Sexuele revolutie tastte
bescherming vrouwen aan
HOOGLERAAR DRS. MR. W. NIEBOER:
Benzinepomp: loodpomp
BELGEN
GOKKEN
ER OP LOS
WRGEMEE
DA
MAANDAG 1 OKTOBER 1984
EXTRA OP MAANDAG
Agressief
Stoornis
Recidive
Overdrijven
Normbesef
Waken
Bevrijdings
theologie
Vrouwen
Premiedruk
Leerrecht
Dr. S.A. Vosters
O")
4 aitotaM*
Toppers
(nrmrPeef mÜ een dauw
tir^" n de goede rich-
Onderhoud w
Zeeuwsch-YL
Middel
PAPIER
VOOR UW PEN
T48
Door Willem Reijn
Na moord en doodslag wordt verkrachting als
één van de zwaarste misdrijven uit het Wet
boek van Strafrecht gezien. Het blijkt ook uit
de maximumstraf die de wetgever op het mis
drijf heeft gezet: twaalf jaar gevangenisstraf.
Vergeleken met die maximumstraf is de gemiddelde
strafoplegging vrij laag: de meeste eisen en straffen
bewegen zich tussen de negen en twaalf maanden.
Straffen die wat hoger liggen dan enkele jaren terug,
toen verkrachting gemiddeld op 8 maanden en 26 da
gen kwam te staan.
Verkrachting is het zwaar
ste sexuele misdrijf. Het is de
top van een pyramide van
sexueel geweld, waarvan
slechts het topje in het wet
boek is terug te vinden. De be
langstelling voor uiteenlopen
de wetten op het gebied van de
zedelijkheid is groot, zeker nu
minister Korthals-Altes het
pornografie-artikel uit het
Wetboek van Strafrecht wil
halen.
Met hoogleraar strafrecht
en psychiater drs. mr. W. Nie-
boer uit Tilburg spraken we
over verkrachting, aanran
ding en pornografie. Onder
werpen waarover meningen
van politiek 'links' en 'rechts'
lijken te zijn verwisseld. Een
gesprek met een genuanceerde
benadering.
Waarom neemt de maatschap
pij sexueel geweld zwaarder op
dan gewone mishandeling?
„Sexueel geweld betekent een
verdergaande aanslag op je
persoonlijke levenssfeer. Niet
alleen de lichamelijk integri
teit wordt bedreigd, zoals bij
gewone mishandeling maar
tegelijkertijd ook de persoon
lijke levenssfeer, waar je zelf
de beschikking over wilt hou
den. Aanranding en verkrach
ting worden ook als veel be
dreigender ervaren omdat het
slachtoffer behoort tot dege
nen die zich niet kunnen ver
dedigen. Bovendien straalt het
effect af op de partner van het
slachtoffer, die zich beledigd
voelt".
Vanuit de vrouwenbeweging
wordt vaak beweerd dat man
nen niet zozeer uit zijn op
sexueel genot, maar dat zij
hun macht willen tonen.
„Het is verschrikkelijk
moeilijk te generaliseren. Het
kan in diverse gevallen het
motief zijn, maar om dat te ge
neraliseren vereist preoccupa
tie, een soort machtsdenken
waarbij alles onmiddellijk
wordt vertaald in het kader
van macht en onmacht, daar
heb ik nou niet direct zo'n be
hoefte aan, omdat er naar
mijn idee veel meer facetten
aan vast zitten".
meen kenmerk van verkrach
ting en dat is dat men gemeen
schap heeft met een vrouw die
dat niet wil. Dat kan een uit de
hand gelopen vrijpartij zijn.
Het verweer van die ver
krachters is vaak: 'die vrouw
wou best'. Vroeger kwam nog
wel eens voor dat de vrouw
achteraf bang was dat ze
zwanger was geworden. Dan
was steevast het verweer: 'ze
wou best, ze ging heel ver mee
en op een gegeven moment zei
ze: hou op, maar dat meende
ze niet, dan gaat de man door
en wordt plotseling beschul
digd van verkrachting', al
thans zo voelt een verkrachter
dat. Dan is het eigenlijk hoog
uit een uit de hand gelopen
vrijpartij. Strafrechtelijk is
zijn dat moeilijke feiten, om
dat alleen het slachtoffer erbij
is geweest. Dat is dus één
kant".
MrNieboer.
