UITBLAZEN
Wat doet de dollar?
Andreotti
strooide
zout
in Duitse
wonde
Gereformeerd en hervormd
via federatie herenigen
beperk
Korter werken voor werkgever onaanvaardbaar
En de zekerheid dat die rente
6 jaar lang zo hoog blijft.
Ziekenfon
tweedehai
Yi Dure
familie
DE STEM CC
êvën
DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1984
ACHTERGROND5
pagina
ZORGEN OVER KENTERING NEMEN TOE
Scharnier
Over de schreef
SAMEN OP WEGLANCEERT STRA TEGIE
Te liberaal
Vasthouden
Nadruk
Spanningsvelden
Breuklijnen
DONDERDAG 20 SE
Van der Giessei
de Noord krijgt
opdracht voor
bouw veerboot
SNIJEN LAS MET AGA Gfl|
Kansen veri:
verenigde spaarbank
Eén krant heeft de be
richten - op de voor
pagina - pal naast el
kaar gezet:
„Zieke, WAO-er en ook
tweeverdiener in 1985 er
op achteruit" (geen mooie
kop overigens).
„Kroonprins goed voor
ƒ910.000."
Een redacteur doet dat niet
zonder erg. Dat mag u van me
aannemen.
Een familie van 30 miljoen
wordt er als geheel beter van
wanneer een zoon achttien
wordt. Die krijgt dan zijn eigen
inkomen en dat is niet kinder
achtig: 179.000 gulden, belas
tingvrij. Ik heb in mijn hockey
team jongens van achttien die
vijftien of twintig piek in de
week krijgen. Niet van het rijk
maar - soms met pijn - van d'r
pa of ma. De achttienjarigen
van gewonere families gaan
studeren. Daar worden de fa
milies als geheel, ondanks de
kinderbijslag armer van.
Ik gun de prins van Oranje
z'n natje en z'n droogje, déar
niet van, maar ik kan me voor
stellen dat het volk morrend
kennisneemt van een tweeling-
bericht als hierboven aange
haald. Je .zou toch maar een
WAO-er zijn uit de bovenmo-
dale salarisregionen. De mo
narchie is een duur instituut.
Voor een ornament wel héél
duur. Vroeger fietste de konin
gin nog wel eens om het beeld
van weelde een beetje te weg te
wissen, maar inmiddels is het
een eeuwigheid geleden dat we
een koningin op de fiets heb
ben betrapt.
Denk niet dat ik tegen
Oranje of zelfs tegen de monar
chie ben. Ik ken het argument
dat presidenten zeker zo duur
zijnvan haver tot gort. Weg
met de republiek dus wat mij
betreft. In een anarchie zou ik
me niet kunnen handhaven. Le
ve de monarchie derhalve.
Noem mijn houding en gevoe
lens tegenover het Koninklijk
Huis maar Belgisch. Van de
Belgen zijn we eerder deze
week te weten gekomen dat ze
zich nauwelijs bewust zijn van
een Belgisch koninklijk huis.
Van Boudewijn en Fabiola
hebben de meeste Belgen wel
eens gehoord, maar de rest van
de familie is er onbekend. En
onbekend maakt onbemind.
WIM KOCK
Hofauto
Zo erg is het met mij niet. Ik
kan de meeste namen wel uit
het hoofd opnoemen. Mis
schien niet in de juiste volgorde
en het juiste (gezins)verband,
maar dat komt omdat het er zo
veel zijn. Sommigen van hen
heb ik wel eens gezien. Irene,
die er eigenlijk niet meer bij
hoort, vind ik nog altijd de
mooiste. Met een collega van
de toen nog bestaande Breda-
sche Courant en in een zwarte
glimmende taxi heb ik eens een
hele dag achter haar hofauto
aangereden, kris kras door Bra
bant. Dat moet meer dan 20
jaar geleden zijn.
