Samurai-wapens in Brussel
Van Gogh in Brabant
£^25
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
minder koopk
laagste ambti
Gardiner
al weken
in honger
staking
Tn
zo'
ext
te kunst
te keur
Franse onderscheiding
voor Heinrich Böll
Pm
NU ONDERZ
M BUNNIES
Japanse
textiel
Toneelgroep
in actie
tegen minister
Suske en Wiske: De Lieve Lilleham
Even Piekeren
Appie Happie en de dichtgeklapte voordeurdeler
Cj
Boes
Japan stopt
welbehagen
in een index
.OPLOSSING
HEL
WOENSDAG 3 OKTOBER 1984
T3Z PAGINA GlDs
tentoonstellingen
EINDREDAKTIE HENK EGBERS
Japanse hedendaagse tex
tielkunst. Textielmuseum,
Gasthuisring 23, Tilburg.
Open ma. t/m vrij. van 10-17
u., za. van 14-17 u., zo. van
12-17 u. Tot en met 15 janua
ri.
„Japanse kunst bestaat niet
meer, de vormentaal is uni
verseel geworden," is de eer
ste indruk die de verzame
ling objecten van tien be
langrijke textielkunstenaars
uit Japan maakt. Maar
schijn bedriegt: cultuur is
zeker in dit land moet los te
koppelen van traditie, al
hoewel dit woord nog maar
ternauwernood bestaat in
Japan en zo blijken bronnen,
waaruit deze kunstuitingen
zijn ontsprongen, alles te
maken te hebben met de na
tuur.
Hierin ligt volgens een Ja
panse filosofie het ontstaan
van cultuur. Het volgen van
het natuurlijke ritme is een
belangrijk gegeven in de Ja
panse kunst. De beeldtaal is
zeer rijk en veelvormig: er
zijn wandkleden die hele
maal geweven zijn en waar
in bundels zijden draden
wat kleur en ritme betreft
een interpretatie van zee en
golven geven. Maar even zo
goed is er, geënt op dezelfde
inspiratiebron, een object
van gebogen geroeste staal
plaat, waar overheen een
manillatros ligt.
Sterk gebonden aan de
uitgangspunten van de Ja
panse calligrafie zijn de se
rie wandkleden, die bestaan
uit dubbelweefsels in zwart
wit. Hierin is het erg
boeiend te ontdekken dat
binnen dit beperkte kader
van traditioneel zwart-wit,
de wisselingen in kleur een
nieuw lijnenspel vormen
van bergen en dalen en zo
mer en winter.
Lucht en transparantie
zijn ook een nadrukkelijk
gegeven. Slechts het touw
als eindstadium van de Ja
panse verpakkingskunst
bleef over om er monumen
tale vormen van ingepakte
lucht mee te maken.
De tentoonstelling is sa
mengesteld en tentoonge
steld in Lausanne en wordt
na Tilburg weer ontbonden.
Lia Roose
•Op 5 oktober opent prinses Juliana in het
raadhuis van Nuenen een tentoonstelling met
de titel 'een Brabantse Van Gogh ervaring'.
Aan de hand van 24 originele Van Gogh olie
verven en tekeningen kan het publiek van 6
tot en met 21 oktober zich verplaatsen naar
de periode 5 december 1883 tot 24 november
1885. In die periode woonde en werkte Vin
cent in deze Brabantse plaats, waar zijn va
der dominee was.
Ter gelegenheid van 'Nuenen 100 jaar Van
Gogh' zijn deze werken teruggebracht naar
de omgeving die ertoe inspireerde en waar ze
ontstonden. De toren van Nuenen (uit het
Kröller-Müller museum), de pastorietuin
(Groninger Museum), de Genneperwatermo
len (particulier bezit), pastorie (Rijksmuseum
Van Gogh) en Aardappelrooiende boerin
(Museum Schone Kunsten Antwerpen) zijn
bijvoorbeeld enkele olieverven. De 'topper'
van Van Gogh uit Nuenen, de Aardappel
eters, is er niet als oliedoek, maar wel als li
tho. De thuiswevers, de boeren op het land en
karakteristieke plekjes binnen- en buitens
huis geven het klimnaat van die dagen aan.