„Ik denk daarbij aan de fa
cetten van lustbeleving, daar
in gefrustreerd en dus agres
sief worden, zonder dat je zelf
van die agressie een stuk
machtsbeleving ervaart. Je
kunt wel van de buitenkant
zeggen: de man is sterker dus
heeft'ie macht, ja, in die cate
gorieën kun je dat vertalen,
maar het is de vraag of dat
wel altijd even adequaat is".
Waardoor wordt een verkrach
ter gedreven?
„Het is moeilijk daar iets alge
meens over te zeggen. Je hebt
mensen die puur in nood zit
ten. Kijk, er is maar één alge-
„Aan de andere kant heb je
verkrachtingen die er zo dik
bovenop liggen dat geen enke
le twijfel mogelijk is. Je kunt
ze psychiatrisch gezien niet
over een kam scheren. Wat wij
in de psychiatrie tegenkomen
zijn de geheide gevallen,
waarvan je inderdaad ver
moedt dat er een psychische
stoornis achter zit, die nader
onderzocht moeten worden.
Nou ja, als je als gewone leek
al vermoedt dat er een steekje
los zit, is de kans dat de psy
chiater een stoornis vindt vrij
groot. Een voorbeeld: als de
dader een zeker plezier heeft
in het geweld bij de sex zit je
dicht aan tegen het sadisme, je
komt dan in de pathologische
(ziekelijk red.) hoek terecht".
„Je ziet nogal eens een keer
dat het uiterst geremde men
sen zijn die met seksuele span
ningen rondlopen en daar on
aangepast en op verboden wij
ze uiting aan geven. Een soort
ontploffing, uitbarsting, dat
wil wel eens. Die remming zit
vaak in de psychische make
up van de opvoeding. Het kan
ook een geweldig minder
waardigheidsgevoel zijn. Je
kunt er geen algemeen vast
patroon voor aangeven, maar
je moet in een elk geval de
stoornis apart bepalen. Het
kan zijn dat ze door wat voor
omstandigheden dan ook - ze
zijn bijvoorbeeld niet bijster
intelligent, of lelij k, ze drinken
- sexueel geweld plegen omdat
ze geen volwassen relatie kun
nen aanleggen met een gewo
ne vrouw".
„In het geval van een stoor
nis bestaat er een relatief gro
te kans op recidive. Met straf
hef je die stoornis niet op. Bij
sexuele delicten, vooral als ze
wat erger van aard zijn, moet
je eerder aan psychische
stoornissen denken dan bij an
dere delicten".
Vanuit de vrouwenbeweging
wordt de laatste jaren harder
geageerd tegen het justitieel
en politioneel beleid t.a.v.
sexuele geweldsmisdrijven.
De emancipatieraad wil de
vrouw zelfs inspraak geven
tijdens het strafproces. Soms
gaan vrouwen over tot acties
die lijken op volksgerichten.
„Ik vind dat begrijpelijk als
reactie op die zogenaamde
sexuele vrijheid die overal
wordt gepropageerd, waarbij
de vrouw vaak als object
wordt gezien. Onder het mom
van 'sexuele vrijheid' heeft
men de ogen gesloten voor de
enorme negatieve kanten. De
reactie bij een aangifte van 'je
zal het er zelf wel naar hebben
gemaakt'. Dat daar een reactie
op komt, vind ik heel begrijpe
lijk en in veel gevallen ook te
recht. Maar om volksgerichten
en eigenrichting tegen te gaan
is juist het strafrecht geschre
ven".
„Men moet bij het begrip
voor de vrouw ook niet over
drijven. De hele strafrechts
pleging gaat uit van de be
scherming van de publieke be
langen en het OM is er om de
gelijkheid te bevorderen. Het
is onjuist om het slachtoffer
een rol toe te bedelen. Dan is
het hek van de dam, dan is er
geen enkele reden om het
slachtoffer van mishandeling
dat recht niet toe te kennen.
We kennen dat recht voor een
slachtoffer helemaal niet. Er
bestaat ook geen enkele aan
leiding om één bepaald delict
er uit te lichten".
Bestaat er verband tussen por
nografie en sexueel geweld?
„Het aannemen van zo'n ver
band zou op onderzoek moeten
berusten en ik heb niet het
idee dat de onderzoeken die op
dat gebied zijn gehouden erg
eensluidend zijn. Persoonlijk
heb ik het idee dat dat komt
omdat de effecten van porno-'
grafie en geweld op zijn minst
naar twee richtingen werken.
