de kleine RTEM
Kinderen van de muziekschool
HOE WORD IK COMPONIST?
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
OPLOSSING
W5
prinsjesdag
en
miljoenennota
ZATERDAG
ZONDAG
Suske en Wiske: De Lieve Lilleham
Even Piekeren
%>ie Happie en de dichtgeklapte voórdeurdeler
Boes
aak om buitenlandse
genaamde tweede ge.
ders willen terug na j
Dan kan het gebeupen
bang is om uitgehu-
|en en de benen
i is er duidelijk
[iarkt van de hulpverle.
het feit dat er al zoveel
.oorten van hulpverle-
Ir al die Instanties kun.
i door de bomen het bos
Maar wij in Haarlem
j zeker; vaak hebben
;ties niet de mogelijk-
onder dak te brengen."
jiebben Puck Pruis en
[lere Haarlemse vrijwil,
i opgevat een opvang-
•fkinderen te beginnen.
"-, brood- en bad-
at 24 uur per dag be-
n.
»n kind alleen maar
komen. Die mogelijk-
i jn. Zijn de problemen
I kan het kind langer
we gaan wel kijken bij
ie het 't best geholpen
pe officiële hulpverle-
ies, waarvan de drem-
nd in eerste instantie
r is, kun je natuurlijk
voor de voeten weg-
ihuis is dan wel al beke-
I'categorie' het zwerf-
I Wil het kind nog naar
Liet, of mag het niet
|is. Misschien is het kind
i onder begeleiding op
Igaan wonen, dan kan
te aanzet voor worden
tact leggen met de
ieder geval worden ge-
l vertellen twee zwerf-
dijmegen hun geschie-
van vijftien is sinds
knden van huis weg. Nox,
iien, zwerft al vijf jaar.
zijn er in Nijmegen 'heel
i een paar honderd' kin-
I dezelfde manier als hij
nen afwisselend in weg-
inghuizen, bij vrienden
anden. Soms hebben ze
soms niet. Vaak weten
X niet hoe ze de volgende
of eten moeten komen,
erder van de Nijmeegse
lich niet voorstellen dat
|lopt. „Het aantal opspo-
ninderjarigen was in
kinderen zijn in alle ge-
i water gekomen. Er zijn
I kinderen naar wie geen
ppsporing uitgaat. Als je
i wil noemen, dan zijn er
i misschien een paar. Een
J-d zouden wij zeker signa-
aderen moeten toch in
loud voorzien. Het begrip
ren is bij ons op de afde-
ekend."
uit Arnhem zegt: „Weg
en we natuurlijk wèl. Ik
t voorstellen, dat er ook
ren bestaan. Zo nu en dan
pport van een van onze af
ter zo'n kind. Maar hoeveel
|m zijn, dat zou ik niet
ellen. Het woord zwerf-
aat trouwens bepaald niet
afdeling jeugdzaken."
;r gewerkt, maar daar
gepakt en naar Nederland
ird, waar ze me in een in-
pten; een soort jeugdge-
r was ik ook zo weg. Sinds
rf ik van opvanghuis naar
en van kennissen naar
.ti. Zwerven hoort niet
inks, alleen worden ze er-
gen omdat ze steeds overal
'gejaagd.
i begon ik tof te vinden
paraplufabriek gekraakt
ïentaliteit van de mensen
maakt niet zoveel uit hoe
pt. En als ze willen weten
er zo bijloop, wil ik dat
;en.
unk om te protesteren te
latschappij. Ik ben punk'
et ontzettend mooi vind. Ik
omdat^ ik de muziek tol
die er geen verstand van
nken wel eens dat ik een
ben. Maar ik ben géén fas-
junks zijn vieze mannetjes,
junks zijn meestal n'et
Er zijn gewoon bepaal®
ar je je als punker aan
probeert mensen in hun
laten. Als iemand disco is,
t niet mooi. Maar ik ga dan
schelden.
