r.k. kerkdiensten
p.c. kerkdiensten
Bevrijding '44:
Raadsels rond
de executie van
een 'moffenhoer'
Nederland drinkt
steeds meer
Belgisch bier
'DeeTeetje'
hulp bij
spelling
Prof. Diepenhorst:
afscheid van de
kampioen van de
welsprekendheid
LiIJN hele leven lang heeft hij gevochten
tegen, al dan niet vermeend, onrecht.
Daarbij heeft hij heel veel vrienden
gemaakt, maar nog meer vijanden. Die
hebben de reus echter niet klein gekregen.
Het gevecht dat hij nu moet leveren, zal
deRooie Reus waarschijnlijk toch vellen.
De nu 59-jarige Dirk de Vroome heeft
blaaskanker. Een interview in zijn
woning in Schijf.
Toestanden
Veroordeeld
Fantasie
Onderbroek
Ernst
[agina ZEELAND 5
KOORD - ZUID - BEVELAND
- Parochie Maria Magdalena: zat
19 u. zond. 8.30 en 10 u.
Uerikzee - H, Willebrord, Molenstr. 62
at. 9 u. zond. 11 u.
isweert - O. L. Vrouw Onbevlekte
bntvangenis, zat. 17 u. zond. 11 u. Maria-
'oord, zat. 10.30 u.
«wedorp - H. Eligius, zat 19 u. zond
|0.30 u.
lland-Bath.- H. Jozef, ofwel zat. om 19
l ofwel zond. om 9.30 u. (om de 14 dagen)
pereeke - H. Annaofwel zat. 19 u. ofwel
:ond. 9.30 u. (Om de 14 dagen),
bvezande - O. L. Vrouw Hemelvaart
fat. 19 u. zond. 9.30 u.
ST-ZEEUWSCH-VLAANDEREN
•denburg - Maria Hemelvaart, zat. 19
l, zond. 8 en 10 u.
Biervliet - H. Maagd Maria Onbevlekt
Dntvangen, zat. 19 u. zond., 10 u.
Breskens - H. Barbara, zat. 17 u. zond. lo
j. Tot 7 aug. elke woe. om 19 u.
PEede - H. Maria Hemelvaart zat. 19 u.
I zond. 10 u.
■Groede - H. Bavo. zat 19 u. zond. 9 u.
IHoofdplaat - H. Eligius. zat. 17 u. zond 9
lu.
■Oostburg - H. Eligius. zat. 19 u. zond
110.30 u.
■Schoondijke - H. Petrus Apostel, zond
19.45 u.
Slijkplaat - Maria Sterre der Zee. zat. 17
lu.
I IJzendijke - H. Maria Hemelvaart, zat
19 u. zond. 10.30. Huize Emmaus. zond
■ll.l5 u.
I Sluis - H. Johannes de Doper. zat. 19 u.
I zond. 8 en 10 a
WALCHEREN
I Middelburg - H. Petrus en Paulus, Lom-
Ibardstr. zat 19 u. zond. 10 u. Kerkcen-
I trum De Hoeksteen, Rozenburglaan,
Izond. 11.30 u.
I Vlissingen: Paauwenburg. Kerkcentrum
I Open Hof, A Gogelweg: zond. 11 en 19 u.
I Lieve Vrouwekerk, Singel: zat. 19 en
I zond 9.30 u.
I Souburg - Martinuskerk. zond. 10 u.
Domburg- Willibrorduskerk- zond. 8.45
I u
OOST - ZEEUWSCH - VLAANDEREN
Clinge - H. Hendrikus. zat. 19 u. zond.
I 8.30 en 10 u.
1 Hulst - H. Willibrordus. zat. 19 u. zond
9.30 en 11.30 u.
1 Graauw - Maria ten Hemelopening. zat.
19 u. zond. 9 u.
St Jansteen - H. Johannes de Doper. zat.
9 u. zond. 10 u.
I Boschkapelle - H. Petrus en Paulus. zat.
17 u. en zond. 11.30 u.
