Zeevissers doen het nu
Shultz
Samenstellers van de eerste
Algemene Nederlandse Spraakkunst:
ii
R I ET UI
HONGE
STEEDS
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1984
=EXTRA OP WOENSDAG=
1ISTEREN is in
het Brabantse Pro
vinciehuis in Den
Bosch de nieuwe
Algemene Neder
landse Spraak
kunst (ANS) offi
cieel gepresen
teerd. Het is in ons
taalgebied de eer
ste algemene
spraakkunst. Een
boek voor ieder
een die iets over
onze taai wil we
ten," formuleren
de samenstellers
voorzichtig.
n
1*8
.s sS
•SSS
i|a
s-
1 3 1
31
li
M
13*
i-l
<3S|
g.s!
g g.s
PAPIER
VOOR UW PEN
Laag, lager,
laagst
Kabinetsbeleid
Schandelijk
Reagan
HENGEL-
RUBRIEK
tóss&s-
Sggp*
PAPIER
VOOR UW PEN
o
Frieten
Vssg
PAPIER
VOOR UW PEN
Monument voor
de toekomst?
Vuur- en
bluswerk
WOENSDAG 14 NO
India stemt
24 decembei
Nieuwe
comité's
in Polen
zijn onwettig
SALAMI-TAE
T11 PAGINA 4
Door Harry Janssen
Het boek heeft een voorberei
ding van ruim zeven jaar ge
vergd. De redactie werd ge
vormd door de Nijmeegse
hoogleraar dr. M. C. van den
Toorn, dr. J. de Rooy van de
universiteit van Amsterdam,
prof. dr. G. Geerts van de Leu
vense universiteit en W. Hae-
seryn van de universiteit van
Gent. De Nijmeegse universi
teit stelde ruimte aan het bu
reau van de ANS ter beschik
king.
De nadruk bij het 1309 blad
zijden tellende standaardwerk
ligt op de praktische bruik
baarheid ervan. „Iedereen die
over taalkwesties twijfelt, kan
er iets aan hebben," verzekert
Walter Haeseryn. „De ANS
hoort straks een plaats te krij -
gen naast de Van Dale en
naast de atlas in de bibliothe
ken en leraarskamers, op de
universiteiten en in het parle
ment en op de redacties van
kranten."
Correct
In de inleiding van de ANS
staat het zwart op wit: het
boek is 'geen leerboek van het
Nederlands voor beginners',
maar hoogstens 'voor de ge
vorderde student en zeker de
docent in het Nederlands als
vreemde taal'. Maar ook: het
boek is bedoeld voor allen die
hun taal zo correct mogelijk
willen gebruiken.
„Het is," licht prof. dr. M.C.
van den Toorn toe, „niet een
leerboek waaruit de zinsontle
ding kan worden geleerd. Wel
is er gemakshalve een onder
deel in de ANS opgenomen
waarin - aan de hand van veel
voorbeelden - die ontleedken-
4Geen leerboek
maar naslagwerk9
g.
o si
^5 A
*2.3
s O
!- cu a
•2 'S
ago
Ei
o S!
8 c
3 ai g
t-
•m e
-e-e-ST
*.8§
cu -
Oi
c£
•2 |eh
.2
3
■Sg-g
a§ e
efiï t-
*0 «-
2
CU l
e 5
5eS
&S
iW
a
<u
e-e
c
o) e
•o ?E
2>
s cu
ö'fSi
QCQo
■5 S
e 2
Q 6-g
rf-s
otd C
C .Si
7e#
cu
nis kan worden opgefrist. De
ANS is veeleer een beschrij
vende spraakkunst, een be
schrijving van het moderne
Nederlandse taalgebruik. Het
boek is geschreven als een
grammatica voor een vreemde
taal."
