UITBLAZEN
'Mondale wint debat,
maar Reagan kiezers'
De duivel
of de diepe
blauwe zee
Arbeidsbureau
'nieuwe stijl'
slaat aan
even.
VREES V
Dollar in rustiger vaarwater
hoogleraar
ALS JE
'OPVIALLE'
RIJDT..
DESTEMCOIV
«F-SSI
Golf van
verkoudheid
Kreupele paar
ZATERDAG 6 OKTOBER 1984
ACHTERGROND5
pagina
TV-DEBAT: LAATSTE KANS VOOR DEMOCRAAT
TWEEDE KAMER VOLGENDE WEEK VOOR DE KEUS:
DIRECTEUR-GENERAAL MR. F. KRUSE
7ATERDAG 6 OKTOB
Vialle-rijden is gewoon
'n stuk slimmer!
Er waart weer een golf
van verkoudheid over
Nederland. Zelfs op
de televisie is het te horen.
Een verstopte neus veran
dert de stem.
Gistermorgen wakker
met een verschroeide keel,
alsof er de avond tevoren
een liter whisky door was ge
gaan. Dat was niet het geval.
Vanmorgen een hoofd vol
watten. Lijkt wat op een kater,
maar is het niet. Het verbruik
van papieren zakdoekjes daalt
weer, merk ik. Van vier a vijf
per uur gisteravond tot twee of
slechts één per uur vandaag.
Ik werd vanmorgen bij het
wakker worden getroffen door
een merkwaardig raadsel. Gis
teravond liep mijn neus als een
lekke kraan. Tot ik naar bed
ging toe. Vanmorgen begon,
meteen bij het wakker worden,
dat lekken weer, zij het - zoals
ik al heb aangegeven - een iets
je minder. Wat is er vannacht
gebeurd? Valt de produktie van
dat vocht stil wanneer je slaapt
of slik je het ongemerkt alle
maal weg? Jawel, ik weet wel
dat dit voor sommige lezers
misschien geen frisse gedachte
is, maar iedereen kent het en
iedereen heeft het van tijd tot
tijd. Dus is het toch wel de
moeite waard de vraag te stel
len.
Het ergste stadium is dat
van de kriebelhoest. Je hoest en
schraapt en buldert en je krijgt
niets los. Zeer vervelend. Ik ga
er zelfs minder van roken. Dat
klinkt gezonder dan het is, lijkt
mij.
Verkoudheid is een uiterst
vervelend ongemak en van alle
huis-tuin-en-keuken-plagen die
de mens kunnen treffen de
meest onvermijdelijke. Je wordt
er zelden door overvallen. Al
weken heb ik het zien aanko
men. Overal om me heen begon
ik dte onmiskenbare, door een
volle neus vervormde stemmen
te horen. Ik probeerde zo mo
gelijk ongemerkt en anders zo
beleefd mogelijk een beetje uit
de buurt te blijven van de spre
kers. Ik weet niet of dat helpt
want misschien kunnen bacil
len en virussen wel vliegen.
Weet ik veel. Nooit Zo'n beest
je met het blote oog gezien en
je kunt een gesprekspartner nu
eenmaal niet door een micro
scoop zitten begluren.
Je vrouw kust je vluchtig op
de wang, zover mogelijk van de
luchtinlaten vandaan. Een
vriendin zegt: 'laat ik je maar
niet kussen want ik ben verkou
den.' 'svAvonds vuh de niet on
aangename geur van menthol
het huis. Zoon zit met een
handdoek boven het hoofd bo
ven een schaal dampend water
met menthol erin. Hij gelooft
daarin. Ik niet, maar ik vind
het soms wel lekker. Het
stoombad geeft je gezicht een
aangenaam ontspannen en 'ge
masseerd' gevoel. Nou, als de
ene zoon met z'n stoombad be
zig is en de andere klaagt dat
hij het koud vindt in huis, dan
weet ik het wel: ik kom ook aan
de beurt.
WIM KOCK
Verkouden zijn is vervelend. s
Je weet dat de mensen om je E
heen zo'n kuchende snotteraar
ook allesbehalve leuk vinden.
Dat zou op zich een reden kun- gj
nen zijn om je ziek te melden.
Maar als Fred Emmer ondanks E
z'n verstopte neus en verwei-
kende zomervel manmoedig de
camera blijft inkijken en op het
gevaar af in een kriebelhoest te E
schieten zijn berichten bljft
voorlezen, zou ik dan niet ge-
woon op de krant achter m'n E
beeldschermpje kunnen zitten? E
Bovendien hoe vaak ben je
niet verkouden? Gemiddeld
een keer of vijf per jaar las ik 5
laatst. Het leek me wat veel, E
maar het zou best kunnen zijn.
