<€Êi
a<6
lPl§>
00^
■^tx^
vc^t
tp
DOCENT IGNACE VAN SWIETEN:
tig,
kan zijn,
eeftijden
vmen
1 WOENSDAG 21 NOVEMBER 1984
vA"iA\
EINDHOVEN/ZEIST -
De tijd dat de scheids
rechters door de heren
voetballers werden aan
gesproken met 'meneer'
ligt alweer ver achter
ons.
Qv.
itj/of
tide
den.
17-02
A60
T47
A<C*
A-lSA*
*0»
ATA*
woe
<eV.
A^ct
;\'\A
teteA
v>c
,\dv
^T-.v
XO*>*
Ignace van Swieten: „Scheidsrechters komen nu in aanra
king met allerlei facetten die ze niet kennen".
- FOTO DE STEM/BEN STEFFEN
DeKNVB gaat haar scheidsrech
ters in de nabije toekomst gefa
seerd opleiden. Dat houdt in dat de
scheidsrechter telkens een oplei
ding krijgt die afgestemd is op het
nuveau waarop hij zijn hobby uit
oefent. De scheidsrechter krijgt
binnenkort te maken met een aan
tal cursussen die gevolgd moeten
worden. Voor de beginnend
scheidsrechter is er de cursus
Scheidsrechter III die ongeveer 15
uur in beslag neemt. Promotie
naar de KNVB houdt in dat de
scheidsrechter de curus Scheids
rechter II moet gaan volgen. Deze
cursus kent acht bijeenkomsten.
Toparbiters uit het amateurvoet
bal worden straks geconfronteerd
met de cursus Scheidsrechter III.
Tenslotte krijgen de scheidsrech
ters die op het punt staan het be
taald voetbal binnen te stappen,
ook nog een cursus aangeboden.
Over de invulling van de laatste
cursus wordt momenteel in Zeist
druk gesproken. Aan iedere oplei
ding is een examen verbonden dat
met goed gevolg afgelegd moet
worden, wil de scheidsrechter
doorstromen naar een hoger of zich
handhaven op het bereikte niveau.
Ignace van Swieten, nauw betrok
ken bij het uitstippelen van de
nieuwe lijn, legt uit waarom die
cursussen in het leven geroepen
zijn.
.Opleiding scheidsrechter ken veel beter"
Door ROMAIN VAN DAMME
Tegenwoordig wordt er wel
wat anders gezegd als een van
de spelers het niet eens is met
een beslissing. Niet alleen door
de spelers trouwens.
Immers, het publiek mengt zich
maar al te graag in de discussies
die de scheidsrechter regelmatig
moet aangaan om het spel enigszins
in goede banen te leiden. Niet altijd
een pretje. Zeker niet als je onder
politiebescherming, allerlei voor
werpen ontwijkend, snel de veilige
kleedkamer moet opzoeken.
Om in de toekomst aan al die bij
komende zaken wat beter het hoofd
te kunnen bieden wordt de scheids
rechter sinds kort gefaseerd opge
leid. In het nabije verleden hoefde
de man of vrouw slechts een basis
opleiding te volgen waarna hij in
de loop der jaren door kon stoten
naar het betaald voetbal. Cursus
sen moesten er in ieder geval niet
meer gevolgd worden.
Werkgroep
Dat gaat dus veranderen. Ignace
van Swieten, een van de toparbiters in
Nederland en als docent scheidsrech-
tersopleidingen in Zeist werkzaam, is
er blij mee. „Ongeveer zes jaar gele
den", zegt hij over het begin, „werd er
in Zeist vanuit de professionals een
werkgroep geformeerd. Mensen uit
het scheidsrechterswezen, afdelings
opleidingen, tuchtcommissie en men
sen uit de diverse secretariaten na
men zitting in die werkgroep. Vanuit
diverse werkvelden werd er een knel
puntennota opgesteld. Aan welke za
ken er met betrekking tot het totale
voetbal structurele aandacht geschon
ken moet worden".