De vraag naar een 'comple
te' Nederlandse Spraakkunst
is vergeleken met het buiten
land in het Nederlandse taal
gebied nog vrij jong. De Duit
sers gehoorzamen al genera
ties lang aan de voorschriften
van hun grote 'Duden', de
Fransen beschikken over hun
'Grevisse' en de Britten om
helzen de uitgangspunten van
'Quirk'. Op een Algemene Ne
derlandse Spraakkunst werd
eigenlijk pas sinds 1970 met
nadruk aangedrongen door de
docenten Nederlands aan bui
tenlandse universiteiten.
Behoefte
„In ons land is die behoefte
aan een gezaghebbende
spraakkunst kennelijk nooit
zo groot geweest," vertelt prof.
Van den Toorn. „De belang
stelling van de Nederlandse
universiteiten is altijd meer
theoretisch gericht geweest,
niet direct op de praktijk." En
ook vanuit het Nederlandsta
lige deel van België kwamen
er geen initiatieven. Die be
hoefte en die belangstelling
zijn er nu volgens de redacteu
ren duidelijk wel.
„De ANS," zegt Haeseryn,,
„is een grammatica die ge
stoeld is op wetenschappelijk
onderzoek, maar voor een
breed publiek. We hebben
door zeer uitgebreide registers
de toegankelijkheid zo groot
mogelijk proberen te maken.
Maar enige voorkennis blijft
vereist. Je moet weten wat je
zoekt."
Goed of fout
In de ANS zal de gebruiker
niet de absolute zekerheid
kunnen vinden over 'goed' of
'fout' taalgebruik. 'Ik ben gro
ter als hem' is een taaluiting
die gebruikt wordt naast 'Ik
ben groter dan hij' en 'een
aantal personen heeft dorst'
staat vaak naast 'een aantal
personen hebben dorst'.
„De ANS," waarschuwt
prof. Van den Toorn, „gaat be
schrijvend te werk en niet
vóórschrijvend. We beschrij
ven de standaardtaal, maar
hebben er oog voor dat er al
lerlei begrippen en construc
ties voorkomen die tot de
streektaal, de spreektaal, de
schrijftaal, de vaktaal of de
kindertaal horen. We doen er
geen uitspraak over wat goed
of fout Nederlands is. Wél ge
ven we in voorkomende geval
len aan of men te maken heeft
met bijvoorbeeld de streek
taal."
„Zo'n verwijzing tussen
haakjes," zegt W. Haeseryn,
„mag de taalgebruiker die vei
lig wil varen zien als een
waarschuwing. Die slaat op
een taaluiting die wel voor
komt maar toch algemeen
minder aanvaardbaar wordt
geacht. En heel af en toe spre
ken we ons wel duidelijk uit:
bij een vorm als 'hun hebben'
staat de verwijzing 'niet alge
meen geaccepteerd'. De voor
beeldzinnen die we hebben ge
kozen hebben we zelf gemaakt
vanuit de alledaagse taal."
„De samenstelling van deze
spraakkunst was niet zonder
problemen," aldus prof. Van
den Toorn. „Er waren nogal
wat gebieden die nooit eerder
goed onderzocht waren. En we
zijn voor heel wat beslissingen
komen te staan omdat er nooit
statistisch is onderzocht welke
normen gehanteerd worden.
Maar die beslissingen hebben
we met veel mensen, gespreid
over het hele taalgebied, geno
men. Dat betekent in ieder ge
val een verruiming ten op
zichte van de beslissing van
doorgaans één persoon zoals
die in bestaande boeken te
vinden is."
De spelling van de Neder
landse taal staat niet in de
ANS. „Die hoort daar ook niet
in thuis," zeggen de samen
stellers. „Daarvoor kan ieder
een nog steeds goed terecht in
het Groene Boekje."
Momentopname
De taal ontwikkelt zich
voortdurend. „Dat betekent
dat we om de zoveel jaar zou
den moeten bekijken of onze
beschrijving van die taal nog
wel klopt," zegt Walter Haese
ryn. „De ANS die nu voltooid
is, is een momentopname. We
zouden de beschikking moeten
hebben over een vast bureau
of instituut dat de Spraak
kunst voortdurend bijhoudt.