Westdorpe - O. L. Vr Visitatie, zat. 19 u.
zond. 8 en 10 u.
Hengstdijk - H. Catharina. zat. 19 u. en
zond. 9.00 u.
Heikant - H. Theresia. zat. 19 u. zond. 10
u.
Kloosterzande - H. Martinus. zat. 18.30 u.
zond. 9 en 10.30 u.
Koewacht - H. H. Philippus en Jacobus,
zat. 19 u. zond. 8.30 en 10 u.
Lamswaarde - H. Cornelis. zat. 19 u.
zond. 10 u.
Nieuw-Namen - H. Jozef. zat. 17 u. zond.
10.30 u.
Ossenisse - H. Willibrordus. zat. 19 u.
zond. 10.30 u.
Stoppeldijk - H. Gerulphes. zat. 19 u.
zond. 8 en 10 u.
Sluiskil - St Antonius. zat. 19 u. zond. 11
u.
Terhole - H. Gerardus Majella. zat. 19 u.
zond. 8 en 10 u.
Axel - H. Gregorius de Grote. zat. 19 u.
zond. 11 u.
Philippine - O. L. Vr. Hemelvaart, zat. 17
u. zond. 9.30 u.
Sas van Gent - Maria Hemelvaart, zat. 19
u. zond. 9 en 11 u.
Zandstraat - H. Pastoor van Ars. zond. 10
u.
Terneuzen - H. Willibrordus(Triniteits-
kerk). zat. 19 u. zond. 9.15 en 10.30 u. Ver
rezen Christus: Maand. t.m. zat 19 u.
zond. 9.30 en 11 uur.
Hoek - H. Kruiskerk, zond. 10.30 u
Zuiddorpe - H. Maria Hemelvaart, zat. 17
u. zond. 9.45 u.
R.K. TOERISTENKERKEN
Walcheren
Domburg (Badhuisweg) - zond. 8.45 u.
Zoutelande (Bosweg) - zond. 10 u.
ZATERDAG 29 SEPTEMBER
ZEVENDEDAGS ADVENTISTEN
Terneuzen (Goede Herderkerk): 10
u. ds. H.v. Rijn.
Middelburg (Doopsgezinde kerk):
10 u. ds. J. Termate.
Vlissingen ('t Anker): 9.15 u. ds. J.
Termate.
ZONDAG 30 SEPTEMBER
HERVORMDE KERKDIENSTEN
Aardenburg: 10.00 uur, ds. M.
Axel: 10.00 uur, ds. H. van de Berg.
Biervliet: dienst te IJzendijke.
Cadzand: 10.00 uur, ds. C. Balk.
Breskens: 9.30 uur, ds. M. van Ma-
nen.
Groede: 9.00 uur, ds. Van de Hei-
den.
Hoek: 10.00 uur, ds. W. van Meeu
wen.
Hontenisse: 9.00 uur, ds. R. Hartog.
Hulst: 10.30 uur, de heer B. van der
Wel.
Nieuwvliet: 9.00 uur, de heer Mesu.
Oostburg: 9.50 uur, ds. P. Feenstra.
Retranchement: dienst te Cadzand.
Sas van gent: Ds. J. Spiering.
Schoondijke: 9.30 uur, ds. J. van de
Hoek.
Sint-Anna Ter Muiden: dienst te
Cadzand.
Sint-Kruis: 9.0 uur, ds. H. Valk.
Sluis: dienst te Cadzand.
Sluiskil: 11.00 uur, ds. J. Spiering.
Terneuzen: Grote Kerk: 10.00 uur,
ds. C. Hoogendoorn; Goede Her
derkerk: 10.00 uur, de heer D. van
Es en 19.00 uur, ds. C. Hoogen
doorn; Opstandingskerk: 9.00 uur,
de heer J. Hanekamp.
Waterlandkerkje: 11.00 uur, ds. J.
Klanderman.
IJzendijke: 9.30 uur, ds. W. Meeuse.
Zaamslag: 10.00 uur, ds. L. Voge-
laar.
