Het ongelijk van
minister Ruding
'Het elastiek raakt vermoeid'
Krokedilletranen in kamer
'n Beeld van marxisme
in staat van wording
i
Ambassade tjokvol
lubbers v
ONDERGANG TILBURGSCHE
SUMATRA CUM LAUDE
DE STEMCOMI
Toch heet han
Te belangrijk
DONDERDAG 11 OKTOBER 1984
Dl EMM
ACHTERGROND
PAGINA;
DE LIJDENSWEG VAN DE OUDERE LERAAR
Oorzaken
Treurig
Verschillen
VS-STUDIE VAN GRENADA-DOCUMENTEN
oud kampen
DONDERDAG 11 OKTOE
Viering van
bevrijding
blijft 5 mei
r
n
T5
Door Gerard Kessels
Nee, ze hadden geen zin
om mee te feesten. Ter
wijl de DDR met grote
parades en massa-bij
eenkomsten zijn 35-jarig
bestaansfeest viert, heb
ben ongeveer 140 DDR-
burgers hun toevlucht
gezocht in de ambassade
van West-Duitsland in
Praag.
Zij willen Erich Honec-
ker's jubilerende arbeiders-
en boerenstaat hoe dan ook
voorgoed de rug toekeren. De
vlucht van de groep heeft
Bonn en Oost-Berlijn in een
zeer moeilijk parket ge
bracht. Het vraagt van beide
kanten uiterst behoedzaam
manoeuvreren om de kwestie
zonder al te grote kleer
scheuren voor de Duits-Duit
se betrekkingen op te lossen.
Er is grote politiek en er is
kleine politiek. Het schetsen
van de lijnen voor de grote
politiek, zo heeft Erich Ho-
necker de afgelopen weken
weer eens gemerkt, geschiedt
in Moskou. Zijn wens om
naar de Bondsrepubliek te
reizen werd in het Kremlin
met een uitdrukkelijk 'njet'
ontvangen. Op het gebied
van de kleine politiek is Ho-
neckers speelruimte groter.
Waar het er om gaat huma
nitaire kwesties op te lossen
hebben beide Duitslanden
een pragmatische, nuchtere,
vorm van samenwerking
ontwikkeld. Een samenwer
king die van Westduitse kant
steeds gepaard gaat met een
flinke greep in de schatkist.
Want de DDR laat Bonn ste
vig betalen voor verlichtin
gen op het menselijk vlak. De
vroegere minister voor In-
nerduitse Betrekkingen Rai-
ner Barzel beschreef de ge
groeide praktijk ooit als
'Kasse für Hoffnung', oftewel
'Geld voor hoop'.
Begin dit jaar besloot Ho-
necker iets te doen aan de
berg verzoeken het land te
mogen verlaten. Ongeveer
30.000 DDR-burgers kregen
in het eerste kwartaal het be
geerde visum voor de Bonds
republiek. Daarna ging de
deur weer op een kier. Tege
lijkertijd werden veel stren
gere maatstaven aangelegd
voor een vertrek naar het
westen. De groep mensen die
vanwege het 'landsbelang'
hoe dan ook in de DDR moet
blijven werd belangrijk uit
gebreid.
Waarschijnlijk niet ten on
rechte is daarom in de DDR
de vrees gegroeid dat het
steeds moeilijker wordt het
land te verlaten door de offi
ciële weg te bewandelen.
Want voor wie te kennen
heeft gegeven weg te willen
wordt het leven er niet pret
tiger op. Vrijwel onmiddel
lijk volgt ontslag of degrada
tie en de kinderen op school
worden uit hun jeugdorgani
saties gestoten. En wie weet,
misschien moet wel jaren op
het visum gewacht worden.
Misschien komt het nooit.
Tegen die achtergrond wordt
het aantrekkelijk met het he
le gezin de trein naar Praag
te nemen, de Westduitse am
bassade binnen te stappen en
te zeggen: Wij gaan hier niet
weg voor we de garantie
krijgen dat we naar de
Bondsrepubliek kunnen.
Naar Tsjechoslowakije
reizen is gemakkelijk voor de
bewoners van de DDR. Het is
het enige Oostblokland waar
DDR-burgers geen visum
voor hoeven te hebben. Maar
na de run op de Westduitse
ambassade in Praag zijn vol
gens Tsjechische toeristen,
die vanuit de DDR naar huis
terugkeerden, weer strenge
controles uitgevoerd aan de
grenzen van de DDR en Tsje
choslowakije. Veel DDR-
burgers zijn door de grenspo
litie teruggestuurd.