Dat zou een mooie taak kun
nen zijn voor de Nederlandse
Taalunie, waarin Nederland
en Nederlandstalig België sa
menwerken. Bij bijeenkom
sten van die Taalunie worden
telkens wel mooie verklarin
gen en ronkende resoluties op
gesteld, maar in veel gevallen
is er geen geld voor een con
crete uitwerking van die voor
nemens. Iedereen wil dat de
ANS wordt voortgezet. En dat
de spelling eens goed wordt
aangepakt. We moeten maar
afwachten wat er nu gebeurt."
Vandaag wordt de ANS in
ontvangst genomen door de
voorzitter van het comité van
ministers van de Nederlandse
Taalunie, de Vlaamse Ge
meenschapsminister van Cul
tuur K. Poma. Misschien zal
hij iets hoopvols zeggen over
voortzetting van het project,
dat de beide landen in ieder
geval al miljoenen heeft ge
kost.
De Algemene Nederlandse Spraak
kunst is een uitgave van Wolters-
Noordhoff in Groningen en kost
vanaf vandaag f 160.
\sgS#®"66
DE echte minima met een
inkomen waarvan men nog
net kan leven, hebben tot
dusverre kennelijk niet be
staan, Immers, geheel on
verwacht gaan de subsidies
tot verlichting van woon
kosten voor deze mensen
met enkele honderden gul
dens per jaar omlaag. Een
gelukkige bijkomstigheid is,
dat vanaf heden het boekje
Crisiskoken bij de sociale
diensten gratis (nog wel) ter
beschikking ligt. Mensen
met een grote hond zijn per
maand een bedrag kwijt, dat
gelijk, zo niet hoger dan de
regering uittrekt voor diege
nen, die zonder werk zijn
gekomen. Er zijn allerlei te
genwerpingen voor stabili
satie van de uitkeringen,
maar wanneer ik dan lees,
dat een sportvereniging
250.000- subsidie krijgt,
dan kan ik me zo voorstel
len, dat deze minima zich
echt tweederangs burgers
voelen. Een ieder strijdt
voor de handhaving van zijn
bezit of nog erger in deze
tijd voor vergroting van zijn
hebben. Maar al te vaak lees
je dan, dat gevierde gesettel
den niet iets willen afstaan
van dat vele voor de jongere
generatie, en dit gebeurt he
laas in alle beroepen. Een
stapje verder is dan om iets
van dat vele wat we hebben
af te staan aan de minder
bedeelden. Diegene van ons
die het goed gaat, trekt bij
deze problematiek zijn
schouders op en denkt, ar
men hebben we altijd al ge
had of eigen schuld etc.
Wanneer dan de materie
niet gelijkelijk verdeeld kan
worden, dan ben ik blij, dat
gezondheid, geest en leven
niet door de mensen ver
deeld worden. Je loopt zo
moeilijk zonder benen enzo.
Breda
V. v.d. Wijgaart
MAATREGELEN door dit
kabinet genomen verruimen
de winstmarge voor de be
drijven. Het aantal werklo
zen neemt toe. Voortijdige
dienstverlating, wijziging in
sollicitatie- en aanmel
dingsplicht geven een ge
flatteerd cijfer van de in
beeld gebrachte aantallen.
De uitkeringen worden ook
bij afbouw tot 70% op den
duur onbetaalbaar. Men kan
niet blijven korten op lonen
en uitkeringen. Als daaren
boven malversaties in de
openbaarheid treden waar
door het zicht op geldcircuit
verloren is gegaan, dan
blijkt dat reeds geruime tijd
op onverantwoorde wijze is
omgesprongen met geldmid
delen en de registratie daar
van. Hoe kan men dan nog
beletten dat middenstanders
hun revenuen in navolging
van multinationals huizen
in vreemde oorden. En wat
te denken van de mogelijk
heid die de minister-presi
dent in de schoot geworpen
is, zijn vermogen onder te
brengen in een stichting met
mogelijkerwijs fiscaal voor
deel? En als ondanks geld-
schaarste de mogelijkheid
gevonden wordt de koop
kracht van ministers, ka
merleden en topfunctiona
rissen met meer dan 1% te
verbeteren en het verbaal
geweld in de Staten Gene
raal bij het volk de illusie
moet wekken dat de koop
kracht van de minima niet
uitgehold mag worden, dan
kan dit beleid toch geen in
zet worden voor de volgende
verkiezingen. En ook al zou
den de belastingtarieven in
Nederland gewijzigd wor
den, het wordt niet besteed
voor uitbreiding van de
werkgelegenheid, omdat de
koopkracht inzakt.