Commissies
Met die nota ging men in Zeist aan
de slag. De trainersopleidingen, het
scheidsrechterswezen, totale rappor
tage en begeleiding binnen de KNVB,
tuchtrechtsysteem en vrijwilligersop
leiding vroegen om aandacht. Daarom
werden er diverse commissies in het
leven geroepen om al die knelpunten
eens grondig door te lichten. „Dat
heeft onder meer geleid tot gefaseerd
opleiden van de trainers", pikt Ignace
van Swieten een voorbeeld uit het
Werk dat de afgelopen jaren verzet is,
„oefenmeester III, oefenmeester II,
oefenmeester I en coach betaald voet
bal". Een hele verbetering vindt Igna
ce van Swieten. „In de opleiding zitten
ook elementen die op het eerste ge
zicht niets met de training te maken
hebben". Een aantal voorbeelden. „De
invloed van rust, arbeid en training.
Enig inzicht in medische zaken, in
zicht in management, contracten lezen
en goed vertalen".
Aandacht
Het wordt echter tijd om de
scheidsrechter in het verhaal te be
trekken. Dat kost Ignace van Swieten
geen enkele moeite. „Er moet nog
meer aandacht geschonken worden
aan de relatie tussen beide elftallen,
naar het publiek toe, de relatie tussen
scheidsrechter en trainer, agressie-
absorberend gedrag. In de belangen
van de bedrijfstak voetbal hebben
spelers,trainers en scheidsrechters
weinig inzicht".
Met dat plaatje, keurig ingevuld
door de diverse commissies, in de
hand werden stap voor stap de nodige
wijzigingen aangebracht. Onlangs
werd het tuchtrechtsysteem bijge
steld. „Een verbetering", meent Ignace
van Swieten, „voor alle betrokken
Partijen is er sneller duidelijkheid. Er
is rekening gehouden met het inko
men van de voetballer. Daarnaast zijn
we af van de toneelstukjes die opge
voerd werden tijdens mondelinge be
handelingen, waar de waarheid meerr
dan eens geweld aangedaan werd".
Ignace van Swieten licht er vervol
gens nog een wijziging uit. „De beoor
deling van scheidsrechters, het rap-
portagewerk, wordt in de twintig af
delingen op dezelfde manier gedaan.
Alle rapporteurs die dat werk doen,
zijn bijgeschoold. Daardoor ontstaat
er een beter totaalbeeld. Tot voor kort
waren de afdelingen geheel zelfstan
dig. Elke afdeling had zijn scheids-
rechtersembleem. Nu hebben alle af
delingen hetzelfde KNVB-embleem.
Een goede zaak".
Onvoldoende
Ignace van Swieten steekt een fil
tersigaret op, neemt een slok koffie en
belandt dan echt bij de scheidsrechter.
„Een basisopleiding van enkele weken
en je kon gaan fluiten", zegt hij, „als je
goede rapporten kreeg, kon je zo door
stoten naar de top. Nu is echter geble
ken dat die opleiding volstrekt onvol
doende is. De scheidsrechter komt met
te veel facetten die hij niet kent, in
aanmerking. Dat kan de nodige moei
lijkheden opleveren". Een eerste punt,
zelfkritiek. „Ondanks het feit dat
scheidsrechters heel goed weten dat ze
een mindere wedstrijd gefloten heb
ben, wordt de schuld vaak bij anderen
gelegd. Wij trachten de scheidsrech
ters er toe te bewegen zelf rapporten
te schijven en die te toetsen aan de
bevindingen van de rapporteurs. Van
daaruit kan een scheidsrechter aan
zich zelf werken. De ervaring leert dat
de scheidsrechter zijn eigen beste rap
porteur is".