Zuidzande: 9.30 uur, ds. J. Klan
derman.
GEREFORMEERDE KERKDIEN
STEN
Axel: 10 en 17 u. ds. Oegema, Val-
kenburg.
Hoek: 10 en 15 u. dhr. D. de Best.
Terneuzen (Noordstraatkerk): 9 1 Uj
ds. J. Juijens. (Opstandingskerk)-
10.30 en 16 u. ds. J. Jurjens.
Zaamslag: 10 en 15 u. ds. M. Voet.
Aardenburg: 10.30 u. ds. M. Gras
hof Barendrecht. n/f
Breskens: 9.30 en 17 u. kand. wl
Taalman, Biervliet.
Oostburg: 9 u. ds. M. Grashof.
Schoondijke: 9.30 en 14.30 u. ds. J-
Paksy (HA).
GEREFORMEERDE KEBk
(VRIJGEMAAKT)
Axel: 10 en 15 u. ds. J. Borgdorff-
Hoek: 10 en 15 u. kand. M. de Yne?'
Terneuzen: 10 en 15 u. ds. C. Mewe
Zaamslag: 9.30 en 16.30 u. ds.
Lok, Heemse.
CHRISTELIJKE GEREFOR
MEERDE KERK
Zaamslag: 10 en 15 u. ds. L.v.6
Meij.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Aardenburg: 10.30 u. dr. C. te
compte, Antwerpen.
LEGER DES HEILS
Terneuzen (Gebouw Donzevis
serstr.): 9.30 u. bidstond. 10 u. hen
gingssamenkomst. 19 u. verio»
singssamenkomst.
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1984
Dirk de Vroome: „Je houdt het niet voor mogelijk wat er dan allemaal uit wordt gelazerd," - foioofstemVdickdfs >e'
Door Rosé Lokhoff
Dirk de Vroome spreekt steeds de
hoop uit nog wat meer tijd te krijgen.
Uit de resultaten van het Moerman -
dieet put hij nog wat moed. Tijd heeft
hij bijvoorbeeld nodig voor het
schrijven van een boek. En het vol-
praten van een langspeelplaat.
Wie Dirk de Vroome een klein beetje kent,
zal zich over die plaat niet verbazen. Zijn ver
halen zijn namelijk vaak letterlijk met geen
pen te beschrijven. In zijn woning in het kleine
dorpje Schijf, waar hij nu alweer enkele jaren
woont, levert hij daar nog eens het bewijs van;
stemverdraaiingen, veel gevloek, hard gelach,
imitaties van hoogwaardigheidsbekleders en
op fluistertoon uitgesproken 'geheimen' vor
men een hoorspel door één acteur; vol humor,
maar steeds met een ernstige aanleiding.
Daarbij springt hij van de hak op de tak,
maar steeds weet hij moeiteloos de (rooie)
draad weer op te pakken. Dat alles in een
taaltje dat het best kan worden vergeleken
met dat van de oude Stiefbeen.
Wijzend op een enorme boekenkast vol ord
ners en kartonnen dozen steekt Dirk de
Vroome van wal: „Ach, er zijn zoveel dingen
gebeurd. Als ik je daar maar een klein deel van
vertel, ben je morgen nog niet weg".
En inderdaad: bergen kranteknipsels geven
hem gelijk. De Vroome als NAVO-generaal,
aalmoezenier, secretaris-generaal van Volks
huisvesting, kandidaat commissaris der ko
ningin en advocaat met rode toga. Vechtend
voor mensen die geen uitkering krijgen, zigeu
ners, Surinamers, ouden van dagen. En dat
steeds gepaard met min of meer ludieke acties,
of het nu om spoorvorming op de wegen, fou
ten bij sterilisatie of kruisraketten gaat. Bo
vendien is hij ook niet te beroerd om iemand
aan te klagen. Al is het de minister presi
dent.