Persoonlijk geluk heeft Vincent er weinig ge
vonden. Hij keerde het dorp de rug toe om er
nooit meer terug te komen.
De tentoonselling wordt begeleid door een
uitvoerig documentatieboek: er zijn nog en
kele veel gevraagde Van Gogh-florijnen ver
krijgbaar en philatelisten kunnen er hun
post op de bus doen voor een gelegenheids-
stempel door de PTT. Philips is er met een
audiovisuele presentatie via een nieuw sys
teem met de laservisionbeeldplaat. Pierre
Janssen komt op 14 oktober om 15.00 uur een
lezing houden over Vincent van Gogh.
De tentoonstelling is voor het publiek ge
opend tot en met 21 oktober dagelijks van
10.00 tot 22.00 uur. Op de foto hierboven 'Stil
leven met opengeslagen bijbel' - oktober 1885.
Hij had deze bijbel van zijn vader gekregen.
Hij ligt opengeslagen bij Jesaja 53:3-4: „Hij
was verachtHet tij kan keren, maar
ook Vincent moest er eerst voor dood gaan.
MARCEL Broothaers en
zijn werk uit de periode 1965
- 1970 staat tot en met 28 ok
tober centraal in Galerie
Dam 43, Dam Noordzijde 43,
Middelburg. Beeldende
kunst en literatuur probeer
de hij bijeen te brengen.
„Deze werken worden in
verband gebracht met de
Zeven Wijzen, de deukaloni-
sche zondvloed en de trans
formatie van Psittakos tot
papagaai bij Boccacio".
Vrijdag 5 oktober om 21.00
uur houdt A. van Borstel er
een lezing en vindt de pre
mière plaats van de film
'Hoe de beheerscommissie
van het Museum Borstel en
Kort een gelithograveerde
Adelaarspapegaai schenkt
aan het museum Broord-
haers'. Open van do-zo 14.00
tot 17.00 uur.
ELLEN Akkerman en Si
mon van der Sluijs zijn
vormgevers, die parttime
verbonden zijn aan het
Noordbrabants Natuurmu
seum, Kloosterstraat 26 in
Tilburg. Onder de titel
'Vormgevers exposeren' la
ten zij tekeningen, aquarel
len en schilderijen zien, die
flora en fauna als onder
werp hebben. Op deze ver
kooptentoonstelling is het al
realsime, dat te zien is. Het
museum verhuist overigens
vanaf 19 november naar de
Spoorlaan in deze stad.
WILLEM van Oranje heeft
ook in Dordrecht een expo
sitie veroorzaakt. In mu
seum mr Simon van Gijn is
tot en met 25 november een
mooie keuze van 195 munten
uit de collecte van de 16e
eeuw te zien. Munten uit de
regeringsperiode van Karei
V en Philips II en uit de tijd
dat Willem van Oranje en
Maurits hun troepen aan
voerden. Meestal waren zij
voor Holland èn Zeeldand
gemaakt. Zeeland heeft in
de 16e eeuw ook enige tijd
een eigen munt gehad. Ver
der worden de ontwerpen
getoond die Auke de Vries
maakte voor de zilveren
50,- muntstukken 1884, ge
wijd aan prins Willem van
Oranje, die via banken en
postkantoren in omloop
werden gebracht. Ook ont
werpen van G. Noordzij, R.
van Raalte en Th. van de
Vathorst liggen er. Open di-
zo van 10.00 (zo 13.00) tot
17.00 uur.
HAAGSE school, schilde
rijen en aquarellen te over
op jaarlijkse verkoopten
toonstelling bij kunsthandel
Polak, Parkstraat 85 in dat
Den Haag. Met een tweetal
Marissen en Van Masten-
broek's voorop en een ka
rakteristieke, kleine Jozef
Israëls worden van 6 tot en
met 27 oktober elke dag (ook
zondags) tussen 13.00 en 17.00
uur veertig werkstukken
getoond. Onder meer nog
van Bosboom, Roosenboom,
Tholen, Witsen en Zoetlief
Tromp.