Oosterhout
H. Telchuijs
MIJN oma kreeg in de eerste
week van deze maand een
gezellig berichtje thuis.
Haar maandelijkse premie
van de vrijwillige bejaar
denverzekering werd ver
hoogd. Ze ging van ƒ37.15
naar ƒ79.15; het werd maar
liefst ruim eens zoveel.
Schandelijk. Dat was nog
niet alles of de bejaarden
dan ook maar van oktober
gelijk wilden storten, want
het was 1 oktober ingegaan.
M.Z.B. Wisten jullien zo
laat van die onaanvaardba
re verhoging? Konden jullie
niet een paar maanden eer
der bericht sturen? Jullie
vergeten (MZB) dat het een
verschrikkelijke zware fi-
nanciël maand door die
schandelijke verhoging is
geworden en vergeet de ko
mende maanden niet. Dit is
ontoelaatbaar!
Naam en adres
bij redactie bekend
Reagan begint aan zijn
tweede ambtsperiode als
president. Mondale zijn
zwakheid en de goed geolie
de propagandamachine van
Reagan zijn daar niet
Wellicht is november de
beste maand voor sportvissers
om erop uit te trekken, zeker
is dat niet. Ook in de lente
kent het seizoen voor zeevis
sers vele verrassingen. Deze
maand, nu derhalve, kan
worden gesproken van een
uitstekende vismaand voor
liefhebbers van het zoute.
Wijting, schar en de in veler
ogen oninteressante steenbolk
doen het geweldig.' Zelfs van-
ftfde kant kan men op diep
water volop wijting en steen
bolk vangen. De wijting is
grof, de schar zeer redelijk
aan de maat met flinke uit
schieters. De steenbolk blijft
klein, maar dat is niet zo erg.
Veel sportvissers doen wat
minachtend over dit toch zeer
veelvuldig in de vangst zijnde
visje. De smaak is echter, mits
in verse toestand goed gebak
ken, uitstekend en kan tegen
die van wijting op.
Dun vissen
Wie veel wijting, schar en
steenbolk wil vangen moet
dus vissen en kleine haken
gebruiken. Met dun bedoelen
we aaslijntjes van hooguit
30/100, liefst dunner als u
durft. Kleine haken zijn ook
belangrijk, Mustad Aberdeen
nrs. 3/4/5 hebben mij al heel
wat vis opgeleverd. Voor het
vissen op steenbolk, op volle
zee worden die echt wel groot,
kan men niet volstaan met
een eenvoudige paternoster
bestaande uit enkele haken
en dunne lijnen. Steenbolken
hebben (ook de kleintjes) de
vervelende gewoonte als gek
ken rond te draaien tijdens
het ophalen. Vist men dan
met plastic afhoudertjes (van
het type bezemsteelhaar) dan
klinken de aaslijntjes zo erg
dat lijnbreuk heel vaak voor
komt. Bovendien vissen een
maal gekinkte lijnen matig
tot slecht. Om het draaien te
voorkomen verwerken veel
sportvissers een wartelje in de
aaslijn en wel via een meta
len afhoudertje. Wartel aan
de afhouder, lijntje aan de
wartel, klaar.
