<€Êi a<6 lPl§> 00^ ■^tx^ vc^t tp DOCENT IGNACE VAN SWIETEN: tig, kan zijn, eeftijden vmen 1 WOENSDAG 21 NOVEMBER 1984 vA"iA\ EINDHOVEN/ZEIST - De tijd dat de scheids rechters door de heren voetballers werden aan gesproken met 'meneer' ligt alweer ver achter ons. Qv. itj/of tide den. 17-02 A60 T47 A<C* A-lSA* *0» ATA* woe <eV. A^ct ;\'\A teteA v>c ,\dv ^T-.v XO*>* Ignace van Swieten: „Scheidsrechters komen nu in aanra king met allerlei facetten die ze niet kennen". - FOTO DE STEM/BEN STEFFEN DeKNVB gaat haar scheidsrech ters in de nabije toekomst gefa seerd opleiden. Dat houdt in dat de scheidsrechter telkens een oplei ding krijgt die afgestemd is op het nuveau waarop hij zijn hobby uit oefent. De scheidsrechter krijgt binnenkort te maken met een aan tal cursussen die gevolgd moeten worden. Voor de beginnend scheidsrechter is er de cursus Scheidsrechter III die ongeveer 15 uur in beslag neemt. Promotie naar de KNVB houdt in dat de scheidsrechter de curus Scheids rechter II moet gaan volgen. Deze cursus kent acht bijeenkomsten. Toparbiters uit het amateurvoet bal worden straks geconfronteerd met de cursus Scheidsrechter III. Tenslotte krijgen de scheidsrech ters die op het punt staan het be taald voetbal binnen te stappen, ook nog een cursus aangeboden. Over de invulling van de laatste cursus wordt momenteel in Zeist druk gesproken. Aan iedere oplei ding is een examen verbonden dat met goed gevolg afgelegd moet worden, wil de scheidsrechter doorstromen naar een hoger of zich handhaven op het bereikte niveau. Ignace van Swieten, nauw betrok ken bij het uitstippelen van de nieuwe lijn, legt uit waarom die cursussen in het leven geroepen zijn. .Opleiding scheidsrechter ken veel beter" Door ROMAIN VAN DAMME Tegenwoordig wordt er wel wat anders gezegd als een van de spelers het niet eens is met een beslissing. Niet alleen door de spelers trouwens. Immers, het publiek mengt zich maar al te graag in de discussies die de scheidsrechter regelmatig moet aangaan om het spel enigszins in goede banen te leiden. Niet altijd een pretje. Zeker niet als je onder politiebescherming, allerlei voor werpen ontwijkend, snel de veilige kleedkamer moet opzoeken. Om in de toekomst aan al die bij komende zaken wat beter het hoofd te kunnen bieden wordt de scheids rechter sinds kort gefaseerd opge leid. In het nabije verleden hoefde de man of vrouw slechts een basis opleiding te volgen waarna hij in de loop der jaren door kon stoten naar het betaald voetbal. Cursus sen moesten er in ieder geval niet meer gevolgd worden. Werkgroep Dat gaat dus veranderen. Ignace van Swieten, een van de toparbiters in Nederland en als docent scheidsrech- tersopleidingen in Zeist werkzaam, is er blij mee. „Ongeveer zes jaar gele den", zegt hij over het begin, „werd er in Zeist vanuit de professionals een werkgroep geformeerd. Mensen uit het scheidsrechterswezen, afdelings opleidingen, tuchtcommissie en men sen uit de diverse secretariaten na men zitting in die werkgroep. Vanuit diverse werkvelden werd er een knel puntennota opgesteld. Aan welke za ken er met betrekking tot het totale voetbal structurele aandacht geschon ken moet worden". Commissies Met die nota ging men in Zeist aan de slag. De trainersopleidingen, het scheidsrechterswezen, totale rappor tage en begeleiding binnen de KNVB, tuchtrechtsysteem en vrijwilligersop leiding vroegen om aandacht. Daarom werden er diverse commissies in het leven geroepen om al die knelpunten eens grondig door te lichten. „Dat heeft onder meer geleid tot gefaseerd opleiden van de trainers", pikt Ignace van Swieten een voorbeeld uit het Werk dat de afgelopen jaren verzet is, „oefenmeester III, oefenmeester II, oefenmeester I en coach betaald voet bal". Een hele verbetering vindt Igna ce van Swieten. „In de opleiding zitten ook elementen die op het eerste ge zicht niets met de training te maken hebben". Een aantal voorbeelden. „De invloed van rust, arbeid en training. Enig inzicht in medische zaken, in zicht in management, contracten lezen en goed vertalen". Aandacht Het wordt echter tijd om de scheidsrechter in het verhaal te be trekken. Dat kost Ignace van Swieten geen enkele moeite. „Er moet nog meer aandacht geschonken worden aan de relatie tussen beide elftallen, naar het publiek toe, de relatie tussen scheidsrechter en trainer, agressie- absorberend gedrag. In de belangen van