Al is ons prinsje nog zo klein Cynisme vervangt dom ineesvi ngertje Verwarring compleet rond beleid minima Politieke onrust in België groeit even..i UITBLAZEN Leve de fiscus! ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1984 ACHTERGROND PAGINA NIEUWE CAMPAGNE TEGEN DRUGSSMOKKEL: ROEP OM VERVROEGDE VERKIEZINGEN WORDT LUIDER DE belasting. Daar heeft u mij nog niet dikwijls over zien schrijven. Met de belas ting hebben we allemaal te maken. Wie zelf z'n aan gifte in elkaar flanst - ik heb geen idee hoeveel mensen dat zelf doen, maar ik denk toch nog vrij veel - weet dat een kwaadwillende inspecteur daar altijd wel iets in kan vinden waar hij het vol gens de letter van de wet niet mee eens hoeft te zijn. Nu zijn, naar mijn ervaring, de.meeste inspecteurs en hun assistenten gewone, redelijke mensen die niet doodvallen op een ontbre kend rekeningetje. Je wordt ook wel eens op je woord ge loofd en een telfout - in je eigen voordeel natuurüjk - word je ruimhartig vergeven. Je moet op z'n tijd ook iets terugdoen. Jaren geleden al weer was het een inspecteur die met mijn aanslag een fout maakte. Een dubbele fout, die de schatkist een dikke duizend gulden zou hebben gekost als mijn geweien niet tussenbeide was gekomen. Dat zat zo: ik had een bezwaarschrift inge diend tegen de oorspronkelijke aanslag. Die vond ik te hoog. Bij nader inziens was de inspec teur het met me eens. Hij ver minderde de aanslag met een paar honderd gulden. Daartoe produceerde hij een soort be schikking die onherroepelijk schijnt te zijn, ook voor hem zelf. Wat had hij nu gedaan? Hij had op het formulier de twee bedragen verwisseld. Het be drag dat op mijn aanslag in mindering was gebracht, een paar honderd gulden, had hij gezet op de plaats waar het nog te betalen bedrag had moeten staan. Dit laatste, die dikke duizend gulden dus, stonden op de plek van het kwijtgeschol den bedrag. Ik zag het meteen. Bingo! Een dag later belde hij op. Ik had zeker wel gezien dat het formulier verkeerd was inge vuld. „Nee?" loog ik met ge speelde verbazing. Jawel, of ik het er maar eens even bij wilde halen. Ik dat gedaan. „Daar staal dat u ruim 1000 gulden terugkrijgt, maar dat is het be drag dat u nog moet betalen. Dat weet u ook wel." Inder daad, gaf ik afwachtend toe. Ik kon m'n oren nauwelijks gelo ven toen de inspecteur vervol gens zei dat aan die beschik king fornjesl, ijiets jnger te doen was. dat ik de feitelijk verboden vrucht van zijn fout straffeloos in de zak kon steken. Geweten Meer dan duizend gulden! Dat was voor mij niet niks in die tijd. Nu trouwens ook niet. Ik onderdrukte de aanvechting om m gejubel uit te barsten en dat was maar goed ook, want de inspecteur was nog lang niet uitgesproken. Of ik wel besefte dat ik - fout of geen fout - dat geld de staat moreel nog steeds schuldig was. Ja, daar kon ik niet omheen: dat besefte ik. „Goed dan", vervolgde de in specteur, „dan doe ik bij deze een beroep op uw geweten en verzoek ik u het juiste bedrag alsnog te betalen." Daar werd ik wel even stil van en m'n geweten, moet ik toegeven, was niet meteen klaarwakker. „Mooi niet!", was dan ook m'n eerste gedachte. „Je zou wel gek wezen als je dat deed", zei de ene raadgever na de andere. Tenslotte klopte ik aan bij een oudere relatie, een man van wie ik wist dat hij in z'n hele leven nog geen cent be- WIM KOCK lasting te veel had betaald, die zelfs de afrikaantjes, die hij elk jaar in zijn voortuin plantte, af trok als onderhoudskosten (dat kon toen nog, zo lang is het ge leden). kortom: een man die te genover de fiscus geen krimp