UITBLAZEN
Reagan als 'rebelse opa'
idool Amerikaanse jeugd
COMP
Spelen met vi
Varkens in
Nederland (1)
VERZET TEGEN SOMBERTE 'VIETNAMGENERA TIE'
FNV-bonden
doen staat
proces aan
even
DINSDAG 6 NOVEMBER 1984
ACHTERGROND
T5 PAGINA 2
Congres
Topvorm
USA, USA, USA!
Racisme
Die pet past
Lubbers niet
Thuis
Uitverkoop
Haags
hoogstandje
Agenda
DINSDAG 6 NOVEMI
verplaatsing
tankstations
Kamer: twijfels
over LPG-beleid
DESTEMCOI
WANNEER hebt u
voor het laatst een
varken gezien? Li
ve bedoel ik en in Neder
land. Vakantievarkens tel
len niet mee.
Ik rijd dagelijks over
het platteland. Echt Bra
bants boerenland met van
alles wat. Kleinschalig vooral.
Bosperceeltjes, stukjes heide,
akkers en weilanden, afgezet
met houtwallen en zelfs een
flinke lap polder die in de verte
wordt begrensd door het beton
van Breda-Noord. Tractoren en
koeien zie ik er dageüjks, maar
varkens nooit.
Het is duidelijk te zien dat
van de boerderijen die ik pas
seer er een aantal zijn heringe
richt door 'burgers' wier mid
delen van bestaan eerder zullen
üggen achter de betonnen rand
van de polder dan tussen de
sloten ervan, maar er staan nog
altijd échte boerderijen tussen.
Als je vroeger langs een ech
te boerderij kwam dan zag je
varkens en kippen. De kippen
liepen gewoon los, soms over
de weg heen zodat je op moest
passen dat je er niet een tussen
de spaken kreeg. Je kon er door
over de kop slaan en als je niet
snel maakte dat je wegkwam,
van de boer een pak op je don
der krijgen op de koop toe. Ik
heb zo eens een kip aangereden
in het zicht van de voltallige fa
milie, die op keukenstoelen
voor het huis zat te genieten
van de avondzon. De veren vlo
gen in het rond. Ik wist m'n
fiets overeind te houden. De in
doodsnood schreeuwende kip
(ik kon het geen kakelen meer
noemen) raakte los en fladder
de weg over de grond. Als één
man was de familie luid schel
dend opgesprongen van de
stoelen. Het was een uiterst
dramatisch moment. Zwaaiend
met de vuisten kwamen de boer
en zijn zonen op me af. Ik wist
te ontkomen, maar ik heb nog
weken lang een ommetje ge
maakt als ik weer die kant op
moest.
Vooroordeel
De varkens hadden een
eigen erf, afgezet met een stevig
houten hek. Hun eeuwig ge
wroet in modder en mest deed
bij ons de indruk ontstaan dat
het smerige beesten waren. „Je
ziet er uit als een varken!" Het
gedrag van de varkens, als je te
dicht in hun buurt kwam, en
hun gemene oogjes stonden in
schril contrast met de vooroor
delen die je over varkens koes
terden. Dom, bang en gewillig.
Alleen maar levend en vretend
om vet geslacht te kunnen wor
den. Een doelloos leven.
Dat varkens bang waren
maakten we op uit hun panisch
geschreeuw wanneer boer of
slager ze wilden pakken. Dat
zeer tragische geluid klonk elke
november regelmatig door het
dorp. Zelfs in de klas konden
we het soms horen. 'Zou zo'n
varken wéten dat zijn laatste
uur geslagen heeft?' dachten we
dan. De meester dacht van niet.
Het was de ongewone gang van
zaken die het varken verraste
en het geschreeuw was niet
meer dan een uiting van verba-
WIM KOCK
zing en verontrusting, zei hij.
Wij wisten echter wel wat
het varken te wachten stond en
ook hoe het ging gebeuren; we
hadden het dikwijls genoeg ge
zien. Mannen grepen het gil
lend tegenspartelende dier ste
vig beet. De vrouw stond klaar
met een emmer. De slager had
de kop vast en duwde die zó
weg dat de hals mooi gespan
nen werd. Dan ging het mes er
in. De vrouw schoot toe met
haar emmer om het bloed op de
vangen. Het gillen hield op en
werd reutelen.