Cursussen
Om al die facetten in de scheids-
rechtersopleidingen te stoppen heeft
men in Zeist de trainersopleiding als
voorbeeld gepakt. Begonnen wordt
met de basiscursus III. Ignace van
Swieten: „Na het theoretische gedeel
te, kennis van speleregels, volgt er
oefenen in de praktijk. De aankomen
de scheidsrechter wordt dan begeleid
Ignace van Swieten in het nauw.
„Iedereen vindt het de normaalste
zaak dat een scheidsrechter van on
der tot boven bespuugd wordt".
foto anp
door iemand uit de scheidsrechters-
groep uit de omgeving, of iemand van
de scheidsrechterscommissie. De ver
antwoording blijft bij de scheidsrech-
tersgroep waaronder die persoon
valt".
Als de basiscursus met goed gevolg
doorlopen is, mag de scheidsrechter
wedstrijden fluiten in de afdeling. Als
hij na een aantal jaren in aanmerking
komt voor promotie naar de grote
KNVB komt cursus II aan de orde. Die
cursus wordt dit najaar voor het eerst
in zeven verschillende plaatsen gege
ven. Voor district Zuid I is dat in Den
Bosch (KNVB-gebouw) en in Goes
(sportpark 't Schenge). „In deze oplei
ding", legt Ignace van Swieten in het
door sportmensen druk bezochte
Eindhovens etablissement 'Trocadero'
uit, „kan er meer naar de praktijk toe
gewerkt worden. De deelnemers aan
deze cursus fluiten immers al een
De scheidsrechters krijgen regelmatig te maken met geweld rond het veld.
Een van de facetten waar hij mee om moet leren gaan. foto cor viveen
aantal jaren. We werken met video
beelden. Aan de hand van wedstrijden
die op televisie geweest zijn, kun je
aangeven hoe en wedstrijd kan verlo
pen. Op welke wijze er ingegrepen
wordt, Meer praktische zaken dus.
Zoals persoonlijke training. Een
scheidsrechter moet dat vaak alleen
doen. Hoe kun je jezelf toetsen, niet
verslappen. Een nieuw aspect is het
bevestigen dat een scheidsrechter in
zijn rol ook een mens met twijfels en
zekerheden is. Hoe ga je daar mee om?
Een persoon die werkelijk open staat
voor zich zelf en zich ook bevestigd
wil zien als iemand die niet onfeilbaar
is, geen computer is, kan in deze cur
sus een stapje verder komen".
Experiment
Over de scheidsrechterscursus I,
bedoeld voor de toparbiters uit het
amateurvoetbal die op de drempel
van het betaald voetbal staan, kan Ig
nace van Swieten alleen nog maar fi
losoferen. „We zijn aan het denken
over nieuwe aspecten voor die cur
sus", vertelt Ignace van Swieten, „om
gaan met de media bijvoorbeeld. We
hebben nog geen streefdatum. Wel
licht dat die cursus op zijn vroegst in
'86 gevolgd kan worden. Er ligt al veel
materiaal omdat er in de afgelopen
jaren heel wat thema's door verschil
lende groeperingen uitgewerkt zijn.
Interviewtechniek, trachten te onder
scheiden waar werkelijk de overtre
ding plaats vindt, daar waar de wed
strijd dreigt te escaleren preventief
handelen. Dat zijn een paar voorbeel
den waaraan gewerkt kan worden".
Toetsen
Ignace van Swieten is nog lang niet
uitgepraat. „Het zou een hele goede
zaak zijn", stelt hij, „de scheidsrech
ters de gelegenheid te geven hun
functioneren te toetsen aan de mensen
die ze leiden. Het verleden heeft be
wezen dat dit soort bijeenkomsten
jammer genoeg ontaarden in het
schoon praten van zich zelf, waardoor
het leereffect nihil is. Uit eigen erva
ring, als vast docent in Zeist, weet ik
dat er wel degelijk behoefte is om el
kaar beter te leren begrijpen. Door
meer begrip verwacht ik dat voetbal
als kijkspel beter wordt. Als je nu
rond kijkt, zie je vaak kleine eilandjes
op het veld, ontstaan er allerlei mis
verstanden met als gevolg situaties
die slecht zijn. Nu is het nog een vro
me wens om mensen in een leerproces
bijeen te brengen. Dat zou een goede
zaak zijn".