gaf. Ik mag niet zeggen dat hij mijn geweten prikkelde, maar hij gaf mij tenminste praktische raad. „Als jij nou 64 was", zei hij, „dan zou ik zeggen: laat de boel maar zitten en hou je goeie geld. Maar jij moet nog zoveel jaren zaken doen met die in spectie dat je maar beter kunt betalen. Ze krijgen je anders toch wel." Daarop liet ik m'n geweten spreken en betaalde. Wel probeerde ik er nog een slaatje uit te slaan door bij de ontvanger, verwijzend naar de nobele wijze waarop ik mijn burgerplicht had gedaan, te pleiten voor een extra soepele betalingsregeling. Maar daar trapte de man niet in. Eerbied De waarschuwing van mijn oude raadgever is me altijd bij gebleven en wie tegenover de fiscus een low projlle wil bewa ren (om het maar eens modern doch onvertaalbaar te zeggen), die moet natuurlijk vooral geen stukken in de krant schrijven die de aandacht trekken van de belastingdienst. Vandaar dat u mij weinig hoort daarover. De actie Schuimkraag, de jacht op het koffiegeld en de telefoon vergoedingen; ik heb er angst vallig over gezwegen. Ik kan daar wel sarcastische stukjes over schrijven die me de schou derklopjes opleveren van men sen die er net zo over denken, maar in m'n verbeelding zie ik dan een man op het belasting kantoor naar de schaar grijpen, mijn stukje uit de krant knip pen en het opbergen bij mijn dossier. Vandaar dus dat ik hier voorzichtig en met verschuldig de eerbied aan de weledelge strenge belasting-inspecteurs van Nederland vraag of het nu echt nodig is dat ze een stof kam-actie gaan voeren tegen de werksters. Ik lees dat het een grootscheepse actie is. Groot scheeps! Dat is een woord dat thuishoort bij de jacht op kop pelbazen, maar de werkster van een tientje per uur - toegege ven: zwart - zit je toch niet grootscheeps achterna? Die vrouwen gaan toch niet voor hun plezier de rommel van een ander opruimen? Ik hoor bo vendien dat werksters van groot maatschappelijk nut zijn omdat veel van die 'dienstver banden' eigenlijk gezelschaps relaties zijn, waarbij de werk ster het gezelschap van de werkgeefster net zo hard nodig heeft als de mevrouw dat van de werkster, die trouwens ook al lang mevrouw is. Mevrou wen onder elkaar die de tijd en de verveling doden. Het tientje bepaalt slechts wie gaat en wie ontvangt. Het is dat 't wat brutaal klinkt, anders zou ik zeggen: FISCUS HANDEN AF VAN ONZE WERKSTERS! Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie drs. J H M Brader Hoofdredactie L Leijendekker en H. Coumans Hoofdkantoor Spmveld 55. Breda Postadres Postbus 3229, 4800 MB Breda 076-236911 Telex 54176 Centrale redactie Breda Nieuwsdienst 076-236883 Sportredactie 076-236884 Rayonkantoren. Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26,15? 01640-36850 Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41, ©076-236326 Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550 Goes, Klokstraat 1 ©01100-28030. Hulst, Steenstraat 14 ©01140-13751 Oosterhout, Arendstraat 14 ©01620-54957. Roosendaal, Molenstraat 45 ©01650-37150 Terneuzen, Nieuwstraat 9 ©01150-17920. Vlissingen, Torenstraat 5 ©01184-19910 Openingstijden Breda en Oosterhout 8 30-1 7 00 uur: overige kantoren 8 30-12.30 en 13.30-1 7 00 uur Abonnementen f 22,10 per maand, 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar Prijzen inclusief 5% B.T.W. Voor post-toezending geldt een toeslag Heeft u de krant met ontvangenOnze excuses Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888 Lezersservice Informatie over Stern-reizen en promotie® 076-236911 Fotoservice© 076-236573. Advertenties (ti|dens