Prins Bemhard heb ik een
paar keer ontmoet. I
thieke man met
mor. Mannen-humor. Een man
die ondanks zijn volle agenda
niet op een half uur van zijn
tijd bleek te kijken. De oude
koningin heb ik alleen maar
een paar keer voorbij zien rij
den (één keer - in Rotterdam -
samen met koningin Elisabeth
van Engeland) en ik weet niet
eens zeker of ik de nieuwe ko
ningin wel ooit in levenden lij
ve heb gezien. Als prinses nog
wél, lang geleden. Buitenbeen
Pieter kwam jk vroeger nog wel
eens tegen in een nette bar in
de Bredase binnenstad, maar
IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliT?
loet. Een jsympa-
l gevoel voor hu-
we spraken niet met mekaar en
ik kan me niet herinneren of we
toen al wisten dat hij met Mar-
friet zou gaan trouwen. Die
eb ik ook wel eens- gezien:
Margriet. Nog niet zo heel lang
geleden. De anderen ken ik al
ken maar van de televisie en
van een Pro Juventute-kalender
die ik op de krant eens kreeg
omdat ze me daar om de een of
andere reden voor een Oranje
klant houden. Misschien alleen
maar omdat ik ooit PB heb
geïnterviewd.
Cermoniëel
De Gouden Koets. Ik reis er
niet voor naar Den Haag, maar
ik zou er sterk op tegen zijn als
Beatrix de statiekar zou afdan
ken. Ik heb oog voor ceremo
nieel en traditionele praal en ik
vind, dat als er dan een konin
gin is, dat die ook in een be
hoorlijk paleis dient te wonen.
Een vorstin zou het ook niet
goed moeten vinden dat een
hofmaarschalk in het openbaar
en in vol ornaat van z'n paard
tuimelt. Op z'n gezicht nog wel!
Dat doet ernstig afbreuk aan
het cermoniëel en geeft de
Oranjehaters maar reden tot la
chen. Als ik koning was liet ik
de hofmaarschalk opnieuw be
ginnen: als staljongen.
Inwoners van republieken
vinden monarchieën schitte
rend. Daar kun je je voordeel
mee doen wanneer je buiten
landse gasten moet amuseren,
maar veel belangrijker is dat
bezoeken van gekroonde hoof
den aan republieken veel meer
zoden aan de dijk zetten, al was
het alleen maar wat betreft goe
de publiciteit voor ons vader
land.
Dwangbuis
Ik merk nu zelf ook (u had
't natuurlijk al langer door) dat
ik méér voor de monarchie - de
onze dus - ben dan ik zelf
dacht toen ik aan dit stukje be
gon. Niet dat ik van plan was
blijk te geven van verontwaar
diging over het materiële con
trast tussen de WAO-ers en de
kroonprins. Met alle begrip
voor de minimavoor Willem
Alexander mag wat mij betreft
het oranjezonnetje iri het water
schijnen.
Het is trouwens maar de
vraag of de prins het echt zo
leuk vindt. Zo'n jongen zit in
een glazen huis. Elke stap die
hij zet wordt kritisch bezien.
Van een jongen die onze ko
ning moet worden, zullen we
niet veel misstappen pikken.
Privé houdt hem onafgebroken
in de gaten. „Niet van onze
centen!", hoor ik het vaderland
al roepen als hij, op excursie in
Parijs, naar' een meisje lonkt.
Misschien was de prins beter af
geweest met een behoorlijk
traktement van pa en ma. Maar
de Wet Financieel Statuut van
het Koninklijk Huis wil het nu
eenmaal anders en het Konink
lijk Huis maakt de wetten hier
niet zelf.
Zo heeft het parlement - zo
hebben wij - het gewild: een
dwangbuis van bijna 'n miljoen
voor een jonge prins in een gla
zen kooi. (Dit is beeldspraak,
geen drama).
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie- L. Leijendekker en H Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45. 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8 30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 %n 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen? inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RsnkrplAtiPC
Postgiro 1114111 - ABN rek 520538447,
NCB rek 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Door Louis van de Ceijn
AMSTERDAM - Op de internationale geldmarkten
lijkt de dollar niet meer kapot te kunnen.
Maar terwijl de koers de afgelopen weken elke dag hoger werd
opgestuwd, schudden steeds meer wetenschappelijke stuurlui-
aan-de-wal bezorgd het hoofd: als dat straks maar goed gaat.
De Rotterdamse econoom prof. dr. C.J. Rijnvos heeft al een
heuse dollarcrisis voorspeld. De Amerikaanse regering ontkomt
op den duur niet aan een sanering van het enorme begrotingste
kort. Als daardoor de vraag naar kapitaal afneemt, zal de rente
dalen. Gevolg: de koers keldert hals-over-kop, want eenmaal in
een dalende lijn zal de juichstemming in diepe droefenis verke
ren.
