PF
•uders
Paarden beheersten
straatbeeld Sluis
Zeevaartschool
Vlissingen
tnag uitbreiden
'Overal lagen doden,
het was afschuwelijk'
Strijd om
r
UW
f
lil
ZEEUWS
Zeeuwsch- Vlaanderen
T20 PAGINA ZEELAND 4
VAN ZEELAND
zaamslag I kAMERLID TE VERLDHUIS IN OOSTBURG:
SV.
Ul|l
Hflr/
|ifl
ui! ill
t L-.sti
logramma van
lekse Rakkers
politierapport J
MOON TIKT DEETMAN OP DE VINGERS
Deltadienst
adviseeert:
roofvissen in
Markizaatsmeer
markten
VVD-kamerlid:
'Thuispellen
van garnalen
niet
verbieden'
JRT
Marie Buize voorvoelde bombardement
Verwoesting
Slachtoffers
Niet geraakt
ilÜSPAG 11 SEPTEMBER 1984
stoeltjes hebben we
Irspeelzaaljaar er bij
die stoeltjes omheen
k VD tegen volledige
rookgasontzwaveling
ce jaar begonnen en we
Ier bijzonder tevreden
wordt hier heel veel ge.
I door de ouders. Moet er
Jan het speelgoed gebeu-
en of ander stuk worden I
lareerd, iets nieuws wor-
lemaakt, dan kunnen we
op de ouders rekenen. Zo
de glijbaan eigen werk
|e poppenkast, om maar I
noemen,
lok de leiding van 't Over- 1
|e is in handen van de
rs, dat wil zeggen van de
jlers. Wij vinden, dat zij de
|t aangewezen personen
om de peuters te begelei-
iat zij beschikken over de
|te ervaring. We hebben
vrijwillige leidster. Cor-
/et is hoofdleidster en
naast zijn er vijf vaste
ers en twee invalsters.
ligen van hen beschik- j
ok wel over de nodige op-
ïg, maar het voornaamste j
en wij toch, dat ze uit
ervaring met peuters
|n om te gaan. De leidsters 1
en ook allemaal óf kinde-
pp 't Overstapje óf er kin-
op gehad,
jf ochtenden in de week
I de peuters welkom. Op
idag- woensdag- en vrij-
chtend de driejarigen, en I
[Ie andere twee ochtenden I
euters van twee jaar.
Ve maken ook echt wel j
reclame voor ons werk.
emaal per jaar houden we I
koffie-ochtend voor alle
iers. Die brengen dan ook
allerkleinsten mee. En als s
veten, dat er een peutertje j
laamslag twee jaar wordt,
I krijgen de ouders van ons
aardig foldertje over de
erspeelzaal en brengt de
fdleidster een bezoekje...".
/-!
Van een onzer verslaggevers
OOSTBURG - De Tweede-Kamerfractie van
de WD vindt het besluit van de regering om
een volledige rookgasontzwaveling van elec-
triciteitscentrales af te dwingen onjuist.
Dit zei het liberale kamerlid Te Veldhuis gisteren
tijdens een openbare vergadering in Oostburg.
'"•V,
f
een onzer verslaggevers
iK - Buurthuis de „Hoekse
kers" is klaar voor het sei-
(1984/1985.
activiteiten beginnen in
erste week van oktober,
er kan al vanaf 17 sep-
er worden ingeschreven.
Iptember wordt van 10.00-
1 uur een open dag gehou-
)an biedt men informatie
I alles wat er in het buurt-
I gebeurt en kan men ook
verschillende activiteiten
rijven.
programma ziet er als
kuit:
leractiviteiten: maandag
1-19.45 uur kinderclub;
dag 15.30-16.45 uur kin-
lub klas 3, 18.00-19.00 uur
6-8 jaar, 19.00-20.00 uur
i 9-12 jaar; woensdag
i-15.00 uur kleuterclub,
1-17.00 uur knutsel/hobby-
i, 18.30-19.45 uur kinder-
i; donderdag 15.15-16.30
kinderclub klas 1+2,18.30-
j uur kinderclub; zaterdag
1-16.00 ruilbeurs (lx f*51
ind), 14.00-±15.15 uur film
per maand).