kantooruren 8 30-1 7 00 uur) Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442 (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19 00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN rek 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek 101053738. T5 Door Max de Bok „ALS de waardering van het Nederlandse volk voor zijn staatshoofd fi nancieel gemeten zou moeten worden - dit moet natuurlijk niet - kan gezegd worden dat de koningin tevreden zou kunnen zijn over hetgeen het Nederlandse volk haar gunt". Dat zei, op 26 oktober 1972, het D'66 Kamerlid Anneke Goudsmit bij de behandeling van de Wet op het financieel statuut van het Koninklijk Huis. Haar uitspraak kon ook gelden voor de andere leden van het Koninklijk Huis voor wie de nieuwe wet een uitke ring voorzag: prins Bernhard, prinses Beatrix en prins Claus. Zij allen genoten, de een meer dan de ander, om wat zij waren en presteerden, waardering van het Neder landse volk. De Kamer was redelijk te spreken over het feit dat met deze wet een einde kwam aan de discussie over de positie van het Koninklijk Huis in onze parlementaire democra tie. Zoals het PvdA-Kamerlid Franssen zei: „Het parlemen taire stelsel brengt mede dat de gehele positie van de ko ning, zijn financiële positie incluis, een zaak is van de vertegenwoordiger van het volk". Het wetsontwerp werd dan ook met 120 tegen 9 stemmen aangenomen. Prins Willem Alexander Willem Alexander - foto ARCHIEF DE STEM was toen vijf jaar en zou de 'titel' vermoedelijke erfge naam van de Kroon nog acht jaar aan zijn moeder moeten laten. Maar dat wist toen nog niemand. In de wet werd vastgelegd dat de vermoede lijke erfgenaam (de grondwet en de wet spreken altijd in de mannelijke vorm: koning, re gent, opvolger) vanaf zijn 18e jaar recht zou hebben op een uitkering. Het kan zijn dat de Kamer leden toen de gevolgen niet overzien hebben. Prinses Bea trix was immers met haar 34 jaar nog kroonprinses en bo vendien in die functie al zo actief dat een inkomen van 160.000 gulden plus perso neelskosten (120.000 gulden) en overige kosten (280.000 gul den) allerwege redelijk werd gevonden. Nu prins Willem Alexander voor het eerst, geheel volgens de wet, op de loonlijst staat vinden, zo blijkt uit reacties, zeer veel mensen dat niet re delijk, sterk overdreven, zelfs een schande. De financiële regeling voor leden van het Koninklijk Huis is vrij eenvoudig. De grondwet bepaalt dat 'door hen te ontvangen uitke ringen ten laste van het rijk, alsmede de vermogensbe standdelen welke dienstbaar zijn aan de uitoefening van hun functie, vrij zijn van per soonlijke belastingen'. De wet zegt dat recht op een uitke ring hebben - en we vertalen dat nu maar concreet in na men -: koningin Beatrix, prins Claus, prinses Juliana, prins Bernhard en, vanaf zijn achttiende jaar, Willem Alex ander. De uitkeringen worden ge splitst in: personeelskosten (A), overige, aan de uitoefe ning van de functie verbon den kosten (B) en persoonlijk inkomen (C). Bij het onderdeel A, waar uit dus alle leden van de hof houding betaald moeten wor den, van de tuinman tot grootmeester (zeg maar de manager van het koninklijk bedrijf), wordt rekening ge houden met de opgetreden stijging/daling van het salaris van een referendaris. Voor het (nog niet aanwezige) per soneel van Willem Alexander met dat van een ambtenbaar- schrijver. Het onderdeel B, waaruit 'de status' moet worden be taald, zoals kosten van ont vangsten, het wagenpark, woonkosten (de paleizen zijn eigendom van de staat) en dergelijke, wordt elk jaar aangepast aan de gestegen