UITBLAZEN Economisch herstel VS blijkt toch breekbaar Peruaanse guerrilla wijst elk overleg af Privatisering van Duitse overheids bedrijven stokt Nieuw paradijs voor ondernemers THEi kamer even Gevechts troepen DESTEM Grandioo WOENSDAG 28 NOVEMBER 1984 "ACHTERGROND 15 PAGINA o WIM KOCK WITTE HUIS IN PANIEK DOOR DALENDE GROEI „Niet met de citroenen blijven zitten" VOEDINGSBOND STRIJDT TEGEN AFROEPKRACHTEN DEN haag - s AAN de nauwkeurig heid waarmee mili tairen geschiedenis schrijven heb ik het te danken dat ik eindelijk weet hoe de bevrijding van het dorp Chaam, waar ik in oktober 1944 woonde als evacué uit Gilze, in zijn werk is gegaan. In september, toen ik mij verdiepte in de veld tocht van het Canadese Leger was ik plotseling geïnteresseerd geraakt in de vraag door welk onderdeel Chaam was bevrijd. De officiële geschiedenis van het Canadese Leger liet nogal wat ruimte voor gissen. Chaam werd zelfs niet eens genoemd. Combinerend en deducerend kwam ik tot de conclusie dat het eenheden van het 6de Pant ser Regiment lste Hussars moesten zijn geweest. Mijn tan te in Chaam echter zette die conclusie op losse schroeven toen ze zei dat ze zeker wist dat de Canadese soldaten de regi- mentsnaam Governor General's Foot Guards op de schouders droegen. Daarop legde ik de puzzel voor aan de Canadezen zelf. Lt.-kolonel R.V. Thompson verbonden aan de Defensie- Verbindingsstaf van het Hoog- Commissariaat van Canada te Londen, beloofde me zijn per soonlijke invloed aan te zullen wenden bij het verkrijgen van een spoedig antwoord. Hij was geïnteresseerd, schreef hij, om dat zijn vader ook had deelge nomen aan de bevrijding van Nederland. Vanmorgen arriveerde een dikke enveloppe van het Cana dese Defensie-hoofdkwartier in Ottawa. Daarin bleken alle ant woorden te zitten. In een bege leidende brief schrijft director W.A.B. Douglas van de afde ling Krijgsgeschiedenis dat mijn veronderstelling (1st Hus sars dus) juist was geweest, maar dat aan het geheugen van mijn tante ook niets mankeerde want ook de Governor Gene ral's Foot Guards waren in Chaam geweest. Die Foot Guards, zo blijkt uit de ontvan gen documentatie, hebben in Chaam nog een zeer opwinden de kerstmis beleefd, maar daar kom ik later wel op terug. Engelsen Eigenlijk is Chaam door En gelsen bevrijd, zo maak ik op uit de formulering van de heer Douglas. Hij schrijft: „Op 28 oktober 1944 trokken leden van het 4de (Infanterie) Bataljon Lincolnshire Regiment, onder steund door tanks van het lste Hussars (6de Pantser Regi ment) Chaam binnen." Dat is de omschrijving die de infante rist de eer geeft die hem toe komt, maar de burgers van Chaam waren natuurlijk het meest onder de indruk van de tanks, waarop de infanteristen - „om de opmars te bespoedi gen" - een groot deel van de 'as' Baarle-Nassau-Ulicoten- Chaam hadden afgelegd. En die tanks waren van de Cana dezen. In de meer populaire ge schiedschrijving gaat een be vrijding als die van Chaam ver loren onder de rook en het puin van de grote veldslagen in Nor- mandië, aan de Schelde en in het Reichswald, maar de mili tairen schrijven voor zichzelf zeer gedetailleerd geschiedenis. Zo ook het 6de Pantser Regi ment dat het aan grote, bloedi ge slagen niet heeft ontbroken. Een Bredanaar die tolk was ge weest bij de Canadezen (Uit- bl./5 okt.) had al verteld dat de lste Hussars echte fronttroepen waren, in tegenstelling tot de Foot Guards bij wie hij in 1944 zelf diende. D-Day Op D-Day, 6 juni 1944, had den de 1st Hussars de aanval van de 3de Canadese Infanterie Divisie op de invasiestranden geleid. Als eersten rolden de amphibische tanks van de 1st Hussars in