Zonder zo'n alarmerende term te willen gebruiken, voorziet
ook zijn Tilburgse collega prof. dr. H.W.J. Bosman (hoogleraar in
geld, krediet- en bankwezen) op enig moment een sterke val van
de dollar. Wanneer zich die aandient, is ook voor hem de vraag,
maar hij noemt de positie van de Amerikaanse munt 'verduiveld
labiel'. „Ik zou tegen de koers van vandaag geen dollars willen
kopen".
Nu wordt al vanaf 1982/1983 van een 'overgewaardeerde' dollar
gesproken. Toen was de Amerikaanse munt na een dieptepunt
rond de 1,90 alweer voorbij de 2,50. Het geweldige tekort op de
lopende rekening van de betalingsbalans (ruwweg: de som van
in- en uitvoer) zou de opmars van de dollar stuiten, verwachten
de geldeconomen. Dat is niet gebeurd. Integendeel, dit jaar loopt
het tekort op tot zo'n 80 miljard. Inmiddels wordt een koers ge
noteerd van rond de 3,50 en zijn de voorspellingen over het ver
dere verloop heel wat voorzichtiger geworden.
Klopt het theorieboek niet meer? Een land met een zo harde
munt kan immers niet meer concurreren en kweekt zo een steeds
hoger tekort? In het begin van de jaren zeventig gehoorzaamde de
dollar nog wel aan die wet, toen een groeiende balanstekort het
vertrouwen in de Amerikaanse munt ondermijnde en het in 1944
geconstrueerde wereld-geldstelsel moest worden verlaten.
Dat er nu ondanks een veel groter tekort steeds meer dollars
naar de V.S. stromen, verklaart prof. Bosman niet zo zeer uit de
nog steeds zeer hoge rente. Doordat het verschil tussen het tempo
van prijsstijgingen en de rentestand veel groter is dan in Europa,
maken beleggers in dollars het aardigste rendement. Veel meer
belang hecht Bosman echter aan een psychologisch element: het
vertrouwen in de kracht van de Amerikaanse economie. Het sn,
ces van het bedrijfsleven in de V.S. wordt bovendien vereeij'
vigd met de 'Reagonomics', het economisch beleid van de huid,,'
regering. Daar komt bij dat de Verenigde Staten voor de 'kanji,
listische' belegger een geruststellende haven zijn in een turbuk
te wereld.
Een vrije val van de dollar zit er niettemin in. Juist omdatnSv
chologische factoren een belangrijke rol lijken te spelen. DevL
spellingen gaan in de richting van eind 1985, begin 1986, als
vaart uit de Amerikaanse economie raakt. Dat zal, meent jl,
man, niet rampzalig maar wel vervelend kunnen zijn. Heftw
koersbewegingen zijn niet bevorderlijk voor een soepel vert
van de internationale handel. Daarom is het ook zo prettig dat!
in West-Europa een systeem bestaat waarbinnen te grote va
schillen tussen de deelnemende valuta's kunnen worden gecorn'
geerd.
Prof. Bosman vindt het jammer dat er tussen dat Europese
netaire Systeem en de Amerikaanse dollar geen koppeling b,.
staat. Daardoor zijn er nauwelijks instrumenten om de voors»]
bare duikeling van de dollar te beheersen. De Amerikaanse ren!
ring maakt zich daarover ogenschijnlijk weinig zorgen. Eenffi
grote economie is niet erg vatbaar voor wat er 'buiten' gebeurt Ei
Reagan maakt niet de indruk dat hij een boodschap heeft aan h«
stukje van de wereld dat niet in de Verenigde Staten ligt.
Officieel mag er dan een Duitée streep gezet zijn onder het incident met de Italië over de opmerking
van minister Andreotti over de twee Duitslanden, de verontwaardiging is bepaald nog niet weggeëbd.
De Westduitse christen-democraten wensen blijkbaar op de een of andere wijze een rekening te pre
senteren. Ze hebben nu geëist dat Giulio Andreotti aftreedt als voorzitter van de Europese Unie van
Christen-Democraten. Argument: zijn uitlatingen over het Pangermanisme hebben sterke twijfel doen
rijzen of hij de beginselen van de Christen-Democratische Unie nog wel aanhangt. De pijn zit diep.