Er zullen mensen zijn die zich
zo identificeren met de beel
den die ze zien, dat daarmee
een eventueel driftmatige im
puls voldoende wordt afgerea
geerd. Anderzijds kunnen
mensen dermate worden ge
prikkeld, gestimuleerd tot na
volging, dat ze datgene wat ze
hebben gezien in de praktijk
brengen. Maar hoe die ver
houding is? Misschien neutra
liseren ze elkaar. Beide effec
ten lijken mij voor te komen".
„Heel vaak zijn de nu ge
pleegde onderzoekingen niet
zo geweldig neutraal als ze
zich wel voordoen. Vanuit de
vrouwenbeweging zal het imi
terende effect meer naar vo
ren komen, anderen zeggen
'het loopt wel los', het is een
mooie vorm van afreageren.
Het vereist een geweldige we
tenschappelijke objectiviteit
en onbevooroordeeldheid om
tot aanvaardbare resultaten te
komen".
„Ik vind persoonlijk in elk
geval dat het wel zo is, dat het
normbesef door pornografie
wordt uitgehold en dat je
daardoor het gevaar loopt op
criminogene effecten".
Moet pornografie uit het wet
boek van strafrecht?
„Bij het schrappen van ar
tikelen wordt onderscheid
gemaakt tussen rechten en
zeden. Dat is 'in'. De overheid
dient zich buiten de sfeer van
de particuliere beslissings
vrijheid te houden. Je
schrijft een moraal voor en
dat is niet de taak van de
staat. Aan de andere kant
weet iedereen ook wel dat het
recht de taak heeft excessen,
waarvan andere mensen
slachtoffer kunnen worden,
tegen te gaan. Nou gaat het
er maar om: wat zijn exces
sen. Als iemand vindt dat
kinderporno niet zo excessief
is en dat die kinderen daar
nou niet zo geweldig veel on
der te lijden hebben, ja...
Jarenlang is bijvoorbeeld on
tucht met minderjarigen ge
weldig gebagatelliseerd. 'Uit
onderzoekingen is gebleken,
dat die kinderen er eigenlijk
heel veel van over houden',
'sommige kinderen vinden
die tederheid fijn'.
Als je dat
zegt, trek je de conclusie: de
overheid is een zedenmeester
met de moraal van een be
paalde kerk of groep, die
dwingend wordt opgelegd
aan mensen die die moraal
helemaal niet onderschrij
ven".
„Mijn eigen persoonlijke
mening is dat je als overheid
moet waken voor de publieke
zedelijkheid. Okay, wat bin
nenskamers of binnenshuis
gebeurt, is in de eerste plaats
een heel persoonlijke kwestie
behalve als mensen tegen hun
wil betrokken worden bij han
delingen. Dan zeg ik: dat klopt
niet. De overheid heeft dan
binnen de particuliere sfeer
een taak om excessen tegen te
gaan en ik vind zeker kinder
pornografie heel duidelijk een
exces".
„Naar mijn idee behoeft de
vrouw in de sexuele omgang
meer bescherming. Die be
scherming is in de sexuele re
volutie gedeeltelijk afgebro
ken omdat alles maar mocht.
Vrouwen zijn van die grotere
vrijheden het eerste slachtof
fer. Daardoor zie je nu dat
vrouwen zich gaan verweren.
Die vrijheid heeft tot effect
gehad dat men bij verkrach
ting eigenlijk de ogen sloot
voor de ernst van de zaak,
waarbij meestal toch vrouwen
en kinderen het slachtoffer
van zijn. Dat heeft men niet
willen zien omdat men vrij
was en alles mocht. Alles ge
beurde in termen van 'dan
moet je ook niet zeuren'. Nu
bestaat weer het gevaar dat de
reactie zijn doel voorbij
schiet".
Heeft de staat een taak om on
gewenste intimiteiten via het
strafrecht tegen te gaan?
Je moet strafrechtelijk een
grens trekken, voordat je iets
erg genoeg vindt om een straf
te rechtvaardigen. Je kunt niet
alle aanrakingen van andere
mensen, ook al zijn ze nog zo
ongewenst, zomaar strafbaar
stellen.
Dan hol je je strafrecht
op een afschuwelijke manier
uit. Je kunt t.a.v. ongewenste
intimiteiten vergoeding toe
kennen .via het civiele recht,
zoals in Arnhem onlangs is ge
beurd.
Ik vind het onjuist om
met al deze dingen zo overge
voelig te worden dat je onmid-
dellijk naar het zwaarste mid
del grijpt, namelijk het straf
recht".