Keurig in het pak, driedelig, blauw en met
vlinderdas, pakt hij zo nu en dan wat uit de
stapel. „Kijk, dit is een plakkaat uit 1726. Hoe
de woonwagenbewoners vogelvrij werden ver
klaard. Daar mocht je op schieten. Als je er
eentje zag, mocht je hem kapot maken. Daar
ken ik nou kwaad om worden, weet je wel".
Het volgend jaartal dat naar boven komt, is
1969, Een foto uit die tijd toont Dirk de Vroome
liggend op de grond. Zijn eerste actie en wel
voor een gezin dat geen uitkering kreeg.
„De wethouder daar weigerde bijstand,
maar alleen uit een soort van rancune. Ik er
dus persoonlijk heen. Naar sociale zaken.
Werd in opdracht van die wethouder het loket
voor mijn neus dicht gedaan. Ja, toen ben ik
maar op de grond gaan leggen. Plat op de
grond, voor de rest niks. Daar zijn een hoop
toestanden over gekomen en op het laatst heb
de politie mijn van de trap gesodemieterd.
Afijn; de eerste keer dat er kamervragen wer
den gesteld en uiteraard kreeg het gezin de
uitkering toch,"
Dit alles vond plaats in Geleen, waar de ras
echte Amsterdammer terecht was gekomen
vanwege zijn werk als koelmonteur. Toen hij
werd ontslagen, begon hij een adviesbureau
voor de PSP, maar omdat hij zich gebonden
voelde door de politiek stopte hij daarmee.
„Ik moest verantwoording afleggen en daar
had ik geen zin in. Ik ben erg impulsief van
aard; daardoor maak je wel wat fouten, maar
aan de andere kant heb ik daardoor een hele
hoop dingen weten door te drukken. Al die
vergaderingen en dergelijke zag ik gewoon
niet zitten. In de vredesbeweging bijvoorbeeld
wordt nu zoveel geouwehoerd dat ze niet eens
meer weten wat vrede is", zegt hij met een
wegwerpgebaar.
Omdat hij in Amsterdam met dé Kabouters
in aanraking was gekomen en hun 'ludieke'
manier van actievoeren kon waarderen, begon
De Vroome met de Rooie Reuzen.
„Ik zeg tegen een paar jongens; we hebben
de kabouters en nu nemen we de reuzen. Ook
een sprookjesfiguur. En dan hebben we dus het
wasmiddel de Witte Reus met veel witmakers
tegen al het vuil. Wij schreven meteen in alle
briefhoofden: met veel roodmakers tegen alle
Dirk de Vroome in veel
zeggende houding. Samen
met een van zijn onderdruk
te 'medemensen', zit hij - in
rode toga - vastgeketend aan
de trapleuning. Zelf de ver
dediging voeren, dat deed
hij liever. „De advocatuur
hier moet je eerst wat bus
kruit in zijn reet douwen", is
immers een van zijn uitspra
ken. - foto anton werker
vuil. Dat heb natuurlijk een veel diepere bete
kenis, begrijp je wel."
Al snel blijkt echter dat Dirk een echte ein-
zelganger is en hij gaat dan ook alleen verder.
„Ik ben ook niet geschikt voor organisaties. Ik
wil best wel eens iets van een bekwaam
iemand aannemen, maar niet het domweg
wegleggen van je kop en dan af laten hakken.
En dat was nu juist de kracht: er kon niet wor
den geïnfiltreerd. Want wat ik weet, weet ik en
verder niemand. Begrijp-ie? Ze hebben dan
ook geen vat op je."
Een van de acties die de internationale pers
haalde, had te maken met zigeunerkinderen.
De Rooie Reus verkleedde zich als aalmoeze
nier en kreeg een pastoor van een Limburgs
plaatsje zover dat hij de preek mocht doen.
„Kom je daar de pastorie binnen, staat ie
nog niet eens op, krijg je niet eens een hand.
'Ja ik ben wat onwel, u weet wel met die paas
dagen; je eet wat teveel', zegt ie. Ik denk: kijk
daar zit ie dan, misselijk gevreten en nog te lui
om de mis te doen", doet De Vroome nog steeds
onpasselijk de pastoor na.