kosten van levensonderhoud voor werknemersgezinnen. De bedragen die in de cate gorieën A en B worden uitge geven mogen gedeclareerd worden bij de ministeries van Binnenlandse Zaken, Volks huisvesting en Verkeer en Waterstaat. Het onderdeel C - het per soonlijk inkomen waarover geen belasting wordt geheven - is gekoppeld aan het netto ambtelijk inkomen van de vi ce-president van de Raad van State. Dat netto-inkomen wordt berekend door van het bruto-inkomen eerst de pen sioenpremie, kortingen op de ambtenarensalarissen en so ciale premies af te trekken en van het dan resterende be drag de belasting af te trek ken die een man, jonger dan 65 jaar en zonder kinderen, voor wie geen bijzondere om standigheden gelden die een lager belastingbedrag zouden rechtvaardigen, moet betalen. Zo zal Willem Alexander vanaf 27 april 1985 een vrij be steedbaar inkomen van 179.000 gulden hebben. Voor de inrichting van zijn secreta riaat (er wordt gerekend met drie tot vijf mensen) krijgt hij 275.000 gulden en voor overige materiële kosten 456.000 gul den. Is dat nu redelijk Legt men de, overigens foute, maatstaf 'waardering' aan dan komt men niet ver met een antwoord. Immers de kroonprins kan daarop nog niet bogen, ten hoogste kan waardering gelijk vallen met een gevoel van 'och, hij lijkt me wel aardig'. Daarop valt geen inkomen te bouwen. Over zijn toekomstplannen is nog niets bekend. Waar schijnlijk moet hij in dienst en zal dan soldij krijgen. Ook zal hij op zijn achttiende, zo als zijn moeder, lid van de Raad van State worden. Maar ook dat is, voor een lid van het koninklijk huis, geen baan waar een zo hoog inkomen te genover moet staan. Is een secretariaat van drie tot vijf man voor een jongen die nog in opleiding is, niet overtrokken Zijn agenda kan toch wel door één secre taris worden bijgehouden Of wellicht kan een van de se cretariaatskrachten van zijn vader of moeder dat er voor lopig bij doen. En de overige materiële kosten Gaat Willem Alex ander alleen wonen en zo ja, moet hij dan een hele huis houdelijke staf rond zich heen krijgen. Of gaat hij, zoals zijn moeder deed, studeren en1 kamers' wonen 0,1 Zolang het antwoord op vragen ontbreekt valt niet te zien waarom er voor u 910.000 gulden moet wor? uitgetrokken. De wet is de J is een te formele redenerin Wetten kunnen in een detJ] cratie veranderd worden Toegegeven, de 'psychok gie' werkt nu sterk mee inj, beoordeling van de uitkerin! aan Willem Alexander. Het i! ook nauwelijks te verdedigd dat een jonge jongen zonde, beroepservaring een zee. hoog salaris krijgt in een tijd waarin zeer veel mensen, dj, wel uitgestudeerd zijn, 'm beroepservaring hebben en in volstrekt onvergelijkbare om. standigheden leven, moet® rondkomen van een uitkering waarop dan nog eens gekort wordt ook. Niets wijst er echter op dat het kabinet en de Kamer, meerderheid van zins zijn aan de kritiek van velen gehoor te geven. Toch gaat het oude liedje 'Al is ons prinsje nog zo klein, eens zal hij onze koning zijn' niet op bij het bepalen van wat een redelijk inkomen en een redelijke vergoeding is voor een kroonprins, ook a) worden van hem meer en an dere dingen verwacht dan van zijn leeftijdsgenoten. Een begroting is geen ver-i plichting tot het doen van uit gaven. De regering (Koningin en ministers) zou er, als ze de wet niet wil veranderen, wijs aan doen te verklaren dat het grootste deel van de begrote gelden niet zal worden uitge geven. Zo zou ze tegemoet ko men aan het gevoel voor rede- lijkheid van veel mensen. Door Tonnie Voermans BENT u tussen de 25 en ~jj-./jÈ^^SDENjS /F 40 jaar? Afkomstig uit "«OVESTïWGAuIIH een grote stad? Onge- SCHOON FN MEI rtrn huwd? Werkloos? Heeft -USyttft u geen hoge opleiding ENJE BENT ER genoten en gebruikt u MINSTENS TWfc lAari af en toe drugs? Ja? LFKI/pd Dan voldoet u aan 'het Um^J^EEN. profiel' van 'de drugs smokkelaar'. Tenminste volgens een rapport van het Weten schappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie. Het rapport moest de organisatoren van een campagne tegen drugs smokkel inzicht geven in hun doelgroep. De campag ne is er, maar niet op de ma nier die we gewend zij n. De organisatoren: de Ver eniging van Reclasserings- instellingen(VRI), Justitie en Buitenlandse Zaken en de Federatie van Consultatie bureaus voor Alcohol en Drugs hebben dit keer voor een andere aanpak gekozen. Niet meer de moralistische, belerende toon van de domi nee, maar affiches met ta melijk cynische opschriften. Max Verhart, voorlichter van de VRI: „We moesten weten voor wie we de cam pagne op zouden zetten, daarom heeft het WODC een dossieronderzoek gedaan. De gegevens van alle Neder landers die in het buitenland vastzitten voor een drugsde lict werden verzameld en geanalyseerd. Toen we een maal een beeld hadden van de potentiële drugssmokke laar zijn we verschillende campagne-varianten uit gaan proberen: een algeme ne, een zakelijke en de cyni sche. De cynische bleek het beste aan te slaan, dus die zijn we verder uit gaan wer ken". De campagne is opgezet omdat steeds meer Neder landers in het buitenland veroordeeld worden voor een drugsdelict. In 1982 270 mensen, in 1983 waren dat er 331. Half 1984 zijn al ruim 300 Nederlanders veroor deeld. Verhart: „Met de campag ne die tot mei 1985 doorgaat hopen we dat minder men sen drugs zullen smokkelen. Het aantal arrestaties van drugssmokkelaars is na de campagne van 1979 ook ge daald. Nu stijgt het echter weer, we verwachten dat de affiches daar verandering in brengen". In het rapport van het WODC daarentegen staat: „Veelal gaat het om mensen die voor de handel drugs smokkelen. Aangezien er niets bekend is over de 'pak kans', is het de vraag of per sonen die op deze manier geld willen verdienen zich door de campagne daar van af laten houden". Het is on bekend of meer Nederlan ders drugs zijn gaan smok kelen, of dat de opsporings methoden van de buiten landse politie zijn verbeterd. „Drugs smokkelen is ver leidelijk, sommige grenscon troles stellen niet veel voor en het geld is gemakkelijk verdiend. De kans dat er echter iets fout gaat is groot. Gegarandeerd loopt iemand een keer tegen de lamp. En het verblijf in een buiten landse gevangenis is niet prettig. De taal is vreemd. En je wordt behandelt als een zware crimineel: weinig brieven, kale cel en het regi me is hard en weinig toe schietelijk", zegt Verhart. Nederland, het drugscen trum van Europa. De heroï ne is te koop bij de drogist. Kinderen roken de hele dag hasj, en de regering doet er niets aan. Zo denkt het bui tenland over het Nederland se drugsbeleid. In Zwitserland is Amster dam zelfs spreekwoordelijk ingeburgerd. Zwitserse kin deren krijgen de waarschu wing: „Als je ooit met drugs in aanraking komt, krijg je een enkele reis Amsterdam". Dat verkoop van soft drugs in Nederland ooglui kend wordt toegestaan is voor het buitenland onbe grijpelijk. „Daar is het kleinste grammetje hasj al een reden tot veroordeling. In Nederland wordt het ge bruik van soft-drugs ooglui kend toegestaan. We willen duidelijk maken dat in het buitenland geen enkel on derscheid wordt gemaakt tussen hard- en soft-drugs. Als je gepakt wordt - óók met