ROMANTISCHE en Haag
se school is ook goed verte
genwoordigd bij Simonis
Buunk aan de Notaris Fi-
scherstraat 30 in Ede. Meer
dan 75 zogeheten meester
werken zijn er van 6 oktober
tot 3 november van di - za
van 11.00 tot 17.00 uur te zien.
Onder meer een interessant
landschap bij Oosterbeek
van Bilders en twee top
stukken van de grote stads-
portrettist (i.e. Nijmegen en
Amsterdam) van Klinken
berg. Voorts o.a. Schelfhout,
Apol, Leickert, Rossum du
Chattel en Vertin.
HESSEL Kikstra, een
Fries/Tilburgse kunstenaar,
heeft tot en met 27 oktober
zijn sculpturen neergezet in
de beeldentuin van kunst
handel Metzemaekers, pr.
Margrietlaan 8a in Best.
Kikstra is gecharmeerd door
beweging waardoor beeld en
natuur er relaties krijgen.
Bert Leerakker 'vond' op
zolder landschappelijk ge
structureerde aquarellen uit
1977 terug, die nog nooit ge
ëxposeerd waren. Ze hangen
nu bij Metzemaekers bin
nen. Iedere zaterdag te zien
tussen 13.00 en 17.00 uur.
ALLE weekeinden van ok
tober kun je terecht bij
'Kunst in 't Open veld' aan
de Horendonk 350 in het Bel
gische Essen. Ivo Nijs bracht
er zijn keramiek heen, Ka
rin Borghouts schilderijen
en Sylvia de Greef blind
drukken en muraal textiel.
Za 13.00 - 18.00 en zo 11.00 tot
18.00 uur.
LAETITIA de Haas weer
gesignaleerd in de buurt. PV
Tilburg-Bastianen aan de
Nijverheids weg 33 te Etten
Leur exposeert haar werk in
het kader van kunst-spon-
soring. Jammer dat er geen
kunstenaar uit eigen streek
gekozen werd. Ma tm do
10.00 tot 18.00, vrij 10.00 tot
21.00 en za van 10.00 tot 17.00
BONN (DPA) - Heinrich Böll, volgens de Franse ambassadeur
in West-Duitsland 'samen met Günther Grass bij ons de be
kendste levende Duitse schrijver', is benoemd tot commandeur
in de Franse 'Ordre des Arts et des Lettres'. Dezelfde eer viel te
beurt aan de uitgevers Heinrich Maria Ledig-Rowohlt en Die
trich Herbst, de dirigent Kurt Redel en de dramaturg Edmund
Luft.
Ambassadeur Jacques Morizet, die in zijn ambtswoning bij
Bonn de onderscheidingen uitreikte, sprak van de 'aanstekelijke
menselijkheid' die uit het werk van Böll spreekt. Hij zei er van
overtuigd te zijn dat de oorsprong van zijn oeuvre niet simpel
weg gezocht moet worden in de sfeer die kort na de oorlog heer
ste.
„Door alle tijden heen bestaat een welhaast eeuwig engage
ment ten gunste van de mens: de verdediging van zijn vrijheid",
aldus Morizet. „Mijn land prijst in u een onmisbaar geweten van
Europa. Als we dat niet meer hadden, zouden we iets wezenlijks
missen".
£1#EN TIJD
OM TE LEZEN?
VergM< da" de
Kleintjes" door te
nemen. Er staat vast iets
van uw gading bij.
OoK vandaag I
GOES
Grand Theater - 20 u.
Yentl, a.l.
VLISSINGEN
Alhambra I - 20 u.
Police Academy, a.l
Alhambra 2 - 20 u.
Dans laville blance.
ANTWERPEN
Rex - 12,14,16,18, 20 en 22
u. Police academy.
