NNOTA BUITENLANDSE ZAKEN DEFENSIE
NCO KRIJGT ECHTER MINDER GELD
Extra hulp aan arme landen
MINISTER VAN DEN BROEK: WEINIG NIEUWE INITIATIEVEN
ide
ichtl"
1
-£
:1 scheefc
IAAGZANG VAN JUSTITIE
•VER BEZUINIGINGEN
Meer geld
voor politiebureaus
Meer geld voor wegen
Defensie:
oog op
nieuwe wapens
IUEU POLITIE JUSTITIE
WONINGBOUW
fficieren
erdrinken
Rietkerk:
ïjnen
in gemeente
en provincie
verminderen
Bezuiniging
op sociale
woningbouw
IN 1985 WIL MEN 106.000 WONINGEN BOUWEN
(woningbouwprogramma)
q
1
Voorlopig
geen huur
belasting
M4
WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1984
ONTWlKKEUNGSHULh
NEDERLAND1981-1985
(in miljoenen gld)
NEDERLAND zal volgend
jaar ruim een kwart mil
jard gulden meer uitgeven
aan ontwikkelingshulp dan
dit jaar.
PJ
matting hulp
s au Suriname
BESTRIJDING van de zure regen wordt één
van de centrale thema's in het milieubeleid.
:nte en fruit is gega-
d dagvers. Rekent u
kwaliteit. En u be
jel, want alles is spot-
ien profiteert u ook
.verlagingen. Daar
t 't teveel scheelt.
50
45
40
o
_o.
XX
CO
CO
x 1000
krant.
DE WONINGBOUW
AANTAL VOLTOOIDE WONINGEN PER 1000 INWONERS
yrei
5000 I
1
1981 1982 1983 1984 1985
Met een totaal hulpvolume
van ruim 4,6 miljard gulden, al
dus minister Schoo (Ontwikke
lingssamenwerking), haalt het
kabinet ruimschoots de doel
stelling 1,5 procent van het Net
to Nationaal Inkomen (NI) aan
ontwikkelingshulp te besteden.
Maar de herschatting van dat NI in
1982, op grond waarvan Ontwikke
lingssamenwerking nu al voor het
derde jaar 280 miljoen gulden extra
aan begrotingsmiddelen had moeten
ontvangen, is nog steeds maar ten de
le (in '85: voor 50 miljoen gulden)
doorgevoerd. Dat betekent dat Ont
wikkelingssamenwerking op het her-
schatte NI de afgelopen jaren toch
ruim 1 miljard gulden heeft 'ingele
verd'.
In het regeerakkoord was overi
gens afgesproken dat dit zogenaamde
'herschattingseffect' niet ineens,
maar slechts geleidelijk zou worden
doorgevoerd.
Binnen het kabinet is nog geen
overeenstemming bereikt over de
vraag hoeveel Schoo volgend jaar
mag halen uit haar zogenaamde
'stuwmeer' van reeds toegezegde,
maar nog niet uitgegeven gelden. Dat
wordt volgend jaar in kabinetsver-
band in het overleg over de Voor
jaarsnota bepaald. Al eerder heeft de
WD Schoo onder druk gezet een deel
van de stuwmeergelden (ruim 2,6 mil
jard gulden) een andere bestemming
te geven.
Het aandeel van de kapitaalmarkt
middelen in Schoo's begroting is op
nieuw met 50 miljoen gulden vermin
derd. Schoo verwacht het volgende
decennium volledig onafhankelijk te
worden van deze financieringsvorm.
De versterkte aandacht voor de
plattelands- en industriële ontwikke
ling in de bilaterale hulpverlening, is
vertaald in extra geld voor deze pro
gramma's: plattelandsontwikkeling
gaat met 57 miljoen gulden omhoog,
industriële ontwikkeling met bijna 60
miljoen gulden.
Daarnaast is de post voor beta-
lingsbalanssteun, die ontwikkelings
landen in staat moet stellen hun im
porten te betalen, is met ruim 122 mil
joen gulden verhoogd.
De afdracht aan VN-fondsen, vorig
jaar onder zware protesten verlaagd,
blijft ten opzichte van '84 gelijk, de
post voor wereldbankinstellingen
stijgt.