Voor de DDR is het uiterst
pijnlijk dat de ambassade in
Praag zo tjokvol zit. Pijnlijk
omdat een groot deel van het
land via de Westduitse tele
visie uitgebreid over de gang
van zaken geconfronteerd
wordt. De Oostduitse media
hebben tot nu toe nog geen
melding gemaakt van de run
op de ambassade. Zowel voor
Bonn als voor Oost-Berlijn is
het een ernstige tegenslag
dat de 'bezetting' van de am
bassade is uitgelekt. De pu
bliciteit maakt een regeling
een stuk moeilijker. Als Ho-
necker toegeeft erkent hij
voor het front van de wereld
en van zijn eigen burgers dat
deze acties succes kunnen
hebben en moet voor herha
ling in Praag en andere
hoofdsteden in het Oostblok
gevreesd worden. Honecker
vindt dat hij al ver gegaan is
door in het voorjaar in een
soortgelijk geval geheel aan
de Westduitse wensen tege
moet te komen. Ook toen was
het een pijnlijke kwestie voor
de regerenden in Oost-Ber
lijn, want onder de vluchte
lingen in de Praagse ambas
sade bevond zich Ingrid
Berg, de nicht van de tweede
man in de partij-hiërarchie:
minister-president Willi
Stoph.
De DDR is er na het geval-
Berg waarschijnlijk van uit
gegaan dat Bonn in Praag
dezelfde maatregelen zou ne
men als in Oost-Berlijn.
Daar heeft Bonn zijn Perma
nente Vertegenwoordiging,
na herhaalde toeloop van
vluchtelingen, verbouwd.
Bezoekers kunnen de verte
genwoordiging nu alleen nog
bereiken via een soort corri
dor, waarin ze gecontroleerd
worden. De Praagse ambas
sade, die in een oud paleis is
ondergebracht, leent zich
echter nauwelijks voor een
dergelijke vertimmering. Bo
vendien heeft Bonn - en dat
is natuurlijk begrijpelijk - er
grote moeite mee de toegan
kelijkheid van zijn ambassa
des te verminderen. Elk land
hecht aan een ongehinderde
en vrije entree van zijn bui
tenlandse vertegenwoordi
gingen.
Ook de grote hoeveelheden
harde marken, die Bonn on
getwijfeld aangeboden heeft,
hebben de DDR nog niet
kunnen vermurwen de
Praagse vluchtelingen te la
ten gaan. Oost-Berlijn heeft
uitsluitend willen garande
ren dat de vluchtelingen na
terugkeer in de DDR niet ge
straft zullen worden. Dat is
voor Bonn te weinig. Voor
een vertrek uit de DDR ko
men de vluchtelingen dan
waarschijnlijk nooit meer in
aanmerking.
Bonn kan een dergelijke
groep vastbesloten vluchte
lingen, die alle schepen ach
ter zich verbrand heeft, niet
terug sturen naar een land
dat hen weliswaar strafvrij-
heid heeft beloofd, maar hen
verder waarschijnlijk als
melaatsen zal behandelen.
Wellicht dat er al weken of
nog langer tussen de beide
Duitslanden wordt onder
handeld over de situatie. De
vluchtelingen zijn immers
mondjesmaat de ambassade
binnengekomen en er was al
een hele groep verzameld
toen het nieuws uitlekte. Dat
tekent de moeilijke situatie.
Als Oost-Berlijn al bereid is
bij te geven, zal het dat alleen
doen als Bonn veel betaalt en
bovendien de spijkerharde
garantie afgeeft dat zijn am
bassades in het Oostblok niet
langer als vluchtheuvel voor
DDR-burgers zullen funge
ren.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, «01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
f 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter-Jan Dekkers
WIE herinnert zich nog
de pertinente uitlatin
gen van minister Ruding
(Financiën) over de rol
die De Nederlandsche
Bank heeft gespeeld in
de ondergang van de
Tilburgsche Hypotheek
bank.
In navolging van de presi
dent van de centrale bank,
dr. W. Duisenberg, verzeker
de Ruding het verontrust ge
worden parlement, dat De
Nederlandsche Bank op geen
enkele manier schuldig zou
zijn aan het faillissement van
de Tilburgsche.