Rex-Club - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Harry Son.
Door A ad Jong bloed
BRUSSEL - De Samurai
speelde een belangrijke rol
in de totstandkoming van de
Japanse cultuur, zoals wij
die kennen, maar niet geheel
begrijpen. Het Gemeente
krediet, dat, zoals alle bank
instellingen in België, veel
geld besteedt aan cultuur,
probeert via een tentoon
stelling, Samurai, en een
prachtige catalogus het be
grip te vergroten.
Uit de expositie in 'Passa
ge 44' schuin tegenover het
Noordstation in Brussel,
blijkt, prachtig geïllu
streerd, hoe de Samurai, de
krijgsliedenklasse, de Ja
panse geschiedenis beheerst
heeft van ongeveer de elfde
tot het midden van de vorige
eeuw. De Samurai, de hoofse
ridder, bepaalde in grote
mate de verhouding tussen
heren en vazallen, waarbij
de laatste als krijgsman zijn
zorg en toewijding uitstrek
te tot en met de dood. De Ja
panse keizers moesten de
feitelijke macht afstaan aan
de Shogun, het opperhoofd
van het militair bewind. De
Shogun had een uitgelezen
schare Samurai in dienst,
zwaarddragende gardes.
Het dragen van een
zwaard, de ziel van de Sa
murai, stond hoog aange
schreven en de smeden had
den ook handenvol werk. De
Samurai had het recht een
man een lagere stand, die de
Samurai had beledigd,
standrechtelijk met de dood
te bestraffen. Het was eeu
wenlang dan ook niet onge
woon dat niets vermoedende
voorbijgangers plotseling
letterlijk hun hoofd kwijt
raakten omdat de Samurai
zijn nieuwe zwaard wilde
uitproberen. De dood was
voor de Samurai van geen
betekenis. Zij vonden het
een eer op het slagveld te
sterven en zij volgden hun
meesters in de dood door ha-
ra-kiri te plegen. Zelfs in
1905 nog pleegden veel mari
ne-officieren hara-kiri voor
zij in Russische handen zou
den vallen.
De geschiedenis van de
merkwaardige klasse der
Samurai is nu duidelijk ge
maakt aan de hand van 250
Japanse oorlogskunst in Brussel. - foto archief de stem
voorwerpen, uniformen, uit
rustingsstukken, zwaarden,
pijlen en bogen en andere
wapens. Bovendien is het
mogelijk de Japanse wa
pensmid - maar dan alleen
vanaf 1.4.00 uur - aan het
werk te zien.
De tentoonstel
ling in 'Passage 44' is tot 18
november geopend van 11.30
uur tot 17.00 uur. Toegang
gratis. Prijs .catalogus: 350
Bfr.
Wie de Oranje-tehtoon-
stellingen ter gelegenheid
van de herdenking van het
sterfjaar van 'De Zwijger',
400 jaar geleden, in Neder
land heeft gemist, kan nu in
Brussel terecht. In Het
Broodhuis op de Grote
Markt is de enigszins gewij -
zigde, maar zeer boeiende
expositie te zien tot 4 no
vember van maandag tot
vrijdag van 10.00 tot 17.00
uur (vanaf 1 oktober van
10.00 tot 16.00 uur), zater
dags van 10.00 tot 12.00 en
van 13.00 tot 17.00 uur, zon
dags van 10.00 tot 12.00 uur.
Catalogusprijs: 250 Bfr.,
boek over Oranje 498 Bfr.
Bijzonder interessant is
ook de tentoonstelling in het
Paleis voor Schone Kunsten,
Expressionisme in Berlijn
1910-1920. De expositie is
geen panorama van het ge
hele Duitse expressionisme,
maar wel van het begin
daarvan met niet minder
dan 191 werken. Dagelijks
geopend tot 4 november van
10.00 tot 17.00 uur. Toe
gangsprijs: 150 Bfr.
Metro I - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Romancingthj
stone.
Metro II - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Against all
odds.
Odeon - 14,16,18, 20 en 22
u Erotica.