Schoo heeft tenslotte besloten het
budget van de Nationale Commissie
voorlichting en bewustwording Ont
wikkelingssamenwerking, de onder
zware kritiek staande club onder lei
ding van het oud-PvdA-Kamerlid
Roethof, van 14 naar 12 miljoen gul
den te verlagen. Schoo zegt hiermee
de NCO tot een 'scherpere prioriteits
telling' te willen brengen, daarmee
tegemoetkomend aan de wensen van
vooral de WD Tweede Kamerfractie.
Over het functioneren en de toe
komst van de NCO krijgt de Kamer
eerste helft '85 nog een aparte nota.
1 jnister Schoo houdt se-
jeus rekening met de moge-
jkheid dat volgend jaar de
ilpverlening aan Suriname
i worden hervat.
haar begroting is daar-
100 miljoen gulden gere
geerd. Overigens maken
mo en Van den Broek (Bui
tenlandse Zaken) zich onver
minderd zorg over het trage
herstel van de democratie en
de snel verzwakkende econo
mie van het land, die tot nieu
we politieke en sociale onrust
kunnen leiden.
Tot eind '82, toen het mili
taire bewind van Bouterse 15
van zijn meest prominente
critici vermoordde, ontving
Suriname jaarlijks 260 miljoen
gulden. Die hulp zit nu tot een
totaal van bijna 450 miljoen
gulden in Schoo's 'stuwmeer'
van toegezegde, maar nog niet
uitbetaalde gelden.
DE toekomst van de Europese
samenwerking en de pogingen
om de impasse in de Oost/
West-verhouding te doorbre
ken blijven volgend jaar de
centrale thema's van het Ne
derlandse buitenlands beleid.
Nieuwe initiatieven worden
door 'BZ' niet ontplooid. Wel
wordt een reeks in gang gezet
te activiteiten - de heropleving
van de Benelux, van de West-
europese Unie, aanpak van de
schendingen van de mensen
rechten - met kracht voortge
zet.
Tot nu toe heeft Van den
Broek nog geen concrete stap
pen genomen om zelf bij de
Sovjets het Nederlandse ra-
ketbesluit van juni dit jaar toe
te lichten. Wel heeft de Neder
landse ambassadeur in Mos
kou dat gedaan en is Van den
Broek's Sovjet-collega Gro-
myko uitgenodigd voor een
bezoek later dit najaar aan
Nederland.
Van den Broek ziet 'de bui
tengewone aandacht die het
vraagstuk van de kruisvlucht-
wapens in alle geledingen van
ons volk heeft gekregen' als
een nieuwe aansporing tot
wapenbeheersing. Maar tege
lijk stelt hij met spijt vast, dat
aan Sovjet-zijde ook na het
aantreden van Tsjernenko
weinig bereidheid bestaat tot
een vruchtbare dialoog, „dit
ondanks de duidelijke openin
gen die door Washington wor
den geboden".
Of de Sovjet Unie na 1 juni
dit jaar nog SS-20-raketten
heeft bijgeplaatst - dat gege
ven is van wezenlijk belang
voor de verdere Nederlandse
houding inzake de raketplaat
sing - blijkt niet uit de begro
ting. Zij spreekt slechts be
zorgdheid uit over de moder
nisering van systemen met een
korter bereik, die overigens -
afhankelijk van hun opstel
ling - evengoed in staat zijn
Westeuropees grondgebied te
bereiken. Daarnaast baart ook
de uitbreiding van andere nu
cleaire wapensystemen de Ne
derlandse regering grote zorg.
Over de Europese samen
werking toont Van den Broek
zich, nu in Fontainebleau een
oplossing is gevonden voor het
probleem van de Britse bij
drage, redelijk optimistisch.
De stagnatie in de Europese
integratie heeft volgens hem
veel Europeanen met de neus
op het belang van de EG ge
drukt.
DE Nederlandse defensie zal
zijn aandacht meer richten op
nieuwe technologieën op het
gebied van conventionele wa
pens. Dit nieuwe, vaak futu
ristisch aandoend wapentuig
zal echter niet het af
schrikwekkend effect van
kernwapens kunnen overne
men.