Verkoudheden horen bij het
soort ongemakken die je al ver- E
geet voor ze helemaal over zijn. E
Je kunt je dus niet voor elke
verkoudheid ziek melden want E
dan zou je vijf weken per jaar E
thuis zitten. Tel daar je norma-
le vakantie bij plus je jaarlijkse
griepportie en wat valt er dan S
nog aan arbeidstijd te verkor- j|
ten nietwaar? E
Het mooie is, vind ik altijd, S
dat mensen van alles doen om
de verkoudheid te bestrijden.
Daar worden kapitalen aan uit- E
gegeven. Hoestdrankjes, drop, s
grieppillen, citroengrocs, aspe- E
rine etc. etc. Niets helpt. Ge- E
woon laten uitzieken. Gaat
vanzelf over. Ik probeer het al-
tijd met een neut. Een stevige. E
Met stevig bedoel ik hier niet
zozeer veel als wel sterk. Cog-
nac dus. Of whisky. Helpt ook E
niet. Hoogstens slaap je er wat E
beter van en dat is mooi meege-
nomen want als er iéts is dat ik
erger vind dan verkouden zijn E
(afgezien natuurlijk van échte
ziektes en andere ellende) is het
wakker liggen. E
Mits niet te zwaar kun je E
eigenlijk beter griep hebben.
De koorts houdt je in bed. De
tijd glijdt ongemerkt voorbij
terwijl je in een sluimertoe- E
stand verkeert. Je hebt vaag het E
idee dat je slaapt en wakker
bent tegelijk. Droom en werke-
lijk vloeien harmonieus ineen.
Af en toe zweeft er een bezorgd E
gezicht boven je. Of je al iets E
wilt eten en dat je op tijd moet
drinken. Als dat voorbij is E
houd je nog een dag of wat over 1E
om te lezen want op griep staat E
wel een dag of vijf.
Vijf keer per jaar is echter E
wat veel voor griep. Daarom E
zou ik willen dat de wetenschap S
eindelijk eens iets aan die ver-
koudheid deed. Het eeuwige le- e
ven kan zij ons toch niet bezor- E
gen.
Voorlopig even
uitgeblazen
De komende twee weken zal
deze rubriek niet verschijnen. E
Ik trek er even tussenuit. Ver- E
andering van lucht zal m'n ver-
stopte neus goed doen (hoop E
ik). Ik zal echter niet van m'n E
geloof vallen door de zon ach-
terna te reizen. Ik wend gewoon
weer de steven naar het westen, E
eigenlijk meer naar het nóórd-
westen deze keer. Verder van de E
evenaar vandaan dus. Ik kan
daarom wel wat mooi najaars- i
weer gebruiken. Als U daar
voor duimen wilt dan zal ik de
allerbeste die ik daar vinden
kan (en ze hebben er sowieso al
de beste ter wereld!) op uw ge- E
zondheid pakken. Op dinsdag
23 oktober hoop ik weer present e
te zijn. i
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
T5
WAARHEDEN
OVER Dl
VERKOUDHEID
J is norrraal.als
yotvvas »enen 6 aSi
per jaar verkouden
-zijn en kinderen
'5 tot 10i
Vermoeide
mensen hefcöen
eerder kans op een
iênl verkoudheid
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend ©076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
Rank mtatiac*
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Mare de Komnck
NAAR schatting meer
dan 100 miljoen van de in
totaal 240 miljoen Ameri
kanen zullen zondag
nacht (maandagochtend
twee uur Nederlandse
tijd) kijken naar het eer
ste televisiedebat tussen
president Ronald Reagan
en diens uitdager bij de
komende verkiezingen,
Walter Mondale.
Een tweede en laatste tv-
debat volgt over twee weken.
Tussenin komt er nog een ge
vecht voor de camera's tussen
vice-president George Bush
en Mondales 'running-mate'
Geraldine Ferraro.
De discussie van morgen
wordt de eerste rechtstreekse
confrontatie tussen de presi
dentskandidaat van de Repu
blikeinse Partij, Reagan, en
die van de Democratische (op-
positie)-partij, Mondale. Tot
dusver hebben beide Witte
Huis-gegadigden elkaar al
leen maar op meestal zeer
grote afstand bevochten tij
dens ieders campagne-evene
menten, verspreid over het
hele land.