Rubens - 12,14,16.30,19e,
21.30 u. Purple rain.
Slnjoor - 12,14,16,18,20(,
22 u. The woman in red
Vendome - 14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Le profession,
nel.
Quellinl - 12,14.20,16.45
19.1 Oen 21.30 u. Conan,the
destroyer.
Quellin II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Lassiter.
Quellin III - 11.45,14.16.30
19 en 21.30 u. The Blues bro
thers.
Astra - 12,14,16,18,20en
22 u. Mad Max I.
Astrid - 12,14,16,18 en 20
u. De Aristokatten.
Capltole - 12,14,16,18,20
en 22 u. Penitentiary 2.
Savoy - 12,14,16,18,20en
22 u. Peep Show
Ambassades - 12,14.20,
16.45,19.1 Oen 21.30 u. The far
pavilions.
Ambassades-Club I - 12,14,
16,18, 20 en 22 u. Private popsi-
cle
Ambassades-Club II - 12
14.20, 16.45,19.10en 21.30u
The shining
Ambassades-Club
III - 11.45,14,16.30,19 en
21.30 u. Yentl.
Ambassades-Club IV - 12,
14,16,18, 20 en 22 u. Jonathan
Livingston Seagull.
Festa - 13,15,17,19 en 21 u.
The Outsiders.
Brabo - 12,14.20,16 45,
19.10 en 21 30 u. The exorcist.
Tljl - 12,14,16,18. 20en22
u Blame it on Rio.
Wapper - 12.14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Notre histoire-
Separate Rooms.
MIDDELBURG
Kuiperspoort - Schilderden
en tekeningen van Sander Uttel.
Geop. di. t/m zat. 13.30-17 u. en
donderdagavond 19-21 u (tot 13
okt.)
AMSTERDAM (ANP) - To
neelgroep Sater in Amsterdao
zal een Arob-procedure star
ten als minister Brinkman
(WVC) blijft bij zijn besluit di
toneelgezelschap met inganj
van september volgend ji
geen subsidie meer te gevei
De Arob-rechter behandel
klachten met betrekking to
besluiten van de overheid.
Niet alleen Sater, maar oo!
Poezie Hardop, de Nieuwe Ko
medie in Den Haag en d
Theaterunie ontvangen als he
aan de minister ligt, geen sub
sidie meer. Binnenkort is e
een debat in de Tweede Ka
mer.
Sater beraadt zich nog
welke wijze de Arob-procedu
re wordt gevoerd. Mogelijl
worden zelfs twee procedures
gevoerd. Een 'inhoudelijke' oir
de argumenten van Brinkman
te betwisten en een 'techni
sche' procedure vanwege he
achterwege blijven van enige
overgangsregeling voor groep
en spielers.
'Hemel'Ik hbjf een (had ie liever fat ik je met
.meter boven de frond J{ stojjèr en blik bijeen moest
7Imjen
E2erzeifqertw ergens in Hoorveoen zitten Lrnbih,
Jrnte 5ioonie eh Jeron noo nmo in het nooOweer
'Hou jevdst.Sidonid.ikid Y
een rwodidndinf maken I
ej/wfl rlvorehs lrhbih urn nrneuvreren,
vorot zün t0esteueltje door een bümsem
betroffen .jtvpt"
In ieder vakje komt een let
ter te staan. Sommige woor
den dienen achterstevoren
te worden ingevuld. Welke
woorden dat zijn, is niet ge
geven.
Horizontaal:
1. pudding, 3. bevel, 5. onge
bonden, 7. tegenover, 9. ex
tempore, 10 en personne, 11.
aankomend, 12 sine anno, 14.
lengtemaat, 16. ongeletterd,
18 afgemat, 19. telwoord.
Verticaal:
1. ton, 2. spil, 3. sine loco, 4.
onheilsgodin, 6. niet even, 8.
grootvader, 9. poes, 12. spo
replantje, 13. muzieknoot, 15.
gemeen, 16. lidwoord, 17.
persoonlijk voornaam
woord.