Door- Gerard Kessels
DE Duitse kwestie blijft
een open wonde in het
hart van Europa. Wie in
die wonde zout strooit,
moet nog steeds reke
nen op een heftige reac
tie van de patiënt. Dat
bewijst de deining die
in Bonn ontstaan is na
de uitlating van de Ita
liaanse minister van
Buitenlandse Zaken
Giulio Andreotti dat
„het goed is dat er twee
Duitse staten zijn en dat
het daarbij moet blij
ven."
Voorzitter Rainer Barzel
van de Duitse Bondsdag zei
in het begin van de week te
gen Italiaanse parlementa
riërs, op bezoek in Bonn, dat
„er grote ongerustheid" on
der de Duitsers ontstaan
was. „U moet zich eens voor
stellen dat er midden door
Rome een muur loopt", zei
de bondsdagpresident. Hij
stelde meteen maar voor het
verdere bezoeksprogramma
niet in Bonn, maar in West-
Berlijn af te wikkelen. Want
daar, bij de muur, schrijnt
de Duitse wonde het pijn
lijkst.
Dat Andreotti openlijk
heeft uitgesproken wat veel
Europeanen in hun hart
denken, is zeker. De uit
spraak van de Fransman
Mauriac „dat hij zoveel van
Duitsland houdt, dat hij blij
is dat er twee van zijn",
geldt voor velen in Europa.
Maar dat wil er bij de Duit
sers gewoonweg niet in. Zij
zijn er werkelijk van over
tuigd dat het streven naar
Duitse eenheid brede onder
steuning vindt bij hun wes
terse bondgenoten. Dat
blijkt uit de ravage die An-
dreotti's uitspraak aan de
Rijn heeft aangericht. In al
lerijl worden televisie-pro
gramma's omgegooid. Ca
mera-teams zwermen uit
om in de Europese hoofdste
den bij politici en journalis
ten na te vragen hoe zij er
over denken. En overal wor
den dezelfde vragen gesteld:
Hoe kan het toch dat jullie
zo denken? Zijn wij dan niet
de trouwste partners in het
westelijke bondgenoot
schap? De vragenstellers
wijzen in Londen, Parijs en
Washington ook op de Duit
se grondwet, waarin staat
dat het gehele Duitse volk
opgeroepen is om in vrijheid
over zijn eigen toekomst te
beslissen. Dat Andreotti met
de Duitse grondwet niets
van doen heeft, wil er in
Bonn niet in.
Feit is dat de Duitse de
ling veroorzaakt is door de
tweede wereldoorlog en dat
zowel in oost als in west be
seft wordt dat er zonder oor
log of althans zonder een
grote kans op oorlog geen
hereniging mogelijk is. Het
gedeelde Duitsland is im
mers het scharnier van de
status quo, van het wankele
machtsevenwicht in de we
reld. Wat beide Duitslanden
doen, raakt meteen de kern
van het veiligheidsbeleid
van de beide machtsblok
ken. Wat dat betreft zitten
bondskanselier Helmut
Kohl en DDR-partijchef
Erich Honecker in hetzelfde
schuitje. Op beiden drukt de
zware hypotheek die de oor
log heeft achtergelaten.
Wellicht dat de speelruimte
van Kohl wat groter is dan
van Honecker, maar ook in
Brussel en Washington lie
ten diplomaten de afgelopen
Giulio
Andreotti
.zout
gestrooid
- FOTO AP
maanden voorzichtig door
sijpelen dat zij met zorg
naar de Duits-Duitse toena
dering kijken. Niet zozeer
omdat zij van een herenigd
Duitsland een hernieuwde
oorlogsdreiging verwachten,
alswel omdat het toenade
ringsproces op zich tal van
angels en voetklemmen voor
Moskou en Washington met
zich meebrengt. In een paar
harde zinnen heeft Andreot
ti juist die zorg uitgedrukt.
Met het gebruik van de
term 'Pangermanisme' is
Andreotti echter zwaar over
de schreef gegaan. Er wordt
het streven mee bedoeld alle
Duitsers in één staat bijeen
te brengea Dus ook de Zuid-,
Tirolèrs, de Sudeten-Duit-
sers en de Duitsers in Polen.