De defensieuitgaven zullen
in 1985 en 1986 met 2 procent
stijgen, in de jaren daarna met
3procent.
„Kernwapens blijven pri
mair middelen voor de politiek
van oorlogsvoorkoming. In het
bondgenootschap zijn vele
studies gaande en ook natio
naal moeten vele vraagstuk
ken die de nieuwe wapentech
nieken oproepen nog worden
onderzocht. Alles overziend
kan worden opgemerkt dat
nieuwe technologieën de NA-
VO-verdediging op wezenlijke
punten kunnen versterken,
maar niet elke tekortkoming
kunnen opheffen", aldus mi
nister De Ruiter.
Op het gebied van elektro
nisch oorlogsvoering zal -
naast speciale opleiding van
militairen in 1985 modern
materieel worden aange
schaft. Elke tot de landmacht
behorende militair zal in de
loop van het volgend jaar kle
dij krijgen, die bescherming
biedt bij nucleaire, biologisch
en chemische oorlogsvoering.
Later volgen de anere legeron
derdelen.
Bestrijding van zure
egen krijgt voorrang
Dat blijkt uit de vijf boeken, die samen de toelich
ting op de begroting van minister Winsemius (Milieu- tj
beheer) vormen. De vijf meerjarenprogramma's (Mi- lJlirC£lllCI"<ltl6
lieubeheer, Lucht, Straling, Afvalstoffen en Chemisch
Afval) lopen tot 1990.
iprocureurs-generaal bij de
rahtshoven hebben in hun
rverslag over het Open-
Ministerie een karika-
geschetst van de officier
Justitie, die verdrinkt in
de dagelijkse bood- «massa landelijke en lokale
n doet, profiteert vaf USUggSS:
ten. Om te beginnen.
tijd dat de officier als
wnaamste werk had op
Md van een proces-verbaal
«and te dagvaarden en straf
ïnhem of haar te eisen ligt
iu het verleden.
Stelde het Openbaar Minis-
ne vroeger zijn eigen richt-
op, de laatste j aren is de
lande magistratuur onder
vloed geraakt van allerlei
aatschappelij ke ontwikke-
'gen. Zo is het van een or-
van justitieel bestuur dat
■eigen prioriteiten stelde ge-
tot doelwit van vele
usche beschouwingen van
®schap en politiek.
Ijfri'isch stellen de procu-
Ith op tegen de betogen
[net OM geëvolueerd is van
"wgaan van de rechter
■een orgaan dat ernaar
een beleid te voeren.
Verandering zou een
(.7, verschuiving van de
t rechter naar het OM ten-
pa hebben gehad.
Winsemius kiest voor een
thematische beleidsaanpak.
Voornaamste thema's zijn:
de verzuring van het milieu;
het 'verrijken' ervan met
voedingsstoffen als fosfaten
en nitraten;
de verspreiding van milieu
gevaarlijke stoffen en de was
sende stroom afvalstoffen;
de verstoring van het milieu
door geluid, stank en proble
men van externe veiligheid
(LPG-gas) en
de sterk versnipperde mi
lieuwetgeving en gebrekkige
controle op de uitvoering.
Veel ruimte in de begroting
is uitgetrokken voor de oplos
sing van wat als hèt politieke
probleem van de komende ja
ren wordt gezien: de zure re
gen. Na de al uitgelekte maat
regelen om de uitstoot van
zwaveldioxide te beperken
(straffere wetgeving voor de
olieraffinaderijen, volledige
rookgasreiniging voor de ko
lencentrales die na 1999 nog in
bedrijf zijn) is Winsemius er
nu vooral op uit het autover
keer (stikstofoxiden) en de in
tensieve veehouderij (ammo
niak) aan te pakken.
Schonere diesel- en benzi
nemotoren (kosten: circa 150
miljoen gulden) moeten tegen
het jaar 2000, dus na de intro
ductie van loodvrije benzine,
de uitstoot van stikstofoxiden
terugbrengen tot 60.000 ton on
der het niveau van 1980.
