'EEN VERSLAVING IS HET: ALS HET MAAR PLAKT'
Gijzeling in
Franse
ambassade:
visitekaartje
van Carlos
Ups weer 8
kracht
vooruit
In deze
v..
Bevrijding
waarom
mislukte
Market Garden?
met VOlle va» het weekend
A ZEELAND 5
rzelt
trympjes:
lerbussen'
f ysiotherapeuten doen 'het' met hun
I handen, vertegenwoordigers doen 'het' op
de weg, juweliers doen 'het' briljant. Alle
mogelijke beroepsgroepen doen hun best,
hun medeburgers zonder enige schaamte
te laten zien hoe zij 'het' doen, in
navolging van sporters die juichen dat ze
het rechtop doen (windsurfers), tegen de
muur (squashers), in de wind (zeilers), in
de branding (zwemmers), over een net
(badmintonners) en ga zo maar door.
Voorbij
Steeds gekker
Specialist
npeest in d'onde-
kuylen". En de
Hij huylt, hij
ij maekt getier en
in geen manier de
p veriaeten. Mae
niet baeten".
;er riep met groo-
Ga, knerzelt op u
er, helschen duy-
ij macht, zoo bijt
landen. Den duy-
ip zijn gebod voor
r en zijnen God.
r die dat zagen
heel verslagen".
;er riep op 't zelve
u doen verdwey-
loor een ruyt van
daer gij kwam
cheynen. En hij
vlam en vier, met
huylen en getier.
:t u, calvenisten,
imsch geloof be-
ke is verlost van
de Pater Minne
tregen hun huis
g en de dichters
ed van de dominé'
uiteraard met de
Christeme men-
lijk, plant dat in u
Het Roomsch ge-
ieugden rijk be-
1 victorie. Gij Lu-
Calvenist, die zoo
nen tijd verkwist,
t verlegen op uwe
ïgen".
beurde vrijdag-
t en de gevolgen
eer aan den lijve
den. Alleen zon-
g vanaf drie uur
veer tot 's avonds,
galden onweers
leven.
lebben zich afge-
ek afgevraagd of
dat zo vroeg al
vooral koud was,
bode is van de
ieslist niet. Men
jewel velen daar
ig in blijven pe
rt de natuur geen
inwijzing vinden
n koude en barre
ijgen.
verzicht van de
jaar leert ons dat
mre kwakkelwin-
len: 1965, 1976 en
kon geschaatst
n 1964, 1966, 1969,
1 en 1982. Zeer
inters waren 1967,
1973, 1974, 1975,
1979, 1980 en 1981.
dat we in 1976 een
irme en lange zo
en. Er kwam zelfs
aaide streken in
een verbod om
besproeien en
wassen met lei-
r. Toch was de
n 1976 een slappe
idste dag die we
len was op 27 ja-
2 toen in Winters-
temperatuur van
>n onder nul werd
'.rspreuk van van-
ikt wel erg ver
Komende maan-
september, is de
van Sint-Lam-
Het volksgezegde
het op Sint-Lam-
leschijn, droog zal
aar zijn.
WEEK is St-Kruis
beurt als onderwerp
'spotrympje'. De ri
tussen het dorp en
uur Aardenburg is
Ier stoelen of banken
>usse, schone tooT'n,
l op tyd geschoor'n?"
het Eèrenburgs ge-
aoië zonder waoter!
TIM
III I Hl llll
of V.- :,-'Hio;R7yfSfSiXfèr> n'
VAN GENT: 9.00 uur, ds. I-
ing.
lONDIJKE: 9.30 uur, dienst
cerkeraadsleden.
-ANNA TER MUIDEN:
t te Sluis.
1RUIS: 9.00 uur, mevrouw
nan-de Ruijter.
S: 9.30 uur, de heer Peters
SKIL: 11.00 uur, ds. I-
GEUZEN: Grote Kerk:
ds. C. Hoogendoorn,
erkerk: 10.00 uur, ds. D-K de
en 19.00 uur, ds. H- va
Opstandingskerk: 9.00
tó&KERKJE: 11.00 uur,
NDI^K&°1100 uur, de heer
NJJIJivüa: n.w
MSLAG: 9.00 uur, ds. C. Hoo
iZANDE: 10.00 uur, de heer
ekoek.
