het Indiase ministerie van
buitenlandse zaken, om daar
nog eens de beschuldigingen
te herhalen.
De insinuaties en de weer
sprekende reacties begonnen
al in juni van dit jaar, toen de
Srilankaanse minister van
binnelandse zaken, Lalith
Athulathmudali, legereenhe
den stationeerde in het over
wegend door de hindoeïsti
sche minderheid der Tamils
bewoonde noorden van het
eiland om, zoals hij zei, een
grootscheepse aanval van
Tamil-seperatisten te voor
komen. Zij willen in het
noorden van het in meerder
heid boeddhistische Sri Lan
ka de onafhankelijke staat
'Eelam' stichten.
Duizenden Tamil-extre-
misten, vooral van de groe
pering 'Tamil-tijgers', heb
ben zich volgens de regering
van Sri Lanka in de afgelo
pen maanden en jaren in het
zuiden van het slechts door
een zeeëngte van 40 kilome
ter gescheiden Indiase vaste
land opgehouden om daar in
trainingskampen terreur
aanslagen voor te bereiden.
Wat verslaggevers van het
kritische Indiase blad 'India
Today' onthulden, is inmid
dels ook door buitenlandse
correspondenten bevestigd.
Organisaties van Tamil-se-
peratisten hebben in Tamil
Nadu, waar 40 miljoen Ta
mils leven, een vrijwel onge
hinderde bewegingsvrijheid.
Men kan met leiders van de
ze groeperingen openlijk
spreken over hun doeleinden
en te verwachten acties.
Maandag maakte de ambas
sade van Sri lanka bekend
dat het hoofdkwartier van de
Tamil-commando's de stad
Kumbhakonam in het zuid
oosten van Tamil Nadu is.
Indiase regeringsfunctiona
rissen wilden hierop geen
commentaar geven.
De ongebruikelijke scher
pe reactie van India op de be
schuldigingen van Colombo
zijn echter niet als een ver
rassing gekomen, want het
Tamil-probleem op Sri Lan
ka bezorgt ook Delhi hoofd
brekens. Tenslotte stammen
de circa 2 miljoen Tamils op
Sri Lanka af van de Tamils
op het Indiase subcontinent,
van waar hun voorvaderen
in de vijfde eeuw (na Chr.) en
later naar het eiland trokken.
Evenals de 800.000 zogehe
ten Indo-Tamils, die in de 19e
eeuw door de Britten als vol
komen rechteloze plantage
arbeiders naar het eiland
werden gehaald, zijn zij hin
does en delen daarmee de ge
loofsovertuiging van hun 40
miljoen Indiase Tamils.
Hoewel het Tamils in de
loop van de Britse koloniale
periode lukte de belangrijk
ste functies in de economie,
het justitiële en politieke ap
paraat van Sri Lanka te ver
overen, werden zij sinds de
onafhankelijkheid van Sri
Lanka (waarvan de bevol
king voor 74 percent bestaat
uit Singhalezen) steeds ver
der uit leidinggevende func
ties geweerd.
Na de bloedige sektarische
geweldsexplosie van 1983
verlieten vele rijke Tamils
het eiland. Anderen maakten
hun vermogen in het zuiden
te gelde en vestigden zich in
het noorden, dichter in de
buurt van het oer-vaderland:
Tamil Nadu. Het is nauwe
lijks verwonderlijk dat de
families in Tamil Nadu door
de nauwe banden met Tamils
in Sri Lanka, die in de loop
der tijd nog werden versterkt
door het rigide hindoe-kaste
systeem, hun bedreigde broe
ders helpen en zelfs bereid
zijn extremisten onderdak te
verschaffen.
Deze ontwikkeling heeft de
Indiase regering in een lastig
parket gebracht. Vooral de
aanstaande algemene ver
kiezingen beperken de speel
ruimte, want de regerende
Congres Partij van Rajiv
Gandhi is met de in Tamil
Nadu aan de macht zijnde
Tamil-partij een lijstverbin-
ding aangegaan.
Optreden tegen de Tamil-
seperatisten zouden die poli
tieke overeenkomst niet al
leen teniet doen, maar moge
lijkerwijs ook de centrifugale
krachten in andere grens
streken van India weer aan
wakkeren. Maar de diploma
ten van Sri Lanka verwach
ten desondanks dat Rajiv
Gandhi zal optreden, ten
minste, zoals men in Sri Lan
ka aanneemt, na de verkie
zingen van eind december.