Als aan de grond genageld
sloegen we dit spectaculaire
sterven gade. De prikkels van
de sensatie waren sterker dan
ons medelijden met het varken.
Als judassen staken we boer en
slager de helpende hand toe om
bij hen in het gevlij te komen,
hopend dat we de blaas, die we
flutblaas noemden, zouden krij
gen. Als die gedroogd was vul
den we hem met lucht en dan
konden we er een tijdje mee
voetballen. We droegen em
mers kokend water aan waar
mee de opmerkelijk schone
huid van het dode varken werd
geweekt zodat de haren eraf ge
schraapt konden worden.
Karbonaden
Dan kwam opnieuw een
moment van sensationeel ge
not, vermengd met een lichte
paniek omdat je fantasie daar
even jezelf zag hangen. Het var
ken werd op de leer gebonden.
Die werd overeind gezet zodat
het varken met de kop naar be
neden hing en dan sneed de sla
ger de buik overlangs open zo
dat de hele blubberende inhoud
naar buiten kwam rollen. Daar
ergens zat ook de blaas tus
sen
In die tijd was het nog ge
woon dat een arbeiderswoning
ook een varkenshok bezat,
maar in de jaren na de oorlog
raakte bij de burgerij het hou
den van een varken al in on
bruik. Lang was het varken de
vlees- en de vetpot van de klei
ne man geweest. In het voor
jaar kocht hij de big. De hele
zomer lang voerde hij zijn var
ken etensresten. De mest
strooide hij over zijn moes- en
aardappeltuin. In november
kwam de slager en dan kon het
meestal grote gezin de winter
door. In mijn jeugd was dat
systeem van zelfvoorziening
nog niet helemaal afgezworen
zodat wij nog dicht bij de var
kens hebben geleefd, om zo
maar eens te zeggen.
Tegenwoordig hoor je geen
varkens meer gillen. Ze worden
ook wat 'humaner' geslacht.
Merkwaardiger is dat je ook
nooit meer een varken ziet.
Kippen zie je tenminste nog in
de supermarkt üggen. In foüe
verpakte, bleke bollen zonder
kop, maar nog als kip herken
baar. Maar van varkens zie je
alleen nog de karbonaden en de
plakjes ham. Dat is raar want
in Nederland leven minstens
zoveel varkens als mensen.
(Wordt vervolgd).
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllri
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout-8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Van onze correspondent,
Mare de Koninck
HET is tenslotte dus
toch gegaan zoals we een
jaar geleden allemaal al
wisten dat het zou gaan:
Walter Mondale zou
eerst de presidentsnomi
natie van zijn Democra
tische partij winnen en
vervolgens bij de echte
verkiezingen kansloos
zijn tegen herkiesbaar
Republikeins president
Ronald Reagan.
'Democraten aanvaarden
Mondale als hun noodlot',
schreef deze krant al vroeg in
het voorbije voorjaar. Niets
heeft het drama van de De
mocratische partij meer kun
nen afwenden. Geen Gary
Hart, die plotseling zoveel
aantrekkelijker leek dan
Mondale, geen Jesse Jackson,
die meer leven bracht in de
brouwerij dan in de partij,
geen Geraldine Ferraro, de
eerste presidentiële vrouw
die achter de vrijwel voltooi
de emancipatie aankwam.