Voor Walter Mondale
wordt dit debat een laatste
kans(je) om zijn enorme ach
terstand op president Reagan
in te halen. Als hij er nu niet
in slaagt om miljoenen naar
Reagan neigende Amerika-
nen op andere gedachten te
brengen, zal het tweede debat
van 21 oktober helemaal te
laat komen.
Alle opiniepeilingen voor
zien voor Reagan een in de
Amerikaanse politieke ge
schiedenis zeiden vertoond
kiezersoverwicht van 15 tot
wel 30 procent over Mondale.
In alle 50 Amerikaanse deel
staten, ook in traditionale bol
werken van de Democratische
Partijligt Reagan voor.
Toch realiseert men zich
ook in de 'herverkiezingsstaf'
van de president dat negentig
minuten televisie in aanleg
meer af kunnen breken dan
vier jaar in het Witte Huis is
opgebouwd. Voor beide man
nen is de uitzending dan ook
van politiek levensbelang.
De voorbereiding is er ook
wel naar geweest. Een groot
deel van de aflopende week
hebben de twee kandidaten
geoefend. Reagan in de video
zaal van het Witte Huis, met
zijn begrotingsdirecteur Da
vid Stockman in de rol van
Mondale. En Mondale in zijn
huiskamer in Minnesota met
professor Michael Sovern van
de Columbia-University, die
Reagan speelde.
In beide kampen heeft men
eindeloos bestudeerd hoe de
eigen en de tegenkandidaat
overkomen op de buis. Ook
Mondale, een man die zich
van nature meer op de inhoud
dan op de vorm van de dingen
toelegt, is er naar verluidt nu
van overtuigd dat in het tele
visietijdperk nu eenmaal fe
nomenen als 'lichaamstaal'
een doorslaggevende rol kun
nen spelen in de strijd om de
kiezersgunst.
Reagan heeft als oud-film
acteur altijd al het belang van
'cosmetica' beseft. In de poli
tiek doen indrukken vaak
meer ter zake dan feiten.
Onthullend is het verloop
van de wekenlange onder
handelingen tussen de Mon-
dale-campagne en de Rea-
gan-mensen of en hoe de tv-
debatten moesten worden ge
houden. Mondale, een wande
lende encyclopedie en een flit
send discussieerder, eiste in
totaal zes debatten van een
uur, over zes verschillende
onderwerpen.
Reagan, een aarzelend
spreker met geringe parate
kennis, gaf prompt het popu
laire antwoord dat hij het
Amerikaanse publiek geen
zes lange uren vol zware poli
tiek wilde aandoen. Eigenlijk
wilde Reagan helemaal niet
samen met Mondale op de tv
omdat de president daarmee
Mondale tot een veel serieuzer
tegenkandidaat zou verheffen
dan hij (Mondale) zichzelf
blijkens de opiniepeilingen
heeft kunnen maken.
Maar afzien van een debat
zou aan Mondale toch extra
munitie verschaffen, zodat er
tenslotte een compromis
kwam: twee debatten. In de
onderhandelingen over de de
tails bleek de enigzins gehoor
gestoorde Reagan een speciale
geluidsinstallatie op zijn les
senaar te willen krijgen ten
einde ervan verzekerd te zijn
de woorden van Mondale en
van de vier ondervragende
Reagan
journalisten te kunnen ver
staan.
Mondale sputterde tegen.
Als de president van de Ver
enigde Staten een beetje doof
is, dan heeft het volk er recht
op dat ook te merken aan bij
voorbeeld de hand die Reagan
soms achter het oor moet hou
den. Het slotcompromis werd:
oké, Reagan krijgt zijn ver-
sterkertje, maar het debat zal
negentig in plaats van zestig
minuten duren...
De confrontatie zal volgens
afspraak over binnenlandse
politiek gaan (die van 21 okto
ber over buitenlandse). Mon
dale zal daarin proberen om
Reagan te kijk te zetten als
een man die weinig kennis
van zaken heeft, zijn verant
woordelijkheden (zoals voor
de slecht bewaakte Ameri
kaanse ambassade in Beiroet,
waarop opnieuw een bomaan
slag is gepleegd) ontwijkt en
die angstvallig vermijdt' om
over zijn plannen na 6 novem-
Mondale - FOTO'S ARCHIEF DESlEul
ber te praten (zoals een onont-1
koombaar geachte belasting-1
verhoging vanwege het
weldige begrotingstekort).