ieneractiviteiten: dinsdag
1-21.00 uur judo; zaterdag
1-21.30 uur soos; zondag
3-17.00 uur open inloop,
angerenactiviteiten: don-
lag 20.15-21.15 uur jazz-
let; vrijdag 20.30-24.00 uur
i (onder voorbehoud),
:nsdag 20.30-22.00 uur sti]l-
sen; zondag 14.00-17.00 uur
n inloop (onder voorbe-
d).
ol wassenenactiviteiten
andag 20.15-21.45 uur
ins, 20.15-21.15 uur yoga-
sdag 10.00-11.30 uur boetse-
20.00-+22.00 uur E.H.B.U.,
ensdag 9.00-11.30 uu
smschikken/ zelf kleding
ken, 20.30-22.00 uur
isen; donderdag 9.00-12.
bridge, 9.30-11.30 uur kol-
•doe-morgen, 20.15-22.
- stoelen opknappen/repa-
ies in huis, 20.15-21.15
z-ballet.
RNEUZEN - Uit een ber-
g aan de Peter van M
iylaan te Terneuzen is
afgelopen weekeinde te
iele van O.L. een rijwiel ge
len. Men had zich toe?®"®
'schaft door het vf""11}
i de toegangsdeur. Wel
toen hij de diefstal ontdek
op de plaats waar de
d gestaan een van
'markt afkomstig
lappen wagentje staan.
ia.
SLUIS - Ongeveer 20 origi
nele binnen- en buitenland
se koetsen met ongeveer 60
begeleiders in aangepaste
kledij, getrokken door Gel
derse, Friese en hackney-
paarden brachten afgelopen
weekeinde een bezoek aan
Sluis. Nadat zaterdag een
succesvol optreden in Knok-
ke was verzorgd, werd zon
dagmiddag gestart met di
verse rondritten door Sluis,
die ondanks de minder gun
stige weersomstandigheden
door een talrijk publiek
werd gadegeslagen.
Na deze rondritten ver
zorgden de fraai verzorgde
éé-, twee- en vierspannen
een ringrijderij op de Kaai/
Kalkboei, waarvoor ook heel
wat belangstelling bestond.
Vanwege de slechter wor
dende weersomstandighe
den moest het programma in
een sneller tempo dan was
voorzien worden afgewerkt.
Bovendien waren diverse
paarden vanwege het weer
wat onrustig geworden. De
presentatie, die om 16.00 uur
voor het bordes van het Bel
fort zou plaatsvinden, werd
daarom naar een vroeger
tijdstip verplaatst.
fan onze Haagse redactie
HAAG - Minister Deet-
P® (Onderwijs) zal betere
l+ttienten moeten verzinnen
Ibij tot nu toe heeft gedaan
I"1 bet maritiem instituut De
I «yter in Vlissingen een afde-
I f algemene operationele
./j °l°kie voor studenten
I "gatie te onthouden.
Dat blijkt uit een uitspraak
van de Kroon, die een streep
heeft gehaald door de weige
ring van Deetman om deze af
deling op te nemen in het plan
van scholen '83/85.
Volgens Deetman zou de
zeevaartschool in Vlissingen
eerst maar eens moeten aanto
nen dat er behoefte was aan
deze opleiding. Bovendien
vond hij dat met vijf van der
gelijke afdelingen, verspreid
over het land, voldoende mo
gelijkheden voor navigaties-
tudie waren gerealiseerd.
Het bestuur van het Vlis-
singse maritiem instituut wees
op de aankondiging van de
Koninklijke Nederlandse Re
dersverenging het aantal sta
giairs met de helft in te krim
pen. Onder die omstandighe
den, aldus het instituutsbe-
stuur, kan Deetman onmoge
lijk de grootste hogere zee
vaartschool in Nederland op
vangmogelijkheden voor die
groep studenten weigeren.