Scherp
Wie in deze periode bezui
nigt op de scherpte en dus de
kwaliteit van de haken doet
zichzelf veel tekort. Het ver
klaart ook dikwijls het feit
waarom buurman-visser
meer vangt. Scherpe, dunste-
lige haken zijn bij het vissen
in de novembermaand een
must. Wie teveel rekening
houdt met het vangen van
gul mist een hoop plezier.
Voor het strandvissen raden
we dan ook altijd het gebruik
van twee hengels aan waar
van er minstens een is opge
tuigd met een scharretuig!
Zeker nu de maand nog jong
is, zijn de kansen op gul nog
niet zo groot of men moet er
reeds een nachtelijke tocht
naar de stranden van Oud
dorp en Renesse voor over
hebben.
Aas
Voor het vangen van wij
ting en schar is een zeepier
het beste aas. Zagers doen het
beter naarmate het seizoen
vordert en de spoeling ook
voor het vissen dunner wordt
wegens de lage watertempe
raturen. Grote scharren en
zeker ook grote wijtingen
worden echter wel aan de za
ger gevangen, dat blijkt tij
dens het gulvissen op volle
zee herhaalde malen. Gebruik
in de novembermaand bij
trips op volle zee ook eens
stukjes verse of diepgevroren
makreel. Dat doet het wan
neer de wijting los is uitste
kend, bovendien is makreel
goedkoop.
Gul
Wie echt gul wil vangen
moet eens afstappen van het
meerhaaksprincipe. Meer ha
ken kosten een veelvoud aan
aas waar geen extra vangst
tegenover staat. Prop liever
een enkele haak barstensvol
pieren en vis met een lange
onderlijn. Zeker vanaf het
strand is dat de te volgen tak-
tiek. Groot aas, grote gul is
het devies en dat een enkel
zeepiertje aan een bothaak
ook gul oplevert is daar een
bevestiging van. Het is trou
wens te verwachten dat de
gulvangsten wellicht wat
zullen tegenvallen. De gul
heeft een aantal slechte ge
boortejaren achter de rug.
Een en ander kan plaatselijk
nog meevallen. Wijtingen
zijn er, evenals vorig jaar, in
de zuidelijke Noordzee volop,
zo zelfs dat nu alweer wordt
gesproken over schade aan de
garnalenstand.
vreemd aan. Rechtse groe
pen in de VS van de christe
lijke fundamentalisten tot
de Moonsekte en de Ku Klux
Klan sponsorden de republi
keinen als nooit tevoren. Het
verkiezingssysteem in de
grote democratie, de VS, is
een systeem ingesteld voor
de rijken. Wie wil stemmen
moet vooraf ingeschreven
worden, met als gevolg dat
de armere bevolkingslagen
zich nagenoeg nooit als kie
zer laten registreren. Vooral
in het zuiden is het niet zo
eenvoudig om zich als kiezer
te laten inschrijven. Het
komt er niet zelden voor dat
je vijftig tot honderd kilo
meter ver moet reizen voor
je in het eerstvolgende in-
schrijvingsburo bent, dat
dan meestal alleen maar
open is tijdens de werkuren.
Het zullen nu dan ook op
nieuw de armere bevolking
slagen in de VS zijn die de
volgende vier jaren volop
kunnen genieten van de be
jaarde filmster, in zijn pre-
sidentenrol. Wat Europa be
treft, nog los van de econo
mische verwikkelingen die
Reagan zal meebrengen,
wanneer geschikt als slag
veld voor een derde wereld
oorlog Als de VS en de SU
elkaar zouden in de haren
vliegen, en die kansen ne
men eerder toe dan af, dan
zal in ieder geval Europa
mede door zijn slaafse af
hankelijkheid van de VS op
de eerste rij mogen zitten,
m.a.w. atoomslagveld zijn.
West-Europa moet een zelf
standige (conventionele) de
fensie opbouwen en zich on
afhankelijk van beide su
permachten leren opstellen,
wil het overleven. De tijd
dringt!