een beetje soft drugs voor eigen gebruik - draai je voor jaren de bak in. Afge zien van de morele bezwa ren, is drugssmokkel dom", aldus de VRI. Vanaf oktober worden daarom in jongerencentra, gemeentehuizen, Sociale Diensten, bibliotheken en in de grotere steden, de nieuwe affiches opgehangen. Verhart: „Bij de organisa tie van de campagne bleek dat we onze doelgroep het best konden bereiken via af fiches. Er zijn plannen ge weest voor advertenties of een 'postbus 51 spotje', maar hiermee konden we niet ge noeg mensen uit de doel groep bereiken". Door Pieter Eggen HET kabinetsbeleid met de 'echte' minima voor het volgende jaar leidt tot grote verwarring. Gaan de laagstverdie- nenden er volgend jaar nu wel of niet op achter uit en met hoeveel en willen de regeringspar tijen daar wat aan doen of niet. Die vragen hebben de laat ste dagen de wandelgangen in Den Haag tot vergaar plaatsen van gesprekspart ners gemaakt. Aanleiding voor de ondui delijkheid is een wat merk waardige formulering in de Inkomensnotitie die als bij voegsel zit bij de begroting Sociale Zaken. Daar staat: „De structurele inkomens achteruitgang in de periode 1981-1984 zal voor de meerja rige echte minima met 1,5 tot 2 procent worden beperkt. Gemeten naar de afzonder lijke jaren betekent dit ove rigens van 1984 op 1985 een koopkrachtdaling van 3 pro cent". De passages in de Miljoe nennota en de Troonrede over de sociale zekerheid maken van een inkomenste rugval geen melding. In laatstgenoemd stuk wordt zelfs gemeld dat „de koop kracht van de minima geluk kig gehandhaafd (kan) blij ven". Het rijk geeft volgend jaar 200 miljoen uit aan een zoge naamde toeslag, die in de plaats komt van de 'eenmali ge' uitkeringen van de afge lopen vier jaar. Men was er aanvankelijk van uit gegaan dat er 400 miljoen nodig zou zijn, om alle meeijarige echte minima te helpen. Toen bleek dat het aantal echte minima geen achteruitgang zou bele ven was dat bedrag voor de meerjarigen onder hen tot de helft teruggebracht. Nu blijkt dat die 200 miljoen de minima toch nog 1,5 procent koopkracht kost. Dat de passage uit de Inko mensnotitie niet in de Troon rede is terecht gekomen is natuurlijk vreemd, omdat de laatste daardoor onjuiste in formatie bevat. In Den Haag heet het dat hpt ministerie van Sociale Zaken er niet in is geslaagd de gewraakte for mulering in de tekst van de koningin te krijgen. Dat komt overigens wel vaker voor. Hoe dan ook toen dinsdag middag de fractievoorzitters van de grote partijen voor de buis reageerden op de Mil joenennota was de kiem voor verwarring al gezaaid. CDA-leider De Vries zei dat hij een achteruitgang van drie procent wel wat fors vond. Zijn fractie zou nog studeren op de mogelijkheid om via bijvoorbeeld het on gedaan maken van de kin derbijslagbevriezing de koopkrachtdaling minder pijnlijk te maken. Wat dat rekenen oplevert is nog niet helemaal te zeggen, hoewel het er op lijkt dat het CDA inderdaad aan andere zaken wat zal gaan sleutelen. VVD-fractieleider Nijpels noemde kort daarna de koop krachtdaling ook te groot en zei eveneens studie toe. Tegenover deze krant zei hij diezelfde dag echter dat het koopkrachtverlies helaas niet te vermijden was, aan gezien dat voortvloeide uit het systeem van de eenmali ge uitkeringen. Hij herhaalde dat in zeer ferme bewoordin gen 's avonds nogmaals voor de Vara-microfoon van het programma 'Haagse Bluf'. Een dag later werd pre mier Lubbers op een vak- I bondsmanifestatie in het Twentse Rijssen over de mi-1 nima-manoeuvre aangeval len. Na veel vijven en zessen I gaf de premier toen