UITBLAZEN
Reagan - Gromyko: Delicate confrontatie
Meningsverschillen brengen
Wereldbank op een kruispunt
Dertien stemmen voor Van Dam
HSA vd
van
export
even..^
JCrant vo<
DOOR AC
Een halve
waarheid
OPWINDING IN WASHINGTON ROND BEZOEK RUSSISCHE MINISTER
WIM KOCK
DINSDAG 25 SEPTEMBER 1984
ACHTERGROND
Zenuwen
Specualties
Combinatie
Concessies
AANZET TOT NIEUW BELEID OOGST KRITIEK
De zorgen
van Ria
Een slok op
een borrel
Haags
hoogstandje
De robe van Bert
Agenda
piMSDAG 25 SEPTEME
Philipsdochter in
President Reagan kan
mooi praten. Daarom
wordt hij ook wel the
Great Communicator ge
noemd. Laatst ook weer
toen hij de Nationale Ver
eniging van Amerikanen
van Italiaanse afkomst
toesprak. Hij besloot zijn
rede met de zoveelste parabel
die de verwezenlijking van de
Amerikaanse Droom tot onder
werp had.
„Tientallen jaren geleden",
aldus de president, arriveerde
een Italiaanse immigrant in
Amerika. Hij stichtte een gezin,
werkte hard en bracht zijn kin
deren op zo goed als hij kon.
Een van zijn zoons werd melk-
slijter."
„Ook de melkslijter werkte
hard, trouwde en voedde zijn
kinderen op zoals hijzelf was
opgevoed: hij leerde zijn kinde
ren eerlijk en fatsoenlijk te zijn
en hard te werken. Zij moesten
soms zwoegen om de touwtjes
aan elkaar te kunnen knopen
en al het geld dat ze hadden,
besteedden ze aan de opleiding
van hun kinderen. Een van hun
zoons doorliep de middelbare
school en toen hij te kennen gaf
dokter te willen worden, zorg
den zij er voor dat hij de medi-
cijnenenstudie kon volgen."
„Dankzij de inzet van de
ouders werd de zoon een voor
aanstaand chirurg in een groot
ziekenhuis en op een dag redde
deze chirurg - de zoon van een
melkslijter - het leven van een
president van de Verenigde
Staten die was neergeschoten.
Ik ken dit verhaal om dat ik de
patiënt was", aldus Reagan tot
de verzamelde Italiaans-Ameri-
kanen.
„Ik ken het verhaal ook
want ik was de dokter", schreef
Joseph M. Giordano een paar
dagen later in de Los Angeles
Times. Dr. Giordano haalt in
zijn artikel herinneringen op
aan de grapjes die president
Reagan, ondanks pijn en shock
maakte nadat hij het George
Washington University Hospital
was binnengebracht. „Ik hoop
dat jullie hier allemaal Republi
keinen zijn", had hij gezegd
waarop Giordano had geant
woord: „Ik ben een Demo
craat, maar vandaag zijn we al
lemaal Republikein meneer de
president."
Studiebeurs
Dr. Giordano bevestigt in
de LA. Times de geschiedenis
van zijn familie zoals die door
de president was verteld.
„Hard werken, volhouden, ster
ke familiebanden en vertrou
wen in eigen kunnen waren de
belangrijkste voorwaarden voor
het overwinnen van de nadelen
die aan de status van immi
grant kleefden. Deze opkomst
van immigrant naar midden
stander en vandaar naar het
vrije beroep heeft zich in de af
gelopen 50 jaar ontelbare ma
len in andere families herhaald.
Mijn familie en ik zijn er trots
op dat de president onze fami
liegeschiedenis als voorbeeld
koos", aldus dr. Giordano, die
echter nog een maar achter de
hand had. Het verhaal van de
president was niet compleet ge
weest.
„De sociale wetgeving van
de afgelopen 50 jaar, die zo
veelvuldig door de president en
zijn regering wordt bekriti
seerd, is van wezenlije beteke
nis geweest bij dit suksesver-
haal. Hoewel mijn vader het
leeuwedeel van de kosten voor
zijn rekening nam, ontving ik
van de regering leningen tegen
lage rente om daarmee mijn
medische studie te financieren.