Tegenstellingen
En: „Het lijkt alsof mensen binnen
de voetballerij gedreven worden door
zulke tegengestelde belangen dat elk
ander die niet tot die groep behoort, op
zijn zachtst gezegd als bedreigend er
varen worden".
Om dat te doorbreken haalt Ignace
van Swieten weer een paar voorbeel
den aan. „Je moet je als scheidsrech
ter zo gedragen dat mensen verder
kunnen functioneren. Maar ook oog
hebben voor de eigen situatie. Soms
merk je dat een trainer, die zijn spe
lers uiteraard goed kent, ontdekt dat
een speler door het rode lint dreigt te
gaan. Dan moet je die trainer de
ruimte geven, zonder dat hij het
speelveld betreedt, in te grijpen. Die
speler tot de orde te roepen". Verder:
„Laat het spel niet ten koste van alles
door gaan als je merkt dat een speler
ernstig geblesseerd op het veld ligt.
Zet de klok stil en laat die speler ver
zorgen".
Beloond
Om nog eens terug te komen op de
relatie trainer-scheidsrechter kunnen
Haarlem-trainer hans van Doorne-
veld en zijn collega van PSV, Jan
Reker, opgevoerd worden. Hans van
Doorneveld werd onlangs van het
veld gestuurd door Piet Bosman om
dat hij de scheidsrechter minder
vleiend toesprak. Bosman had eerder
Hans van Doornveld de vrijheid gege
ven zijn wat opgewonden spelers tot
de orde te roepen. Van Doorneveld
werd later met 500 gulden beboet. Jan
Reker bood de Noordhollander ver
volgens 25 gulden aan omdat hij vond
dat Van Doorneveld wat al te zwaar
bestraft was. Ignace van Swieten over
dat voorval: „Dit is een van de facet
ten die in de opleiding I thuishoren.
Van Doorneveld heeft in het verleden
als trainer en ook als belangrijke fac
tor in het voetbal uit het goede hout
gesneden te zijn. Vanuit dat oogpunt
bekeken, gaf Bosman hem toestem
ming het speelveld te betreden en zijn
spelers te kalmeren. Van Doorneveld
maakt vervolgens misbruik van de si
tuatie en beledigt de scheidsrechter.
Hij wordt gestraft. Met 500 gulden
boete, geen kleinigheid. Reker geeft
later 25 gulden. Door dat gebaar be
loont Reker het onjuiste gedrag van
zijn collega. Dat geeft al aan dat het
uitstekend zou zijn scheidsrechters en
trainers vaker met elkaar te laten
praten".
Bespugen
Tijd voor de slotconclusie. Ignace,
van Swieten formuleert het als volgt.
„Je hele leven leer je. Dat betekent,
dat als je niet regelmatig stil staat bij
de vraag, hoe doe ik het nu, verzandt.
We zien het arbitreren als het creeë-
ren van voorwaarden, spelregels, hou
ding en gedrag binnen en buiten het
speelveld, waardoor de deelnemers
optimaal kunnen functioneren. Te
genwoordig wordt het bijvoorbeeld
als normaal ervaren dat scheidsrech
ters na een wedstrijd van onder tot
boven bespuugd de kleedkamer halen.
Het is met mij gebeurd na Sparta-
FC Twente. Ik vraag me af of daar
verder iemand van wakker ligt. Nee,
ik denk het niet. In diezelfde wed
strijd wordt dertig procent van de tijd
gebruikt om terug te spelen op de kee
pers. Dat is geturfd. Ik beoordeel in
dat duel drie voordeelsituaties ver
keerd.
Mijn fout. Maar waar wordt
de wedstrijd aan opgehangen.
Precies, aan die drie fouten
van mij. Over dat terugspelen
hoor je niemand meer".