Slachtoffers van de giframp
- FOTO AP
Door Rinze Brandsma
HET dodental van de
giframp in India zal in
de komende maanden
nog aanzienlijk verder
toenemen. Deskundigen
vrezen, na de eerste golf
doden vari meer dan
1.200 en een aantal ge
wonden van vele tien
duizenden, een voort
gaande sterfte door se
cundaire effecten als
longontstekingen.
Nederland kent het gifgas
in kwestie, methylisocya-
naat, niet als zodanig. Maar
ook in ons land is het insecti
cide, waar het gas grondstof
voor is, toegelaten en in ge
bruik: als carbaryl, onder de
merknaam Sevin. Sevin, een
produkt van de Amerikaanse
chemische industrie Union
Carbide, is een allround in
secticide, dat overal op de
wereld veel gebruikt wordt,
bijvoorbeeld in de katoen
teelt.
Dat wil niet zeggen dat wij
in ons land niet dergelijke
gevaarlijke stoffen gebrui
ken, opslaan en verwerken,
zegt prof. dr. J. H. Koeman,
toxicologisch hoogleraar aan
de Landbouwhogeschool in
Wageningén. „Ook in ons
land wordt veel met uiterst
gevaarlijke stoffen gewerkt,
zoals kwik bij chlooralkali-
bedrijven. Alleen gaan wij
veel voorzichtiger met die
stoffen om, de risico's van
blootstelling zijn bij ons veel
geringer. Maar wat te den
ken van al die frequente
chloortransporten via de
rails, dwars door dichtbe
volkte woongebieden?"
Ook worden in ons land
gassen gebruikt, die in giftig
heid en eigenschappen veel
weghebben van het methyli-
socyanaat, dat in India ver
antwoordelijk was voor de
gruwelijke milieuramp. Zo
wijst de Wageningse vergif
ten-deskundige op tolueenbi-
isocyanaat, veel gebruikt bij
de fabricage van polyuretha-
nen (bijvoorbeeld in PUR-
schuim, voor isolatie): „Ook
een heel gevaarlijke stof,
waar je in bulk-hoeveelhe-
den niet ruw mee moet om
springen. Het heeft net zulke
nare gevolgen, als daar veel
van in een woonwijk terecht
komt. Maar het eindprodukt
is aanvaardbaar, daarom
mag de chemische industrie
het gebruiken".
De gifgasramp in het In
diase Bhopal kon ontstaan
doordat een afsluiter van een
grote ondergrondse opslag
tank (met 30 ton inhoud) af
vloog. Het duurde uren voor
dat lek afgedicht werd.
Daardoor kon het zware gas
zich als een dikke deken laag
over de naburige, dichtbe
volkte woonwijken versprei
den. Het gas, een methyl-es
ter van isocyaanzuur, is niet
alleen giftig, maar ook
brandbaar. Omdat het een
laag kookpunt heeft (het cya-
naat 36°C, het cyanide 59°)
verspreidt het zich in een
warm klimaat als India snel.
Mensen die in aanraking
komen met zo'n gaswolk
sterven na een afschuwelijk
lijden. Een hoeveelheid van
50 mg per kubieke meter is al
dodelijk. Het gas werkt in op
de luchtwegen en de ogen.
Het werkt verstikkend, de
ogen gaan branden, er ont
staan braakneigingen. Men
sen die het overleven maken
grote kans op blijvend oog
letsel en op secundaire effec
ten als longontsteking, waar
de verzwakte patiënten als
nog aan overlijden. Het is in
Wageningen niet bekend, of
de stof ook mutagene (kan
ker) effecten heeft.
Prof. Koeman vindt met
name de lokatie van het be
drijf in India laakbaar. „Het
Amerikaanse moederbedrijf
had nooit de vestigingsplaats
mogen goedkeuren. De In
diase overheid had misschien
geen bezwaren, maar Union
Carbide is ook mede-verant
woordelijk voor die plek
Toen 7 jaar geleden de fa
briek in Bhopal gesticht
werd, woonden op die plek al
veel mensen".
Het methylisocyanaat is in
Nederland een vrij onbeken
de stof. Union Carbide, een
firma die in ons land niet
vertegenwoordigd is (wel in
België), maakt het spul be
halve in India ook in haar
twee fabrieken in de Ver
enigde Staten.