Veel van mijn collega's ontvin
gen bij hun opleiding zelfs aan-
zienlijk
staat."
steun van de
Burgerrechten
Dr. Giordano beschrijft ver
volgens hoe de 'biomedische'
wetenschap, dankzij royale
overheidssubsidies voor onder
zoek in de laatste 30 jaar onge
kende vooruitgang heeft ge
boekt op het gebied van diag
nose en behandeling. Dr. Gior
dano vervolgens: „In tegenstel
ling tot de president, die ge
looft dat sociale wetgeving
mensen afhankelijk maakt en
dat zij daardoor elk initiatief
verliezen, ben ik van mening
dat deze wetgeving juist men
sen met geringe middelen helpt
tot volle ontplooïng te komen."
Er zijn te veel van die socia
le programma's om ze te kun
nen opnoemen, schrijft dokter
Giordano, „maar ze variëren
van studiefinanciering tot huis
vesting voor bejaarden. Mijn
ouders genieten van een wel
verdiend pensioen, aangevuld
met een sociale uitkering en
mijn vader heeft meer dan eens
sociaal-medische hulp genoten.
De wetgeving op de burger
rechten van de jaren '60, hoe
wel op de eerste plaats bedoeld
om de zwarten gelijke rechten
te garanderen, heeft ook de Ita
liaans-Amerikanen en andere
etnische groepen geholpen om
dat zij discriminatie onwettig
en sociaal onaanvaardbaar
hebben gemaakt."
Waarheid
„Het is te hopen", zo ver
volgt Giordano, „dat president
Reagan zal inzien dat miljoe
nen andere Amerikanen dezelf
de mogelijkheden in zich dra
gen als de geslaagde Italiaans-
Amerikanen bleken te hebben.
Sommigen zullen er op eigen
kracht komen. Anderen hebben
hulp nodig. Ik hoop dat de re
gering niet haar verantwoorde
lijkheid zal opzeggen voor za
ken die zoveel voor mij en mijn
familie hebben betekend."
Dit hoffelijke commentaar
van de man die nota bene zijn
leven redde en die hijzelf tij
dens een toespraak op een
voetstuk had gezet, kan de pre
sident ter harte nemen. Eén
ding spreekt overigens in het
voordeel van president Reagan
en daar zullen ook de meest
fervente Reagan-haters niet
omheen kunnen: de president
vertelde weliswaar niet het hele
verhaal over de familie Giorda
no, maar wat hij ervan vertelde
bleek waar te zijn. Je kan dus
blijkbaar niet zeggen dat politi
ci en machthebbers altijd lie
gen. Een halve waarheid is
beter dan een hele leugen. Of
juist niet?
Reagan nadat een ko
gel hem heeft getroffen.
30 maart 1981.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllliÊ
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
PAGINA J
Van onze correspondent
WASHINGTON - Al
verwachten de meeste
politieke analysten in de
VS weinig concreet re
sultaat van het gesprek,
vrijdag, tussen president
Reagan en de Russische
minister van buiten
landse zaken Andrei
Gromyko, toch hangt er
in Washington een sfeer
van spanning en opwin
ding rond de ontmoe
ting.
Verrassingen en inciden
ten zijn niet uitgesloten. En
het contact, een dag tevoren,
van Gromyko met oppositie
kandidaat voor het Ameri
kaans presidentschap Walter
Mondale, is een compliceren
de factor.
Sommigen van Reagan's
adviseurs vrezen dat de
doorgewinterde Gromyko de
Amerikaanse president in
verlegenheid kan brengen, al
was het maar met een gebaar
tijdens het poseren voor de
fotografen in de rozentuin
van het Witte Huis. Het is
verkiezingstijd in Amerika
en het enige terrein waarop
president Reagan kwetsbaar
is, is zijn Oost-West-beleid.
Het wordt voor Reagan
een delicate confrontatie.
Voor uiterst rechts onder zijn
achterban had hij helemaal
niet - zoals hij in feite heeft
gedaan - bij Gromyko hoe
ven bedelen om een ontmoe
ting waarmee hij, Reagan,
zich tegenover meer gema
tigde kiezers alsnog als een
realistische vrede-zoeker
kan presenteren.