e heb ik een uitkering.11
ik ongeveer een keer P®
ik een tijdje in een opvang-
jals nu, eet ik heel veel^zo-
weer een tijdje tegen ka_
ie ik wel, vooral bier, orn
de sfeer te raken. Aan bi
makkelijk komen,
drie bison-ratten. Ik heb
letzelfde zijn als ik; ze wo
ior de maatschappij gehaa
lite zij n ze heel lief.
in leven er in de toekom
iet ik niet. Ik droom er v*
lat ik heel rijk zou zijn- V
gewoon punk blijven, h®
haha. Dan kan je veel
3ven. En ik heb één gr°*
jn rijbewijs halen als
>en. Bijna geen een Pu jk
Als ik het wèl heb, ben
oordig ben ik al-blij a^s
in een kraakpand kan w
redactie Muriel Boll en ManikeLukacs brieven naar SDinveld 55- 4815 HVBreda
=~=- ZATERDAG 22 SEPT
brieven naar Spinveld 55 - 4815 HV Breda
was het Prinsjes-
j. Dan rijdt de koningin
in haar gouden koets naar
de Ridderzaal in Den Haag
0m de Eerste en Tweede Ka-
mer-leden te vertellen wat
de regering van plan is. Die
plannen staan in de troonre
de. 's Middags komt de mi
nister van Financiën met
een koffertje waar de mil
joenennota in zit. In die nota
staat precies wat al die
plannen kosten en waar het
geld vandaan moet komen.
De komende weken gaan de
kamerleden die voorstellen
bespreken. Een paar onder
werpen:
In 1985 worden de kleuter
en lagere school samen de
basisschool. Als je vier jaar
bent, kom je in de eerste
klas en wat nu zesde klas is,
heet dan achtste klas. Over
gaan en zittenblijven is er
niet meer bij. De kleuter
leidsters en onderwijzers
worden leraar aan het ba
sisonderwijs en de hoofdon
derwijzer de directeur.
In 1986 wordt Engels ver
plicht in de zevende en acht
ste klas.
Internaten voor schip
perskinderen en midden
scholen krijgen minder geld.
Op het VWO komt wis
kunde nieuwe stijl, wiskun
de A en B. Praktische en
theoretische wiskunde,
maar wat dat precies is we
ten een heleboel leraren nog
niet.
Voor kinderen vanaf 12
jaar moet schpolgeld be
taald worden. Vorig jaar
werd datzelfde plan afge
keurd, nu probeert de mi
nister het nog eens.
De kinderbijslag wordt
dit jaar niet verhoogd, maar
'bevroren'. Dus als je zak
geld niet verhoogd wordt,
weetje waarom.
liijl;,-_.-.i .3
Gas wordt duurder, lang
onder de douche staan kan
echt niet meer.
Bezuinigingen bij biblio
theken gaan niet door.
De zure regen wordt aan
gepakt. Er komen regels
voor fabrieken zodat er niet
van alles zomaar de lucht in
komt
Er komt loodvrije benzine.
Nog niet verplicht want
lang niet alle auto's zijn er
geschikt voor.
Er is dit jaar meer geld
voor ontwikkelingshulp.
Dit waren maar een paar
punten. Het lijkt erop dat
mensen die moeten sappelen
om rond te komen, nog meer
moeten sappelen, en dat de
mensen die het iets beter
hebben het nog wat beter
zullen krijgen.
De gewone scholen draai
en alweer meer dan een
maand. Je weet al niet
meer beter of het is nooit
vakantie geweest. Ook de
muziekscholen zijn in vol
bedrijf. Als je daar langs
komt in de namiddag
hoor je uit de openstaan
de ramen een kakofonie
van geluiden: piano,
viool, fluit, alles door el
kaar ./Soms is dat een heel
leuk geluid, vooral als de
muziekschool aan een
stille straat ligt. Maar
hoe is het voor de kinde
ren die daar binnen staan
of zitten te oefenen? We
zijn een muziekschool
binnengestapt en we heb
ben aan enkele kinderen
gevraagd of ze er iets
over willen vertellen.
Itis, 13 jaar, viool
Ik heb nu 2 jaar vioolles.