Dat de zgn. bevrijdingstheo
logie een onderdeel is van
het Kremlin-fascisme be
wijst het dictatoriale Nica
ragua, waar vier 'volks
priesters' deel uitmaken van
het regime. De oppositie
krant La Prensa wordt er
zwaar gecensureerd. De in
het grensgebied wonende
opstandige Miskito-india-
nen werden om 'strategische
redenen' verdreven om
plaats te maken voor de
volksmilities en Cubaanse
soldaten. Vele pro-democra
tische revolutionairen wa
ren onder leiding van de
Sandinistische guerilla-
commandant Eden Pastora
een bevrijdingsoorlog be
gonnen. Dank zij de Ameri
kaanse steun aan aanhan
gers van oud-dictator Somo-
za kon het regime de bevol
king als een angstige massa
dankbaar houden voor de
'revolutie', waarvan zij het
alleenrecht behoudt. Elke
dissident wordt er n.l. als
aanhanger van het oude re
gime monddood gemaakt.
Dat is het land dat de Ne
derlandse regering als een
van de weinige westerse
landen nog een enorme we-
deropbouwsteun geeft. Deze
dictatuur wordt door brede
kringen in onze samenleving
als een heilstaat gezien. Dit
is uiteraard een bedreiging
voor onze democratie. Een
van die kringen is de Kom-
munistische Radio Omroep
(KRO), buiten de actualitei
tenrubrieken om zich de Ka
tholieke Radio Omroep noe
mend. In Brandpunt (7-9-84)
werd Nicaragua met haar
bevrijdingstheologie als een
heilstaat afgeschilderd zon
der een woord te wijden aan
het dictatoriale karakter
van het bewind in dat land.
Ook de TROS is weinig kri
tisch tegenover haar dicta
toriale Taiwan (aktua 9-9-
84).
Kruisland
L. Nelen
Net gekeken naar het Capi-
tool. Ik ben me bewust dat je
in zo'n programma niet alles
aan de orde kunt stellen.
Maar toch... Gesproken
wordt over mensen met een
minimum, niet deelnemend
aan het arbeidsproces. Het
getal 200.000 die langdurig
werkloos zouden zijn is ge
noemd als problematisch.
Oplossingen voor die men
sen en hun kinderen worden
gezocht in het verbeteren
van werkgelegenheid, in sti
mulans door het verschil
tussen minimum en modaal
groter te maken, in projec
ten voor jeugdige werklozen
enz. Laat ik nog even buiten
beschouwing of dat oplos
singen zijn... Laat ik ook nog
buiten beschouwing hoe de
bejaarden moeten rondko
men... Ik vraag aandacht
voor het voledig buiten
beeld blijven van alle vrou
wen, met kinderen die van
een bijstandsuitkering 'le
ven'. Opnieuw is volgens mij
gebleken dat er vrouwen
moeten deelnemen aan der
gelijke discussies, omdat er
m.i. dan pas aandacht wordt
gevraagd (of meer kans is op
aandacht) voor de positie
van vrouwen in deze samen
leving.
Breda
Jacqueline Legierse
Dank zij een verlaging van
de hogere sociale uitkerin
gen is een verlaging van de
premiedruk mogelijk. Deze
premiedruk heeft geleid tot
hoge loonkosten en daardoor
tot veel werkloosheid. Maar
de lagere premiedruk komt
nu (direct) ten goede aan de
werkenden. Beter was het
volgens mij de lagere pre
miedruk om te zetten in een
verlaging van de bruto-
loonkosten. De werkgele
genheid stijgt hierdoor zodat
de werklozen zelf voordeel
hebben van wat zij inleve
ren. Lagere loonkosten ge
ven behalve rendabele ar
beidsplaatsen ook een lagere
kostprijs waardoor via de
onderlinge concurrentie de
prijzen dalen. De koop
krachtstijging komt ook ten
goede aan de werkenden.
Het belangrijkste voordeel
iis dat de lagere prijzen de
concurrentie(export)positie
verbetert en dat levert weer
veel arbeidsplaaen op
Kruisland N.Br
L. Nelen
N.a.v. uw commentaar geti
teld 'kansen verprutst' in de
editie van 20 september jl.
het volgende: Het is inder
daad ten hemel schrijend,
dat door dit spij bei-euvel
honderden miljoenen wor
den verspild, vooral wan
neer men bedenkt dat dit
geld o.a. moet worden weg-
geschraapt bij mensen die
rond moeten zien te komen
van een (uitsluitend WIT)
minimum- of AOW-inko-
men, bovendien zal, m.i. een
wat uitgebreider onderzoek,
tevens aantonen, dat 'die lie
verdjes' voor een groot deel
ook nog verantwoordelij k
blijken te zijn voor nog en
kele miljoenen vandalisme-
schade. Het zou m.i. dan ook
verstandig zijn om de 'leer
plicht' vanaf een bepaalde
leeftijd 14 jaar) snel te
wijzigen in een LEER
RECHT en men zou dan dit
recht tot een bepaalde leef
tijd moeten kunnen uitoefe
nen (bijv. tot 20 jaar).