de buurt van Cour- seuilles-sur-Mer het strand op om de landing van de 7de In fanterie Brigade te dekken. De Hussars leden daarbij en bij ge vechten later op de dag zulke zware verliezen dat - volgens de historicus Stacey - „twee squadrons moesten worden sa mengevoegd tot één." Later waren de Hussars be trokken bij zware gevechten rond Caen en de Zak van Fa- laise. In een hevige tankslag bij Le Mesnil-Patry, op 11 juni 1944, verloor het regiment zelfs 80 man. Ook namen de Hus sars deel aan de gevechten bij Calais, waar zij het moesten opnemen tegen in bunkers ver schanste Duitsers. Op 27 oktober 1944 maakte het 6de Pantser Regiment 1st Hussars, als onderdeel van de 2de Canadese Pantser Brigade, deel uit van de 49ste Britse In fanterie Divisie, die aan de Ne derlandse grens stond, en de hoofdaanval op Roosendaal richtte. Het 4th Lincolnshire Regiment en de lste Hussars zaten op de rechterflank en hadden de opdracht om van Baarle-Nassau, via Ulicoten en Chaam op te rukken naar Gin- neken, ten westen van Breda contact te maken met de 104de Amerikaanse Infanterie Divisie en in het zuiden van Breda met de Polen. Angel II Vroeg in de morgen van 28 oktober kwamen de troepen die Chaam zouden bevrijden in be weging. Bij Ulicoten bleek de weg ondermijnd en werd de lei dende tank door een mijn bui ten gevecht gesteld. Sappeurs ruimden de boel - anti-perso- neel-mijnen en zware Tellers - op waarna de opmars kon wor den voortgezet. Er deden zich geen incidenten meer voor tot dat de voorste tanks Chaam tot op een paar honderd meter wa ren genaderd. „Toen verdween de kerk waarvan de toren mij len ver te zien was geweest in rook en stof." Bij de tanks die in de voor middag van 28 oktober door de Chaamse Dorpsstraat rolden moet ook de onverwoestbare, maar gehavende Angel II zijn geweest. Op 6 juni had sergeant George Doescher zijn tank op het Normandische invasie- strand gezet en sindsdien had den vehikel en bemanning alle slagen overleefd, beschermd als zij waren door het schild met de gouden engel dat de tank meevoerde. Doescher's tank was direct betrokken bij krijgs verrichtingen waarbij tot drie maal toe een Distinguished Ser vice Cross werd verworven. Zelf werd hij onderscheiden met de Amerikaanse dapperheidsme daille, de Bronze Star. Chaam was de laatste plaats die door de Angel II bevrijd werd. In Breda werd de ijzeren veteraan afgekeurd en vervan gen door de Angel III. lilllllllllllilllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIMIIIIIIMIlir Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader Hoofdredactie: L. Leijendekker en H Coumans. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176, Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236883. Sportredactie 076-236884. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850 Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Goes, Klokstraat 101100-28030. Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751 Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957. Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150. Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920. Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementen: 22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar. Bij automatsche betaling geldt een korting van 1,- per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T. W Voor post-toezending geldt een toeslag. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor Lezersservice: Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Ranlfr^lstiPQ' Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. Door Alex Brummer MINDER dan een maand na de herverkie zing van president Rea gan lijken de fundamen ten van zijn 'nieuwe Amerikaanse renaissan ce' tekenen van ver zwakking te gaan verto nen. Het krachtige economische herstel, dat met zoveel tam tam werd aangekondigd in Reagans verkiezingscam pagne, blijft uit en het zachte tikken van de begrotings tijdbom is veranderd in een luid geratel dat van het Witte Huis tot in het buitenverblijf van de Reagans in Santa Barbara te horen is. De stemming in Wall Street is ingehouden en ner veus; de Republikeinse over winning wordt dit keer niet gevierd met de traditionele prijsstijging na de verkiezin gen. Zelfs de langverwachte daling - de eerste in twee jaar - in de rentetarieven heeft de apathische sfeer niet kunnen verjagen. Een verandering in de eco nomische tendens is niet een kwestie van een paar dagen of weken en is ook niet op één enkele verzameling cijfers te baseren. Aan het einde van de zomer kwamen al de eer ste waarschuwingen die we zen op een vertraging in het economische herstel. Op dat moment begon de robuuste groei van de voorafgaande achttien maanden de eerste barstjes te vertonen. Maar dat was een bood schap die niemand wilde ho ren of begrijpen. Amerika was volkomen gebiologeerd door een gevoel dat het nu toch goed ging, door de su perdollar, de vaderlandslie vende stemming, de nieuw gecreërde werkgelegenheid in ruimte- en technologische projecten en door een presi dent met een opgeruimde persoonlijkheid en een zonni ge kij k op de toekomst. De mensen die vraagte kens bij die toekomst plaat sten, waren onheilsprofeten. Walter Mondale met zijn verhalen over de dreiging van een nieuwe crisis, de fis cale warboel en de slechtste betalingsbalans uit de Ame rikaanse geschiedenis, kon gemist worden als kiespijn. Sinds de verkiezingen zijn de barstjes die al voor de ver kiezingen gesignaleerd kon den worden, uitgegroeid tot grote kloven. Met het bruto nationaal produkt, de maat staf bij uitstek voor het be palen van de economische rijkdom en activiteit van een land, is het in het derde kwartaal van dit jaar sterk bergafwaarts gegaan. De halsbrekende groei van 8,5 procent in de eerste zes maanden van dit jaar is ter- rugelopen tot 1,9 procent en Malcolm Baldrige, de minis ter van Handel, heeft al voorspeld dat er in de reste rende maanden van 1984 mis schien helemaal geen sprake van groei zal zijn. De laatste economische gegevens wijzen hier ook op. Dit alles hoeft echter nog niet te betekenen dat de VS afstevenen op een nieuwe crisis. Het betekent echter wel dat het Reagan-visioen van een jarenlange stabiele, niet-inflatoire groei weinig overeenkomst vertoont met de werkelijkheid. Het econo mische herstel maakt een op merkelijk breekbare indruk en het idee dat de VS de eco nomieën van Europa en de Derde Wereld op sleeptouw zouden kunnen nemen, lijkt een fantastische droom. De verlaging van de rente voet en het zakken van de dollarkoers mag dan enige verlichting met zich mee brengen voor de trage Euro pese economie en de Latijns- Amerikaanse landen die enorme schulden hebben, maar kan nauwelijks be schouwd worden als vol doende compensatie voor de stagnatie in de Amerikaanse economie. Voor veel landen in de wereld werd de motor achter het economisch her stel gevormd door het grote gat in de Amerikaanse han del, waardoor de Ameri kaanse markt veel behoefte had aan importartikelen uit het buitenland. Een langzamer verloop of mogelijkerwijs zelfs een stagnatie in het economische herstel kan alarmerende ge volgen hebben voor de tekor ten op de Amerikaanse be groting en de gezondheid van de internationale economie op lange termijn. De toch