toe dat er inderdaad een verlies aan besteedbaar inkomen zou op treden van ruim een procent. De verwarring aan het I Binnenhof had toen zijn hoogtepunt al nagenoeg be reikt. Inmiddels is ook de WD tot de conclusie geko men dat het minima-verhaal I enige bijpassing vereist. Uit een notitie van de liberale so ciaal-economisch specialist De Korte aan de WD-fractie blijkt nu dat een reparatie voor de meerjarige echte mi nima niet kan uitblijven. De Korte becijfert dat deze I groep er 4,5 procent op ach teruit zou gaan, als er hele- maal geen toeslag zou zijn. Mét die uitkering erbij res- I teert nog een verlies van 3 procent. Door evenwel het geld iets beter te verdelen (hoe is niet duidelijk) denkt hij het verlies te beperken tot 2,5 procent. Nog een half procent vindt de WD in het verlagen van de huren van 4 naar 3 procent en het niet bevriezen van de kinderbijslag. Op die manier blijft het koopkrachtoffer voor de echte minima binnen de 2 procent. De wd-fractie moet aan die rekenarij nog zijn fiat geven. Dat zou betekenen dat een Kamermeerderheid nu, met nog enkele weken te gaan voordat de algemene be schouwingen beginnen, al een aardig gat in 's rijks uit gaven heeft geschoten. Daar mee kan waarschijnlijk de onduidelijkheid van het mi- nima-beleid wel worden weggenomen. Door Aad Jonbgbloed HOEWEL de Belgische regering nog ruim een jaar van de officiële ver kiezingsdatum verwij - derd is lijkt het erop als of de verkiezingsstrijd al in volle hevigheid is los gebarsten. Er gaat sinds de vakantie geen dag voorbij of elke klei ne onenigheid wordt breeduit via de partijgebonden dagbla den uitgemeten, er zitten geen drie politici bijeen of men verwacht een val van het ka binet en binnen dat kabinet proberen de ministers elkaar om het hardst de loef af te ste ken. Maar de objectiviteit ge biedt te zeggen dat de hoofd rol in het politieke spel toebe deeld is aan een kleine fruit teler die halsstarrig Frans blijft spreken in de Neder landstalige gemeente waar van hij burgervader is, die met een ongekend aantal voorkeurstemmen Euro-par lementariër werd en die plot seling zijn eisen ingewilligd zag, gesteld alvorens toe te treden tot de Franse tak van de socialistische familie. José Happart is zijn naam. Voeren is zijn gemeente, een vlek op de kaart van Europa, maar wel een oord dat politici in België met huiver vervult. Dat de coalitiepartners, christen-democraten en libe ralen, het in toenemende mate met elkaar aan de stok krij gen mag een jaar voor de ver kiezingen geen verbazing wekken. Beide partijen moe ten immers nu zaaien om vol gend jaar ruim te kunnen oogsten. Maar dat men binnen de (nog) grootste partij, de christen-democraten, al volop bezig is elkaar de poten onder de stoelen te zagen, versterkt de vermoedens dat die club zich al voorbereidt op voortij dige verkiezingen. De angst, voortkomend uit de niet onaanzienlijke klap die zij bij de Europese verkie zingen kregen, leidt tot grote onrust. Is het niet beter, vra gen christen-democraten zich af, om door middel van ver vroegde verkiezingen het ver lies dusdanig te beperken dat zij ook bij een volgende rege ring het heft in handen kun nen houden? Zou het niet ver standig zijn gebruik te maken van het dan aanwakkerend christelijk elan om de verkie zingen ongeveer parallel te laten lopen met het bezoek dat de paus in mei volgend jaar aan België brengt? Hoe het ook zij, binnen het CVP zijn er die op zoek zijn naar een breekpunt dat de kiezers zal aanspreken. Waarschijnlijk zeer tegen de zin van premier Martens, die het gekibbel tussen zijn