Aan president Reagan
heeft het niet gelegen. Hij
speelt de Democraten tot op
het laatst hardnekkig in de
kaart. 'Voor de grap' bom
bardeerde hij Rusland, bij
wijze van 'drukfout' liet hij
de CIA moorden plegen in
Nicaragua, hij ziet 'niets ver
keerds' in zijn vroegere ver
gelijking van Kennedy met
Hitier, hij filosofeert 'privé'
over het naderend einde van
de wereld en sinds kort mag
zijn strijd tegen terroristen
officieel ook onschuldige
slachtoffers maken. En in het
eerste tv-debat tegen Mon
dale stond Reagan zo te stun
telen dat geriatrische specia
listen over de hele wereld be
ginnende seniliteit vaststel
den bij de man aan de atoom-
knop
Het heeft allemaal niet
mogen baten voor de Demo
craten. In deze laatste dagen
voor de opening van de stem
bussen, vandaag, is in alle
opiniepeilingen de voor
sprong van Reagan op Mon
dale zelfs weer belangrijk
toegenomen. Enquêteurs ko
men op een overwinnings
marge voor de 73-jarige pre
sident uit van ergens tussen
15 en 25 procent. Voor het
eerst in de Amerikaanse ge
schiedenis lijkt het mogelijk
dat een presidentskandidaat
in elke van de 50 deelstaten
zijn tegenstander verslaat.
sche Partij meer kwaad dan
goed gedaan", aldus politico
loog Ken Millstein van de
universiteit van Minnesota.
Inderdaad lijkt het erop,
dat de Democratische partij
met name in het zuiden van
de VS, waar de meeste zwar
ten wonen, een vernietigend
positieverlies lijdt. Traditio
neel wisten de Democraten in
het zuiden de negers en de
conservatieve arme blanken
te verenigen. Maar nu ziet
het er naar uit dat Jackson
met zijn racistische benade
ring („onze tijd is gekomen")
veel zuidelijke blanken in het
republikeinse kamp heeft ge
jaagd.
Onderzoeken geven aan
dat in de negen staten die 'het
zuiden' vormen, 80 procent
van de zwarten en nog maar
20 procent van de blanken op
Mondale zal stemmen. „Deze
ontwikkeling luidt geen her
leving van het racisme in,
maar betekent juist een defi
nitieve verwerping ervan
door de blanke meerderheid",
zegt Republikeins partijstra
teeg Bill Grantham in het
zuidelijke Georgia.
President Reagan laat er de laatste dagen geen twijfel meer over bestaan, wie vandaag de Amerikaanse verkiezingen
gaat winnen. Hier wuift hij in St. Louis onder een 'poort naar de overwinning' zijn kiezers toe. Vrouw Nancy, Bob Hope
(rechts) en Art Flemming kijken toe. - fotoap
Walter Mondale is dankzij
zijn hopeloos te achten ach
terstand de laatste dagen in
topvorm. Hij heeft niets te
verliezen, kan zijn hartstoch
ten de vrije loop laten en
trekt enthousiaster menigten
dan ooit. Zijn aanvallen zijn
vlijmscherp. Zoals op Rea
gan's beperkte voedselhulp
aan hongerend 'marxistisch'
Ethiopë en zijn verzoeken om
meer wapenhulp aan de
rechtse rebellen in Nicara
gua. „Reagan is bereid meer
kinderen in Afrika te laten
verhongeren teneinde meer
te kunnen moorden in Mid-
den-Amerika."
Mondale roept tijdens al
zijn 'campagnestops' dat hij
de enquetes niet gelooft.
„Niet de opiniepeilingen kie
zen de president, de mensen
kiezen de president." En zijn
running mate Geraldine Fer
raro verzekert: „Er is een ge
heim dat de enquetes niet
ontdekken. Dat is dat miljoe
nen vrouwen straks tijdens
die paar seconden dat ze al
leen in het stemhokje staan,
tegen de wens van hun man
stiekum op Mondale-Ferraro
zullen stemmen." Maar Fer-
raro's hoop veronderstelt een
grotere onderworpenheid
van de Amerikaanse vrouw
dan er volgens velen nog be
staat. En hoe vaak enquetes
er in het verleden ook naast
hebben gezeten, marges van
de huidige omvang zijn nog
nooit door de werkelijkheid
te niet gedaan.
Voor wie het graag anders
had gezien, heeft het weinig
zin om te blijven steken in
angst voor of verontwaardi
ging over Ronald Reagan.