Anderen in het gevolg van
de Amerikaanse president
zitten weer eens in de zenu
wen over Reagan's beperkte
feitenkennis en hardnekkige
verontachtzaming van poli
tieke nuances, hetgeen hem
in de gedachtenwisseling met
de Russische routinier zou
kunnen opbreken. Het is
haast onvoorstelbaar, maar
Gromyko stond 41 jaar gele
den al in Reagans huidige
kantoor, het presidentiele
'oval office'. De 75-jarige Rus
woonde toen in Washington
en was ambassadeur van
Stalin bij de regering Roose
velt. Vóór Reagan hebben
reeds acht Amerikaanse pre
sidenten met Andreij Gro
myko van doen gehad.
Vóór Reagan ook was het
gebruikelijk dat de Russische
minister van buitenlandse
zaken na diens jaarlijkse op
treden voor de algemene ver
gadering van de Verenigde
Naties in New York, ook een
bezoek aan de Amerikaanse
president bracht. Maar de
huidige president (de eerste
sedert Herbert Hoover, die
nooit een Russische leider
heeft ontmoet) stelde geen
prijs meer op die traditie.
Met zijn huidige uitnodi
ging aan Gromyko wil Rea
gan bij de kiezers vooral de
suggestie wekken, dat zijn
politiek van krachtige 'her
bewapening' (na de 'defen
sieve verwaarlozing' door de
voorgaande Carter-Monda-
le-regering)Amerika mili
tair weer op gelijke voet met
de Sovjets heeft gebracht en
dat daarom de kansen op
hervatting van wapenbe-
heersingsoverleg en ontspan
ning zijn toegenomen.
Waar of niet waar, zeker is
dat ook van Sovjet-zijde, ge
tuige de aanneming van de
uitnodiging - blijkbaar be
lang wordt gehecht aan een
herstel van het contact op het
(bijna) hoogste niveau. Wat
voor belang precies, daarover
speculeert Washington. Som
mige waarnemers zien er een
persoonlijk machtsvertoon in
van Gromyko binnen het
Kremlin, een voorspel op wat
er te gebeuren kan staan als
de zieke Russische partij- en
staatsleider Tsjernenko zou
wegvallen.
Het Witte Huis houdt het
op de analyse dat Moskou
heeft begrepen dat haar weg
lopen van de onderhande
lingstafel in Genève presi
dent Reagan's herverkie
zingskansen bepaald niet
heeft verkleind en dat het
profijtelijker is om thans te
proberen een verbetering
van de relatie op gang te
brengen dan nadat Reagan
herkozen zal zijn.
Dat leidt tot de vraag hoe
die verbetering gestalte zou
kunnen krijgen. Zoals de we
derzijdse eisen inzake wa
penbeheersing thans liggen,
kan er weinig op gang ko
men. Moskou weigert over
kernwapens te onderhande
len zolang de kruis- en
Pershingraketten in West-
Europa niet zijn weggehaald.
Ze wil wel praten over een
wederzijds verbod op de ont
wikkeling van ruimtewa
pens, waarvan Reagan niets
wil weten. Als Reagan zijn
'Starwarsprogramma' zou
willen afzeggen, dan zou
Tsjernjenko - zo heeft de
laatste in de Pravda laten
verstaan - mogelijk over het
kruisrakettenbezwaar heen
stappen en zouden START-
en INF-gesprekken (over
lange- en middenafstands-
kernraketten) kunnen wor
den hervat.
Maar Reagan ziet nu juist
in ruimtewapens een moge
lijkheid om alle atoomraket
ten ouderwets en overbodig
te maken en zegt het daarom
onverantwoord te vinden
met de ontwikkeling van zul
ke nieuwe - minder destruc
tieve - technologie te stop
pen. Al wordt er momenteel
in Washington op gezin
speeld, dat Reagan er wel
voor voelt de kernwapenson
derhandelingen te combine
ren met de door de Russen
gewenste besprekingen over
ruimtebewapening.