par tijgenoten, de ministers Eys- kens (Economische Zaken) en Tindemans (Buitenlandse Za ken), beiden tuk op macht, vooralsnog voor lief neemt. Martens houdt het erop dat bij verkiezingen de coalitie de meerderheid van 107 zetels zal halen, waarmee zijn kostje gekocht is, want dan kan hij starten met het kabinet Mar- tens-VI. Maar Eyskens en Tindemans proberen zich nu al zo in de publieke opinie te wringen dat zij met een af wijkende verkiezingsuitslag de redder in de nood kunnen spelen. De liberalen moeten het in België, evenals in Nederland, nog steeds hebben van de christen-democraten als het om regeren gaat. Maar in een nieuw te vormen coalitie met de christen-democraten wil len zij, precies als in Neder land, sterker terugkomen. Vandaar dat zij in toenemen de mate hun giftige pijlen richten op de christen-demo craten, want vanuit die kie- zershoek is winst te verwach ten. Het grootste politieke spek takel speelt zich echter af bin nen de socialistische kring, waartoe de millitante franco fone burgemeester van het Nederlandstalige Voeren zich plotseling bekeerde. Happart was al wel via de lijst van de Franstalige tak van de socia listen (de Parti Socialiste) met een ongekend aantal voor keurstemmen (234.996) het Europees Parlement binnen geloodst, maar hij werd pas lid van de partijtoen hem vo rige week twee plechtige be loften werden gedaan. De PS zal voortaan een meer radicale federale (Waal se) koers varen en bij mogelij - ke onderhandelingen over re geringsdeelneming moet het statuut herzien worden waar bij Voeren officiëel Neder landstalig is. Met zijn lid maatschap dicteert Happart dus meteen de koers, die voor zitter Spitaels met zijn socia listisch deel moet gaan varen. Met Happart is de kans zelfs niet gering dat, over het hele land gerekend, de socia listen de grootste politieke groepering worden met daar aan verbonden een welhaast zekere regeringsverantwoor delijkheid. Maar zo werkt dat in België niet helemaal. Want waar Happart in Wallonië aanlei ding geeft tot grote vreugde en blijde verwachting, daar zorgt hij in Vlaanderen voor knarsing der tanden. De Vlaamse socialisten zijn na melijk helemaal niet blij met Happart, hoe hij ook het to taal aantal landelijke kiezers zal opschroeven. Als de Vlaamse socialisten niet ferm de aanval openen op Happart vanwege zijn milli tante Waalse opstelling zou den ze in Vlaanderen wel eens net zoveel stemmen kunnen verliezen als de Waalse vrien den met Happart verdienen. Als de Walen Happart niet snel de lauwerkrans van het hoofd rukken is zelfs een scheuring binnen socialisti sche kring niet denkbeeldig. Terwijl de socialisten dus duidelijk zo hun eigen proble- Martens - foto archief de stem men hebben, speelt Happart ook een rol in de overwegin- gen van de christen-democra ten als het om het tijdstip van I verkiezingen gaat. Is het ver standig om zo snel mogelijk gebruik te maken van de ver warring binnen de socialisti sche partij of moet men de kans op een scheuring af wachten? Het is namelijk ook niet denkbeeldig dat er rond Happart vanwege de aandrift te willen regeren een dusda nig compromis ontstaat dat de socialisten van beide taaizij- den de rijen sluiten. Happart, de paus, het de- confessionaliseringsproces in België, het zijn de kolen die op het politieke vuur gegooid worden. De Belgische rege ringen zijn toch al niet zo hit tebestendig. De vuurtjes, die nu worden aangestoken, zou den inderdaad het vijfde ka- binet-Martens wel eens voor tijdig in rook kunnen doen opgaan. x l'

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 2