Maar Mondale zal eens tt-1
meer het gevaar lopen <iel
brenger van sombere bood. I
schappen te zijn, terwijl Rea.I
gan de eer zal opeisen voor 1
het economische herstel in de l
VS en de nationale trots dié
veel Amerikanen weer voeler I
Bovendien is Reagan, zoals L
vier jaar geleden ook presi-1
dent Jimmy Carter in een I
eenmalig tv-debat heeft ont-1
dekt, een 'onmogelijk dis-1
puutgenoot', vanwege zjjn I
vermenging van mistige fei.
ten, anecdotes en ontwape-1
nende gebaren. „Als Reagar.l
geen al te grote blunder I
maakt, staat de uitslag var, I
het debat eigenlijk allang I
vast. Mondale wint de discus
sie en Reagan de kiezers", al
dus een van zelfvertrouwen
glimmende adviseur van de
president.
Door Max de Bok
HET kabinet-Lubbers
gaat zware dagen tege
moet. Volgende week
dinsdag, woensdag en
donderdag ontrollen
zich in de Tweede Ka
mer de, zoals dat offi
ciéél heet, algemene po
litieke en financiële be
schouwingen.
Het staat daarbij wel vast
dat CDA en VVD het eens
zijn met de grote lijnen van
het kabinetsbeleid voor 1985.
Het kabinet heeft dan ook
niet echt wat te vrezen.
Maar premier Lubbers
kan bepaald niet ontspan
nen naar de Tweede Kamer
komen. Dat heeft hij aan
zichzelf te wijten. Hij heeft
de afgelopen weken twee
psychologische blunders ge
maakt, waardoor de sfeer
rond het grote politieke de
bat al bij voorbaat grimmig
is geworden.
Eerst zijn leugen rond de
minima, vervolgens on
waarheid spreken over de
financiële positie van de mi
nisters, die er volgens Lub
bers niet in salaris en koop
kracht op vooruit zouden
gaan. De cijfers wijzen ech
ter anders uit: de ministers
gaan er volgend jaar ruim
9.000 gulden bruto (3.000 gul
den netto) op vooruit; een
koopkrachtverbetering der
halve van 2,3 procent.
Oppositieleider Den Uyl
kon snieren dat de inmiddels
beruchte zin uit de Troonre
de 'gelukkig kan de koop
kracht van de sociale mini
ma gehandhaafd blijven',
eigenlijk had moeten luiden
'gelukkig gaan de sociale
maxima er volgend jaar op
vooruit'. CDA-fractieleider
De Vries is zenuwachtig ge
worden van het gedoe en
dreigt volgende week met
een motie te komen om de
ministers op de nullijn te
drukken. VVD-leider Nij-
pels gebruikt de blunders
gretig om naar de minister
president uit te halen, de
Lubbers-show van glans te
ontdoen en zo de actie-be-
schadiging-lijstrekker in te
zetten.
Hoe zou het toch komen
dat de premier, aan wie
handigheid niet kan worden
ontzegd, juist op het terrein
van de inkomenspolitiek
zulke blunders maakt Het
is waar dat het hele proces
van inkomensvorming zo
ingewikkeld is geworden
dat vrijwel niemand meer
daarover de kennis paraat
heeft. Maar van een premier
mag verwacht worden dat
hij dan ook uiterst voorzich
tig is met het doen van uit
spraken zolang hij niet de
juiste gegevens bij de hand
heeft. Tussen haakjes: wat
doet zo'n voorlichtingsdienst
van de premier eigenlijk
Te vrezen valt dat Lub
bers zozeer bezig is met de
macro-economie dat hij zijn
toch al niet sterke gevoel
voor inkomensverhoudingen
vertaalt in een zekere arro
gantie. Zijn reactie op de be
richten over de ministerssa
larissen wijst in die rich
ting: „Discussies in de mar
ge", sprak hij licht geïrri
teerd. Dat mag feitelijk juist
zijn, maar zo'n uitspraak be
wijst een gebrek aan psy
chologisch gevoel.
Goed, het debat van vol
gende week zal daarover
niet gaan. De minima zullen
echter wel degelijk een
hoofdmoot van het debat
vormen. Even ter herinne
ring: volgend jaar zouden de
echte minima (alleenstaan
den of mensen die van één
minimum-inkomen meer
personen moeten onderhou
den), die ook dit jaar tot die
categorie behoren, 3,2 pro
cent koopkracht moeten in
leveren. Mensen die al enige
jaren op rij van een mini
mum moeten zien rond te
komen zouden 4,7 procent in
moeten leveren. Dat vond
zelfs het kabinet te gek, dus
moest minister Ruding, die
op de centen zit, 200 miljoen
gulden op tafel leggen om
het koopkrachtverlies voor
genoemde groepen terug te
brengen tot 1,5 en 3 procent.