Eerst pianoles gehad,
maar viool vind ik leu
ker. Ik dacht vroeger dat
ik er te klein voor was,
want als je te korte ar
men hebt kun je moeilijk
strijken. Ik heb nu 'n
viool, je hebt ook halve en
hele. Ik begin het na twee
jaar les echt leuk te vin
den. Je krijgt nu ook be
kende stukken. Als je die
kunt spelen is het leuk
om te horen.
De gewone oefeningen
zijn niet zo leuk, maar die
moet je natuurlijk toch
wel doen. Ik ga elke dins
dag van tien voor zes tot
halfzeven naar vioolles.
En op maandag van
kwart over zeven tot
kwart over acht naar 'en
semble'. Dat is spelen met
een hele groep, met violen
en cello's. En dan moet ik
thuis elke dag een half
uur oefenen.
Je krijgt soms wel
grappige reacties op
Itis, viool.
school als ze horen dat je
viool speelt. Er zijn kin
deren die zeggen: „Dat
vind ik helemaal niet bij
jou staan". En ze zeggen
ook altijd 'net kattenge-
jank'. Maar dat zei ik zelf,
denk ik, ook toen ik nog
geen viool speelde!
Angelique (11) en Marjo
lein (10), piano
Wij hebben samen piano
les en dat is heel leuk. El
ke woensdagmiddag van
vijf tot zes.
Angelique: Wij hadden
thuis 'n ouwe piano
stflsn.
De dochter van de
overburen heeft me eerst
les gegeven, maar nu zit
ik hier op de muziek
school. Meestal is dat
leuk, maar soms ook wel
eens rottig als je moet
studeren thuis, elke dag
een half uur. Dat doe ik
meestal 's avonds.
Angelique, piano
- foto's de stem/johan van gurp
Marjolein: Wij hadden
thuis een piano, want
mijn zus zat op pianoles.'
Toen ben ik er ook op ge
gaan, ik vond het zelf ook
leuk. Maar het oefenen
thuis is soms wel rottig.
Ik moest een liedje met
pedaal oefenen en dat
lukte niet. Dat was ver
velend!
Richard (12) en Reza (12),
slagwerk
Zij krijgen samen les elke
woensdag van tien over
vijf tot tien over zes.
Richard: Ik heb eerst ge
woon op muziekles geze
ten en daarna kon je kie
zen voor een instrument.
Toen heb ik slagwerk ge
kozen. In het begin denk
je wel: lekker hard slaan,
maar dat kan niet altijd,
want dan leer je niets. De
allereerste les was er
maar één trommel, een
Richard, slagwerk
paar lessen later kwam
pas het hele drumstel, dat
zijn 5 trommels en 2 bek
kens.
Reza: Het moeilijke van
slagwerk is dat je met je
handen en voeten moet
werken. Je hebt 2 peda
len: één voor de trommels
en één voor de bekkens.
Je kunt echt niet zomaar
wat op die trommels
rammen! Ik oefen thuis
elke dag een half uur. Ik
heb een drumstel op mijn
slaapkamer. Dan moeten
wel alle ramen en deuren
dicht!
Dit was maar een héél
kleine greep uit alle kin
deren en instrumenten
die je op de muzekschool
kimt aantreffen. Er zijn
er veel meer natuurlijk.
Daarover een andere
keer.
Daan Manneke is componist en geeft
les aan het conservatorium in Am
sterdam. Hij woont in Breda en aan
hem vroegen we hoe je componist
kunt worden.
„Al heel vroeg wilde ik muziek
stukjes maken. Daarom leerde ik no
ten lezen, niet om op een instrument
te spelen. Gewone muziek die ik om
me heen hoorde, veranderde ik een
beetje; die noemde ik dan Elfendans
of Engelengezang. Ik was toen een
jaar of zeven."
„Was je een gewone jongen of liep
je met je hoofd in de wolken?"