Maar in het onderzoek dat
prof. Rijnvos in samenwer
king met de Vereniging Ef
fectenbescherming naar de
ondergang van de Tilburg
sche heeft ingesteld, komt de
rol van De Nederlandsche
Bank in een geheel ander
daglicht te staan. De bank
van Duisenberg zou er wat
betreft het controleren van
de Tilburgsche met de pet na
hebben gegooid. En dat was
dan nog zacht uitgedrukt.
Nu is dat rapport van
Rijnvos geen resultaat van
een officieel onderzoek: met
name de gegevens die de be
windsvoerders van de Til
burgsche onder hun beheer
hebben, staan lang niet alle
maal in dat rapport vermeld.
Enige voorzichtigheid is dus
wel geboden.
Maar wie schetst de verba
zing van prof. Rijnvos en de
Vereniging Effectenbescher
ming, toen minister Ruding
deze week in zijn voort
gangsrapportage inzake de
Tilburgsche aan de Tweede
Kamer meedeelde, dat hij de
controle van De Nederland
sche Bank op de krediet-in
stellingen gaat verscherpen.
Dat was nou juist de con
clusie in het rapport-Rijnvos
en het is in alle toonaarden
door vele andere bij het fail
lissement van de Tilburgsche
betrokken personen beweerd.
Steeds tegen beter weten in
want Ruding en Duisenberg
dekten bij voortduring de lei
ding van De Nederlandsche
Bank.
Wel wat voorbarig, blijkt
nu. Ruding laat de Kamer
weten dat hij zelfs de Wet
Toezicht Kredietwezen wil
veranderen om de kredietin
stellingen (banken en hypo
theekbanken) beter in de ga
ten te kunnen houden.
Zodra de centrale bank
lucht krijgt dat er bij een be
paalde bank iets niet in de
haak is kan een zogeheten
'stille curatele' worden toege
past. Dat betekent dat de ac
countants van De Neder
landsche Bank op elk ge
wenst moment de papieren
van de betrokken financiële
instelling mogen controleren.
De bestaande wet geeft De
Nederlandsche Bank pas het
recht in te grijpen als de in
moeilijkheden geraakte han
dels- of hypotheekbank na
twee weken nog steeds niet
heeft gerageerd op waar
schuwingen vanuit de kamer
van Duisenberg.
Achteraf erkent Ruding
daarmee dat zijn eerste reac
tie op de beschuldigingen aan
het adres van de centrale
bank over de betrokkenheid
bij de Tilburgsche niet geheel
in overeenstemming was met
de waarheid. Trouwens, de
bewindsman bevestigt dat in
feite zelf door in zijn rapport
aan de Kamer te verwijzen
naar de gang van zaken bij
de Tilburgsche.
Meer duidelijkheid over
die betrokkenheid komt er
overigens pas als de bewind
voerders klaar zijn met hun
onderzoek naar de ware
'schuldigen' van het echec
met de Tilburgsche. Opval
lend is wèl dat Ruding daar
blijkbaar al een voorschot op
neemt.
Minister Ruding
.eerste reactie was
niet correct.
- FOTO DE STEM/J0HAN VAN GURP
Voor de gedupeerde pand
briefhouders en aandeelhou
ders van de Tilburgsche kan
deze erkenning-achteraf toch
van enige betekenis zijn als
straks de processen beginnen
tegen de voormalige commis
sarissen en directie van de
bank. Mogelijk dat de Ver
eniging Effectenbescherming
nu ook een proces gaat aan
spannen tegen De Neder
landsche Bank zelf. Tot nu
toe is daar van afgezien, om
dat de schuld van De Neder
landsche Bank niet echt hard
gemaakt kon worden.
Overigens overweegt Ru
ding ook de bestaande collec
tieve garantieregeling aan te
passen. Deze regeling garan
deert gedupeerde particulie
ren bij een faillissement van
hun bank dat zij tot maxi
maal 35.000 gulden schade
loos worden gesteld.
Ruding onderzoekt nu of
deze regeling ook kan gaan
gelden voor toonderpapieren
op naam, zodat houders
daarvan bij een eventueel
faillissement niet al hun geld
kwijt zijn.