de bedrijfstak voetbal hebben spelers,trainers en scheidsrechters weinig inzicht". Met dat plaatje, keurig ingevuld door de diverse commissies, in de hand werden stap voor stap de nodige wijzigingen aangebracht. Onlangs werd het tuchtrechtsysteem bijge steld. „Een verbetering", meent Ignace van Swieten, „voor alle betrokken Partijen is er sneller duidelijkheid. Er is rekening gehouden met het inko men van de voetballer. Daarnaast zijn we af van de toneelstukjes die opge voerd werden tijdens mondelinge be handelingen, waar de waarheid meerr dan eens geweld aangedaan werd". Ignace van Swieten licht er vervol gens nog een wijziging uit. „De beoor deling van scheidsrechters, het rap- portagewerk, wordt in de twintig af delingen op dezelfde manier gedaan. Alle rapporteurs die dat werk doen, zijn bijgeschoold. Daardoor ontstaat er een beter totaalbeeld. Tot voor kort waren de afdelingen geheel zelfstan dig. Elke afdeling had zijn scheids- rechtersembleem. Nu hebben alle af delingen hetzelfde KNVB-embleem. Een goede zaak". Onvoldoende Ignace van Swieten steekt een fil tersigaret op, neemt een slok koffie en belandt dan echt bij de scheidsrechter. „Een basisopleiding van enkele weken en je kon gaan fluiten", zegt hij, „als je goede rapporten kreeg, kon je zo door stoten naar de top. Nu is echter geble ken dat die opleiding volstrekt onvol doende is. De scheidsrechter komt met te veel facetten die hij niet kent, in aanmerking. Dat kan de nodige moei lijkheden opleveren". Een eerste punt, zelfkritiek. „Ondanks het feit dat scheidsrechters heel goed weten dat ze een mindere wedstrijd gefloten heb ben, wordt de schuld vaak bij anderen gelegd. Wij trachten de scheidsrech ters er toe te bewegen zelf rapporten te schijven en die te toetsen aan de bevindingen van de rapporteurs. Van daaruit kan een scheidsrechter aan zich zelf werken. De ervaring leert dat de scheidsrechter zijn eigen beste rap porteur is". Cursussen Om al die facetten in de scheids- rechtersopleidingen te stoppen heeft men in Zeist de trainersopleiding als voorbeeld gepakt. Begonnen wordt met de basiscursus III. Ignace van Swieten: „Na het theoretische gedeel te, kennis van speleregels, volgt er oefenen in de praktijk. De aankomen de scheidsrechter wordt dan begeleid Ignace van Swieten in het nauw. „Iedereen vindt het de normaalste zaak dat een scheidsrechter van on der tot boven bespuugd wordt". foto anp door iemand uit de scheidsrechters- groep uit de omgeving, of iemand van de scheidsrechterscommissie. De ver antwoording blijft bij de scheidsrech- tersgroep waaronder die persoon valt". Als de basiscursus met goed gevolg doorlopen is, mag de scheidsrechter wedstrijden fluiten in de afdeling. Als hij na een aantal jaren in aanmerking komt voor promotie naar de grote KNVB komt cursus II aan de orde. Die cursus wordt dit najaar voor het eerst in zeven verschillende plaatsen gege ven. Voor district Zuid I is dat in Den Bosch (KNVB-gebouw) en in Goes (sportpark 't Schenge). „In deze oplei ding", legt Ignace van Swieten in het door sportmensen druk bezochte Eindhovens etablissement 'Trocadero' uit, „kan er meer naar de praktijk toe gewerkt worden. De deelnemers aan deze cursus fluiten immers al een De scheidsrechters krijgen regelmatig te maken met geweld rond het veld. Een van de facetten waar hij mee om moet leren gaan. foto cor viveen aantal jaren. We werken met video beelden. Aan de hand van wedstrijden die op televisie geweest zijn, kun je aangeven hoe en wedstrijd kan verlo pen. Op welke wijze er ingegrepen wordt, Meer praktische zaken dus. Zoals persoonlijke training. Een scheidsrechter moet dat vaak alleen doen. Hoe kun je jezelf toetsen, niet verslappen. Een nieuw aspect is het bevestigen dat een scheidsrechter in zijn rol ook een mens met twijfels en zekerheden is. Hoe ga je daar mee om? Een persoon die werkelijk open staat voor zich zelf en zich ook bevestigd wil zien als iemand die niet onfeilbaar is, geen computer is, kan in deze cur sus een stapje verder komen". Experiment Over de scheidsrechterscursus I, bedoeld voor de toparbiters uit het amateurvoetbal die op de drempel van het betaald voetbal staan, kan Ig nace van Swieten alleen nog maar fi losoferen. „We zijn aan het denken over nieuwe aspecten voor die cur sus", vertelt Ignace van Swieten, „om gaan met de media bijvoorbeeld. We hebben nog geen