Vóór Andreotti het woord in
de mond nam, werd het uit
sluitend door de Russische,
Poolse en Tsjechische par
tijkranten gebruikt voor
hun propagandistische aan
vallen op de bondsrepubliek.
De Italiaan ziet zijn waar
schuwing tegen het Panger
manisme dezer dagen dan
ook fors uitgemeten in de
Oosteuropese pers, alwaar
hij als 'vredesapostel' en
'realist' bejubeld wordt.
Toch gaat ook Bonn niet
geheel vrijuit. Kohl was de
eerste kanselier in 18 jaar
die weer sprak op de bijeen
komst van de zogenaamde
'Heitmatvertriebenen'. Ook
minister van Binnenlandse
Zaken Friedrich Zimmer-
mann wil nog wel eens
krachtige taal uitslaan als
hij het over de gebieden in
Polen heeft die voor de oor
log deel uitmaakten van het
Duitse rijk.
Van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Het pro
ces tot hereniging van
de twee grootste protes
tantse kerken in ons
land, de Nederlandse
Hervormde Kerk en de
Gereformeerde Kerken
in Nederland, zal in fa
sen geschieden, waarbij
aanvankelijk aan een
federatie wordt ge
dacht. De kerken, ver
bonden door de ge
meenschappelijke oor
sprong in de Reforma
tie, zijn elkaar echter zo
dicht genaderd dat een
gemeenschappelij ke
weg naar de toekomst
mogelijk wordt. Na bij
na een eeuw gescheiden
ontwikkeling zijn de
theologische verschillen
zo klein dat ze geen
kerkscheidende beteke
nis meer hebben. „Hoe
langer hoe meer wordt
in beide kerken inge
zien dat onze kerkelijke
gescheidenheid ons be
lijden weerspreekt."
Dit blijkt uit de stukken
voor de gemeenschappelijke
vergadering van de synoden
van beide kerken, die op 5 en
6 november wordt gehou
den. De stukken bestaan uit
het verslag over de periode
sinds.de vorige combisynode
in november 1982, een voor
lopige schets van de toekom
stige vormgeving der her
enigde kerk, een verklaring
van overeenstemming ten
aanzien van het samen kerk
zijn en een concept-intentie
verklaring van beide syno
den.
Het is nog steeds de be
doeling dat in 1986, honderd
jaar na de Doleantie waarbij
de Gereformeerde Kerken
ontstonden, beide kerken
uitspreken met elkaar in
staat van hereniging te zijn.
Vantevoren moeten de voor
stellen over de vorm en de
inhoud van de gefedereerde
kerk nog door onder meer de
classes worden goedge
keurd.
De Nederlandse Her
vormde Kerk telt omstreeks
2.75 miljoen leden. Het le
dental van de Gereformeer
de Kerken bedraagt ruim
800.000. Het proces tot her
eniging werd zo'n tien jaar
geleden in gang gezet.
Door Jan van de Ven
KORTERE werkweken
lijken voor werkgevers
onaanvaardbaar. Het
verzet van de Duitse
werkgevers leidde enke
le maanden geleden tot
staking in de automo
bielindustrie.
In België is op dit moment
groot gekrakeel ontstaan,
omdat werkgeversorganisa
ties zich hevig verzetten. En
in eigen land verloopt het
proces naar de kortere werk
week evenmin vlot. DAF
Eindhoven, dat een voortrek
kersfunctie vervult, wil zelfs
de klok terugdraaien: terug
naar 40 uur.
Korter werken; volgens de
vakbonden zou met een
werkweek van 36 of 32 uur
het groeiende leger werklo
zen kunnen worden gedeci
meerd. Mits werkgevers
nieuwe werkkrachten aan
stellen om de ingeleverde
uren te vullen. Waar al kor
ter wordt gewerkt, twijfelt
men aan de uitwerking van
de maatregel. Er verschijnen
geen nieuwe gezichten op de
werkvloer. En cijfers geven
aan, dat de hoeveelheid
werklozen nog toeneemt.
Volgens de economen M.
Albert en R. Ball, die in op
dracht van het Europees par
lement hun visie neerlegden
in het rapport 'Naar het her
stel van de Europese econo
mie in de jaren tachtig', zal
binnen de Europese gemeen
schap de werkloosheid
groeien van de huidige 10
miljoen naar zeker 16 miljoen
als nationale overheden niet
ingrijpend hun beleid wijzi
gen. De Britse econoom Bol-
tho komt in een recent onder
zoek voor het weekblad The
Economist tot een minder
schrikwekkende uitkomst:
geen 16 maar 12 miljoen
werklozen tegen 1990.