Een politiek wonder buiten
beschouwing latend, zal deze
president vandaag herkozen
door een volkomen vrije en
relatief goed ingelichte be
volking van in meerderheid
gewone en gematigd denken
de mensen met alledaagse
zorgen en verlangens. De ze
ge van Reagan over Mondale
is dan ook produkt van het
overheersende gevoels- en
gedachtenpatroon in het land
en ontleding daarvan is wel
licht van meer belang dan te
concentreren op uiterlijke
hebbelijkheden van het indi
vidu Reagan.
Het meest zegt misschien
nog de onwaarschijnlijk gro
te populariteit van de huidi
ge bejaarde president bij de
Amerikaanse jeugd. Van de
18- tot 25-jarige stemgerech
tigden wil liefst 60 procent
voor Reagan en maar 30 pro
cent voor Mondale gaan
stemmen. Onder nog niet
stemgerechtigde scholieren is
Reagan een nog grotere ve
dette.
Politieke analysten en psy
chologen hebben zich op het
fenomeen gestort en conclu
deren: het is de rebellie van
de jeugd tegen de somberte
en de hypocrisie van hun
ouders, welke door 'Vietnam'
en 'Watergate' zijn gevormd,
die ondraaglijke bezorgdheid
afstralen voor nucleaire- en
milieurampen en die hun so
ciale idealisme in een inmid
dels 'gearriveerd' leven on
dergeschikt maken aan het
eigen huis en een perfekte li
chamelijke conditie.
Als reactie daarop toont de
jeugd meer materialisme dan
de ouders in zichzelf durven
te erkennen en hunkeren de
jongeren naar optimisme en
naar het patriottisme en de
traditionele waarden waar
over de middelste generaties
steeds zo laatdunkend heb
ben gedaan. Over die mid
den-generaties heen is daar
de blijmoedige Ronald Rea
gan, wiens conservatisme
hem ineens tot idool van de
jeugd, tot de bekende rebelse
opa, hebben gemaakt.
Het gaat om een culturele
conjunctuurbeweging. Na
het nivelleringsgeloof is nu
weer prestatie de religie.
Iedereen wil weer de beste
zijn en Amerika is het land
dat de meest ambitieuzen de
meeste kansen biedt. Reagan
krijgt uitzinnige toejuichin
gen als hij op universiteits
terreinen zijn filosofie uit
eenzet: „Door de sterken te
verzwakken worden de
zwakken niet sterker. De
zwakken blijven subsidiëren
is hen blijven onderduwen in
hun ellende. Alleen een
groeiende economie zal hen
helpen zichzelf te helpen en
waarachtig groot te worden."
De jeugd antwoordt de laat
ste tijd steeds vaker met
geestdriftig gescandeer:
„USA, USA, USA!"
Het jaagt veel ouders de
schrik op het hart. Maar in
een Republikeinse tv-adver-
tentie 'overtuigt' een student
zijn vader ervan om ook op
Reagan te gaan stemmen met
de woorden: „Er wacht nu
weer een baan op mij en er is
een goed gevoel in het hart.
Mondale's verzorgingsstaat
zou alle ellende van werk
loosheid en inflatie weer te
rugbrengen."
Het is een tekst die aan
slaat in het huidige Amerika.
Niet alleen bij de jeugd die
enkel de presidenten Reagan
en Carter (met vice-presi
dent Mondale) kan vergelij
ken, maar ook bij oudere ar
beiders, zelfstandigen en be
jaarden, die profiteren van
sterk gestegen werkgelegen
heid en winsten, en van de
bijna verdwenen inflatie.
Natuurlijk vragen ook ve
len in de VS zich af, of het
conservatisme, met name dat
van de jeugd, gevaarlijk is.
Verontrusten wijzen op de
populariteit van de invasie,
vorig jaar, van het marxisti
sche eiland Grenada en vre
zen dat het klimaat voor
meer gedurfde militaire
avonturen (Nicaragua?) zich
in Amerika snel aan het ont
wikkelen is.