al ontmoedigende verwachtin gen over het Amerikaanse begrotingstekort van 210 mil jard dollar dit jaar, gevolgd door een jaarlijks tekort van 200 miljard dollar tot aan 1989 zijn nog wel gebaseerd op de optimistische Reagano- mische veronderstellingen. De huidige regering spreekt van een gladjesver- lopende economische groei van vier procent per jaar. Dit is, gelet op eerdere ervarin gen en de recente econoni- sche veranderingen, een vol komen onrealistisch beeld. Een langzamer groeitempo zal de staat op minder belas tinginkomsten komen te staan en eerder een uitbrei ding dan een inkrimping van de tekorten veroorzaken. De begrotingscommissie van het Amerikaanse Congres, dat van wat aannemelijkere eco nomische vooruitzichten uit gaat, verwacht dat het tekort in 1989 tot 260 miljard dollar gestegen zal zijn. Tegen deze achtergrond is het niet vreemd dat de rege- ring-Reagan duidelijke teke nen van paniek begint te ver tonen, gezien Reagans harde verkiezingsbeloften dat er niet op de defensiebegroting gekort zal worden en dat de belastingen niet omhoog zul len gaan. Uitgelekte berich ten vanuit het Witte Huis zelf melden dat de president zo rond de jaarwisseling 'door het stof zal moeten kruipen' zoals Mondale het zo treffend zei. Reagan staat voor de taak ergens 50 miljard dollar opte moeten bezuinigen. Dit js haast onmogelijk zonder aan de defensiebegroting te knabbelen. Waarschijnlijk zal hij ook zijn belofte om de belastingen niet te verhogen niet waar kunnen maken. Zijn eigen minister van Fi nanciën, Donald Regan, zin speelde vorige week op de mogelijkheid dat bijverdien sten, die op dit moment nog niet bij het inkomen gere kend worden, in 1986 belast baar worden. Het proces van het 'vermeerderen van de staatsinkomsten' is al begon nen. Het is nu de vraag of presi dent Reagan zijn beloften zo snel al zal willen inslikken Wanneer dit niet gebeurt, zal Wall Street, door te weigeren staatsobligaties te kopen en de rente scherp te verhogen, hem uiteindelijk tot actie dwingen. Op dat moment zal de president de wereld echter al bijna zeker in een nieuwe crisissituatie hebben ge bracht en zich verzekerd hebben van een plaatsje in de geschiedenisboeken als een van Amerika's mislukte lei ders. COPYRIGHT THE GUARDIAH, HE STEM Van onze redactie buitenland VERTEGENWOORDI GERS van de Peruaanse guerrillabeweging Sen- dero Luminoso (Lich tend Pad) hebben ieder overleg met de regering in Lima en een eventu eel bestand na een over winning van links bij de verkiezingen in 1985 van de hand gewezen. De twee mannen die het Franse persbureau Agence France Presse (AFP) een in terview gunden onder voor waarde dat zij anoniem zou den blijven, zetten de ge zichtspunten uiteen van de organisatie, waarvan de juis te naam 'Communistische Partij van Peru' is. In Parijs geven zij clandestien de koers aan van het internatio nale solidariteitscomité met de strijd van het Peruaanse volk, dat wordt geleid door hun partij. „Er zal geen vreedzame oplossing komen voor de oor log die zich op het ogenblik afspeelt in Peru. Overleg zal pas mogelijk zijn wanneer wij hebben gewonnen", aldus de twee. Zij richten zich voor de overwinning en de stich ting in Peru van de 'Volksre publiek met een Nieuwe De mocratie' op het jaar 2000. Lichtend Pad is de weg die moet leiden tot de vernieti ging van de huidige semi- feodale en semi-koloniale maatschappij en tot de machtsovername. De com munistische partij gaat uit van het marxisme-leninis- me-maoïsme, verrijkt met verhandelingen die een alge mene waarde hebben van de hand van president Gonzalo, guerrillaleider Abimael Guz man, van nu af aan