Welk aantal over enkele
jaren zonder werk zijn tijd
moet zien door te komen,
over de vermindering van
het aantal zijn de economen
het wel eens: arbeidstijdver
korting. Overigens naast nog
meer maatregelen, want met
dat ene aspect alleen laten de
Europese economieën zich
niet üit het slop halen.
Enkele van die andere
maatregelen kennen we: te
rugdringen van de over
heidsschuld, bezuinigen, het
stapje terug van de ambtena
ren, een herbezien van de
uitkeringen. Een reeks van
bijstellingen zijn nodig om de
economie weer gezond te ma
ken en de verkorting van de
arbeidsduur hoort erbij.
Het rapport van de heren
Albert en Ball werd met in
stemming begroet door het
Europees parlement. Het ziet
er een goede leidraad in om
Europa er bovenop te helpen.
Elke politieke fractie, behal
ve de socialistische, zou de
aanbeveling in de praktijk
willen brengen. De socialis
ten hebben er duidelijk af
stand van genomen. Omdat
de samenstellers van het
rapport te veel een liberale
visie erin hebben verwerkt.
De socialisten van Europa
vinden bij de regeringen
geen gehoor voor hun stand
punt. Econoom Boltho signa
leert immers in The Econo
mist, dat -alsof er afspraken
zijn gemaakt- overheden op
allerlei terreinen haar in
vloed aan het terugdringen
is: door het schrappen van
regels, vermindering van
ambtenaren, bezuinigingen
die de overheidstekorten
moeten terugdringen, kortin
gen op sociale uitkeringen.
Wonderwel schijnen werk
gevers, die in het gezondma-
ken van de economie toch ook
een belangrijke rol hebben
en die van ouds het stempel
'liberaal' opgedrukt hebben
gekregen, het ditmaal eens te
zijn met socialisten.
De schijn bedriegt. Socia
listen raken opgewonden
over kortingen op sociale uit
keringen en zij riskeren lie
ver een nog grotere werk
loosheid dan het totaalplan
met verve uit te voeren.
Werkgevers zijn wel voor ge
zondmaking van de econo
mie, maar de gezondheid van
het eigen bedrijf staat voor
op. Eerst eigen bedrijf en dan
de rest. Ook een riskante
houding bij het bestrijden
van werkloosheid, maar toch
wezenlijk anders dan de so
cialistische.
Albert en Ball geven aan,
dat werkgevers wel moeten
meewerken. Doorgaan op
oude voet betekent zelfs bij
een economische groei van
twee procent een stijging van
het leger werkzoekenden.
Pas bij.veel grotere groei zal
de werkgelegenheid lang
zaam toenemen. Volgens
Boltho mogen in de jaren tot
1990 blij zijn met een jaar
lijkse groei tot twee procent,
zodat er andere maatregelen
nodig zijn om werk te ver
schaffen.
Niettemin proberen werk
gevers vast te houden aan de
40-urige werkweek. Zelfs als
zij, zoals uit de jaarlijkse
openbaarmaking van hun
cijfers blijkt, winsten maken,
die het meervoudige zijn dan
de winsten van vorig jaar.
Versterking van uitgeholde
bedrijven staat voorop om
bestaande werkgelegenheid
veilig te stellen, naar we mo
gen aannemen.
De uitlating van premier
Lubbers onlangs, dat de groei
van de werkloosheid tot
staan is gebracht, kan haast
niet anders zijn dan een be
vestiging van de stelling: bij
een economische groei van
twee procent zal de werk
loosheid ogenschijnlijk niet
toenemen. Op lange termijn
zet die groei echter door, als
we de economen Albert en
Ball mogen geloven.
Dan toch liever de duur
van de werkweek terugge
schroefd. Tegenargumenten
mogen dan nog zo zwaarwe
gend zijn, de maatregel zou
passen in een proces dat door
regeringen binnen Europa op
gang is gebracht en inmid
dels onstuitbaar verlichting
probeert te brengen in nog
steeds donkere tijden.