VVD en CDA zouden dat
hebben laten passeren als de
Troonrede die waarheid had
bevat. Maar toen die zo te
rechte opwinding over de
leugen ontstond, moesten
CDA en WD wel wat. Er is
echter onenigheid in de coa
litie. Het CDA wil het koop
krachtverlies van de meer
jarige echte minima geheel
weg werken, de VVD wil
niet verder gaan dan een ze
kere beperking van het ver
lies.
Over twee maatregelen
Den Uyl
- FOTO'S DE STEM/.JOHAN VAN GURP
zijn CDA en WD het eens:
de kinderbijslag moet niet
worden bevroren, maar met
0,4 procent worden verhoogd
overeenkomstig de opgetre
den prijsstijging (dat kost 90
miljoen gulden) en de huur
verhoging zou tot 3 procent
beperkt moeten worden. Het
kabinet wil 4 procent. Een
huurverhoging van 1 pro
cent betekent immers 120
miljoen gulden.
Verder wil de WD niet
gaan. Het CDA zint op nog
meer maatregelen, zoals het
schrappen van de arbeids-
toeslag van 425 gulden voor
elke werkende in de wet
tweeverdieners (dat brengt
een half miljard gulden op).
Daar is de VVD mordicus
tegen.
Het CDA kan in beginsel
rekenen op de steun van de
PvdA. Maar de maatregelen
die de PvdA gaat voorstellen
zijn anderen dan die waar
voor het CDA opteert. De
grootste oppositiepartij zet
in op een huurverhoging
van 0 procent en op het hal
veren van de voorgenomen
verhoging van de aardgas-
prijs met 3 cent per kubieke
meter. Die halvering is ech
ter voorwaardelijk: wil het
kabinet het koopkrachtver
lies van de meerjarige echte
minima niet geheel onge
daan maken dan zal de
PvdA voorstellen elke ver
hoging van de gasprijs ach
terwege te laten.
Wisselgeld heeft het kabi
net natuurlijk wel op zak,
maar geluiden rond het ka
binet wijzen erop dat de
ploeg van Lubbers zich zal
verzetten tegen een volledi
ge reparatie van de koop
kracht voor de minima. Het
wisselgeld zit in een lagere
huurverhoging.
Voor het overige wil het
kabinet de knip op de beurs
houden. Minister Ruding zei
het al bij de presentatie van
de Miljoenennota. „Er is
geen ruimte voor het slaan
van bressen in de begroting.
Wanneer de Kamer dat toch
wil doen - dat kan in een de
mocratie - dan moet ik de
boekhouding opmaken en
elders extra bezuinigen. Dat
is de waarschuwing die ik
moet uitspreken".
De Kamer kan natuurlijk
zo'n waarschuwing naast
zich neerleggen. Maar het
wordt voor CDA en WD
wel erg moeilijk als het ka
binet inderdaad van plan is
te doen wat deze week in
kringen rond Ruding viel te
vernemen. Het is bekend, dit
kabinet zet alle kaarten op
het bedrijfsleven. Om de
kracht van dat bedrijfsleven
te versterken (in de hoop dat
nieuwe werkgelegenheid
dan vanzelf volgt) wil het
kabinet een douceurtje van
1,7 miljard gulden uitdelen.
CDA en WD zijn het - de
WD meer van harte dan
het CDA - daarmee eens.
Gaten schieten in de be
groting (geen schoolgeld
voor leerplichtigen, de
WAO-uitkeringen niet in
eens naar 70 procent, een la
gere huurverhoging, meer
geld ter bestrijding van van
dalisme en criminaliteit, om
maar een paar voorbeelden
te noemen) mag, maar de re
geringscoalitie moet dan wei
weten wat daarvoor de straf
is. Elk gat zal gevuld moeten
worden met een deel van het
bedrag dat het kabinet be
schikbaar heeft voor het be
drijfsleven.
Dat wordt dus voor de re
geringscoalitie de keuze tus
sen de duivel en de diepe
blauwe zee. Anders gezegd:
de keuze tussen de eisen van
de werkgevers en die van de
vakbeweging. Een pijnlijk
dilemma. Het is de vraag of
deze strategie van het kabi
net-Lubbers kleerscheuren
en barstjes in de coalitie kan
voorkomen.
PS.