„Nee hoor, ik was echt geen plafon-
dengeltje als je dat bedoelt. Ik speelde
gewoon, voetbalde... Ik zong graag
en dat wilde ik opschrijven. Mijn
broer had een tekentafel en tekende
de notenbalken voor mij en dan prie
gelde ik de noten ertussen. Ik had een
fantastische pianoleraar, Adriaan
Kousemaker, die vond het wel leuk
wat ik deed. Hij maakte kopieën van
mijn eerste composities en daarmee
ging ik de boer op. Op de fiets door
Zuid-Beveland naar organisten en
pianisten. Daar speelde ik de muziek
voor en zei dat ze die konden kopen
voor een of twee kwartjes."
Daan Manneke. - foto archief de stem
„Hoe reageerden die mensen, von
den ze het niet vreemd?"
„Ze reageerden heel serieus en za
kelijk. Dat was ik zelf ook; om wat
geld te verdienen gaf ik pianoles aan
kinderen van mijn eigen leeftijd...
Ik heb staatsexamen piano gedaan
toen ik op de middelbare landbouw
school zat. Je moest dan drie dingen
spelen, iets van Mozart en Bach. Ik
was zo brutaal om als derde een eigen
compositie te spelen. In de examen
commissie zat Jan van Dijck van het
Tilburgs conservatorium. Die zei:
„Kom bij mij", en van hem heb ik
heel veel geleerd, een geweldige le
raar."
Wat moet je doen om componist te
worden en waarom zijn er minder
componisten dan schrijvers?"
„Zoek iemand die je een beetje op
weg helpt. Vaak vindt je eigen mu
ziekleraar zoiets erg leuk. Waarom
minder componisten.tja, iedereen
leert schrijven, opstellen maken en
zo. Maar niet iedereen is bezig met
muziek."
„Van wie krijg jij opdrachten en
kun je ervan leven?"
„Het Rijk heeft behoorlijk wat op
drachten en sommige grote steden.
Maar jij kunt bij mij geen feestmu
ziek bestellen, dat is veel te duur Één
minuut muziek kost 100,-. Dat heeft
het Genootschap van componisten
uitgerekend. Het kost natuurlijk veel
meer dan één minuut tijd om één mi
nuut muziek te maken. Componeren
is voor mij niets romantisch. Ik maak
geen muziek en noem dat 'Boom'. De
natuur kan me wel op ideeën brengen
net als architectuur, door hun ritme
bijv. Componeren is sommen maken,
plannen, organiseren van geluid.
Daar ben ik dag en nacht mee bezig
en ik zou het niet anders willen!"
GOES
Grand Theater - 19 en 21.30
u. Footloose, a.l.
HULST
De Koning van Engeland
19 en 21.30 u. De liquidator, 16 j.
19 en 21.30 u. Indiana Jones, a.l.
19 en 21.30 u. Police academy,
a.l.
21.30 u. De schorpioen, 12 j.
19 en 22.30 u. Erotiek in het fit
ness centrum, 18 j.
OOSTBURG
Ledeltheater - 19.15 u.
Footloose, a.l.
21.30 u. Jacht op Tiroler slip
pertjes, 16 j.
TERNEUZEN
Luxor
14,19.30 en 21.45 u. Police aca
demy, a.l.
14 en 21.45 u. Escape from the
Bronx, 16 j.
19.30 u. Indiana Jones and the
temple of doom, a.l.
VLISSINGEN
Alhambral - 19 en 21.30 u.
Police Academy, a.l.
Alhambra2 - 19 en 21.30 u.
Yentl, a.l.
ANTWERPEN
Rax - 12,14,16,18, 20 en 22
u. Police academy.
Rex-Club - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Harry Son.
Metro I - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Romancing the
stone.
Metroll - 12,14.20.16.45,
19.10 en 21.30 u. Against all
odds.
Odeon - 14,16,18, 20 en 22
u. Erotica.
Rubens - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. Conan, the
destroyer.
Slnjoor - 12,14,16,18, 20 en
22 u. Lassiter.
Vendome - 14,16,18, 20 en
22 u. Alphabet City.
Quellln I - 12,14,16,18,20
en 22 u. Siege.
Quellln II - 12,14,16,18,20
en 22 u. Monthy Fython and the
holy grail.
Quellln III -12,14,16,18,20
en 22 u. An American werewolf
in London.