Sneller kan het niet vanwe
ge de technische ontwikkelin
gen die nog nodig zijn en de
vervanging van het Neder
landse wagenpark. Samen met
aanvullende maatregelen in
de elektriciteits- en raffinage-
sector en de industrie (totale
kosten 300 miljoen gulden per
jaar) garandeert deze ver-
keersaanpak tegen het jaar
2000 een vermindering van de
stikstofoxiden-uitworp met
176.000 ton.
Het voornemen van Winse
mius de uitworp van ammo
niak in de bio-industrie tegen
2000 te halveren kost 200 mil
joen gulden per jaar.Nieuwe
bepalingen voor de mestopslag
en -verwerking en een betere
spreiding van de bio-mest
over het land moeten deze am-
moniak-reductie mogelijk
maken.
Winsemius hoopt de lucht
kwaliteit verder te verbeteren
door een stofgeriehte aanpak,
die hem nu al heeft gebracht
tot de opstelling van een
'zwarte lijst' van 16 stoffen,
waarvan de uitworp moet
worden bestreden. Met deze
lijst in de hand zullen vooral
de provincies bij het geven
van vergunningen het gebruik
van de voornamelijk kanker
verwekkende stoffen als ar
seen, asbest, benzeen, cad
mium, kwik, lood en methyl
bromide, moeten beperken.
EEN grotere verantwoorde
lijkheid van gemeente- en
provinciebesturen moet een
einde maken aan de enorme
bureaucratie.
Die bureaucratie is inmid
dels zo groot geworden dat „de
linkerhand niet meer weet
wat de rechterhand doet," al
dus minister Rietkerk (Bin
nenlandse Zaken)
Een van de mogelijkheden
voor verbetering is de verdere
automatisering van de ge
meentelijke bevolkingsadmi
nistraties (GBA). Uiteindelijk
zou die zover moeten gaan, dat
er over enkele jaren een auto
matische uitwisseling van ge
gevens mogelijk is tussen ge
meenten, provincies en depar
tementen.
DE woningmarkt zal het
volgend jaar worden uit
gebreid met 4000 vrije-
sectorhuizen (waarvoor
een rijksbijdrage ineens
beschikbaar is) ten nade
le van eenzelfde aantal
huizen in de sociale sec
tor en de premiekoops-
feer. Het totale aantal ge
subsidieerde woningen
blijft het volgend jaar
102.000.
Deze verschuiving van
een deel van de sociale
woningbouw naar de
vrije sector levert de
staat een voordeel van 74
miljoen gulden in 1985 op.
Het ministerie van
Volkshuisvesting vindt
deze wijziging verant
woord omdat dit jaar al
meer vraag naar vrije-
sectorwoningen is gere
gistreerd. En bovendien
achten de bewindslieden
een bezuiniging noodza
kelijk.
Volgens becijferingen
van het kabinet zal het
woningtekort per 1 ja
nuari 1990 zijn teruggelo
pen tot 41.000 woningen.
Ter controle zal volgend
jaar nog eens (net als in
1977 en 1981) een woning
behoefte-onderzoek
plaatsvinden.
Het tekort aan wonin
gen moet rond 1995 hele
maal zijn weggewerkt,
waarvoor in de periode
'86-'90 jaarlijks 94.000
huizen gebouwd zullen
moeten worden, daarna
jaarlijks 83.000.
O
O
.O.
-O.
-8-
■8-
Q.
O
X
Ui
-l
w
55
S5
M
0
O
UJ
-UJ-
Q
-<75-
3
<0
UI
O
5
3
O
m
5
3
Ui
Si
Si
SI
ER komt voorlopig geen door
stromingsheffing, die moet be
vorderen dat mensen met een
relatief hoog inkomen uit een
woning met een lage huur
trekken. Deze heffing (huur
belasting) brengt wel geld in
de rijkskas, maar zal naar het
zich laat aanzien niet het ef
fect hebben dat er goedkope
woningen voor mensen met
een minimuminkomen vrijko
men.