Het zijn niet alleen de mi
nisters en staatssecretaris
sen die er volgend jaar -
meer dan de gemiddelde Ne
derlander - in koopkracht
op vooruitgaan. Datzelfde
geldt voor topambtenaren,
Commissarissen van de Ko
ningin, burgemeesters van
grote gemeenten en... Twee
de Kamerleden. Pikante
vraag dus: Laten de volks
vertegenwoordigers zich
volgende week die bevoor
rechte positie aanleunen?
Door onze
financiële redactie
GELDSPECULANTEN
hebben de afgelopen
week op de geldmarkt
nauwelijks 'verdiend'
aan de Amerikaanse
dollar.
Na de forse koersstijgin
gen en -dalingen van een
week geleden verbleef de
Amerikaanse munt deze
week in wat rustiger vaar
water. De verwachting is dat
de dollar voorlopig geen
'gekke' dingen gaat doen.
De koers kan de komende
week nog wat stijgen, maar
vrij algemeen wordt aange
nomen dat we iets stabielere
tijden tegemoet gaan. De
waarde van de dollar kan
deze of volgende week nog
wat stijgen, maar veel duur-
der dan 3,45 tot 4,50 gulden
wordt 'ie niet meer.
Een van de belangrijkste
factoren die de dollar ten op
zichte van de Westeuropese
valuta omlaagdrukt is de
angst dat met name de
Westduitse Bundesbank
weer gaat ingrijpen. Volgens
financieel deskundige Mau-
rits Heuijmans van het Bre
dase kantoor CFTC is de
kans op een dergelijke in
greep echter kleiner gewor
den.
Door de verkopen van de
afgelopen weken zijn de re
serves van de Bundesbank
door steunverkopen van dol
lars voor zo'n 80 procent uit
geput. Het is dus zaak voor
de Duitsers eerst hun voor
raad weer wat op peil te
brengen. Dat kan door het
aankopen van dollars (wat
de prijs weer wat opdrijft)
maar ook door het lenen van
dollars van de Amerikaanse
Federal Reserve Board, het
stelsel van centrale banken
in de VS.
Die laatste mogelijkheid is
echter beperkt, want daar
staan nogal wat banken in
het 'rood'. Via internationale
afspraken kan vooral de
Bundesbank echter nog wel
bij de FED terecht.
Verwacht wordt dat de
rente in de VS in ieder geval
tot de presidentsverkiezin
gen in november aan de hoge
kant zal blijven. Omdat de
Amerikaanse overheid vele
miljarden dollars nodig
heeft om het verder gestegen
overheidstekort te kunnen
financieren blijft de druk op
de rente groot.
Overigens moet nog maar
afgewacht worden of het
kiezen van een nieuwe presi
dent in de VS de langver
wachte val van de dollar zal
aankondigen. De economi
sche situatie in de VS ver
schilt daarvoor te veel van
die in West-Europa.
Groeiende werkloosheid
in Groot-Brittannië, een la
gere economische groei in
West-Duitsland (een reactie
op de metaalstakingen) en
het achterblijven van de an
dere EG-landen geeft Ame
rika nog steeds een grote
voorsprong. En dat zal zeker
tot uiting komen in de waar
de van de dollar.
Door Pieter Eggen
DE Gewestelijke Ar
beidsbureaus (GAB's)
slagen er weer een stuk
beter in mensen aan een
baan te helpen. Het
aandeel van de GAB's
in de totale arbeidsbe
middeling is dit jaar
bijna verdubbeld in
vergelijking tot verle
denjaar.
Bood in 1983 het arbeids
bureau gemiddeld in 6 a 7
procent van alle gevallen
uitkomst, in de eerste acht
maanden van dit jaar was
het aandeel al gestegen tot
12,3.13. procent.
Dat zegt mr. «F. Kruse, di
recteur-generaal voor de
Arbeidsvoorziening. Het
succes van de GAB's is vol
gens hem een rechtstreeks
gevolg van de scherpere se
lectie van het bestand werk
lozen in de bakken van de
arbeidsbureaus, waarmee
verleden jaar een begin is
gemaakt.
Wel is het zo dat de kans
om aan de bak te komen het
kleinste blijft voor mensen
die een volledige baan (40
uur) willen hebben. Deel
tijdarbeid en tijdelijk werk
leveren een vrij behoorlijke
kans op succesvolle bemid
deling op. De relatieve en
absolute daling van de
werkloosheid is - met het al
gemene herstel van de eco
nomie - daarmee verklaard.