streefdatum. Wel licht dat die cursus op zijn vroegst in '86 gevolgd kan worden. Er ligt al veel materiaal omdat er in de afgelopen jaren heel wat thema's door verschil lende groeperingen uitgewerkt zijn. Interviewtechniek, trachten te onder scheiden waar werkelijk de overtre ding plaats vindt, daar waar de wed strijd dreigt te escaleren preventief handelen. Dat zijn een paar voorbeel den waaraan gewerkt kan worden". Toetsen Ignace van Swieten is nog lang niet uitgepraat. „Het zou een hele goede zaak zijn", stelt hij, „de scheidsrech ters de gelegenheid te geven hun functioneren te toetsen aan de mensen die ze leiden. Het verleden heeft be wezen dat dit soort bijeenkomsten jammer genoeg ontaarden in het schoon praten van zich zelf, waardoor het leereffect nihil is. Uit eigen erva ring, als vast docent in Zeist, weet ik dat er wel degelijk behoefte is om el kaar beter te leren begrijpen. Door meer begrip verwacht ik dat voetbal als kijkspel beter wordt. Als je nu rond kijkt, zie je vaak kleine eilandjes op het veld, ontstaan er allerlei mis verstanden met als gevolg situaties die slecht zijn. Nu is het nog een vro me wens om mensen in een leerproces bijeen te brengen. Dat zou een goede zaak zijn". Tegenstellingen En: „Het lijkt alsof mensen binnen de voetballerij gedreven worden door zulke tegengestelde belangen dat elk ander die niet tot die groep behoort, op zijn zachtst gezegd als bedreigend er varen worden". Om dat te doorbreken haalt Ignace van Swieten weer een paar voorbeel den aan. „Je moet je als scheidsrech ter zo gedragen dat mensen verder kunnen functioneren. Maar ook oog hebben voor de eigen situatie. Soms merk je dat een trainer, die zijn spe lers uiteraard goed kent, ontdekt dat een speler door het rode lint dreigt te gaan. Dan moet je die trainer de ruimte geven, zonder dat hij het speelveld betreedt, in te grijpen. Die speler tot de orde te roepen". Verder: „Laat het spel niet ten koste van alles door gaan als je merkt dat een speler ernstig geblesseerd op het veld ligt. Zet de klok stil en laat die speler ver zorgen". Beloond Om nog eens terug te komen op de relatie trainer-scheidsrechter kunnen Haarlem-trainer hans van Doorne- veld en zijn collega van PSV, Jan Reker, opgevoerd worden. Hans van Doorneveld werd onlangs van het veld gestuurd door Piet Bosman om dat hij de scheidsrechter minder vleiend toesprak. Bosman had eerder Hans van Doornveld de vrijheid gege ven zijn wat opgewonden spelers tot de orde te roepen. Van Doorneveld werd later met 500 gulden beboet. Jan Reker bood de Noordhollander ver volgens 25 gulden aan omdat hij vond dat Van Doorneveld wat al te zwaar bestraft was. Ignace van Swieten over dat voorval: „Dit is een van de facet ten die in de opleiding I thuishoren. Van Doorneveld heeft in het verleden als trainer en ook als belangrijke fac tor in het voetbal uit het goede hout gesneden te zijn. Vanuit dat oogpunt bekeken, gaf Bosman hem toestem ming het speelveld te betreden en zijn spelers te kalmeren. Van Doorneveld maakt vervolgens misbruik van de si tuatie en beledigt de scheidsrechter. Hij wordt gestraft. Met 500 gulden boete, geen kleinigheid. Reker geeft later 25 gulden. Door dat gebaar be loont Reker het onjuiste gedrag van zijn collega. Dat geeft al aan dat het uitstekend zou zijn scheidsrechters en trainers vaker met elkaar te laten praten". Bespugen Tijd voor de slotconclusie. Ignace, van Swieten formuleert het als volgt. „Je hele leven leer je. Dat betekent, dat als je niet regelmatig stil staat bij de vraag, hoe doe ik het nu, verzandt. We zien het arbitreren als het creeë- ren van voorwaarden, spelregels, hou ding en gedrag binnen en buiten het speelveld, waardoor de deelnemers optimaal kunnen functioneren. Te genwoordig wordt het bijvoorbeeld als normaal ervaren dat scheidsrech ters na een wedstrijd van onder tot boven bespuugd de kleedkamer halen. Het is met mij gebeurd na Sparta- FC Twente. Ik vraag me af of daar verder iemand van wakker ligt. Nee, ik denk het niet. In diezelfde wed strijd wordt dertig procent van de tijd gebruikt om terug te spelen op de kee pers. Dat is geturfd. Ik beoordeel in dat duel drie voordeelsituaties ver keerd. Mijn fout. Maar waar wordt de wedstrijd aan opgehangen. Precies, aan die drie fouten van mij. Over dat terugspelen hoor je niemand meer".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 9