Kuitaart
Luk Brusselaers
E0*g OT*^ cS> RU**
OMS wordt een mens
i^^^wel eens moe van de
grappen, die Neder
landers weten te halen uit
de combinatie van Bel
gen en friet. Want
afgezien van het
feit dat met name
de jongelui in Ne
derland zich regel
matig volproppen
met friet, een
onrustbarend want
ongezond verschijnsel
(zie de keuringsrapporten van
militaire artsen), is friet een zeer
serieuze zaak in België, want
daar maakt men in toenemende
mate zich zorgen over de aard
appelstaafjes. Daartoe is zelfs
onlangs het Nationaal Verbond
van Frituristen opgericht onder
leiding van Gilbert van Houtte,
die met zijn eigen frietenkot al
jarenlang bezig is ervoor te zor
gen dat de friet van een dusda
nige kwaliteit is dat de gezond
heid minimaal geschaad wordt.
Hij is dan ook erg tevreden over
het feit dat de consumentenor
ganisatie Test-Aankoop de Bel
gische friet eens op de ontleed-
tafel heeft gelegd. Uit dat onder
zoek bleek ondermeer dat in vijf
jaar tijd het aantal frietkotten
verdubbeld is. Er zijn er thans
7000 in België. En dat is niet
goed voor de uitbaters van de
kwaliteitskotten. Er wordt dan
ook omstandig geklaagd over
slinkende omzetten, dalende
winsten, duur vet, te prijzige
aardappelen en collega's, die
maar wat aanrotzooien.
De 800 leden van Van Hout-
te's Navefri hopen dat er iets
met het onderzoek van Test-
Aankoop gedaan wordt, want
de uitkomst van de test is weinig
bemoedigend. Zo blijkt dat in
het gemiddelde bakje friet niet
minder dan 14,3 procent dierlijk
vet zit, vaak vet van inferieure
kwaliteit. In iets meer dan 1 op
de 3 gevallen wordt de friet niet
gebakken in vet, dat tijdig ver
verst is, waardoor er stoffen in
komen, die kankerverwekkend
zouden kunnen zijn.
In Nederland moet het vet el
ke vier dagen vervangen wor
den, maar volgens Test-Aan
koop halen de meeste Belgische
frituren dat bij lange na niet. De
reden daarvoor is dubbel winst
bejag. Ten eerste verdient men
op de aanschaf van vet, maar
vervolgens denkt men door min
der vet aan te kopen de belas
ting een loer te kunnen draaien.
Want, zo wil het verhaal dat 'fri
turisten' onder een patat en een
pint aan elkaar vertellen, de be
lasting bepaalt het inkomen a.
de hand van het aankopen
vet. Het ministerie van Fins
ciën ontkent dat: „Wij belui;
de hele inkoop." De officii
koop dan wel, want er w0l|
uiteraard veel ingekocht bi»
de officiële kanalen om, hete
het ministerie tot de schatlir
brengt dat minstens 30 pr0Ci,
van de friet zwart over de |q
bank gaat. Een actie daarte;
is op komst.
Zwarte frieten, belastingiej
nisch bezien dan wel kwalitatie
ongezonde frieten, dure (riei;
door Aad Jongbloed
onhygiënische frieten, frieit
kotten als varkensstallen, de
den van Navefri schudden
zorgd het hoofd. Hoe heeft h
zover kunnen komen met 1
volksvoedsel en wat doen we
aan?
Maar waarschuwde de
(Paul Ilegems) al niet in I1
Elke frietkot vroeger was e
cum:
het interieur met formica bepli
de buitenkant nog door de k
gelakt-
een; stukje van ons patrimom
Maar ach, wtj hebben ermee k
sollen,
zie maar de frietkotten van tb
het zijn slechts vulgaire carmt
die zo van de monlagekettinpi
len.
We kunnen nu met spijt en sti
de leren,
(maar ja, wat is het nog g
dat 't beter was geweest n
klasseren.
We hadden dan, in 'l dorf
langs de baan,
en aan de voet van hel belforl
nog heel wat hartverbefi
moois zien staan.
"ÜIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIII
DE PNEM ontving ons on-
langs= gastvrij op een open
dag. We zagen een uitste
kende diaserie en werden
rondgeleid door enthousias
te werknemers. Er moet een
nieuwe centrale bij komen
en een van de staffunctiona
rissen liet weten dat onge
veer de helft van de mede
werkers voor een kerncen
trale is. Waarom? Wel, ze
geloven niet zo in de gevaren
van kernenergie en ze kie
zen voor meer werkgelegen
heid. Het verbaast me een
beetje dat te horen van
energiedeskundigen. Bij de
bouw van een kerncentrale
lekt ongeveer de helft van de
werkgelegenheid weg naar
het buitenland. Wij hebben
geen nucleaire industrie,
reactorvaten, turbines e.d.
moeten in het buitenland
besteld worden; konventio-
nele en warmtekrachtcen
trales kunnen voor minstens
90% hier gebouwd worden,
het direct effect voor de
werkgelegenheid is dan dus
groter. Bij een kerncentrale
in bedrijf is de bediening
veel verder geautomatiseerd
dan in een konventionele
centrale; er zijn minder
mensen nodig. Er komt mis
schien wel wat meer werk
voor politie en ME bij moge
lijke demonstraties. Terwil-
le van onze portemonnee
hoeven de PNEM-ers en wij
ook niet voor kernenergie te
kiezen; op basis van zeer re
cente berekeningen blijkt de
kostprijs op ruim 16 ct per
kWh te liggen. Met het be
waren en het bewaken van
radio-actief afval zitten
energiedeskundigen en an
deren over de hele wereld in
hun maag. De kernreactor
gaat ons overleven. De le
vensduur van de centrale is
ongeveer dertig jaar. Het
meeste materiaal in de reac
tor gaat langer mee, maar de
kern en het koelsysteem zijn
dan niet meer betrouwbaar
door slijtage en straling. De
roestvrijstalen kern wordt
op den duur even radio-ac
tief als de .nucleaire brand
stof zelf, de wand is tot 30 cm
dik. De op afstand te bedie
nen snij banders, die nodig
zijn voor de demontage, zijn
nog niet ontwikkeld. De gr»
te verdwijntruc wordt
eenvoudige zaak. Begin no
vember komt minister van
Aard enne met zijn energie-
plannen voor de dag. Accep
teren wij zo'n gevaarlijk
monument voor de toekoms
in ons Brabantse land?
Breda
Janny Lips
(Contactvrouw van de werk
groep Vrouw, Vrede en ft-
zondheidszorg)
TELEVISIEKIJKEND Ne
derland heeft het kunne»
zien: Den Uyl acteerde
vertoorn in Den Haag Van
daag en in Haagse Bluf
Zonder twijfel heeft de mi
nister van financiën een in
terview weggegeven mei
een generaliserende wer
king en daardoor duizendei
werklozen gekwetst. Dat is
bitter voor hen die het be
treft en een verontschuldi
ging daarvoor is nobel, maai
wellicht door menigeen
niet gemakkelijk te prui
men. Oppositieleider Ce»
Uyl heeft dat goed i:
en ook fel uitgebuit. Dat is
zijn goed recht: tel uit jeze-
telwinst, al is het maar vooi
een verkiezingspeiling,
werkt het zakelijk optrede1
van Ruding bij Den Uyl
een rode lap op een stier? ft
PvdA-leider weet dromiw»
goed dat, toen rond '70 Drees
senior en junior uit zijn par
tij stapten, hij in die je"
met zijn achterban een
langrijk aandeel heeft getej
in het uit de klauwen lop8
van 's lands financiën. Ste
je voor dat Onno zou
'Joop, ik heb mijn rustip-
riante baan bij de Arnr»
bank opgegeven om orde °P
die zaken te stellen. Verft
dat nou eens niet uit Je
oog'. Jammer blijft in
geval dat een fundament»
discussie over de betaal
baarheid van ons social
stelsel geblokkeerd
Ook schijnen in deze de
gingen van Van Kemena»
c.s. bij het bestuur van
FVdA schipbreuk te lip®
In het verleden hebben
wel christelijke als social"
tische politici een dominan(
rol gespeeld in het realise1
van een unieke sociale t
kerheid. Bert de Vries hfj
onlangs bij de algemene w
schouwingen opnieuw au-
delijk blijk gegeven, dat
de zorg voor de zwak»®,
het CDA ook in deze tijd "f j
op de bres wil staan.