Anderen wijzen op gerust
stellende elementen. „Het
meest positieve is dat dit de
eerste verkiezingsstrijd in
onze geschiedenis is, waarin
er geen rassenkwestie meer
is. Zwarten zijn wel slecht af,
maar dat is gevolg van het li
berale economische beleid,
niet van discriminatie. Ook
bij de jeugd tekent zich geen
enkele tendens in die richting
af. Amerika heeft in korte
tijd de raciale obsessie van
zich af geschud. Dat Jesse
Jackson zwart Amerika ach
ter zich ging verzamelen had
dan ook geen duidelijk doel
meer en heeft de Democrati-
Van groot maar altijd on
dergewaardeerd belang is
overigens de vraag in welke
mate president Reagan met
zijn overwicht over Mondale
ook de verkiezing zal beïn
vloeden van leden van de
volksvertegenwoordiging
(Congres, bestaande uit se
naat en Huis van Afgevaar
digden). De Amerikaanse
stemmers moeten vandaag
tegelijk ook hun favoriete
Congresleden kiezen, die op
aparte lijsten staan. Heel
vaak verdeelt een en dezelfde
Amerikaan zijn presidents-
en zijn Congresstemmen over
beide partijen.
Daarom was het in 1980
mogelijk dat Republikein
Reagan de presidentsverkie
zingen won, maar dat het
Huis van Afgevaardigden
(dat de macht van de presi
dent enorm kan beperken) in
overgrote meerderheid De
mocratisch bleef: 268 tegen
167 zetels. De senaat kreeg
wel een Republikeinse meer
derheid: 55 tegen 45 zetels.
Reagan en zijn vice-presi
dent George Bush maken de
laatste dagen in de campagne
zoveel mogelijke reclame
voor de lokale Republikeinse
Congreskandidaten in een
poging een conservatieve
meerderheid in het parle
ment te krijgen zodat niets
meer de doorvoering van het
zuivere Reagan-programma
in de weg hoeft te staan.
„Dat zou een ramp zijn
voor Amerika en voor de we
reld. Wat er de afgelopen
vier jaar aan het beleid van
Reagan is meegevallen, is te
danken aan het verzet in het
Congres tegen extreem libe
ralisme en militarisme", al
dus schreef de Washington
Post deze week.
Het ziet er niet naar uit dat
de Republikeinen hun min
derheid in het Huis van Af
gevaardigden kunnen omzet
ten in een meerderheid. Maar
het huidige verschil zou wel
zo ver kunnen verkleinen,
dat de conservatieve vleugel
in de Democratische fractie
groot genoeg wordt om sa
men met de Republikeinen
aan Reagan veel meer vrij
heid van handelen te geven
dan hij nu heeft.
PIJNLIJK moment. Heeft
net Bert de Vries (CDA) uit
gelegd dat de solidariteit
tussen werkenden en niet-
werkenden nergens groter is
dan in deze natie, heeft net
Lubbers betoogd dat de in
komensverschillen hier te
lande nauwelijks nog met
het blote oog waarneembaar
zijn, en dan komen daar
honderd aspirant-agentjes,
die de minister-president
beleefd doch dringend onder
de aandacht brengen dat zij
- 'Schande, meneer Lubbers!'
- orde en gezag moeten
handhaven tegen een maan
delijkse toelage van ƒ290
(tweehonderdnegentig gul
den).
Het gebeurde vorige week
in Hillegom, waar de CDA-
top (Lubbers, Bukman, De
Vries) zich in het hartje van
de bollenstreek uitgebreid
liet bewieroken voor de
mensvriendelijke besluiten
- korting AOW, huur en gas
omhoog, per 1 juli tóch min
der kinderbijslag - die kabi
net en regeringsfracties eind
september overeen kwamen.
Tot dan waren de vragen
allemaal nogal meegevallen.
Weliswaar had mevrouw
Berkhouer ('zonder W!')
haar grote zorg geuit over de
vergrijzing van het CDA
(„over tien jaar zitten we
hier weer, heel gezellig,
maar dan kunnen we in het
kleine zaallje"), had meneer
Zwart uit Heiloo minister H.