Verleden jaar introdu
ceerde Kruse een nieuwe
manier van bemiddelen, die
inmiddels op de GAB's in
gang heeft gevonden. De
groep werklozen van zo'n
slordige 850.000 wordt ge
splitst in bemiddelbaar en
onbemiddelbaar. Daartoe
kennen de GAB's vier voor
waarden. Niet direkt gehol
pen worden mensen die aan
twee of rneer van de volgen
de voorwaarden voldoen:
ouder dan veertig jaar, ge
handicapt, ongeschoold of
langer dan een jaar werk
loos.
Deze mensen worden dus
niet meer 'aangeboden' aan
werkgevers, die bij het GAB
aankloppen. Kruse betitelt
deze benadering als een „so
ciaal harde keuze", maar,
voegt hij er aan toe, „in feite
is het een weergave van de
werkelijkheid. In de prak
tijk gebeurde het eigenlijk
al; alleen werd het niet
hardop gezegd. Nu we het
wel doen, blijkt dat we de
overgebleven groep werklo
zen veel sneller aan een
baan kunnen helpen".
De scheiding tussen niét
en wel-bemiddelbaar loopt
ongeveer halverwege het to
tale bestand. Zo'n 400 a
450.000 werklozen komt ge
middeld snel weer aan
werk; de rest is niet op een
normale manier te bedienen.
Voor hen worden met tal
van regelingen en afspraken
op cao-niveau wat Kruse
noemt 'kunstbanen' gescha
pen. Werken met behoud
van uitkering, 'terugploeg-
projekten', leerlingplaatsen
en tijdelijke banen via het
overheids uitzendbureau
START. Overigens is het be
reik via dit soort regelingen
(het rijk stopt daar volgend
jaar ongeveer 135 miljoen
gulden in) betrekkelijk ge
ring. Niet meer dan 60 tot
70.000 langdurig werklozen
vinden op deze manier de
weg naar werk terug.
Kruse erkent dat de schei
ding in bemiddeling op
spannen voet kan staan met
de taak die de arbeidsbu
reaus hebben. „Ons dilemma
was: zeg je als overheid,™
proberen iedereen te helpen,
omdat iedere werkloze recht
op een gelijke behandeling
heeft, óf kies je ervoor de
objectief meest geschikten
het eerst aan een normale
baan te helpen".
Volgens Kruse is in het
verleden steeds de eerste
keuze gemaakt. Dat heefter
toe geleid, legt hij uit, dat
het aandeel in bemiddeling
door de GAB's snel afnam.,
„Werkgevers wendden zich
in snel tempo af van bemid
deling 'door het GAB. Dan
loop je het risico dat er op
enig moment niets meer
bemiddelen is. De keuze die
we nu gemaakt hebben,
blijkt wel te werken. Het
GAB is weer terug in
markt. Met het aandeel van
12 tot 13 procent op de ar
beidsmarkt zitten we welis
waar nog pas op de helft van
wat maximaal haalbaar is, j
maar we hebben ten opzich
te van verleden jaar en 1982
wel weer een verdubbeling
bereikt".
Kruse wijst nog op een
bijkomend positief effect/
„De meer marktgerichte be-1
nadering blijkt het vertrou-1
wen van de werkgevers in.'
de GAB's flink te verster-'
ken. In vergelijking met
verleden jaar meldden de
werkgevers dit jaar ruim
veertig procent méér banen
aan bij de GAB's". Dat per
centage komt overeen met
rond 160.000 banen. Het rui
mere aanbod vergroot uiter-
aard de mogelijkheid om ef-1
fectief te bemiddelen.
De meer marktgerichte
benadering blijkt ook uit het
politieke 'ei' dat de direc
teur-generaal verleden
maand legde, toen hij zrjn I
jaarrede in besloten kring I
uitsprak. Kruse bepleitte
toen het heffen van een
soort 'eigen bijdrage' voor I
werkgevers, die gebruis F
willen maken van extra ser
vice van de GAB's.
De arbeidsbureau voldoen
sinds kort mondjesmaat aan
de wens om de personeelsse-
lectie, die normaal een afde
ling personeelszaken
een bedrijf doet, te vernch-
ten. In de oude praktijk w 1
perkten de GAB's zich toi|
„het voor de deur kruien van,
geschikte kandidaten die
door het bedrijf zelf verder
onder de loep werden ge
men. Met name kleinere w-
drijven hebben de deskH"J
digheid niet in huis om®
werk te doen en die doen
een beroep op het arbei
bureau.