He'
spijtig dat het debat 0
Ruding alleen Haags w
en bluswerk heeft o)
verd.
Breda
Willem Woutersz
NAIROBI (RTR) - De inten
gedie van de honger in Afril
te internationale hulpverl
steeds groter, niet alleen in
Mauretanië en Mozambique
Dit staat in een rapport
den in Afrika van de FAO, i
van de Verenigde Naties.
In het FAO-rapport staa
moeten zorgen dat de hulp
ook de oogstvooruitzichten
en volgend jaar voortduren
er veevoeder worden gelevei
Door ziekte en tekort aan
uitgedund.
NEW DELHI (RTR/DP
VPI) - In India zullen
maandag 24 december nat
nale verkiezingen worden
houden. Dat is dinsdag o:
cieel in de hoofdstad New 1
hi bekendgemaakt.
De verkiezingen voor
Indische lagerhuis (Lok Si
ha) maken de weg vrij voor
vorming van een nieuwe re
ring die een mandaat krijgt
januari 1990. In het bestaai
lagerhuis bezet de regerei
Congres-I-partij 354 van
544 zetels.
In Punjab, waar de sikhs
meerderheid van de bevolk
uitmaken, en Assam zul
vanwege de veiligheidst
stand geen verkiezingen w
den gehouden, aldus de vo
zitter van de Indiase kiesco
missie R. Beide staten wore
door de federale regering
New Delhi bestuurd.
WARSCHAU (AP) - De mi
senrechtencomité's, die na
moord op de priester Jerzy 1
pieluszko in verschillei
Poolse steden zijn opgerii
zijn illegaal en degenen
daarvan lid zijn kunnen str
rechtelijk worden vervolgd.
Dat heeft de Poolse re
ringswoordvoerder Jerzy
ban dinsdag op zijn wekelij
persconferentie verklae
Zijn uitspraken vormden
krachtigste waarschuw
van de autoriteiten tot nog
over de hernieuwde pubiii
activiteiten van de politi<
oppositie in het land.
(ADVERTENTIE)
zondet p'
In open enve ^ootdn
REGONRectean
parken in Nederl
bungalows en ruime kampe
aanbiedingen en arrangeme
en- Nieuw!) Vul gauw de bo
naar AEGON Vakantielijn 0
Van onze redactie buitenl
BRASILIA/MANAGUA -
Amerikaanse minister
Buitenlandse Zaken, Ge
Shultz, heeft gisteren op
persconferentie in Bra
ook na aandrang niet met
woon ja of nee willen
woorden op de vraag of d
Nicaragua zullen binnen
len.
In plaats daarvan ver
hij naar de Amerikaanse
yasie in Grenada van v
jaar. Die geschiedde op
zoek van de buurlanden,
ben er zeker van dat, al
president alles nog een
zou moeten doen, hij het
doen", zei Shultz, Eerde
had zijn collega Weinbe
van Defensie vragen over
invasie ontweken in een
visieprogramma. Tot dan
werd elk plan om Nicar
binnen te vallen door W
mg ton als waanzin beti
Nicaragua heeft inmidde
mobilisatie ingesteld.
In Bogota in Colombia
klaarde een lid van het
trale Comité van de Russi
communistische partij,
chard Ivanovitsj Kozol-
dat de Sovjet-Unie Nicar
ingeval van een invasie
nodige hulp zal bieden.
Verklaring is in tegensp
met alle in Rusland zelf t
toe gepubliceerde comme