De 'Verklaring van over-
eeenstemming ten aanzien
van het samen kerk zijn' -
tot nu toe werd van 'eccle-
siologische consensus' ge
sproken - legt vooral de na
druk op de gebleken over
eenstemming. Verder zijn de
verschillen tussen de kerken
geen reden meer voor schei
ding, wordt gezegd.
De gemeenschappelijke
bezinning leidde tot het aan
wijzen van vier kernen van
belijden. Als eerste wordt
genoemd de rechtvaardiging
van de zondaar, het hart van
het belijden der Reformatie.
Verder belijden beide ker
ken dat de kerk het lichaam
van Christus is. Zij ontspruit
niet aan onze inzichten en
daden en is daarvan niet af
hankelijk. De kerken belij
den als derde punt dat Gods
openbaring de waarheid is.
Hierdoor worden de gelovi
gen tot eenheid verbonden.
Waarheid en eenheid mogen
niet tegen elkaar worden
uitgespeeld. Tenslotte wordt
het missionaire aspect be
toond: beide kerken belijden
dat de kerk in dienst van het
komende Rijk Gods staat.
Door de verdeeldheid der
kerken is voor velen het ge
tuigenis ongeloofwaardig
geworden.
De verklaring besteedt
ook aandacht aan enkele on
derwerpen die tussen de
kerken spanningen veroor
zaken. Deze komen overi
gens in beide kerken op ver
gelijkbare wijze voor. Er
zijn vragen die pas op een
gemeenschappelijke weg
opgelost kunnen worden.
Opgemerkt wordt verder
dat verschillende kerkge
voelens weliswaar niet te
vermijden zijn, maar wel de
vraag oproepen of de echte
wil tot samen op weg aan
wezig is.
De spanningsvelden zijn
de kerkelijke tucht, in de
Gereformeerde Kerken mis
schien te veel, in de Her
vormde Kerk misschien te
weinig uitgeoefend; de ver
scheidenheid in geloofsop
vattingen (pluraliteit), die
enerzijds zeer negatief kan
uitwerken, maar anderzijds
uitdrukking is van de meer
voud waarin de waarheid
tot ons komt; de geboortele
den, die in de Hervormde
Kerk wel en in de Gerefot-
meerde Kerken niet in de
administratie opgenomen,
roepen het vraagstuk van de
zorg voor de randkerkelij.
ken op; de verhouding tus
sen plaatselijke gemeenten
en landelijke kerk, waarbij
elke kerk iets van de organi
satiestructuur van de ande
re kerk zou moeten aan
vaarden; en het spreken van
de kerk ofwel de verhouding
van de kerk tot overheid
volk, een vraagstuk waar
mee beide kerken hun moe
lij kheden hebben.
De 'Voorlopige schets van
de toekomstige vormgeving
van de herenigde kerk' stelt
de Hervormde kerkorde als
model voor de herenigde
kerk voor. Onder dit over
koepelend dak kunnen
gereformeerde inrichting en
boedel worden onderge
bracht. Het moet een open
constructie zijn, zodat ook
andere reformatorische ker
ken daaronder een plaats
kunnen ontvangen.
De ruggegraat van dit
model wordt gevormd door
de ambtelijke vergaderin
gen: kerkeraad - classis -
synode. De eenheid van de
geografische gemeente blijft
als ideaal gesteld. De classis
moet de kerkgemeenschap
binnen haar ressort bevor
deren. Verder moet de clas
sis afgevaardigden naar de
synode aaqyvijzgn. De syno
de beperkt zien Tot de grote
beleidszaken: cohfessie,
ethiek, kerkorde, dienst
boek, het spreken van de
kerken, en dergelijke.
De schets constateert
diepe breuklijnen tussen
Hervormd en Gereformeerd
inzake de verhouding plaat
selijke kerk - synode en di
verhouding tussen kerk en
staat. „Daarom is het een il
lusie te menen dat bij een -
ook vergaande - confessio
nele overeenstemming beide
kerken zonder meer kunnen
worden geïntegreerd."
Tegengesproken wordt
het argument dat economi
sche problemen de drijfveer
achter het herenigingspro
ces zouden zijn. Reeds in
1973 vond de eerste geza
menlijke synodevergadering
plaats. Toen was er nog gee"
sprake van achteruitgang-
(ADVERTENTIE)
814% rente
Zet nu uw spaargeld op een Vaste Termijn
rekening van de Verenigde Spaarbank en u
bent er zeker van dat u zes jaar lang liefst 8%%
rente ontvangt.