president van de 'Volksrepubliek met een Nieuwe Democratie'. De guerrillastrijders, die de betiteling terroristen af doen met een uitvinding van het Yankee-imperialisme om zich tegen de gewapende re volutie te verzetten, hebben de maoïstische strategie voor de volksoorlog overgenomen. Deze gaat uit van de omsin geling van de steden en het „verbranden van de bloede rige poten van de reactie en van het imperialisme" door gewapende acties in de ste den. Volgens de twee zegslieden bestaat het volksleger uit 15.000 man, georganiseerd in bataljons. „Degene die het volk goed gezind is, is nood zakelij kwijs voorstander van de gewapende strijd. Offi- Volkerenmoord in Peru. cieel links collaboreert met de volkerenmoord. Als zij aan de macht komt zal de oorlog doorgaan", zo zeggen zij- De communistische partij is de tegenstander van het Amerikaanse imperialisme dat „zijn klauwen in Peru groef en zijn tentakels uit strekt tot in de ingewanden van de boerenbevolking". Zij staat echter niet minder vij andig tegenover het Sovjet- imperialisme „wiens militai re adviseurs deelnemen aan de volkerenmoord in Peru", tegen de revisionistische Deng of tegen de Albanese leiders die eveneens onder de afvalligen worden gerang schikt. „De Peruaanse revo lutie krijgt van geen enkele grootmacht steun", zo zeggen zij. Sinds 1983 heeft de com munistische partij volgens hen in 15 van de 32 provincies van het land 7.500 gewapende operaties uitgevoerd in een „wetenschappelij k gevoerde oorlog" en heeft zij verschei dene zones onder controle. Aangezien „men een nieuwe macht niet kan opbouwen zonder de oude te vernieti gen, is daar de guerrilla, zij ruimt de plaatselijke notabe len uit de weg, machtsbasis van de reactionaire staat op het platteland". „Als je 5.000 of 10.000 levens verliest om een beter regime te stichten, dan is de opoffe ring de moeite waard", aldus de twee vertegenwoordigers die overigens de beschuldi gingen ontkennen kinderen en vrouwen te hebben ver moord. „Het is mogelijk", zo geven ze toe, „dat op bepaal de plaatsen tientallen men sen tegelijk zijn terechtge steld, maar dan ging het om notabelen of colloborateurs met het regime". In de zones die zij onder controle hebben, zo leggen zij uit, is de partij begonnen een arbeiders-boeren machtsba sis te vormen via de volksco- mite's die al de nieuwe rege ring vormen waarbinnen de volksmassa's alles beslissen. De partij heeft zo al het geld verkeer afgeschaft en ver vangen door een ruilsysteem van produkten naar maat staf van arbeidstijd, op be paalde plaatsen het land ver deeld en een nieuw onder wijssysteem ingevoerd. Gesteund door 18 revolu tionaire organisaties in de wereld zal de volksoorlog in Peru „vonken doen opspatten in andere landen", zo verze keren de zegslieden. Door Gerard Kessels TOEN bondskanselier Helmut Kohl in de herfst van 1982 de macht overnam in West- Duitsland, kondigde hij aan dat de bemoeienis van de staat met de economie verminderd zou worden. Overheidsbedrij ven zouden worden afgesto ten. Privatisering was het toverwoord. Nu, twee jaar later, blijkt dat het met de privatisering niet wil vlot ten. De regeringscoalitie is ernstig verdeeld over het verkopen van staatsbedrijven. De Duitse overheid is, ook in de industrie en dienstverlening, verre weg de grootste werkgever van het land. Tot de overheidsbedrijven be horen niet alleen mammoet-onder nemingen als de post en de zwaar verlies lijdende spoorwegen, maar ook luchtvaartondernemingen, staalbedrijven en automobielfa brieken. Het probleem is echter dat er alleen voor de goed lopende be drijven particuliere kopers te vin den zijn. Voor