Kruse vindt het de
maalste zaak van de we
als voor die dienst be J
wordt. „Diensten die g»®L
zijn, worden gewantr II
en bovendien is het me
gisch om de kosten d
een verzoek voortvtoa®
door de belastingbetaler
laten betalen". Kruse
het tandengeknars
werkgeversorganisatie
over zijn plan met P
plaats. Uit het verleden M
zegt hij, tal van
verricht tegen eenbydras
Hij noemt de vakopdeKü
gen, waar bedrij ven me^n
konden laten opleiden
Van onze
redactie binnenland
APELDOORN - Het lijkt er
op dat de menselijke wil eei
veel grotere macht heef
over leven en dood dan wi
ooit voor mogelijk hebbel
gehouden.
Dit stelde prof. dr. M.J. d<
Vries, hoogleraar in de alge
tnene ziekteleer in Rotter
dam, vrijdag in Apeldoorr
op een congres van de stich
ting Gezondheidszorg '82.
Volgens hem zijn er noga
wat gegevens die wijzen oj
oen verband tussen het ont
staan of het manifest wor
den van kanker en hartziek
ten (of een plotselinge dood
en het verbreken van men-
Ter
bijf
Van onze reda
BREDA - Wanneer d
niet snel verwezenlijkt
van het aantal arbeids
de komende jaren nog
de eerder genoemde 35.1
Dat zei voorzitter A. Lei
I gaan van de gemeenscha!
behandeling van gemeen
genheden gisteren in Bred;
Lensen vreest dat weldra
zal blijken dat de gemeenten
het hun toegewezen geld voor
het scheppen van nieuwe ar
beidsplaatsen heel hard nodig
zullen hebben om de bestaan
de werkgelegenheid veilig te
I stellen. Volgens hem is uit
I CBS-gegevens gebleken dat
het verlies aan arbeidsplaat
sen het eerste jaar bij de ge
meenten 3,5 tot 4 procent is ge
weest en bij het rijk nagenoeg
niets.
(ADVERT
Bel- 04990-89911 afd. konsumentenservice
I PREMIER Lubbers - zie ook de
gende week in de Tweede Kamer
voornamelijk aan zichzelf te wijter
ge blunders zou hebben gemaal
fractieleiders waarschijnlijk weer i
wrden. De oppositie mag dan w
door onderlinge verdeeldheid is zi
vuist te maken. De PvdA weet all<
n|et naar welke kant, en de FNV k*
tiat dreigementen, die bij gebrek
ingesloten bonden evenveel indr
Het driedaagse congres 'Arbeic
congres van de FNV na de fusie
NKV. Een goede gelegenheid di
aangemerkte kabinetsbeleid een d
le plaatsen. Dat is ten aanziei
cgenciapunten, de verdere verkor
wt. Met een compromis-oplossi
scnijn van eenheid te bewaren, m
T' dat er (ook) over de arbeidsti
oe opvattingen bestaan tussen dE
os grootste FN V-bond, de AbvaKe
verder gan dan een werkwee
toom sol'dariteit met de werkte
yü) zoals de andere bonden will
van de Scheur maakte van het
woning. Niemand bij ons geloof
J oe ambtenaren hebben al vijfti<
tuii rtrd dan de werknemers in de
rinn1 '">e economische crisis e
7önH hebben in de particu
ron arbeidsplaatsen verloren t
n van achter hun ijzersterke reet
sir fn en z''n te9en de stormvlage
«de pijnlijke doorlichting van
"gneid en rendement door bedr
q„ aar het eenvoudig op neerkon
de JruI hecht aan solidariteit met
epnh ^beweging. Daarmee legt hi
de 'n vakbondsland en werkt
leirt amen'eving in sterkeren en z
hot r zich brengt. Voor zover h
behr°r,n9eren van een te ver door<
de v=,cL.van een betaalbaar syste
m6J7beweging bereid moeten zij
(jen 'f werken. Verzet vanuit een
offer? 1 bezuinigings- en sane
s vraagt van de zwaksten in d(
'derri Senheid heeft zich op het
9ersv/vf,,!s.een ernstige zaak. He
kostprijs. Kruse
voorstel een logiscft
op de nieuwe aanpak.
V y^Z-VI IVII I ICUMI IV) V WI I V
om gg^'a'e zekerheid zeer zware
le°nn&ren of dïe offers inderdaad
tie iS po en die zo nodig correctie
lootu/a voorwaarde om ons dem
0,Waaröig te houden.
al evpnerdeelde gaat nu poli
deriann X?rdeeide PvdA. Kunnen t
a BV in het goede spoor brei