Voor de meeste pandbrief
houders van de Tilburgsche
komt deze vage belofte overi
gens te laat. Zij zullen moe
ten afwachten of de bewind
voerders de echte 'schuldi
gen' van de ondergang van
de Tilburgsche zullen aan
wijzen en zo ja, of de rechter
daar dan de financiële conse
quenties aan verbindt.
Door Frans van Mourik
Citaat: „Een groot aan
tal van onze mensen is
tussen de 40 en 49 jaar.
De voortdurende 'aan
slagen' op onze mensen
laten hun sporen duide
lijk achter. De 'fut' raakt
op, het 'elastiek' raakt
vermoeid. De honger
naar werken is door
verkeerd regeringsvoer
over".
Het citaat komt uit het de
enquête van het Nederlands
Genootschap van Leraren,
waaraan 433 scholen mee de
den. Daaruit blijkt dat de
oudere leraar in het voortge
zet en hoger onderwijs volle
dig stuk zit. Van de vijftigers
heeft tweederde overwegend
door ziekte een deel van de
taak moeten afstoten, boven
de 55 jaar functioneert geen
enkele leraar meer volledig.
De bevindingen van het
Genootschap bevestigen, wat
iedereen eigenlijk al lang
wist: het onderwijs is net als
de maatschappij 'moordend'
voor de vijftigers. Begin dit
jaar kwam er een boekje uit
onder de titel 'Gezond blijven
onderwijzen op de basis
school' van de hand van Jac
ques Jacobs en Pieter Kamp
huis. Twee wetenschappers
die het basisonderwijs on
derzochten en constateerden
dat de vijftigers in hoog tem
po werd uitgestoten.
Volgens het onderzoek van
het Genootschap is het in het
voortgezet en hoger onder
wijs dus van hetzelfde laken
een pak. Ook daar is het toe
komstperspectief: langdurig
ziek thuis of voorgoed onge
schikt. En wie die dans wil
ontspringen, hij redde zich
via wachtgeld en vervroegd
pensioen.
zoek een aantal citaten ge
voegd van de ondervraagden.
Dat levert geen opwekkende
lektuur op.
„Hoewel het lijkt alsof de
oudere leraar op onze school
zeer gezond is en ongelooflijk
taai, merk ik op dat dat op z'n
zachtst gezegd schijn is. Velen
kampen met chronische ver
moeidheid, zijn regelmatig
enkele dagen of weken ziek
en zijn niet meer te motive
ren".
„In feite zijn er geen fulltime
leraren van ouder dan 52 jaar
aan onze school, die zijn in de
loopt der jaren verdwenen".
Wie overigens meent dat, dat
de ellende pas bij 50 jaar be
gint, wordt door een aantal
andere citaten snel uit de
droom geholpen.
„Het kwakkelen van docen
ten begint rond het 40ste le
vensjaar is mijn ervaring op
de eigen school en op andere
scholen".
„Verontrustend is, dat er in
ons relatief jonge docenten
team enkele collega's zijn, die
al enkele jaren met ziektever
lofzijn".
„Ons docententeam is vrij
jong, maar dat wil niet zeg
gen, dat de problemen aan
ons voorbij gaan. Ik ervaar
dat steeds meer leerkrachten
de moeilijkheden steeds min
der de baas kunnen. Somber
heid, onredelijkheid, apathie,
hoofdpijn en duizeligheid bij
docenten rond de 40 jaar ko
men steeds meer voor".
Het Genootschap heeft bij
de conclusies uit het onder-
De oorzaken van de teloor
gang van de vijftiger in het
voortgezet onderwijs zijn ve
lerlei. Er is de taakverzwa
ring onder druk van de be
zuinigingen en het zwabbe
rend onderwijsbeleid van de
rijksoverheid veroorzaakt
onzekerheid en spanningen.
Er is de verandering in de or
ganisatie van de school, van
de autonoom lesgevende le
raar via meer democratise
ring en teamwork doorschie
tend naar 'we gooien alles in
de groep'. Er is de mentali.
teitsverandering bij de leer.
lingen, dié in combinatie met
een grotere 'verbale begaafd-
heid' soms synoniem voor
'grote bek' maakt dat leraren
en leerlingen sneller uit el
kaar groeien'.