Astra - 12,14,16,18. 20 en
22 u. Hardly working.
Astrld - 12, 14, 16, 18 en 20
u. De Aristokatten.
Capltole - 12,14,16,18,20
en 22 u. Hollywood high.
Savoy - 12,14,16,18,.20 en
22 u. Naakt Duitsland.
Ambassades - 12,14.20,
16.45,19.10 en 21.30 u. Blood
Feud.
Ambassades-Club I - 12,14,
16,18, 20 en 22 u. Private popsi-
cle.
Ambassades-Club II - 12,
14.20,16.45,19.10 en 21.30 u.
The shining.
Ambassades-Club
III - 11.45,14,16.30,19 en
21.30 u. Yentl.
Ambassades-Club
IV - 11.45,14,16.30,19 en
21.30 u. The bounty.
Festa - 13,15,17,19 en 21 u.
Bad boys.
Brabo - 12,14.20,16.45,
19.10 en 21.30 u. The exorcist.
TIJI - 12,14,16,18, 20 en 22
u. Johnathan Livingston seagull.
Wapper - 12,14,16,18,20
en 22 u. Bachelor party.
BRUGGE
Komplex Zwart-Huls
Gulden Vlles 1
14.30,20 en 22.30 u. Police aca
demy.
Gulden Vlles 2
14.30 en 20 u. Scandalous.
22.30 u. If you could see what I
hear.
Gulden Vlles 3
14.30, 20 en 22.30 u. Harry and
son.
Memling
Moninque van de Ven en Peter Tuinman in defïlm 'De
Schorpioen'. - foto archief de stem
14.30, 20 en 22.30 u. Indiana Jo
nes.
Rembrandt
20 u. Jungle worriors.
22.30 u Het schoolmeisjes ont
moet de liefde.
HULST
W. Blommaert - 14.30 u.
schieting.
DE KLINGE
De Statie - 15 u.
schieting.
KLOOSTERZANDE
Bamistent - 14 u.
schieting.
KOEWACHT
R.v. Steene - 15 u.
schieting.
J. de Kind - 14.30 u.
schieting.
ST. JANSTEEN
Calé 't Kulpke - 20 u.
prijskaarting.
Café Sport - 14 u.
kaarting.
VOGELWAARDE
J.v. Schaljk - 14.30 u.
schieting.
ZUIDDORPE
De Herberg - 14 u.
schieting.
exposities
MIDDELBURG
Kuiperspoort - Schilderijen
en tekeningen van Sander Littel.
Geop. di. t/m zat. 13.30-17 u. en
donderdagavond 19-21 u. (tot 13
okt.)
OOSTBURG
Atelier 66 Oudestad 64-
66 - Werken van Jan Verschoo-
ren. Geop. za. en zo. 14-17 u.
Door de week dicht.
VLISSINGEN
Galerie Marquis, Nleuwendljk
15 - 'Zomertentoonstelling'.
Werken van bekende heden
daagse beeldende kunstenaars.
Geop. za. en zo. 14-17 u.
BRUGGE
Memllngmuseum, Sint Jans-
hospitaal - Pieter Pourbus
(1524-1584) meesterschilder (tot
30 sept.).
GOES
Grand Theater - 19 en 21.30
u. Footloose, a.l.
HULST
De Koning van Engeland
13.45,16.15 en 21.15 u De liqui
dator, 16 i.
13.45,16.15,18.45 en 21.15 u.
Indiana Jones, a.l.
13.45,16.15,18.45 en 21.15 u.
Police academy, a.l.
18.45 en 21.15 u. De schorpioen,
12 j.
14.30,16.15 en 18.45 u. Erotiek
in het fitness centrum, 18 j.
OOSTBURG
Ledeltheater - 14 en 20 u.
Footloose, a.l.
16.30 u. Jacht op Tiroler slip
pertjes, 16 j.
TERNEUZEN
Luxor
13.45,16,19 en 21.15 u. Police
academy, a.l.
13.45 en 21.15 u. Escape from
the Bronx, 16 j.
16 en 19 u. Indiana Jones and
the temple of doom, a.l.