Die schijnbare onverenig
baarheid van posities hoeft
echter niet het begin van on
derhandelingen en/of een
topontmoeting van staats
hoofden in de weg te staan.
Zoals een cynisch commen
taar in de Amerikaanse pers
het schrijft: „Vergeet niet dat
we zo diep gezonken zijn dat
het alleen nog maar gaat om
de vraag of we weer begin
nen met onderhandelingen,
die volgens een dierbare tra
ditie de wapenrace alleen
maar legitimeren, zo niet
aanmoedigen en waarvan
geen enkele havik iets te vre
zen heeft."
Wat niet wegneemt dat de
wereld voor veel Amerika
nen - die blijkens de enquêtes
in toenemende mate hun on
gerustheid over de kernbe
wapening combineren met
een politieke voorkeur voor
president Reagan - een veili
ger oord zal lijken als de di
plomaten van beide nucleaire
Zondag was er al een
eerste ontmoeting
tussen Reagan en
Gromyko. Die vond
plaats op een receptie
voor buitenlandse
hoog waardig heidsbekle
ders in New York. 'En
dat is dus Nancy
lijkt Gromyko te
zeggen, terwijl Reagan
en de Amerikaanse VN-
ambassadrice Jean
Kirckpatrick toekijken.
- FOTO AP
grootmachten weer praten in
Genève.
Om het gesprek met Gro
myko tot aanzet hiertoe te
maken, heeft Reagan een ter
dege dioplomatieke en takti-
sche voorbereiding van de
ontmoeting gelast. Vorige
week heeft zijn minister van
buitenlandse zaken Shultz
reeds 'agendaoverleg' gehad
met Russisch ambassadeur
in Washington Dobrynin,
eerder besloot het Witte Huis
om de Russen volgend jaar
liefst tien miljoen ton Ameri
kaans graan aan te bieden en
dezer dagen viel ook het be
sluit om een Pentagon-rap
port over Russische 'schen
dingen' van diverse ontwa
peningsakkoorden nog even
niet te publiceren.
Walter Mondale spreekt
donderdag met Gromyko (op
verzoek van de laatste) en het
ziet er niet naar uit dat de
kansloos lijkende Witte
Huis-kandidaat van Demo-
cratiscfie Partij betekenend
politiek profijt uit die ont
moeting kan trekken. Gege
ven de conservatieve tenden
sen in de bevolking is ook
Mondale zich de laatste tijd
steeds harder jegens de Sov
jet-Unie gaan opstellen. Bo
vendien moet hij zich 'presi
dentieel' tonen en kon hij dus
niet anders dan verzekeren
dat 'niet ik met Gromyko zal
onderhandelen, maar dat al
leen ae president zulks doet
en wel namens alle Amerika-
nen. De president heeft op 28
september mijn volledige
steun.'
Staan blijven echter Mon- j
dales verkiezingsbeloften om
als president een gelijktijdige
nucleaire bevriezing in oost
en west in Moskou aan te
bieden, om ter bevordering
daarvan zes maanden lang
een eenzijdige Amerikaanse
stop op het plaatsen van
kern- en ruimtewapens af te
roepen („en dan de Russen
uit te dagen hetzelfde te
doen") en om de interconti
nentale MX-raket af te
schaffen, evenals Amerika's
nieuwste kernbommenwer-
per, de B-l.
Al die beloften kwamen I
Mondale op het Republikein
se verwijt te staan dat hij het
is die de Russen ervan weer-
houdt om naar Genève tei
te keren. Moskou zou wel gek
zijn om niet te wachten op de
Amerikaanse verkiezingen,
welke hen bij winst voor Mo
dale zomaar allerlei Ameri
kaanse concessies in de
schoot zou werpen
Mondale zei vorige week
ook dat hij Gromyko duide
lijk zal maken dat het Ame
rikaanse volk één is in zijn I
streven naar ontwapeningen
dat de Russen daarom niets
te winnen hebben bij vertra
gingsmanoeuvres in verband
met de Amerikaanse verkie-
zingen. Gegeven zijn voor
noemde stembusbeloften, I
klonk dat uit de mond van
Mondale als een vroegtijdige
erkenning van zijn waar
schijnlijke nederlaag op 6 no
vember.