Stickerrage woedt steeds heviger
Door Rinze Brandsma
Favoriete plek om den volke
kond te doen van aangename
vrijetijdsbesteding of andere
bezigheden is de achterkant
van je auto. Dankzij de
nieuwste stickerrages kunnen
de fabrikanten van die zelf
klevende druksels met dub
belzinnige kreten in steenko-
lenengels al dat guitigs niet
snel genoeg van de persen la
ten rollen.
En de ene rage van schuinsmarche
rende 'do it'-slogans is nog niet uitge
storven of de volgende rukt al op: de
hartjes, die met een minimum aan
tekst getuigen van een warme liefde
voor: myself, disco, boys, nothing, sex,
children, Dutch sauna (is die anders
dan de Finse? zeker met je onder
broek aan), my Rottweiler, my Rolls
Royce (bij voorkeur op afgejakkerde
dafles), my Chow-chow enzovoorts.
Pepsi drinkers doen het met smaak
en Eendrijders zijn betere 'lovers'.
Vervoer over water is de beste weg
(wat doe je dan in die auto?) en (naast
I love money:) Liberals do it freely.
Doctors do it with patience en Ban
kers do it with interest.
En om je genegenheid voor wereld
steden als New York of Los Angeles
uit te dragen hoef je heus niet die be
reisde Roel te zijn die die stickers
doen vermoeden: je koopt zo'n kreet
in de eerste-de-beste kiosk voor 'n
paar kwartjes.
Een béétje socioloog moet toch een
aardig afstudeerproject kunnen vin
den in al die stickerrages die de ach
terwerken van ons wagenpark in de
afgelopen decennia geteisterd heb
ben. Geen land is zo gretig als Neder
land om het rollend blik met stickers
en winkels vol andere accessoires op
te vrolijken.
Verdwenen van onze ruiten zijn de
prehistorische stickers van Zwitserse
bergpassen: het berijden van een pas
in een ver hooggebergte is allang
geen daad van euvele moed meer.
Voorbij zijn de rages van de lache
bekjes, het Blij dat ik rij, het bitse
Rijjijofrijik, Je rijdt op mijn bumper
stumper, Als je dit leest ben je te
dichtbij: allemaal uitgewoede stic
kerrages.
Afgedankt zijn de zwaaiende
handjes, die het zo leuk in het verkeer
maakten, vooral als achter zo'n gul
wuivend ledemaat een woedende
rooie kop een mede-weggebruiker zat
te haten.
Met stickers ook laten wij graag
zien dat we onze zaakjes piekfijn voor
elkaar hebben. Dat onze auto (met
een goed-zo-krul van de juf) in puike
staat is, onze verlichting in orde, de
uitlaatgassen zo schoon als een
Noordzeebries. Dat wij als keurig
burger bij een nette partij zitten, een
rechtsbijstandverzekering hebben en
dat de autohulpdienst die puike ^uto
van ons dólgraag uit de berm komt
plukken.
En er lijkt een nieuwe stickerrage
aan te komen: die van de geurstic-
kers. Uit de VS zijn ze ook al naar ons
land overgewaaid. Ze heten Scratch
'n' Sniff: Krabbel en Snuif. Een extra
laagje op die plakkers bevat minus
cule capsules met een geurtje. Krab
bel je die open, dan verspreidt de
snuffelsticker een luchtje.
Want op de stickermarkt is niets te
dol. Niet alleen Nederlandse kinderen
zijn tuk op die zelfklevers. In Ameri
ka zijn de plakplaatjes naar schatting
voor wel 500 miljoen dollar aan han
del.
„In het begin van de jaren '70 dach
ten wij dat de stickerrage hooguit een
jaar of vijf zou duren. Maar het was
geen voorbijgaande rage. De lieve
jeugd wordt steeds gekker op stic
kers. Het doet er niet veel toe wat er
op staat, als het maar plakt. Een soort
verslaving, ja. Zelfs de afvalbakken
met afgekeurde vellen en rollen hier
op het terrein worden soms nog leeg
geroofd. Als het maar plakt."