ondernemingen die al jaren in het rood zitten, zijn in geen velden of wegen gegadigden in zicht. Vandaar dat ook in het chris tendemocratische kamp steeds meer stemmen opgaan die minister Ger hard Stoltenberg van Financiën manen tot voorzichtigheid. De Beierse minister-president Franz Josef Strauss, anders de kampioen van de vrije markteconomie, heeft zich zelfs lijnrecht tegenover Stol tenberg gesteld. „Het kan toch niet de bedoeling zijn dat wij onze parels verkopen en met de citroenen blij ven zitten", zo vat hij zijn opvatting kernachtig samen. Tot nu toe is pas een klein stapje in de richting van privatisering ge zet. Vorig jaar verminderde Bonn zijn aandeel in Veba van 43 tot 30 procent. Daar is het bij gebleven. Nu wil Stoltenberg echter een tweede aanloop nemen. Hij heeft een lijstje opgesteld van acht, over het alge meen redelijk draaiende onderne mingen, die hij verder wil privatise ren. De bekendste namen op dat lijstje: Volkswagen en de lucht vaartmaatschappij Lufthansa. Het aandeel van de staat in Volkswagen van 20 procent wil Stoltenberg te rugbrengen tot 14,1 procent. Het aandeel in Lufthansa van 79,9 pro cent tot 55. Daarmee zou de staat dus eigenaar van Lufthansa blijven en datzelfde geldt ook voor andere ondernemingen van het lijstje. Van een uitverkoop is dus geen sprake. Stoltenberg gaat uiterst behoed zaam te werk. Maar voor Strauss en andere christen-democraten gaat dit al veel te ver. De corpulente Beier blijft roepen om een „totaal-concept", waarin ook de zwaar verlies lijden de ondernemingen zijn opgenomen. Zolang dat er niet is, zo heeft hij aangekondigd, zal hij zich verzetten tegen de verkoop van de parels uit het overheidsbezit. Stoltenberg, die al op het punt stond zijn privatise ringslijstje in het kabinet te bren gen, moest daar ijlings van afzien. Strauss wordt niet alleen gedre ven door de vrees dat de staat straks alleen met de slecht draaiende on dernemingen blijft zitten. Strauss is zowel lid van de Raad van Commis sarissen van Lufthansa als van de Europese vliegtuigbouwer Airbus. En Lufthansa is de belangrijkste af nemer van Airbus-vliegtuigen. Me de met de Lufthansa-orders kan Airbus overeind worden gehouden als zelfstandige Europese vliegtuig industrie. Als door vermindering van het overheidsaandeel Lufthan sa als klant voor Airbus wegvalt, zou dat wel eens het einde kunnen zijn van deze Duitse vliegtuigbou wer. Dat zou betekenen dat alleen Boeing overblijft. De Amerikanen hebben dan een monopolie-positie en kunnen de prijzen dicteren". Door Pieter-Jan Dekkers EEN nieuw paradijs voor werkgevers. Zo noemt de Voedingsbond van de FNV het verschijnsel dat steeds meer ondernemers overgaan op 'afroepkrachten'. Werknemers die op afroep be schikbaar zijn. Wanneer het de baas uitkomt dus. Af roepkrachten zijn werknemers zonder een vast dienstverband. Ze hebben vrijwel geen rechten, zijn vaak niet verzekerd omdat ze te weinig uren maken. Ontslag is sim pel: de baas belt gewoon niet meer. Betaald ziekteverlof bijscholing en een goede verzekering komt ge heel voor eigen rekening van de af- roepkracht. En, zegt de Voedings bond, je moet als afroepkracht don ders goed op je woorden passen. Het lidmaatschap van een vakbond is voor een werkgever vaak al een re den 'niet meer te bellen'. Van werkgeverskant bekeken is de afroepkracht een uitkomst, dat kan niet ontkend worden. Alleen loon betalen als hij echt mensen no dig heeft, ze wegsturen als ze over bodig zijn. Of lastig. Want de mon dige afroepkracht neemt het niet als hij minder krijgt uitbetaald dan het wettelijke minimumloon. Maar de werkgever hoeft het wettelijk