En dan zijn er natuurlijk
ook de wijzigingen in het on
derwijs na de invoering van
de Mammoetwet. Met name
leraren die de overgang van
ulo naar mavo meemaakten
In 1968, hikten aan tegen en
verminderde motivatie bij de
leerlingen en een dalend ni
veau. Een citaat daarover:
„Ze doen hun werk met moei-
te en ze zouden graag mind
les geven. Ze blijven soms een
dag thuis, omdat ze het die
morgen niet zien zitten, hoe
wel hun gezondheid goed is".
Volgens het Genootschap
zijn er nauwelijks verschil-
len voor wat betreft geogra
fische ligging, grootte van de
school of grootte van de ge
meente. Wel is er, net als bij
het onderzoek in het basison
derwijs, een 'religieus onder
scheid'. De problemen op de
katholieke scholen blijken
namelijk veel groter te zijn
als die op de protestants-
christelijke scholen. Het Ge
nootschap zoekt daarvoor
geen verklaring, maar laat
het tamelijk laconiek bij de
opmerking 'in rooms-katho-
lieke scholen vergrijst men
blijkbaar sneller dan in het
protestantse onderwijs'. Ja
cobs en Kamphuis geven in
hun onderzoek in het basis
onderwijs wel een verkla
ring: katholieke scholen wer
den veel vaker samenge
voegd en uit eerdere onder
zoeken blijken er veel meer
zieken te zijn op fusiescholen,
En die fusie-hausse is weer
een gevolg van de sterkere
vruchtbaarheidsdaling in
rooms-katholieke gezinnen.
Zo volgt het een uit het an
der.
Door Max de Bok
'DE politiek', meer be
paald de regeringscoali
tie, trekt mistgordijnen
op rond de problematiek
van de minima, zegt niet
duidelijk wat ze wil en
groeft het toch al wegge
trokken sociaal gezicht
door krokodilletranen
vrijelijk de loop te laten.
Teveel gezegd We volgen
de gang van zaken op de voet.
CDA-fractieleider De
Vries diende dinsdag een mo
tie in. De regering moet zo
veel geld uittrekken dat 'uit
gaande van de thans ver
wachte prijsstijging, de
koopkracht van diegenen, die
ook reeds in 1984 van een mi
nimum-inkomen moeten le
ven in 1985 op peil blijft.'
Door Den Uyl uitgedaagd
zei De Vries dat hij inder
daad bedoelde alle meerjari
ge echte minima volgend jaar
in koopkracht gelijk te laten
blijven.
Er leek dus niets aan de
hand. Het CDA had woord
gehouden. Maar er zaten toch
nog een paar haken en ogen
aan de opstelling van De
Vries. Allereerst was de af
spraak in de CDA-fractie dat
de koopkrachtgarantie,
waarom De Vries zou vragen,
alleen zou gelden voor diege
nen die van één minimum
inkomen ook kinderen moe
ten onderhouden. Bovendien
kan de tussenzin die in de
motie-De Vries staat - 'uit
gaande van de thans ver
wachte prijsstijging' - nogal
wat gevolgen hebben voor de
minima.
Het kabinet rekent op 1,5
prijsstijging in 1985. Maar het
zou geen econoom verbazen
als de prijzen meer stijgen
door de hogere dollarkoers en
dus hogere importprijzen. De
beperking in de motie-De
Vries betekent dat, indien de
prijzen met meer dan 1,5%
stijgen, de koopkracht van de
minima toch weer inzakt.
De VVD is zichzelf trouw
gebleven. Het kabinet moet
100 miljoen méér uittrekken
voor de reparatie van de
koopkracht, maar als dat niet
voldoende is voor volledige
reparatie, het zij zo. Meer
heeft de VVD er niet voor
over.
De PvdA wil, zonder de
clausule van De Vries, een
volledig koopkracht-herstel
voor alle meerjarige echte
minima.
Tot zover het beeld dat de
Kamer dinsdag bood. Zou
premier Lubbers op de twee
de dag van het debat het ver
lossende woord spreken
De premier bundelde alle
opmerkingen over het inko
mensbeleid in één samen
hangend antwoord. Daardoor
veroorzaakte hij een pijnlijke
sfeer.
Hij begon zijn verhaal met
een technische beschouwing
over de ministerssalarissen.