Het visitekaartje van J.Plugge, as
sistent-verkoopleider van de Neder-
landsche Speciaal Drukkerijen in
Delft is 'uiteraard' zelfklevend. De
NSD is onbetwist de grootste sticker
fabrikant van ons land en wellicht
van heel West-Europa. Tot formaten
van 70x100 rollen in Delft stickers en
etiketten van alle mogelijke materia
len en met wel 20 soorten lijm achter
op (afhankelijk van wat de onder
grond wordt) van de drukpersen.
„Wij verwerken jaarlijks 7 miljoen
m2 zelfklevend papier en 2 miljoen
m2 vinyl. Dat zal dus wel in de hon
derden miljoenen stickers lopen."
Vandaar dat de baas van Plugge wel
eens 'Johnny de Selfsticker' genoemd
is.
De verleiding van de sticker zit 'm
in de achterkant. Heb je een sticker
eenmaal beet, dan jeuken je vingers.
Dat schutvel (met siliconenlaag, an
ders laat 't niet los) moet eraf, het
plaatje moet dwangmatig ergens op.
In ons land is de sticker pas laat
populair geworden. Veel Amerikaans
legermaterieel in de Tweede Wereld
oorlog was al bestickerd; in ons land
begon het pas eind jaren '50.
De NSD, begonnen als specialist in
drukwerk op de rol (toegangs
kaartjes, fietsenstallingen etc.) en eti
ketten met een gomlaag (eerst lik
ken), dook in 1956 in de zelfklevende
markt. Nu levert de fabriek zelfs hele
computergestuurde systemen, om bij
klanten op de werkplek (zoals in ma
gazijnen) zelfklevende etiketten te
drukken.
De sticker heeft nu massaal toege
slagen. Volgens Plugge is nagenoeg
het hele wagenpark van Nederlandse
bedrijven bestickerd met 'logotekst'.
Het vak van letterschilder sterft uit.
De hele rollende vloot van een bedrijf
kan in één nacht met plakkaten
weerbestendige mammoetstickers
een nieuw uiterlijk krijgen.
Nu mag een sticker een verslaven
de verleider zijn, als 'ie er na een tijd
je weer af moet wordt soms stevig ge
vloekt. Sommige laten zich nauwe
lijks verwijderen, andere blijken de
lak al te onstuimig gekust te hebben.
Plugge: „Het is ook niet raadzaam,
stickers op je auto te plakken. Hoog
uit op het glas. Ook niet op bijvoor
beeld kastdeuren. Onder de sticker
verkleurt de lak niet. Of de zon
brandt de contouren in de lak. Als een
sticker te lang zit, wordt de lijm soms
keihard, verglaast. Je moet dan schu
ren, net als bij schilderwerk. Het wil
nog wel eens helpen, als je met slaolie
de lijmresten weer soepel maakt."
Accepteert 's lands grootste 'stic-
kerboer' alle opdrachten? Hoe schuin
of schunnig mag de tekst zijn? „Ach,
een zekere dubbelzinnigheid zoals bij
die 'do it'-kreten is wel grappig. Maar
het moet smaakvol en eerbaar blij
ven. Racistische of fascistische slo
gans, daar beginnen we niet aan. Ben
je zelf ook strafbaar. Maar waar jle
mensen ze willen plakken, daar zijn
we niet verantwoordelijk voor. Dat
willen wij hooguit weten om de goede
lijm te kunnen kiezen. Bij ons komen
alle politjeke partijen. Wij hebben
stickers gemaakt van 'Kernenergie
nee, bedankt' naast 'Kernenergie: ja
gréég!'
„Alleen als de Centrumpartij bij
ons zou komen om stickers, dan zou
den wij in het bedrijf wél eerst over
leggen met de mensen die ze moeten
maken. Of er gewetensbezwaarden
zijn." En stickers voor sexshops, met
zwoele afbeeldingen van een juf
frouw, dat gaat de NSD ook te ver.
Dat is de zelfkleefdrukker te klef.