De minimum inleg isf 100,- en de rente wordt
jaarlijks overgemaakt. Bij aankoop van een eigen
huis kunt u, zonder kosten, direct over uw spaargeld
beschikken. Wij zijn tenslotte
de makkelijke bank in de buurt.
Van onze redactie bin
DEN HAAG - „De social
tenverzekeringen kunn
niet permitteren om een
dehands gezondheidszoi
en de geavanceerde mei
niek te reserveren voo
few".
Deze waarschuwend
sprak de secretaris van
ging van Nederlandse
sen (VNZ), L. Andries:
dagavond in Den Haag
gin van de vijftiende alg
gadering van de In1
Vereniging van de Mut
wel de ziekenfondsen.
WA
ROTTERDAM (ANP) -
scheepswerf Van der Giesst
de Noord in Krimpen aan c
Ijssel heeft de opdracht gek:
gen voor de bouw van
grootste veerboot op de rou
tussen Nederland en Engela
voor de Stoomvaart Ma
schappij Zeeland (SMZ).
Het contract hiervoor we
woensdagmorgen officieel
tekend in Hoek van Holland
Het schip gaat volge
SMZ-directeur W.F. Hendr;
se ongeveer 175 miljoen gulc
kosten. Met de bouwwer
zaamheden zijn voor de Kri:
pense scheepswerf 1,2 miljc
manuren werk gemoeid,
recteur J. Gijbeis van van c
Giesen-de Noord verwacht c
het schip, de zogenaarr
'Jumbo-ferry' in april 198t
voor het vakantieseizoen - j
reed zal zijn. Het zal dan
veerboten 'Prinses Beatrix'
de 'Zeeland', waar de SI
mee op Engeland vaart, ga
vervangen.
Voor Van der Giessen-
Noord betekent de opdrac
van de SMZ volgens directe
Gij bels een zeer welkome aa
vulling van de huidige bezi
ting. In totaal zullen ongevi
1.200 a 1.300 mensen aan
bouw van de luxe veerbc
meewerken.
(ADVERTENTIE!
Depot Breda (076) 131427
ONTHULLENDE cijfers; bij
vooral in de Randstad - gesj
len zijn met bekend, maar oi
van de 1.568.000 leerplichti
onderwijs zijn ingeschreven
schoolverzuim schuldig maa
dentele spijbelaars, maar om
en meisjes, die nergens staa
school geregistreerd zijn, p>
school afwezig zijn. Hef voor
se gemeenschap negen milj;
schoolverzuim betekent dat
penen.
Zeker in deze tijd van bezi
dat zoveel geld in het wate
ronduit verbijsterend dat tier
kansen aan het verprutsen
straks een plaats te verovere
'och bekend zijn - en ook hu
dat zij met een lage opleidir
9njze massa van de nu al 5(
voldoende geschoold zijn, w
komen.
'n onze contreien zou het
nebben aangenomen als in
[Maatregelen in voorbereiding
ken. Terecht want de kwaler
besmettelijk gebleken. Een
schoolverzuim vereist intens
storen, ouderverenigingen, j
scholen zullen moeten zorgf
van het schoolverzuim en vo
vooral in de eerste fase van I
de oorzaak van het spijbelen
rebben ook de ouderverenig
yÊTeenschap als geheel zc
over de vraag hoe het gekonr
9esprongen met een van de
oe na-oorlogse jaren: goed c
sen voor iedereen.
Die vraag heeft alles te ma
an onze post-industriële sa
yorden verzorgingsstaat dri
/°°mbare bezuinigingen ee
Sn actieven en niet-actieve
een het kabinetsbeleid verar
financiële middelen willen
en te blijven helpen, de gro
°'e problemen verkeert, d
ociety moeten zien te verm
2to°c'ale zekerheid als han
wept worden en wie door e
sardoor aan de marge van
l ®v°'9en daarvan niet langei
dei klinkt hard, maar er i
e|en. Bovendien is de berei
INLICHTINGEN: DISTRICTSKANTOREN BREDA C/THARjM# g0ed
15, TEL 076-22 24 33. GOES GROTE MARKT 40. TEL': OllOQJ^- naar niet 9ek
der
om solidair te zijn met de