Een beschouwing vol syste
matiek met de boodschap: in
1973 verdienden ministers 614
maal zoveel als het mini
mum, volgend jaar 414 maal
zoveel. Sinds 1979 is het socia
le minimum gedaald, maar
vier maal modaal tweemaal
zoveel. We wisten dat er voor
1985 een verhoging inzat,
maar die is geheel het gevolg
van de systematiek. Voor
wijzigingen in het salaris
van de ministers is geen aan
leiding.
Vervolgens stapte Lubbers
over op de meerjarige echte
minima. Het kabinet wil
misschien wel wat meer dan
ƒ200 miljoen uittrekken,
maar van volledige koop-
kracht-garantie, laat staan
een blijvende, kan geen spra
ke zijn. Daar ontbreekt het
geld voor.
Het kabinet wijst ook de
door CDA en WD aangedra
gen alternatieven af: geen
bevriezing van de kinderbij
slag, geen woonlandbeginsel
in de kinderbijslag, geen la
gere arbeidstoeslag in de wet
tweeverdieners. Het kabinet
heeft al dat geld ook niet no
dig, zo bleek. Want Lubbers
wil een tweedeling aanbren
gen in de groep van de echte
minima: wèl iets meer doen
voor degenen die van dat mi
nimum ook kinderen moeten
onderhouden, niet of nauwe
lijks iets voor de alleenstaan
den.
De premier weigerde op
pertinente vragen van Den
Uyl te zeggen dat alle meer
jarige echte minima erop
mogen rekenen dat hun
koopkracht op peil blijft.
Lubbers hield vast aan het
plan dat het aanvankelijke
CD A-plan was: alleen de mi
nima met kinderen.
CDA-fractieleider De
Vries reageerde daarop niet
adequaat, drong niet krach
tig aan om zijn standpunt
overgenomen te krijgen en
leek tevreden met de af
spraak dat én het CDA én het
kabinet eikaars plannen zul
len heroverwegen. In gewoon
Nederlands: ze denken er nog
eens over.
Daarmee moeten de mini
ma het voorlopig maar doen.
Duidelijkheid dus over de
ministerssalarissen; een
daarbij schril afstekende
schimmigheid over de positie
van de minima.
D'66 fractieleider Engwir-
da legde de premier het vuur
na aan de schenen. 'U maakt
dus de politieke keuze voor
verlaging van het financie
ringstekort boven het blij
vend iets doen voor de echte
minima?' Lubbers blijft koel:
'Natuurlijk is het een politie
ke keuze. In onze afweging
zijn we tot de conclusie geko
men dat het economisch her
stelbeleid niet onderuit ge
haald mag worden.'
Toen kwam RPF-leider
Leerling naar voren: 'U hebt
een verhaal gehouden over
de mechanismes. Een prach
tig verhaal. Maar zegt u nu
eens: is het moreel verant
woord dat de hoge inkomens
erop vooruit gaan terwijl de
laagste inkomens moeten in
leveren
Opnieuw gaf Lubbers een
technische uiteenzetting. Het
kabinet zal het niet bevorde
ren, maar als de ambtena
renbonden in het overleg met
minister Rietkerk komen
met plannen om de hoger be
taalden meer, de lager be
taalden minder te laten inle
veren 'dan is dat voluit be
spreekbaar.' Dat geldt ook
voor aftopping van de va
kantietoeslag (doordat die
aftopping is afgeschaft stij
gen de salarissen van hoge
ambtenaren en ministers).
Leerling: 'De overheid
moet dat effect wegnemen,
de overheid moet een voor
beeld geven.' Lubbers, alsof
hij zijn vorige zin al vergeten
was: 'Daar ben ik het mee
eens.'
Een pijnlijke sfeer. Want
de indruk die na dit debat
blijft hangen is: het kabinet
doet niets om de lasten recht
vaardiger te verdelen, de ho
ge salarissen blijven onaan
getast en nemen zelfs toe, de
minima moeten maar rustig
afwachten wat het kabinet
nog zal doen, maar zeker is
dat ze er in koopkracht op
achteruit gaan.
Van onze redactie buitenland
TOEN de Amerikaanse
troepen vorig jaar het
marxistische mini
staatje Grenada binnen
vielen om het te ontruk
ken aan de klauwen van
de Sowjet-beer, legden
zij niet alleen de hand op
een grote wapenvoor-
raad van (zoals ver
wacht) Russische en Cu
baanse makelij.