En dan laat hij zijn preek horen. Die is na
melijk destijds opgenomen door de ROZ; De
Vroome weet hoe hij de aandacht van de pers
moet trekken. „Laten we de betekenis van het
woord opstanding eens bekijken", begint de
nep-aalmoezenier om via vroeg wakker wor
den en nooit meer opstaan op te roepen: „Deze
dag is bij uitstek geschikt om te verrijzen uit
de angst. Angst voor de vreemdelingen, angst
voor de kinderen van de vreemdelingen. Het
wordt tijd dat we nu opstaan, in opstand ko
men tegen hen die zeggen dat die vreemdelin
gen niet te vertrouwen zouden zijn. Laat de
kinderen tot mij komen. Ook de zigeunerkin
deren."
Luisterend naar de opname, is het duidelijk
dat de preek de reus nog steeds wat doet. „Lo
gisch ook", verklaart hij, „door dat woonwa-
genwerk heb ik ook een heleboel toestanden
gehad: ik ben veroordeeld wegens huisvrede
breuk, lokaalvredebreuk, belediging, weigeren
dienstbevel; ze hebben me weggesleurd van
kampen en ik heb een keer in de bak gezeten."
Nog een voorbeeld: een woonwagen-gezin
wordt water en stroom geweigerd, ondanks
een ontheffing. „Als ik een dier geen water
geef, ben ik strafbaar, maar je ken hier wel in
Nederland zo'n gezin zonder water zetten",
zegt hij opgewonden en druk gebarend.
„Kijk en daar heb ik nou zo de tering in. Dat
er zo weinig aan wordt gedaan. Ben ik dus met
een paar maten de kerk ingegaan en heb ik
wijwater omgetoverd tot drinkwater. Ram
men kennen ze niet in de kerk, dacht ik. Dat
kennen ze niet maken. Maar er zaten erbij met
gezichten, dat als ze een mes hadden gehad, ze
het in m'n sodemieter hadden gedouwd."
Via dat voorbeeld is het voor De Vroome
niet moeilijk om de schijnheiligheid van som
mige mensen erbij te halen. Dat hij daar een
gruwelijke hekel aan heeft, bewijzen enkele
krachttermen waarin de naam van God nogal
eens voorkomt.
Maar hij heeft de kerk ook vaak gebruikt
voor zijn acties. „Want als het christendom zou
worden beleden zoals het in de bijbel staat,
was er niks an de hand", verklaart hij.
„Een van de mooiste acties vond ik die in
Schinnen waar een gezin met een stuk of tien
kinderen in een huis zat zonder elektriciteit.
Afgesloten omdat het zo gevaarlijk was. Ik
denk: verdomme, daar mot iets aan gebeuren.
Zo zijn mijn acties heel vaak gestart. Je mot je
fantasie gebruiken en dan kom je er wel", ver
telt De Vroome.
En dan komt zijn inval: „We gaan gewoon
met dat hele zootje naar de kerk. Inclusief de
was van enkele weken. Ik neem een wasma
chine mee en plug het snoer in het stopcontact.
Was eigenlijk wel bedoeld voor het orgel, maar
dat werd toch niet gebruikt. Wij dus de was
doen op het koor. Komt de deken. 'Mijnheer de
Vroome, wat maakt u me nou zegt ie zacht.
Nou, zeg ik hem, ik had zo gedacht jij hebt
hier toch genoeg kamers, er staan er een stuk
of zes leeg. Ik zeg: neem jij die mensen dan
maar uit christelijke naastenliefde in je huis
op. Ik heb ze alvast de was laten doen.
Komt de politie. Vier man, de petten in de
hand. Dan krijg je dus een vertoning. Want el
ke klap hoor je natuurlijk in zo'n lege kerk. Zij
dus fluisterend: mijnheer De Vroome, ik moet
u verzoeken er met die mensen uit te gaan.
Mag niet. De pastoor wil het niet hebben.