Ook volgens gegevens van
de Koninklijke Nederlandse
Chemische Vereniging in
Den Haag en de Vereniging
Nederlandse Chemische In
dustrie wordt het in ons land
niet gemaakt of gebruikt
KNCV-secretaris ir. E. J- de
Ryck van der Gracht: „Ik heb
diverse hoogleraren en in
dustrieën afgebeld, maar de
stof is hier nauwelijks be
kend. Er is
wel gpzegd 50 maal zo giftig
als chloor, maar dat is een
vergelijking die niet hele
maal klopt. Dat hangt ook af
van de wijze, waarop het zich
verspreid en hoe het in het li
chaam wordt opgenomen".
kijk gevonden
PEN landbouwer uit R<©
heeft in een ërePPel langf
Hooiweg in Roderwolde
Stoffelijk overschot gevori
van de 24-jarige Marrok
Mastafa Amaador. De n
die in Groningen woonde,
volgens de politie een std
w0nd in zijn rug.
Ombudsman
EEN ombudsman voor de
dia is volgens de Persraad
instituut dat de burger 1
beste kan beschermen tel
onjuiste of onvolledige pu|
paties of uitzendingen. E
goede rechtsbescherming
belang is, heeft ook de o'
heid hier een taak, meen
persraad. Hij stelt de mini
van WVC dan ook voor de
gelijkheden na te gaan dit
stituut mede te financieren
JSOS-man weg
DE commissaris program!
zaken televisie van de Nj
drs C.G.G. Spaan, stapt t
gend jaar op. Hij wordt 1
ingang van 1 april 1985 dij
teur van de BV uitgevl
Utrechts Nieuwsblad. Spaal
de tweede topman van de hf
die opstapt. Vorige week
NOS-voorzitter Jurgens
ten in 1985 geen nieuwe
mijn als omroepbestuurde!
ambiëren.
Markerwaard
HET Landbouw-Economil
Instituut vindt dat inpolderL
van het Markermeer nl
voor de boeren noch voorl
nationale economie noodzal
lijk is, rekening houdend il
de huidige situatie in de agl
rische sector. Dat blijkt uit I
studie van de waarde vanl
grond van de Markerwal
voor de Nederlandse sta a
huishouding.
Hulp via Soedan
MINISTER Schoo (OntwikJ
lingssamenwerking) wil
korte termijn onderzoeken
een deel van de NederlanJ
hulp aan Ethiopië via Soec
naar de noordelijke provl
cies, gecontroleerd door
vrij dingsbewegingen,
worden getransporteerd,
bewindsvrouwe beloofde
gisteravond in een dooi Td
mei (D'66) aangevraagd
batje.
Verzuring
HET Instituut voor Meteorcj
gie en Oceanografie (IMC
van de Rijksuniversil
Utrecht heeft van het minisf
rie van Volkshuisvestil
Ruimtelijke Ordening en
lieu subsidie ontvangen v|
een onderzoek naar de rol1
ammoniak bij de verzurl
van het milieu. Hierover I
veel minder bekend dan 01
verzuring door andere stoff^
Terugkeer
projecten
BUITENLANDERS die teil
willen naar hun land van hj
komst kunnen ook volge
jaar in aanmerking kon
voor een subsidie om daar i
bedrijfje op te zetten.
Tweede Kamer reserveer]
door aanvaarding van
amendement van de PvJ
vier miljoen gulden op de I
groting van Sociale Zak
voor deze terugkeerprojectei
TOEN ARTHUR OCHS de N
van de beste kranten ter wer<
blad dat uw ontbijtlaken niet
zegging niet de kwaliteit van
rant voor wilde staan was e
merkt zou worden door deuc
houden van de ranzige beric'
sensatiepers.
De New York Times heeft
ook de voorpagina van dez«
hie, hoe zorgvuldig ook gere
'eren en soms met diepe wal
antwoordelijkheid serieus ne
joenen mensen van honger
landen arme mensen door e
herdrukt en uitgebuit, fraude
en steeds meer mensen zie
Neem dat bericht van gistere
vrouw die door veertien (jon
mening hoort zo'n bericht op
9emoffeld te worden, zoals e
9ens achter in de krant. Rotte
nen niet door ze te verdoezel*
De bestrijding van criminal
met bevorderd door een rapp
'osse pols een serie maatreg<
zijn maat weer onder control
cept van zwaardere straffen.
öl9 voor in alle lagen van de
^Ing een structureel probleer
de norm van wat wel en niet c
cellen zijn zeker nodig maar"
tespect voor de medemens t
eerste plaats op het politiel
Het WD-pian vertoont de
dhhemenhangend en niet goe
vvD meer te doen is om zich
ren als de partij van law and
9e te leveren aan de bestrijdir
up deze manier verzandt de
h'ematiek in partij-politiek g^
van? Alleen maar de zware jc
nrterwerelrl van de witte boo