Daarnaast zouden dan vol
doende waarborgen moeten
worden ingebouwd zodat er
geen misbruik gemaakt kan
worden van dit kostbare
recht en op het kritieke punt
14 jaar) moet de keuze be
geleid worden met ruime
voorlichting. Voor de leer
gierigen wordt de sfeer pret
tiger; zij worden niet gehin
derd door onwilligen en de
leraren kunnen hun aan
dacht intensiveren. Uiter
aard dient in combinatie
hiermee, voor de naar schat
ting 20% die geen, resp. nog
geen gebruik wil maken van
het leerrecht de wet op kin
derarbeid zodanig aange
past te worden, dat zij lichte
karweitjes kunnen/mogen
uitvoeren.
Bergen op Zoom
C. Aalbregt
De heer J. van Haastert gaf
in Papier voor uw Pen 21-8-
84 een waardevolle tip. In
derdaad heeft het GAB veel
geschriften van de heer Vos
ters. Echt een keur van arti
kelen; veel meer dan ik aan-
vankelij k zelfs dacht.
Maar... vrijwel alles ge
schreven in landstalen van
lieden die in het buitenland
wel belangstelling hadden
voor interessante dingen die
in de geschiedenis van Bre
da gebeurd zijn. Een uitste
kend geschrift trof ik nu
weer niet aan in de heer van
Haastert's oude bibliotheek.
Dat is een magnifiek ge
schrift over Juan Luis Vi-
ves, uitgegeven in Verslagen
en Mededelingen van de Ko
ninklijke Vlaamse Acade
mie voor Taal- en Letter
kunde, Gent 1964. Dit boekje,
ook wel weer in een lands
taal van mensen die zich
voor deze zaken meer inte
resseren dan bij ons in de
provincie van Breda en in
Breda zelf. Gelukkig echter
dat de Vlamingen nog onze
taal spreken! Dit geeft weer
hoop op een culturele ver
broedering rond Breda met
historisch toerisme en een
samenvallen van interessen.
Maar bedenk wel dat we al
lang in onze provincie een
ambtenares hebben die tot
taak heeft de lokale ge
schiedschrijving te bevorde
ren. Is er van die kant nooit
eens op gewezen dat het
hoog tijd wordt om de in
vreemde talen vergaarde
archivalia in het Nederlands
te laten verschijnen?
Breda
W.A. Laarakker
Door onze
medische medewerker
Stelt u zich eens een 1.300
ton zware blok lood voor van
5 bij 5 bij 5 meter. Dan kijkt
u tegen de berg lood aan die
jaarlijks door de auto de
lucht in wordt geslingerd.
Lood is giftig, dus dat kan
niet goed zijn, vooral niet
voor kinderen en zwangere
vrouwen. Daarom hoor je
steeds meer over plannen om
onze nationale heilige koe op
een dieet van loodarme of
zelfs loodvrije benzine te zet
ten.
Waarom dat lood zonodig
in de benzine moet is mij, to
tale autoleek, niet geheel
duidelijk. Lood zou de motor
minder laten 'pingelen'
vooral bij een 'hoge com
pressie' Dat zal dus wel. In
ieder geval ging men in de
jaren '70 zoveel lood in de
benzine stoppen dat de over
heid het te gek vond worden.
Toen in 1976 2.000 ton lood
de lucht in ging rantsoeneer
de de overheid de hoeveel
heid lood in de benzine. Dat
hielp. De looduitstoot door
autoverkeer liep terug tot
'slechts' 1.300 ton per jaar.
Wat gebeurt er met die
1.300 ton lood? Het komt in
de lucht, dus je kunt het ina
demen. Als het neerslaat op
groenten dan kun je het ope
ten. Komt het op de grond
terecht dan loop je het lood
het huis binnen en kinderen
krijgen het aan hun handen.
Vanzelfsprekend is overal
waar de auto's zijn het mees
te lood. Dus in het centrum
van de stad en langs drukke
verkeerswegen.