Onno Ruding tot kampioen
treinvandaal uitgeroepen
(„hij trok aan de noodrem en
liet alle werklozen uitstap
pen") en had meneer Van
Dijk uit Lisse het CDA laten
weten dat hij kotsmisselijk
werd van al die geldsmijte
rij (RSV, Okto, Oosterschel-
dewerken), na alle 'emotio-
EINDREDACTIE
FRANS BOOGAARD
nele, van gebrek aan realis
me getuigende demagogie
van Den Uyl' (CDA-voorzit-
ter Bukman) waren deze
vragen een makkie.
Tot daar plots die aspi
rant-agenten stonden.
Veel ex-werklozen, die in
arren moede voor de politie
opleiding hadden gekozen,
maar veel jongeren ook, die
een goede baan hadden laten
schieten om zich in de orde
handhaving te specialiseren.
„Nou, u begrijpt wel dat
daar niks van terecht komt.
Wij lopen daar wel met een
pistool op zak, in opleiding,
maar als ik zie dat er in een
café gevochten wordt, dan
loop ik een straatje om. Kom
nou, ik laat me toch voor 290
piek niet de harses inslaan?"
Bert de Vries kende het
probleem niet maar zou zijn
best doen, Frans-Jozef van
der Heijden (specialist Bin
nenlandse Zaken) keek er
van op en zou er zeker Lub
bers nog op aanspreken, en
Lubbers zelf, die schoof toch
mooi de zwarte piet door
naar Ruding, de kampioen
treinvandaal.
In volle rust: „Ik moet
toegeven, als ik de hoogte
van uw toelage hoor, dan
lijkt dat erg weinig. Dat stel
ik vast. Maar ik stel óók
vast, en daar moet u begrip
voor hebben, dat u nog in
opleiding bent. Daar mag
best rekening mee worden
gehouden."
Interruptie van één van
de agenten: „Dat kan best,
maar de marechaussee, de
belastinginspecteurs en de
douaneambtenaren krijgen
allemaal wel een normaal
salaris, ook in hun oplei-
dingstijd. En dat zijn toch
ook allemaal rijksambtena
ren!"
Lubbers: „Ik draai er niet
omheen, ik geef het ronduit
toe: u hebt een punt ge
scoord. Ik kan u alleen maar
beloven dat we hier nog na
der naar kijken; dat zullen
we doen."
Lubbers af, maar nog
maar twee passen van de
microfoon verwijderd, keert
de premier op zijn schreden
terug, glimmend van bin
nenpret.
„Ik wil u nog even één
ding zeggen, en dat is dat u
geluk hebt dat minister Ru
ding hier vanavond niet
stond. Hij zou u ongetwijfeld
hebben gezegd: ik hef die
ongelijkheid op, ik zet de
marechaussee, de belasting
inspecteurs en de douane
ambtenaren ook op 290."
Schurkachtigheid in soor
ten dus bij het CDA.
HOEVER trouwens de uit
spraken van Ruding (tante
Truus, de werklozen die zich
er met een Jantje van Lei
den van afmaken) reiken,
mocht een parlementaire
delegatie kort geleden op het
Afrikaanse continent waar
nemen. Knol (PvdA), Tom
mei (D'66), Hermans (WD)
en Aarts en Van den Toorn
(beiden CDA) reisden daar
via Ivoorkust en Bourkina
Faso, het voormalige Boven
Volta, naar Bamako, de
hoofdstad van Mali.
Vandaar ging het per
vliegtuig naar Kita, waar
het parlementaire gezel
schap zich in de Landrover
hees om langs smalle, boch
tige wegen nog 50 kilometer
verder de bush-bush in te
trekken.
Geradbraakt, en meer dan
ooit verlangend naar de
zacht-groene Kamerbank
jes, arriveerde de delegatie
uiteindelijk in een kleine ne
derzetting, waar een 67-jari-
ge pater van Nederlandse
afkomst het gezelschap met
open armen ontving.
En met het laatste nieuws:
„Hebben jullie het al ge
hoord? Den Uyl wil dat Ru
ding zich in de Kamer komt
verantwoorden
Eén der delegatieleden,
Henk Knol, zei zich meteen
thuis te voelen. En wie Knol
kent zal zich wel kunnen
voorstellen dat hij nog nim
mer een katholiek geestelij
ke zo warm aan het hart
heeft gedrukt als die avond.