Ook de gehele administra
tie van de regering-Bishop
behoorde tot de kostbare buit
van de mariniers.
Zestien duizend kilo papier
werd naar Washington over
gevlogen: verdragen, over
eenkomsten, verordeningen,
telegrammen, memo's, per
soonlijke dagboeken en
bankdocumenten.
De historicus Michael Le
deen (Georgetown Universi
ty) kreeg de opdracht orde in
deze chaos te scheppen, en na
een jaar is hij klaar: een boek
van 800 pagina's: „Grenada
Papers: Insight into a Mar
xist Regime".
Het boek is vooral bedoeld
voor regeringsgebruik in de
VS en de bondgenootstaten,
maar over een paar weken is
het voor iedereen ter inzage
in de Amerikaanse nationale
archieven. Desalniettemin
heeft de onvermoeibare Uni
ted States Information Servi
ce nu al een uittreksel vrijge
geven voor de pers. 4
De Amerikanen zijn uiter
aard gebrand op alles wat
riekt naar Sowjet-expansio-
nisme, en wat dat betreft
stellen de Grenada-papers
hun niet teleur. Uit de docu
menten rijst een beeld op van
de organisatie van een mar-
xitische staat-in-wording.
Uit de papieren blijken de
hechte band van het Grena-
daanse regime met de Sow-
jet-Unie en Cuba, georgani
seerde pogingen tegenstan
ders het zwijgen op te leggen
(vooral kerkelijke leiders),
plannen om de revolutie te
exporteren naar Suriname,
en „grootscheepse Sowjet-
steun bij het indoctrineren
van een nieuwe generatie
Grenadanen", aldus het boek
van Ledeen.
Andere documenten belo
ven levering van wapens en
munitie uit de Sowjet-Unie,
Cuba, Tjechoslowakije en
Noord-Korea, alles bij elkaar
genoeg om een gevechtsleger
van 10.000 man op volledige
oorlogssterkte te brengen.
„Daarmee groeide Grenada
uit tot een reële bedreiging
voor de buur-eilanden, die
over het algemeen slechts be
schikken over een politie
macht en niet over een
staand leger", aldus Ledeen.
Natuurlijk verbaast het de
Amerikanen niet in het
minst dat er ook nauwe ban
den bestonden tussen Grena
da en Nicaragua. Gevraagd
of de lessen die uit de Grena
da-papers getrokken kunnen
worden ook van toepassing
zijn op Nicaragua, antwoordt
Ledeen: „Als je Nicara
guaanse archieven zou heb
ben, zouden die hetzelfde
zijn... Alleen groter en in
het Spaans".
Volgens Ledeen nam de
Grenadaanse leiding de ideo
logie zeer serieus. Zeventig
procent van de tijd werd be
steed aan scholing in de com
munistische doctrine. „Het is
nu bewezen dat de Beweging
van Bishop (New Jewel Mo
vement,red.) van stonde af
aan anti-Amerikaans was,
anti-democratisch, pro-Sow-
jet en communistisch".
Het verschijnen van dit
boek kan dus voor de Ameri
kaanse regering nog eens een
rechtvaardiging achteraf
zijn van de ingreep op het
Caribische eilandje in Ame-
rika's achtertuin, waar de
Sowjet-dreiging al te tast
baar dreigde te worden.
(ADVERTENTIE)
De mensen die deze sigaren
maken hebben goed in de
gaten wie ze roken. En het is
waar dat ze op z'n lekkerst
zijn als je ze bij de wijn legt
en niet in een droge kamer.
Als je d'r tenminste verstand
van hebt. En dat hebben er
aardig wat, zo te horen.
Van cigarillos tot grote coronas, in cederhouten kistjes en in dozen.
Van onze redactie
binnenland
pEN HAAG (ANP) - Vier to
renflats in de Haagse wijk
Morgenstond moeten op kor
te termijn worden ontruimd,
omdat er ernstige construc
tiefouten zijn geconstateerd.
Hoewel er geen acuut ge
vaar voor instorting bestaat,
is het noodzakelijk dat de 284
woningen binnen drie tot
vier maanden leegkomen. Er
wonen tussen de 500 en 600
mensen in de flats.
pit is woensdagmiddag
meegedeeld door de eigenaar
van de flats, de woning-
CDA
Van onze
parlementaire redactie
DEN HAAG - Het kabinet
voelt er niets voor om de vie
ring van de veertigste ver
jaardag van de bevrijding van
Nederland volgend jaar van
jandag 5 mei naar maandag 6
mei te verschuiven.