Hoe slecht dat is weet nie
mand. Heel veel lood in het
bloed is heel slecht, dat is
duidelijk. Lood remt de aan
maak van bloed en werkt in
op het zenuwstelsel. Als er
meer dan 800 microgram in
elke liter bloed zit dan is een
loodvergiftiging duidelijk te
merken aan bloedarmoede,
zenuwpijn, krampen in de
buik en verschijnselen van
een gestoorde hersenwer-
king. Zo'n loodvergiftiging
komt zelden voor.
Bij een beetje minder lood
in het bloed worden de ge
volgen stukken minder dui
delijk. Even wat getallen.
Als er tussen de 500 en 700
microgram lood zit in elke
liter bloed dan kunnen er bij
volwassenen lichte storingen
in het functioneren van de
hersenen optreden. Tussen de
400 en 450 microgram ver
oorzaakt een tragere snelheid
van de zenuwen. Bij 200 tot
350 microgram is bij volwas
senen de bloedaanmaak licht
gestoord, bij kinderen ge
beurt dat al bij 150 tot 250
microgram lood in het bloed.
Conclusie: juist kinderen
zijn het meest gevoelig voor
lood. Dat treft dan slecht,
want zij lopen tegen de
grootste hoeveelheden lood
aan. Dat zit in de lucht, in de
grond, in verf enzovoort, zo
dat een beetje ondernemend
kind veel meer lood binnen
krijgt dan een volwassene.
Hoeveel lood kinderen
precies binnenkrijgen is ook
al niet duidelijk. De Land
bouwhogeschool in Rotter
dam zocht dat in 1981 uit. Ze
vergeleken kinderen die in
het centrum van een grote
stad wonen (auto's!) met bui
tenwijkkinderen. De cen
trumkinderen hadden de
helft meer lood in het bloed,
gemiddeld 133 microgram
per liter. De reden was dui
delijk. Alles in het centrum
bevatte meer lood, het straat-
vuil, de lucht en de grond.
Die 133 microgram per li
ter zit aan de hoge kant,
maar is toch nog niet echt
verontrustend. De laatste ja
ren is men stelselmatig kin
deren gaan onderzoeken om
te kijken of ze extra gevoelig
zijn voor lood. Geen eenvou
dige zaak. Men heeft aanwij
zingen dat kinderen het
slechter doen op school als ze
tegen de 350 microgram lood
per liter in hun bloed heb
ben. Maar dan nog. Vaak zijn
het kinderen uit minder be
deelde milieus die slecht wo
nen (oude wijken) en met
weinig geschoolde ouders.
Het is dan erg moeilijk om
de invloed van het lood te
scheiden van de invloed van
het milieu.
Wat er aan te doen? De
toevoer van lood indammen
is de enige echte oplossing.
Als al het lood uit de benzine
wordt gehaald dan zou dat al
de helft schelen. De rest komt
uit loden waterleidingen
vooral als daar loodoplos-
send hard water door
stroomt: driekwart van alle
Nederlanders drinkt te veel
lood uit de kraan. Om al die
waterleidingen te vervangen
en het water te ontharden is
voorlopig geen geld. Helaas
is al het lood wat al in het
milieu zit niet of nauwelijks
meer te verwijderen.
Men denkt er dan ook hard
over om minder lood in de
benzine te stoppen. In 1986
gaat het gehalte al van 0,4
gram per liter terug naar
0,15: loodarme benzine dus.
Daar hoeven we ons niet
voor op de borst te kloppen
want andere landen zijn ons
daar al in voor gegaan. In
Moskou is in de hele stad
geen loodbevattende benzine
te krijgen, en West-Duits-
land gaat in 1988 de kataly
sator auto verplicht stellen.
Dat laatste is heel interes
sant. Katalysators verbran
den de uitlaatgassen na zodat
er geen zure regen vormende
produkten ontstaan. Die
dingen werken alleen op
loodvrije benzine, zodat twee
vliegen in een klap worden
geslagen: geen lood en bo
vendien geen zure regen.
Vreemd dat wij in dit anders
zo keurig aangeharkte landje
nog niet zo ver zijn.
Door Aad Jongbloed
BRUSSEL - De Belgen vergok,
ken per dag aan loterij, toto,
lotto, paardenrennen, duiven-
koersen, casino's en automaten
voor totaal een bedrag van
ruim 21 miljoen gulden ofwel
7,8 miljard gulden per jaar. De
winst, die de Nationale Loterij
daar uit haalt, bedroeg vorig
jaar 341 miljoen gulden. Een
reden waarom de Nationale
Loterij, vallend onder het mi
nisterie van Financiën, op is
oktober handenwrijvend her
denkt dat zij een halve eeuw
bestaat.