Gromyko wilde (waar- I
schijnlijk) met Mondale pra
ten om niet de indruk te ge-
ven de Amerikaanse verkie
zingen te willen beïnvloeden. I
Maar het zal moeilijk zijn
voor Gromyko om het idee te
vermijden dat hij liever met
ene president Mondale te
maken zou hebben. Hetgeen
in het huidige politieke kli
maat in de VS dan weer een
twijfelachtige eer voor Wal
ter Mondale zal zijn.
Van onze redactie buitenland
HOEWEL het te ver
gaat te stellen dat de
Wereldbank, de instel
ling die leningen ver
strekt aan ontwikke
lingslanden, in een iden
titeitscrisis verkeert, be
staat er weinig verschil
van mening over dat de
bank op een kruispunt is
aangekomen.
De bank zelf wil doorgaan
op een voorzichtig ingeslagen
nieuwe weg, maar dat leidt
tot forse discussies en me
ningsverschillen. De presi
dent van de Wereldbank, de
Amerikaan Tom Clausen,
heeft zelfs moeten laten ont
kennen dat de meningsver
schillen hem te veel worden
en dat hij voortijdig wil af
treden.
Van de verschillende kan
ten is kritiek geleverd op de
bank omdat deze in de afge
lopen jaren te weinig zou
hebben gedaan aan het pro
bleem van de torenhoge
schulden van met name La
tijns-Amerikaanse ontwik
kelingslanden. Nu had de
bank zelf wel meer willen
doen, maar is in haar beleid
sterk gebonden aan wat de
Verenigde Staten, veruit de
grootste en daarmee de
machtigste deelnemer in dè
bank, toestaan.
De Amerikanen willen de
rol van de Wereldbank zeker
niet uitbreiden en zij moet
haar traditionele taak blij
ven vervullen. De bank ziet
echter dat de hulp van het
Internationale Monetaire
Fonds (IMF) vooral op de
korte termijn is gericht. Te
weinig wordt met de effecten
op middellange en lange ter
mijn rekening gehouden en
daarvoor voelt de bank zich
in toenemende mate verant
woordelijk. Het leidt tot gro
te spanningen tussen de We
reldbank en het IMF en de
VS. Overigens zijn ook de
klanten van de bank, de ont
wikkelingslanden, niet on
verdeeld enthousiast over
haar nieuwe beleid, omdat
dit een grotere invloed op het
binnenlandse beleid van die
landen mét zich meebrengt.
Het nieuwe beleid krijgt
voor het eerst duidelijk ge
stalte in het deze week uitge
brachte actieprogramma
voor de Afrikaanse landen
ten zuiden van de Sahara,
een gebied dat in vrijwel alle
opzichten in een deplorabele
toestand verkeert. President
van de Wereldbank Clausen,
weinig baat als hij heeft bij
het aanscherpen van de te
genstellingen, benadrukte
daarbij dat het hierbij gaat
om een voortzetting van het
beleid waarmee al eerder is
begonnen.
In zijn traditionele rol fi
nancierde de Wereldbank op
basis van een grote kennis
van landen en regio's vooral
projecten. Later, toen de eco
nomische crisis in de wereld
vooral de ontwikkelingslan
den keihard raakte, is de
ZONDER dat er naar
buiten toe veel ophef
over is gemaakt, is vori
ge week woensdag het
fractiebestuur van de
PvdA herkozen.
De stilte rond die herver
kiezing is niet zo verwonder
lijk, omdat er nauwelijks
mutaties waren èn omdat bij
de sociaal-democraten het
lidmaatschap van het frac
tiebestuur heel 'wat minder
gewicht heeft dan bij het
CDA, waar bij de samenstel
ling ervan nog steeds zeer
angstig naar de bloedgroep
van de kandidaten wordt ge
keken. Zodat behalve Bert de
Vries (AR) ook Eversdijk
(CHU), René van der Linden
(KVP) en Rob van den Toorn
(CDA) tot het leiden van de
eersten onder Lubbers' vol
gelingen werden geroepen.