Het kabinet wordt in die op
vatting gesteund door een
meerderheid van de Tweede
Kamer (PvdA, VVD en klein
links). Zij zullen vandaag
stemmen tegen de motie
Schutte (GPV)/Faber (CDA)
om de bevrijding in 1985 op
maandag te vieren.
CDA-leider De Vries en de
kleine confessionele partijen
hebben vurig gepleit voor ver
schuiving van de viering, om
dat naar hun overtuiging vele
mensen in verband met de op
vattingen over de zondagshei
liging niet aan de viering op 5
mei zullen kunnen deelnemen
of zelfs vanwege de viering
dan op zondag werk moeten
verrichten.
p
V
g
E
d
n
g'
or
w
g<
d(
nr
or
te
zc
st
co
zi
in
be
he
p:
he
VT
ke
de
lie
'ei
onl
OP ONDERDELEN (minima, bijzonl
en raketten) mogen CDA en VVD va
hoofdlijnen van het kabinetsbeleid
ringspartijen op een Siamese tweeli
en Nijpels, de fractieleiders, die qua
schillen, werkt zo'n permanente he
tot tijd irritatie op. Datzelfde geldt v
terban. Als zich dus een gelegenhe
in de Tweede Kamer, om de wel dec
levensvisie tussen liberalen en chris
meten, grijpen De Vries en Nijpels gi
Van bakkeleiende fractie-voorzitte
een coalitie overeind te houden, nr
zich bij hun onderling geruzie bepe
voortbestaan van het kabinet niet i
maal aan die voorwaarde voldaan?
deze keer over de plaats van het ge
hedendaagse samenleving. Zo'n tw
zicht geen heet hangijzer te zijn. Uit
ren - De Vries ziet het 'open' gezin
menleving maar Nijpels wenst het
merken - kwam een zo principieel
over de richting waarin de post-indu
moeten ontwikkelen, dat met dit deb
het kabinet-Lubbers ter discussie w«
Eerst wat cijfers. Blijkens onderz
Cultureel Planbureau was 60 procer
derlanders er in 1965 nog van overt
waren dan ongehuwden. In 1980 er
9edaald tot resp. 25 en 18 procent,
de gehuwden geen kinderen; thans
tot 80 procent. Samenwonen voor h<
oreer dan de helft van de ondervraa
bijna 70 procent. Ook het samenwi
29n. lat-relaties wordt maatschappen
HET WAREN deze cijfers die de CD/
gezondheid en Cultuur, mr Brinkma
lesdag deden waarschuwen voor „c
on andere leefverbanden". Brinkmai
'"tok, die kleine verbanden van de 01
versterkt". De ver doorgevoerde ii
schappij kan er toe leiden, zei hij, „c
K®n en dan pas aan anderen. Het a<
"dn zijn' gaat pas op, wanneer het
dpgaat". Dat is weer „het gezin al
o°onde Nijpels. Volgens de WD-fra
an9 achterhaald. „Het individu is d(
v|ng aan het worden". Nijpels liet t
dat die ontwikkeling naar een verder
Ql9e instemming heeft.
Willen de 'neo-moralisten' van het
socialisten gesteld wordt, inderdaai
9dzin van vroeger met zijn vaste rolf
touw (achter het aanrecht) en kindr
ieen, zegt De Vries. In het 'open' c
'aat, maken man en vrouw in volle 1
en willen inrichten. Zo'n gezin m<
toden maar tegelijkertijd midden in
annenleving zonder voldoende sar
teen in een losse verzameling van
yaan en uiteindelijk alleen maar kun
dtoe, onpersoonlijke overheid",
een dat de echte tegenstelling: gezii
n absolute vrijheid voor het indivii
e en vervreemding? Politici werke
0 en: 2e doen het goed op de public
"flaat - de inrichting van de toekoi
gpi Lie li 11 101 1111 iy va 1 1 uc u_iar\v^i
disr te belangrijk voor zo'n goedl
het s,aat in ,e'te: hoe 9even w
öp principe van 'vrijheid in gebonde
Peilers van de democratie? Als N
zuiie6rp niet veel meer b®11 Par1ijPoli
?n anderen het moeten oppakker