ver plichte minimumloon niet te betalen als de afroepkracht minder werkt dan 13 uur aaneengesloten over twee dagen per week. Dat leidt dus nogal eens tot meningsverschillen. Er zijn verschillende soorten af- roepcontracten. Er is het 'Kom-als- je-wilt-systeem'. Dat lijkt meer dan het is. Het wordt aan de werknemer overgelaten wanneer hij - maar vooral zij - wil komen werken. Er is lang niet altijd werk op het moment dat je even aan de slag wilt en daar mee is het verwerven van inkomen vaak een onzekere bezigheid. Er is meestal geen enkele financiële overeenkomst met de werkgever; men kan dus geen rechten doen gel den. Dan is er het 'Min-max-systeem'. In een dergelij k contract wordt met de werkgever alleen een minimum en een maximum aantal uren afge sproken. De werkgever bepaalt hoe lang de werknemer aan de slag moet en wanneer. Er zijn talrijke varianten te bedenken, maar uitein delijk is het de werkgever die be paalt wanneer er gewerkt moet (mag) worden. De 'koppel- of duobanen'. Twee werknemers hebben samen één baan. Als de een ziek is, moet de an- der werken. Als de ander weggaat, kan de werkgever de overblijver verplichten full-time te gaan wer ken. Of, wat vaker voorkomt, ont slagen worden. Dan bestaan er nog een aantal contracten voor tijdelijke arbeid. Dat zijn dan wel geen echte afroep- contracten omdat de werknemer in ieder geval tijdelijk werk wordt ge garandeerd. Maar een belangrijke overeenkomst met het afroepcon- tract is dat de betrokken werkne mer nooit een vaste baan heeft en dus nooit verzekerd is van werk. Zo zijn er de 'tijdelijke contrac ten'. De werknemer sluit een ar beidscontract voor drie, zes, negen of twaalf maanden. Het grote voor deel voor de werkgever is dat hij een werknemer met een tijdelijk contract niet eens hoeft te ontslaan. Vaak wordt een tijdelijk contract afgesloten om de betrokken werk nemer 'uit te proberen'. Verder zijn er de 'seizoen-con tracten'. Vooral in bepaalde be drijfstakken als de horeca, land bouw, visserij en groothandel wordt met dergelijke contracten gewerkt. Buiten het seizoen is de bestaansze kerheid van de betrokken werkne mer vaak hoogst onzeker. Het hangt bijvoorbeeld van de bedrijfstak af of de seizoensarbeider het volgende seizoen weer in dienst te komen. Ook bestaat er vaak geen garantie dat men na het seizoen een uitke ring krijgt. De Voedingsbond heeft ook het oog op de 'thuis-arbeid'. Hierbij is meestal geen sprake van een con tract. Lage lonen, geestdodend werk, niet verzekerd en geen enkele zekerheid over de hoeveelheid werk die men krijgt en wanneer. Tenslotte hoort volgens de Voe dingsbond in dit rijtje ook thuis de zogenaamde 'kleine contracten'. Het gaat hier hoofdzakelijk om jongeren die er op koopavonden en zaterda gen wat bij willen verdienen. Als de werkgever al bereid is een arbeids contract af te sluiten dan is dat meestal voor minder dan 13 uur. En dus heeft de betrokken werknemer geen enkel recht op het minimum loon. Kassa, want de betrokken jon geren moeten even hard aanpakken als een volwaardig betaald perso neelslid. Wil een werknemer in aanmer king komen voor een WAO-, WW- of WWV-uitkering en in het zieken fonds verzekerd zijn dan moet men minstens 16 uur per week werken, verspreid over ten minste twee da gen. Voor een werkloosheidsuitke ring moet een werknemer minstens 33 weken achter elkaar 16 uur per week hebben gewerkt. Veel werkgevers hebben inmid dels dit nieuwe 'paradijs' ontdekten gebruiken het (misbruiken, zegt de Voedingsbond) om de problemen als gevolg van de arbeidstijdverkorting op te lossen. Dus geen nieuwe full time-banen, zoals beloofd