Nogmaals, bij de PvdA ligt
dat allemaal heel anders,
maar dat neemt niet weg dat
ook daar zetels in het fractie
bestuur zeer in trek zijn.
Vandaar dat vorige week
liefst vier leden zich kandi
deerden voor de opengeval
len plaats van Van Kemena-
de: Ien Dales, Flip Buurmeij-
er, Nora Salomons en die an
dere kroonprins, Marcel van
Dam.
Uit welk kwartet Flip
Buurmeijer de hoogste ogen
gooide, en niet de bij het elec
toraat zeer geziene Van Dam,
wiens populariteit in de frac
tie juist omgekeerd evenre
dig is aan die in het land.
Daags na de verkiezing
(waarin Van Dam met 13
stemmen zelfs de eerste ronde
niet haalde) verzekeren twee
vooraanstaande fractiegeno
ten 'Rond het Binnenhof' om
strijd, dat de bestuursverkie
zing zeker niet als een popu
lariteitspoll mag worden uit
gelegd. „Als dat zo was, zou
ook een deel van het zittende
bestuur zijn zetel prijs moe
ten geven," zo voegt Arie van
der Hek, nooit te beroerd
voor een stevige 'quote', er
zelfs aan toe. Maar daarover
wordt - hoe kan het anders in
zo'n grote fractie - toch rede
lij k genuanceerd gedacht.
Van Dam, die over het al
gemeen niet bekend staat als
terughoudend in zijn contac
ten met de pers, heeft dit
maal 'geen commentaar'; een
excuus dat de eindredactie
van Achter het Nieuws uit de
mond van deze oud-bewinds
man nog nimmer heeft mo
gen vernemen.
Maar het commentaar van
PvdA-woordvoerder Lau
rens Slot is ook wel aardig.
„Ik zou," zegt deze, „er maar
niet te veel werk van maken.
Bovendien heeft Van Dam
het deze keer best aardig ge
daan, want vorige keer had
hij maar twee of drie stem
men."
„HEB jij dat stuk in Interme
diair al gelezen?" De vraag
klinkt belangstellend, de
laatste 'R' rolt even door: kan
niet missen, dit moet Ria
Oomenzijn.
Haar Kamer-, fractie- en
streekgenoot Frans Wolters
stopte haar vorige week een
artikel in handen waarin de
Westduitse bioloog prof. dr.
Günther Reichelt uitlegt dat
ook kerncentrales zure regen
veroorzaken, en sinds die tijd
is Ria zichzelf niet meer. Vol
gens Reichelt namelijk blijkt
een licht zwavelgehalte in de
lucht, gecombineerd met een
uiterst lage radio-actieve
straling, een zo gigantische
verzuring te geven, dat die
van de industrie en kolen
centrales erbij in het niet
verzinkt.
„En ik wilde juist altijd
meer kerncentrales omdat
die zo milieuvriendelijk zou
den zijn," aldus Ria Oomen,
die nu links en rechts com
mentaar vraagt op Reichelt's
bevindingen.
Zondagavond was het
Limburgse CDA-Kamerlid
er nog niet uit, maar had ze
al wel besloten op het hoogste
niveau commentaar te vra
gen: van Pieter Winsemius
(Milieubeheer) zelf. En als die
nu een beetje opschiet, weet
Ria Oomen tenminste wat ze
moet doen als in de Kamer de
plannen voor nieuwe kercen-
trales worden behandeld (zie
ook hieronder).
DIE plannen, waarvan me
nigeen de bekendmaking
rond Prinsjesdag had ver
wacht, zijn nog even blijven
liggen, naar boze tongen be
weren omdat de CDA-ener-
giedeskundige dr. Ad Lan-
sink eerst terug in het land
moest zijn.
Lansink maakte een reis
van een kleine zes weken
door de 'States' en richtte
daar zijn aandacht vooral op
energievraagstukken.
„En ik weet nu in ieder ge
val precies, waarom een he
leboel kerncentrales in de VS
niet worden afgebouwd," zo
klonk het zondagavond opge
wekt vanuit Nijmegen.