EEN tijdje geleden haalde
Harrie Aarts, de ontwikke-
lingsdeskundige van het
CDA, zich de zeer felle woe
de van minister Schoo (Ont
wikkelingssamenwerking)
en van de hele WD op de
hals door zich in een uitge
breide commissievergade
ring over de ministeriële
'herijkingsnota' (waarin de
hulprelatie van Nederland
met andere landen tegen het
licht wordt gehouden) zeer
bezorgd te tonen over de
'uitverkoop' van het depar
tement.
Aarts bedoelde daarmee
dat Schoo moet oppassen dat
collega-bewindslieden niet
al te gretig proberen beslag
te leggen op de ƒ4,5 miljard
die Nederland jaarlijks aan
de arme landen besteedt.
Vooral nu de minister in
haar beleid de plattelands-
en industriële ontwikkeling
in de derde wereld een
zwaarder accent wil geven,
zitten Braks (Landbouw) en
Van Aardenne en Bolkestein
(beiden Economische Zaken,
de laatste speciaal belast
met exportbevordering) op
de eerste rij.
Niettemin kreeg Aarts
enorm op zijn falie, zowel
van Schoo als van Hermans
(WD), maar wat bleek vori
ge week? Dat Landbouwmi
nister Braks zich er, terug
kerend uit Egypte, openlijk
over beklaagt dat in dat
land 70 miljoen Nederland
se hulp nog op een bestem
ming liggen te wachten.
Aarts grinnikt als hij met
deze informatie wordt ge
confronteerd. „Ja, ik heb na
tuurlijk wel even moeten te
rugdenken aan wat ik al had
gezegd. Kijk, het gaat er mij
niet om gelijk te krijgen,
maar ik zie wel met angst
allerlei ontwikkelingen aan.
Steeds meer belangrijke
mensen, zoals de oud-direc-
teur-generaal van het de
partement Van Dam, die
zich openlijk afvragen of
Ontwikkelingssamenwer
king wel moet worden ge
handhaafd, of het niet beter
een onderdeel van Economi
sche Zaken kan worden. En
nu weer de korting die Deet-
man van Onderwijs heeft
doorgevoerd op het Institute
of Social Studies. Je gaat je
afvragen wie eigenlijk het
beleid bepaalt. Schoo en ook
de specialisten in de Kamer,
wij dus, moeten daar alert
op blijven. Ontwikkelings
hulp is nou eenmaal een pot
waar veel vliegen op afko
men. Schoo moet gewoon
heel duidelijk zeggen: ieder
een mag meedoen, maar als
het erop aankomt maak ik
het beleid uit."
Kwade trouw wil Aarts de
minister niet toedichten,
verre van dat, maar hij is
wel bang dat zij in de harde
politieke strijd om de pecu
nia niet altijd even gemak
kelijk overend kan blijven.
Inmiddels heeft Schoo, die
zich van tijd tot tijd opwerpt
als belangenbehartigster
van de werkelijk allerarm
sten, 150 mille uitgetrokken
ter bevordering van de lim-
bodans en het jazzballet in
Kenya.
Aarts: „Eerlijk? Ik moet
dat eerst officieel zien, maar
dat is natuurlijk te gek om
los te lopen. Daar moet ik
iets aan doen!"
Dat beloven dus deze
week, als de Kamer Schoo's
begroting behandelt, nog
boeiende sessies te wor
den.
„HET zou flauwekul zijn om
te zeggen dat ik het niet leuk
vind om af en toe geprezen te
worden. Maar bij Den Uyl
zou ik er raar van opkijken
als hij het deed. Dan zou ik
denken: is er wat aan de
hand?"
(PvdA-voorzitter Max van
den Berg)
DE Tweede Kamer zit deze
week met nog het grootste
deel van de begroting voor
Volkshuisvesting en Ruim
telijke Ordening, die vorige
week door het gerommel
rond de tweeverdieners niet
kon worden afgerond.
Buiten die afhandeling
komen aan de orde de Land
bouwbegroting van minister
Braks en de begroting voor
Ontwikkelingssamenwer
king van Schoo.