Staatssecretaris Brokx
(Volkshuisvesting) voelt in
principe wel voor een door
stromingsheffing - omdat
daardoor het bedrag aan indi
viduele huursubsidie bijvoor
beeld omlaag kan - maar hij
vreest dat huiseigenaren zul
len besluiten goedkope huur
woningen te verkopen en dat
de positie van bejaarde huur
ders benadeeld wordt.
Bovendien kan moeilijk re
kening worden gehouden met
huurders die zelf hun woning
opknapten en daardoor een la
gere huur betalen.
Brokx stelt vast dat het niet
gek zou zijn - als er een huur
belasting zou worden inge
voerd - uit te gaan van een
huurbedrag dat overeenkomt
met 15 procent van het belast
baar inkomen. Maar hij vindt
de uitvoering van zo'n belas
ting nogal bezwaarlijk uit fi
nancieel oogpunt (naar schat
ting 75 miljoen gulden, dat is
20 procent van de bruto-op-
brengst). Met name het verza
melen van gegevens over in
komen en woonlasten zal op
moeilijkheden stuiten.
- 6e minister van
aan het begin van zijn
n< 2egt „een goede jus-
Hl Pr'js waard" is
K I®®ting een klaagzang
Vr L| 2uill'gingen, Welis-
ifnn Politievoorzie-
K J: kreeg de rechter-
i uitbreiding, werd
L ®nSeniscapaciteit ver-
LL ïar nog steeds zijn er
w °P alle terreinen:
en voor de toekomst.
fc WJt voor de celcapaci-
|L.r werkvoorraden en
fc(n,,?^en Gij de rechter-
acht. Tegelijk stijgt de
MINISTER Rietkerk (Binnenlandse Zaken) heeft voor 1985 en
1986 50 miljoen gulden uitgetrokken voor nieuw- en vernieuw
bouw van politiebureau's.
Daarvoor is een 'urgentieprogramma' gemaakt tot 1990.
In de drie grote gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag, worden de komende twee jaar nieuwe bureau's gebouwd.
De sterkte van de gemeentelijke korpsen wordt in de toe
komst niet alleen vastgesteld naar het aantal inwoners per ge
meente, de bewindsman wil ook het aantal woningen meetellen.
Dit betekent dat gemeenten die sterk verstedelijkt zijn een gro
ter politiekorps krijgen.
criminaliteit, waarmee de ver
werkingsmogelijkheden van
politie en justitie geen gelijke
tred houden.
Ook de huisvesting van Jus
titie laat, ondanks de inspan
ningen van de gebouwen
dienst, op veel plaatsen te
wensen over. Daarom zullen
„wij moeten blijven hameren
op het aambeeld dat de midde
len, nodig voor de instandhou
ding van de rechtsstaat, op
adequaat peil moeten zijn",
schrijft Korthals Altes.
Geeft minister Ruding Fi
nanciën) het justitie-apparaat
enerzijds enige ruimte voor
uitbreiding van de rechterlij
ke macht en gevangenissen,
anderzijds moet er vier jaar
lang bezuinigd worden met 8
miljoen gulden per jaar. Dat
gaat in 1985 met een blijvende
verlaging van de gerechtskos
ten met 2,5 miljoen gulden,
met een verlaging van de ver
goeding van raadslieden in
strafzaken tot een totaal van 2
tot 3 miljoen gulden en met
een verdere versobering bij de
inrichtingen voor kinderbe
scherming. Daarmee wordt
een besparing van 2,5 miljoen
gulden jaarlijks beoogd.
VOLGEND jaar moet de belastingbetaler 3,2 miljard gul
den opbrengen om de tekorten in het openbaar vervoer te
dekken. Smit-Kroes (Verkeer en Waterstaat) verwacht niet
dat dit tekort de komende vier jaar beduidend zal afnemen.
Grootste verlies geeft het stads- en streekvervoer (2.010
miljoen gulden). De NS geven in 1985 1.272 miljoen gulden
meer uit dan er binnenkomt.
Voor het onderhoud van het wegennet wordt in 1985
ruim 22 miljoen gulden meer uitgegeven. In de jaren zeven
tig is de lengte van het autosnelwegennet verdubbeld tot
rond 1.750 kilometer nu. Bijna al deze wegen zijn toe aan
groot onderhoud.