Het stagnerende bouwpro
gramma in de USA was tot
nu toe één van de weinige ar
gumenten waarmee de fel-
kernenergie-propagerende
Lansink van tijd tot tijd nog
éven tot zwijgen te brengen
was.
„Dat heeft niks met veilig
heid te maken, maar alles
met overcapaciteit en kos
ten," weet lansink nu, „en die
kosten zijn zo hoog omdat er
geen enkele standaardisering
is. Elke centrale is een com
pleet nieuw project."
Lansink, die ook Three Mi
le Island bezocht, waar het
een paar jaar geleden écht
bijna misliep, noemt nog
twee andere redenen waar
om kernenergie in de VS (100
centrales afbesteld, nog 38 in
aanbouw) zeer duur uitvalt:
dat zijn het vergeleken met
Frankrijk en West Duitsland
uitgesproken zwakke mana
gement en de abnormaal ho
ge rentestand. „Bij een
bouwtijd van een jaar of 13
scheelt dat een flinke slok op
een borrel," aldus het CDA-
Kamerlid.
Lansink bezocht ook een
zoutmijn-in-aanbouw voor
opslag van nucleair defensie
materiaal, die straks, in '86,
ook geschikt is voor opslag
van het veel gevaarlijker
commerciële kernafval.
Lansink zegt inmiddels
'nog overtuigder dan voor
heen' te zijn van de noodzaak
dat 'Europa' doorgaat op de
ingeslagen weg.
Maar dat was Van Aar-
denne dan ook al druk van
plan.
„HET gaat bij dit kabinets
beleid net als bij de NS:
steeds meer mensen moeten
uitstappen, omdat ze de prijs
niet meer kunnen betalen".
(Bram Buys, voorzitter
Bouw- en Houtbond FNV)
DE Rijksvoorlichtingsdienst
stelt het zich ieder jaar weer
tot taak de pers vooraf en tot
in het kleinste detail te infor
meren over de kleding van de
leden van het Koninklijk
Huis, als zij hun opwachting
moeten maken op Prinsjes
dag. 'De Koningin draagt een
azuurblauwe robe met bij
passende hoed en corsage'. Zo
ongeveer gaat dat.
Het is een goed gebruik bij
een feest dat typisch op z'n
Nederlands in de verklein
vorm Prinsjesdag wordt ge
noemd. Even mag de pers een
blik werpen in de garderobe
van de Koningin en haar ge
volg. En we weten al wat de
majesteit zal aantrekken op
het moment dat ze waar
schijnlijk zelf nog in peignoir
door haar paleis schrijdt.
Nogmaals: een bijzonder
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - Er komt een
krant: 'een weekblad waarin dege
int de demonstrerende menigte, 1
kerend minimum of de weerloze
,en ruimschoots aan bod kom
kondigt de 'Onderkrant' zijn vers
aan-
Op 27 september moeten de
in 000 exemplaren, zestien pagin
v,un weg vinden naar 1500 kio
heel Nederland. De 'Onderkrant'
het 'clubblad' te worden voor a
"end Nederland. Gewone mer
bank meer algemene finan
ciële steun gaan verstrekken,
bijvoorbeeld om landen te I
helpen hun economieën aan
te passen aan de veranderde
omstandigheden en voor ex
portfinanciering. De bank is
met deze nieuwe taken steeds
verder opgeschoven naar de
activiteiten van het IMF. Dat
financiert voor de korte ter
mijn tekorten op de beta
lingsbalans en stelt daarbij
harde voorwaarden die niet
altijd in overeenstemming
zijn met wat de Wereldbank
voor de langere termijn voor
ogen heeft.
Met het Afrika-rapport I
wil de Wereldbank niet al
leen definitief een nieuwe
koers inslaan, het is ook een
uiting van het besef dat de
ontwikkelingslanden niet
meer als een ondeelbaar ge
heel kunnen worden gezien.
aardig gebruik. Het CDA is
wellicht door dit gebruik op
het idee gekomen een eigen
bijdrage aan de algehele in-1
tieme gezelligheid te geven.