cq. afge sproken in collectieve arbeidsover eenkomsten, maar afroepbanen. Opnieuw: kassa. Het wordt hoog tijd dat de vak bonden daar actie tegen gaan on dernemen, vindt de Voedingsbond. Dat kan via de ondernemingsraden gebeuren, maar ook bij de komende cao-onderhandelingen gaat de bond er een hard punt van maken. Zo wil de bond dat alle werkne mers van een bedrijf in het Sociaal jaarverslag worden genoemd, dus ook de tijdelijke contractanten en de afroepwerknemers. Die moeten de zelfde rechten krijgen als vaste werknemers. Elke werknemer, dus ook de 'afroeper', moet een schrifte lijk contract krijgen met daarin net aantal werkuren en de tijden waar op men werkt. Afroepcontracten mogen niet in de plaats komen van volledige ba nen, die als gevolg van de arbeids tijdverkorting vrijkomen. En at- roepkrachten moeten de garantie krijgen dat ze in aanmerking ko men voor alle sociale voorzieningen, zoals die ook voor andere werkne mers gelden. Alleen op die manier kan ne 'misbruik' van werknemers doo ondernemers wordt gestopt, vind de Voedingsbond. Anders blijft de werknemer een gebruiksvoorwerp- ^nENSDAG 28 I Van een onzer verslagge O vai E jtfpHOVEN - Het iksbureau ERO imerikaanse leger in de TH Eindhovei contract aangeboden Zinarne m een ondc Hr de ontwikkeling ümputermodellen voor Jamde halfgeleiders fjjjèt deze rekenmo PIo Op 7 Van onz bouw en Visserij; te nemen dat de crypto- commun worden." Hij deed deze uit weekblad "Vrij Ned< In de Tweede Kams schetste hij de AFS g als een 'verpolitiekte groep', die zich baseert lectieve verontwaardig idie 'steeds meer onder is gekomen van persoi weinig oog hebben vooi zwaren van het comn sche systeem. Daarom 1 stichting geen priorite het lot van de Joden in «jet-Unie.' Woordvoerders van| PvdA en klein links cieërden zich van de u gen van Ploeg, verwet 'zeer onzorgvuldig op (Buurmeijer, PvdA) plaatsen van de AFS verdachte hoek; een k zaak' (Krajenbrink, Ploegs eigen WD ei rechts deden aan he' niet mee. De voorzitter van Dick Houwaart, liet na bat weten zeer verb, zijn. „De uitlatingen va slaan werkelijk nergen Stichting houdt zich tend bezig met haar d lingen: het bestrijden - ti-semitisme, racisme cisme." Ploeg zei de Kamer t zijn een brief aan de schrijven om zijn opvé te adstrueren. Ook is reid tot een gesprek AFS-bestuur. Voorzitt waart is daartoe event reid. De staatssecretaris oordeel gebaseerd te op een gesprek met en! richters en de eerste vc van de AFS, op een s aanvrage uit 1974 en ei verslag van de AFS. JARENLANG wordt er verhongeren. Bijna ni< TV-scherm een vonk i peel Nederland zich lu stort. Voor sommigen I tervaardigheid ongezo dadigheidspsychose. I als de Nederlandse var met één klap 61 miljoe tien miljoen aan overh van een grandioos get gewone mensen, waa .doormaken, tegen eer Afrikanen van honger I 'Eén voor Afrika' one hulpacties doordat he achtergronden van dei j Eén voor Afrika' speci doet een beroep op de gevoel van rechtvaart kunnen constateren c Weerklank heeft gevon j Voor vijftig miljoen töndbouwmachines, k boeren te helpen stra Koorzien. Maar het zw men waarmee het ka bioeten dus een vervo slleen behappen. De r< 2al dus al het mogelijl feldwijd navolging te d De omroepverenigir gezamenlijke inzamelii meestal het beeld va Kleinzielige ruzietjes, voor menige omroep lan3s de kant zal het Pns omroepbestel ooi- bet algemeen bewijst t ker met alleen maar g( {"ent, maar ook over q 'ormeerd wensen te voor de hulporgani mag uiteraard verwacf yerslag zullen uitbrent *sn) van de hun toege F^bst maar een plicht toe' Nederlandse publ je houden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 2