VLISSINGEN
Alhambral - 14,19 en 21.30
u. Police Academy, a.l.
Alhambra 2 - 14 u.
Circus op stelten, a.l
19 en 21.30 u. Yentl, a.l.
ANTWERPEN
Zie zaterdag.
BRUGGE
Komplex Zwart-Huls
Gulden Vlles 1
14.30,17.15, 20 en 22.30 u. Poli
ce academy.
Gulden Vlles 2
14.30,17.15 en 20 u. Scanda
lous.
22.30 u. If you could see what I
hear.
Gulden Vlles 3
14.30,17.15, 20 en 22.30 u. Har
ry and son
Memling
14.30,17.15, 20 en 22.30 u. In
diana Jones.
Rembrandt
14.30,17.15 en 20 u. Jungle wor
riors.
22.30 u. Het schoolmeisjes ont
moet de liefde.
CLINGE
Malpertuus - 14 u.
Handwerktentoonstelling.
HULST
OZO - 14.30 u.
schieting.
KLOOSTERZANDE
Café de Kastanje - 14.30 u.
schieting.
KOEWACHT
G.v. Rumste - 15 u.
schieting
Oude Molen - 14.30 u.
schieting.
Zie zaterdag.
SiMEDfrfnffij/gfa».
wwlMiBiHütkmn
"WfliffGWTOTF hobtt
"i mm uchte nttnikiies
"«om nHouoin.Uiii-
MKRttltU WTT, HTYiST RUK-
HTHTH OE 7BK7IUf-
®ftJ£Eff8U?0(WfEff
WKlKB».
-lorizontaal en verticaal
dienen dezelfde woorden
te worden ingevuld.
I. koeiemaag, 2. nobel, 3.
wreed keizer, 4. teug, 5.
stenen berg, 6. vette
vloeistof, 7. plaats in Gel
derland, 8. muziekteken,
9. roe, 10. deel v.e. opera,
II. plaats in de SU, 12.
jongensnaam, 13. moge
lijkheid, 14. koraaleiland,
15. rekening, 16. buig
zaam, 17. natuur, 18. pu-
temmertje, 19. toespraak,
20. modder, 21. gedicht,
22. gelijk, 23. plaats in
Italië, 24. kippeziekte, 25.
gewicht, 26. rivier in
Duitsland, 27. wreed kei
zer, 28. menigte, 29. groep
zangers, 30. plaats in
Noorwegen, 31. vette
vloeistof, 32. faam.
1
2
r-
4
5
6
7
8
9
10
tl
12
2
6
10
3
7
11
4
13
14
15
8 16
17
18
19
12 20
14
18
15
19
21
22
23
16 24
25
26
27
20 28
29
30
31
32
22
26
30
23
27
31
24
28
32
U1901 ff 'a?;o rf 'ojso
Of Uoojf 62 'uioj.p sz 'oj.
-3M IZ Uapo '92 'puod gz
lous tz 'ousy zz 'usag zz
'SJ.30, iz ^atp 0Z '3P3Jl 61
'433fO 'gr 'piDO IX 'dtxiS '9r
'v)ou gi jO}v pi "sumf zx
'uvvq zi "nfiiy xi "vuv oi
'pxvB '6 'Djas g 'jatj, 'i 'aijo
'9 "sjo-t 's S/ojs f 'OJL3N g
'japa z "suad j
:6uisso]dQ
DIE LATEN HIEROM-V
TRENT NGT DE &L- K
RIN6Ó7E CNDUIQE- K
UJKUEIO, <p£TUI6ê f
&LAOZUDE VJJFJT
UONDÊPD-T-ST?—
ZE5_<5 (TV
STjuq taSoA 'otjapuosiqoar ueui
upt '6 'S)ipaj ijaoqjjaiznuj g 'uaAoq ja;s 7,
')saA iusi(japuo '9 'pjeepue}snatznui douqjais
•g 'siqaaj uCtproS do j[o3 'paeBpuEisqaizriuj
do; 'g 'set uea ;und z 'JadjaMuCiqos jaous