Toen op 18 oktober 1934 in
Brussel de eerste trekking
plaatsvond van de Koloniale
Loterij onder grote belang
stelling van alles wat autori
teit was, was er geen sprake
van iets geheel nieuws. In de
oudheid bestonden er al vor
men van loterijen en in de 17e
en 18e eeuw waagde men ook
graag een gokje. Er bestaan uit
die periode boekjes met titels
als 'Nuttige en aangename ka
lender van de Keizerlijke en
Koninklijke Loterij voor het
jaar 1773' en 'Voorwaarden en
Prijslijst van de Loterij der
Goudsmeden van Brussel' uit
1704. Het loten kreeg een ge
heel ander aspect, toen men
ook in België, zoals in Neder
land, dienstplichtigen via een
greep in een trommel de gele
genheid gaf 'vrij te loten.'
Met de Koloniale Loterij had
men in 1934 een bijzonder doel
voor ogen: met de winst zou
men humanitaire en sociale
werken in de Belgische kolo
nie Congo betalen, een terrein
dat door de Belgische overheid
redelijk verwaarloosd werd.
Op die 18e oktober 1934 waren
er tien prijzen van 1 miljoen
Bfr. te winnen en er waren
200000 kanshebbers, die allen
100 Bfr. hadden gestort. Inde
oorlog viel de loterij in België,
die toen al een grote populari
teit genoot, in Duitse handen
en werd de opbrengst bestemd
voor de 'Winterhulp'. Na de
oorlog stroomde de winst nog
even naar Congo, de naam
werd vervolgens Afrikaanse
Loterij en werd uiteindelijk
in 1964 de Nationale Loterij,
een instituut dat niet meer uit
de Belgische samenleving weg
te denken is.
De loterij, de simpele vorm
van het kopen van een biljetje
met een al dan niet winnend
nummer, kent sinds 1980 een
wekelijkse trekking. Hoewel
de Belgen graag veertig gul
den per week besteden aan het
kopen van een heel lot met de
kans miljonair te worden, is
de Lotto, het aankruisen van
zes getalletjes, sinds 4 februari
1978, toen zij geïntroduceerd
werd, het grote succesnum
mer. De hoogste inzet kende de
Lotto in de week van 7 februa
ri 1981. Er kwam toen een be
drag binnen van 343.738.750
Bfr. (ruim 20 miljoen gulden)
en er werd voor 2,4 miljoen
gulden aan prijzen uitge
keerd.
De hoogste bedrag dat ooit uit
gekeerd werd voor 6 goede
kruisjes van de 42 in een zoge
naamd 'rooster' bedroeg 5,4
miljoen gulden. Die pot ging
de deur uit op 4 februari 1984
en werd gewonnen door een
groep van 10 spelers, die elk
dus 540000 gulden rijker wer
den. De grootste prijs, die ooit
door één speler gewonnen
werd, bedroeg 3,9 miljoen gul
den. Het gebeurde op 12 no
vember vorig jaar.
De Nationale Loterij zit in
België niet stil als het erom
gaat door middel van nieuwe,
aanlokkelijke gokmogelijkhe
den de burger te animeren de
franken naar de krantenstal of
sigarenboer te brengen. Naast
het vaste lot, de niet al te po
pulaire voetbaltoto en de suc
cesrijke lotto, kent zij ook nog
de Sweepstake, twee trekkin
gen per jaar waaraan een
paardenren verbonden is. Bo
vendien is er ook nog Presto,
de jongste vinding van de Na
tionale Loterij. Dat is een lote
rij, waarbij geen winnend
nummer wordt getrokken,
maar waar men op het biljet
zelf na het afkrabben vaneen
metaalachtige laag, zijn wins
kan ontdekken. De 5 miljoen
biljetten, die voor Presto vier
keer per jaar worden uitgege
ven, vliegen de deur uit.
De Nationale Loterij, kenne
lijk nog steeds niet tevreden
met de gigantische bedragen
die wekelijks binnenkomen,
al weer bezig met een geheel
nieuw systeem via de compu
ter, waarmee de goklust nog
meer aangewakkerd w0,'pn
Volgend jaar kan de speler
formulier in een terminal
stoppen, die de nummers di
rect doorseint naar het hoof
kwartier van de Nationale Lo
terij. Het voordeel van dit V
teem is dat men tot een ha j
uur voor de trekking op za
dagavond kan spelen.