11 'op qi 'uim '51 'op £i 'luos
Zl '2(D) '6 'vdo g 'uo '9 'ajD
f 'IS 'SV 'JDO. I .'JDDOIJZaA
U33 dl
'3om gi 'mop di 'myj fi 'vs
zi 'Di( li '3d oi 'a» '6 '01 L jos
5 'vis 'dja i :\m>iuozuou
:6msso]do
W 0, KÖM ktikEN VAMFkX, WAT
l STAAAA'AAA/V-
baaaaaaj?
Van onze parlementaire red
PEN HAAG - Ambtenaren met de laags
volgend jaar tot 0,9 in koopkracht op ach
van de modale ambtenaar stijgt met een h;
ambtenaren kunnen rekenen op een stijgin
modaal).
Dat blijkt uit de jongste berekeningen v
(Binnenlandse Zaken), gemaakt op dring
ambtenarenbonden. Zij willen het effect
op de salarissen van de ambtenaren zien,
week met Rietkerk gaan onderhandelen
waarden voor volgend jaar.
Rietkerk gaat uit van het inkomen van
een volledig dagtaak. Bovendien iemand c
kinderen heeft tussen de 7 en 16 jaar en de
die verdiend.
Weer
Van onze redactie binnenland
DEN HAAG - De Brit John
Wood (43), beter bekend als
John Gardiner blijkt al weken
in hongerstaking te zijn.
De Brit zegt zoals bekend op
last van Amerikaanse en Ne
derlandse veiligheidsdiensten
de Nederlandse vredesbewe
ging te hebben bespioneerd,
onder meer in het vredeskamp
in Woensdrecht.
Een woordvoerster van jus
titie heeft dat woensdag be
vestigd. De Brit zit vast in
Breda in afwachting van zijn
uitlevering aan België.
In een brief aan de Amster
damse advocaat J. Pen stelt
Wood dat hij sinds 14 septem
ber in hongerstaking is, omdat
zijn correspondentie door de
gevangenisautoriteiten wordt
gekopieerd. Bovendien hoopt
bij met zijn actie te bereiken
dat de BVD toegeeft dat zij op
grote schaal gebruik heeft ge
maakt van zijn diensten.
Zie ook pagina 3: 'BVD gaf bom-
opdracht'
'■OKIO (RTR) - Japan krijgt
wellicht binnenkort een index
die het welbehagen van de be
volking uitdrukt.
Het voorstel voor een derge
lijke index voor 'netto natio
nale tevredenheid' is opgesteld
door enkele medewerkers van
premier Yasuhiro Nakasone.
In een woensdag gepubliceerd
rapport zeggen zij dat Japan
ners meer in geestelijk dan
materieel welzijn geïnteres
seerd zijn.
index omvat indicatoren
ais de consumentenprijzen,
im, ilg?uren' werkloosheid,
«daad, scheidingsper-
yrije tijd, vakantie,
L n en ievensverwach-
irld'i studiegroep die op het
k 6 kwam van de index werd
begin
september gevormd en
gCVUllllU dl
geleid door Shozo Maki-
,yan het Mitsubishi-onder-
^ksinstituut.
IW in
5 breedte-maten
•siqoaa qsojq 'ojna uba '^[5
pueq 'uapporui uaifjOM 's^ur eiMPflO^
qep 's}qoaj ;ooa 'naq 'aadmnq w
DEN IE
400,- nt
bedrag i
korten o
gers.
De Cer
baar en
(CHMA)
deze wee
raad aan;
voerdster
Zaken hes
In alle
vertegenv
tenaren e:
van uitg<
groepen
den gekoi
(Binnenla
steeds gs
evenredig
bedrag tui
Maar
overleg m
bonden ga
tenaren
parle
DEN HA
werkloos!
geschikth!
worden
algemene
mene li
(AIW).
Die mo
volkomen
zijnenon
levensjaa
De uitl
keringsge
van het j
len minin
ze basisui