De Eerste Kamer heeft
voor deze week geen specta
culaire punten op de agenda.
Van onze
parlementaire redactie
PEN HAAG - Bij een meer
derheid van de Tweede Kamer
bestaan ernstige twijfel over
de uitvoerbaarheid van het
kabinetsvoornemen een 150-
tal LPG-stations in Nederland
uit de bebouwde kom te ver
buizen.
CDA en WD hebben vooral
angst dat de gedwongen ver
huizing de eigenaren van de
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - Een vijftal
FNV-bonden heeft zich giste
ren op het nippertje aange
meld als eisende partij in het
proces tegen de staat dat de
stichting 'Verbiedt de kruisra
ketten' gaat voeren om de
rechtmatigheid van plaatsing
van kernwapens te toetsen.
Van de FNV gaan de bouw
en houtbond, de dienstenbond,
de vrouwenbond, de industrie
bond en de beroepsvereniging
beeldende kunsten aan het
proces meedoen. Stichtings
voorzitter Hans Wiebenga zei
gisteren 'wel blij, maar niet
verbaasd te zijn'. Deelname
van de FNV-bonden wordt als
een belangrijke morele steun
beschouwd.
In de campagne om zoveel
mogelijk 35 gulden betalende
eisers te werven, werd giste
ren het aantal van 16.000 over
schreden. Dat is- 6.000 meer
dan nodig om de proceskosten
te kunnen betalen. Onder de
eisers bevinden zich voorna
melijk individuen, maar een
belangrijk deel bestaat uit
vertegenwoordigers van groe
pen, zoals vredesorganisaties,
wereldwinkels, advocatencol-
leetieven en plaatselijke afde
lingen van politieke partijen.
Vandaag is de laatste dag,
waarop deelnemers zich kun
nen melden. Vanaf morgen
worden financiële bijdragen
als donatie beschouwd.
Woensdag 21 november wordt
de dagvaarding bezorgd bij de
arrondissementsrechtbank in
Den Haag.
gort-droog maar goud-e
hof vrij algemeen over COA-fra
die man niet in de hemel terech
monkelde onlangs mr. Van Agt.
ook begrip voor opbrengen, da
gestoord heeft dat coalitie-gen<
de eerste keer - uitgerekend de
lijk in twijfel trekt. Ook de CDA -f
en Nijpels praten niet meer met
uitsluitend nog per brief.
Althans, zo was de situatie t<
met een Salomonsachtig compr
de helft van het eigen gelijk - c
kabinetscrisis over het wetsont\
op 'twee-verdieners' wist te b(
aanleiding geweest tot de ongr
twee coalitie-genoten, een opm<
schil tussen beide standpunte
slechts 75 gulden. Maar noch
9even. Toen Nijpels zijn college
woordbreuk en meer van dit fra
netscrisis tot de mogelijkheden t
Hoe kan een onbenullig aand
ting van 75 gulden zo uit de ham
de hand. Aan het zakelijk gesch
de visie op gezin en samenlevin
'en het individu zo weinig moge
een op de ik-cultuur afgestemde
mocraten werken aan een her\
vanwege de warmte en geborgr
vinden zijn en staan daarom gei
mische eenheden' als die van
troverse tussen een verdere indi
en een herijking van traditionele
die de tegenstellingen op de spi
te maken met de kamerverkiezin
Volgens opiniepeilingen moet
'everen. Het CDA staat ook op
dank zij het aansprekende ima
zichten van de christen-democr.
Probeert nu het gedeukte aanzie
ten koste van het CDA. De vrie
schoolde De Vries lijkt daarbij t
zwaargewicht als premier Lubbt
'ractieleider zijn collega van het
ook wel te herleiden zijn tot niet
°e Vries na Prinsjesdag meer c
weten af te dwingen dan hijzelf.
Zou Nijpels het op een breuk
met erg waarschijnlijk. Vervroeg
een gevoelige afstraffing bezorg
den glazen in als zij het CDA ir
ven. Spelen met vuur is ook in d
Pels gedacht hebben, met een b
me wel enig risico veroorloven.