Wie geïnteresseerd isinaey
schiedenis en toekomst va
het gokken kan terecht °P
tentoonstelling in het 9e
van de Nationale Loten
de Kardinaal Mercierstraat
Brussel, vlakbij het Centraal^
Station, dagelijks van 09-
19.00 uur. De toegang isgv
SCÏN
076 877850 223611 RUTTCHEN GRC
Van een
onzer verslaggevers
IIDDELBURG - Niet alleen
„nemerscombinaties, politi
en waterstaatkundigen bre-
,n jich het hoofd over moge-
jldieden alsnog een vaste
'iiinding tot stand te bren-
(n tussen de twee Wester-
[helde-oevers.
Ook goedwillende burgers -
„et altijd evenzeer met de
laatselijke omstandigheden
de hoogte - komen zo af en
Feest
Van onze correspond
'ERNEUZEN - De viering v
aar stadsrechten is zaterdaj
men.
Het feest werd afgesloten met
muziekfestijn op de Markt en di
oneelstuk 'Terneuzen rond 1584'
toe een
er nu
de Zee
waarin
lenbooi
met ee
kelijk i
grijper
dag ko:
Ier.
Het absolute sluitstuk ech
ter vormde een optreden van
de John White's Big Band na
sfloop van het toneelstuk. De
tand verraste met een arran
gement op het Neuzenlied, ge
schreven door Johan de Witte.
.Wanneer twee mensen of
verenigingen elkaar dankzij
het leest 400 jaar stad, gevon-
hebben, dan reeds mag je
spreken van een succes. Wat
dit laaste betreft heb ik stellig
indruk dat we kunnen
spreken van een grandioos ge
slaagd feest. Als ik mensen
moet bedanken denk ik in het
bijzonder aan de heer en me
vrouw Gerreman, de evene
mentencommissie maar in de
eerste plaats aan onze burgers
die de 75 evenementen allen
tot een succes gemaakt heb
ben. Ik sluit hierbij de festivi
teiten af, maar we zouden
geen echte Terneuzenaars zijn
wanneer we over een aantal
jaren geen reden zouden kun
nen bedenken weer feest te
vieren". Met deze woorden van
burgemeester Ockeloen viel
letterlijk en figuurlijk het
doek voor de feestelijkheden
rond Terneuzen 400 j aar stad.
teur-t(
nenten
onder
en W.
Als
Mauri
bloemi
kingst
van E;
sioneé
kreeg
bordje
speeld
White'
waaro
band v
een ar
zenliec
voor c
namer
je te n
ling T
foto's e
Ook de laatste dag waren de
weergoden de organisatoren
gunstig gestemd, 's Middags
was er op de Markt een mu
ziekspektakel, georganiseerd
door showband Irene waar
voor enkele toppers gecon
tracteerd waren. Zo bracht
showkorps Excelsior uit Rot
terdam twee shows voor het
massaal toegestroomde pu
bliek.
Sén in gala-uniform en
Één show in Zuidamerikaanse
kledij. Verder traden op 'die
Zilertaler Blaaskapelle' en de
dansgroep Marijke uit Ter
neuzen. Veel succes oogstte
nok het optreden van de Ven-
deliersgilde Don Bosco uit
woluwe (B) die met vaandels
voor een waar spektakel zorg
de. 's Avonds vond de laatste
van irie opvoeringen plaats
van het toneelstuk Terneuzen
fond 1584 in het Zuidlandthea-
ter nat twee avonden geheel
"fas uitverkocht. Het toneel-
stuk geschreven en geregis
terd door Maurits Schoenma-
er bevatte enkele grappige
Werkingen over Terneuzen-
andaag. Zo riep de balajuw
Woceloen) op een gegeven
ij5nent zoekend naar gelde-
J. naiddelen voor de burge-
sm P *°neelstuk werd overi-
knap gespeeld door ama-
k_
SL
ka
daj
de
Van een onzer versla
Sen.
BURG - Deze week begint 1
in Zeeuwsch-Vlaanderen mi
58ls het §eval °P rijksweg
Wel eS, gedeelte van de rond
deelt? sk "jksweg 60 (ge-
Erwui Kuitaart-Belgische
Üzen!infi:iksweg 61 (gedeelte
,ike-Bier vliet en Se~
deelt,
Hoek-Terneuzen)
zen.S&e® 752 (gedeelte Terneu-
S'uïskn AkÜ)' de rüksweg
Axel (gedeelte Sluis-
kil-A
Hoek
sen i
sluit:
He
ceml
O)
werl
zijn
snell