En dan kom ik, zo hard schreeuwend als ik
maar kan: wat gvd (galm, galm, galm). Er
staat hier buiten toch zo'n beeld met 'Laat de
kinderen tot me komen'. Die heb de poten hele
maal wijd open en dan wil jij die kinderen er
uit sleuren. Ga je gang dan."
En alweer geniet de Rooie Reus van zijn
eigen verhaal, dat echter nog goed moet begin
nen.
„Uiteindelijk heb ik ze wel meegenomen,
maar toen moest de was nog drogen. Wij dus
met z'n allen naar de tuin van de burgemees
ter. Daar hangen ook waslijnen, net als bij ge
wone mensen. Er hing al wel wasgoed aan,
maar dat hebben we eraf gesodemieterd. De
onderbroek van de burgemeester lag bij wijze
van spreken tussen de rozenstruiken." (scha
terlach).
Omdat er toch echt wel onderdak voor het
gezin moest worden geregeld, pakt De Vroome
de telefoon en als secretaris generaal van
volkshuisvesting krijgt hij de burgemeester
zover dat het gezin in een hotel terecht kan.
Dat telefonisch imiteren van hoogwaardig
heidsbekleders viel ook bij de pastoor van een
andere Limburgse plaats niet zo goed. Dirk de
Vroome was erachter gekomen dat de pastoor
toestemming had gekregen om in zijn 'bejaar
den-bungalow' een wijnkelder aan te leggen.
En dat terwijl alle andere bewoners hun spul
len moesten verkopen bij gebrek aan ruimte.
Dat zinde de Rooie Reus niet, zeker toen hij op
de bouwtekeningen zag dat er ook nog een tus
sendeur moest komen naar de bungalow van
de huishoudster van mijnheer pastoor.
De pastoor krijgt een telefoontje van ene
Van Wijngaarde van de Provincie die hem ge
ruststelt en zegt dat hij opdracht heeft gekre
gen de pastoor niets in de weg te leggen. Zo
krijgt Dirk echter wel te horen dat er inder
daad een tussendeur komt 'voor de goede com
municatie op de oude dag' en even later belt hij
de huishoudster. Ditmaal als journalist van de
Telegraaf.
„Ik krijg hier een telex binnen waarin staat
dat u het op prijs stelt dat mijnheer pastoor
midden in de nacht bij u binnenkomt". Her
haalt Dirk proestend het gesprek van destijds.
En dan met half huilende vrouwenstem:
„Maar dat is helemaal niet waar. Mijnheer
pastoor wil dat wel, maar ik niet.„Van dat
soort dingen joh, je houdt 't niet voor mogelijk
wat er dan door die telefoon uit wordt gela
zerd.
Na de luim komt plotseling weer de ernst.
Komt ook weer zijn ziekte ter sprake als hij
wordt gebeld door een internist. „Ja, je hoort
het wel; met hem lui ik hetzelfde als met een
bootwerker, Is ook een Amsterdammer. We
spreken eikaars accent zal ik maar zeggen. Hij
zegt ook precies wat er aan de hand is. Eigen
lijk zou de blaas eruit moeten en de urinelei-
ders in de darmen worden geplaatst. Een heel
linke operatie", zegt hij terwijl hij in het niets
staart.
„Ik heb eens tegen een uroloog gezegd dat
het me zwaar tegenviel, maar weet je wat die
kl.. toen zei Ja, ik heb die rotzooi toch ook
niet in je buik geplant. Dat is een opmerking
van een arts als je kanker heb. Ken je je voor
stellen dat ik daar dan de pokken in heb?",
gaat hij weer wat feller verder.
„Maar natuurlijk gaat het niet in je kouwe
kleren zitten, want je ziet wel: voor de rest ben
ik een en al leven. Ik vind 't gewoon verschrik
kelijk dat 't zo is, dat Is toch logisch. Laatst liejjj
het bloed mijn reet uit en kwam er maar geen
dokter. En dan ben ik geen reus meer, want
dan ben ik zo'n klein mannetje".