Het jongste nummer van I
CD/Aktueel, het weekblad
van de christen-democraten,
geeft daarom ook een kijkje
in de keuken. Op de voorpa
gina zien we Bert en Joke de
Vries op weg naar de Ridder
zaal. Hoewel pas nadere stu
die leert dat het hier niet om
koningin Elisabeth en prins
Philip gaat. Binnenin wor
den we getracteerd op alles
zins leuke platen van een
zich in het jacquet hijsende
Ton Frinking, een letterlijk
welgemutste Froukje La-
ning, een zich van kinharen I
ontdoende Joost van Iersel en
Jan Kraijenbrink die een
nieuw paar schoenen past.
Gelukkig heeft ook de
CDA-fotograaf zoveel smaak
gehad dat niet de achterban
gedwongen getuige is gewor
den van - we noemen maar I
wat - een zich in gedeeltelij
ke staat van ontkleding be
vindende Mateman. Dat was
net iets té gek geworden.
Ster
Deroïnedode
IN een woning aan de Makas-
sarstraat in Amsterdam heeft
de politie het lijk van een on
geveer 30-jarige man gevon
den, die vermoedelijk is over
leden na gebruik van heroïne.
Hij is het 46e slachtoffer van
heroïne dit jaar in de hoofd
stad.
Engelse les
HOEWEL Engels pas over
twee jaar een verplicht vak
wordt op lagere scholen wor
den nu al op vier van de tien
scholen lessen in de Engelse
taal gegeven. De onderwijs
krachten ervaren dat hun
leerlingen heel gemotiveerd
zijn om Engels te leren.
HENGELO (ANP) - De Phi
naai Apparaten (HSA) in
elektronica voor militaire
verdacht zonder de vereiste
dige apparatuur te hebben
Mr B. van der Lugt, officier
van justitie in het arrondisse
ment Almelo, heeft dit meege
deeld. Een klein gedeelte van
de HSA-administratie is in
middels op last van justitie in
beslag genomen. Het onder
zoek spitst zich volgens mr
Van der Lugt toe op de moge
lijke levering van defensiema
teriaal aan Iran.
Volgens de officier van jus
titie werken zowel HSA als het
moederbedrijf Philips goed
mee aan het onderzoek. Van
der Lugt verwacht dat er op
korte termijn medewerkers
van het bedrijf worden ge
hoord over deze zaak.
Over de achtergronden van
de eventuele uitvoerfraude wil
mr Van der Lugt in dit sta
dium van het onderzoek nog
niets zeggen. Hij erkent dat
die zwijgzaamheid heeft te
maken met het gevoelige ka
rakter van de onderneming.
Om die reden had justitie er
eigenlijk helemaal geen rucht
baarheid aan willen geven. Mr
Van der Lugt verwacht dat er
enkele maanden nodig zullen
zijn om uit te zoeken of HSA
zich inderdaad schuldig heeft
gemaakt aan strafbare hande
lingen. Hollandse Signaal Ap
paraten mag alleen exporte-
DE Tweede Kamer kan voor
lopig haar laatste rustige
weekje genieten, met als on
derwerpen de gemeenschap-
pelij ke regeling voor de Gre-
velingen, het 'herenakkoord
over de aardgaswinsten en -
donderdag aan het eind van I
de dag - de 'eenmalige' uitke
ring aan de minima. Volgen
de week vergadert de Kamer
niet om zich des te beter te
kunnen voorbereiden op de
algemene beschouwingen op j
9,10 en 11 oktober.
De Eerste Kamer behan
delt deze week alleen wat ha-
merstukken en zal dus snel j
klaar zijn.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG - Generaal b.d. J.
Hensen ontkent dat hij in 1980
°f 1981 door de top van Econo
mische Zaken is gewaar
schuwd over de financiële
Problemen bij RSV. Hensen
was als topambtenaar bij De
fensie verantwoordelijk voor
materieel-zaken. Dat ministe
rie liep grote financiële risico's
in de RSV-affaire, blijkbaar
zonder dat hij dat wist.
Hensen verklaarde gisteren
voor de RSV-enquêtecommis-
sie van de financiële afwikke
ling van de marine-orders
niets te hebben geweten. Toen
ESV in februari 1983 in sur
seance ging, zat er voor ander-
"alf miljard gulden aan de-