De Kroon blijkt het daar
mee eens. Deetman zal daar
om óf sterkere argumenten
van stal moeten halen óf het
Vlissingse instituutsbestuur
zijn zin moeten geven.
De WD vindt het overbodig
en onjuist omdat de overheid
volgens Te Veldhuis geen
dwingende maatregelen voor
mag schrijven aan het be
drijfsleven. Ook zal de maat
regel in eigen land niet wer
ken, omdat volgens de liberaal
het overgrote deel van de uit
gestoten zwaveldioxyde uit de
ons omringende landen komt.
Te Veldhuis pleitte daarom
voor internationale afspraken.
Hij vreest ook voor de eco
nomische gevolgen van de
rookgasontzwavelingsregel.
Volgens hem zal de prijs van
electriciteit stijgen en daar
door wordt de concurrentiepo
sitie van bedrijven verzwakt.
Hij denkt dat bij een te hoge
energieprijs veel bedrijven in
het buitenland hun electrici
teit zullen kopen. Hierdoor ko
men arbeidsplaatsen bij de
electriciteitsbedrijven in ge
vaar.
De WD-fractie vindt dat
het kabinet in strijd handelt
met haar streven om de elec-
triciteitstarieven in Nederland
omlaag te brengen. Hierdoor
worden de kleinverbruikers
en de industrie getroffen. Vol
gens de liberalen is het rege
ringsbesluit ook in strijd met
het streven van de regering
om de overheidsregulering te
rug te brengen. Zij vinden dat
op basis van vrijwillige over
eenkomsten met de electrici
teitsbedrijven ook goede re
sultaten kunnen worden ver
kregen.
De WD is volgens Te Veld
huis voor een Vaste Oeverver
binding Westerschelde. Hij
waarschuwde wel voor teveel
vage plannen. Volgens hem
moeten alle Zeeuwen blijven
zoeken naar een echte realise
ringsmogelijkheid, maar fi
nancieel zal het een moeilijke
zaak worden, aldus de libera
len.
BERGEN OP ZOOM - Om de
kwaliteit van het toekomstige
zoete water van het Marki
zaatsmeer op peil te houden,
verdient het aanbeveling om
roofvissen uit te zetten.
Dat staat te lezen in een
verkennend onderzoek van de
Deltadienst Hoofdafdeling
Milieu en Inrichting van
Rijkswaterstaat naar de wa
terkwaliteit van het toekom
stige Markizaatsgebied.
Die roofvissen houden de
witvispopulatie klein, waar
door het zoöplankton tot volle
wasdom kan komen.
AMSTERDAM - AARDAPPEL-
TERMIJNMARKT - In bintje
50mm werden 4 contracten ver
handeld voor levering november
bij een prijs van f 21,50 tot f 21,30
per 100 kg en voor levering april
287 contracten tegen f 25,50 tot f
25,20. De stemming was kalm voor
november en prijshoudend voor
april.
BRESKENS - Aan de vismijn werd
aangevoerd met een gemiddelde
kiloprijs: 4465 kg export garnalen
4,48; 6911 kg pellerij garnalen 4,88;
42 kg bot 0,65; 1470 kg schar 1,24;
15580 kg schol 3,41; 8284 kg tong
8,67; 1569 kg tarbot 14,39; 861 kg
griet 10,10; 8869 kg kabeljauw 2,63;
974 kg wijting 1,34; 247 kg rog 4,59;
312 kg makreel 1,31; 1994 kg poon
2,14; 202 kg haai 2,63; 12 kg ham
15,61; 183 kg baars en herder 19,77;
1119 kg tongschar 4,17; 63 kg schel
vis 2,60; 313 kg inktvis 2,29; 492 kg
bolk 1,02; 4 kg koolvis 3,50; 90 kg
paling 14,08.
GOES, 10-9-84 - Komkommers
stuk kl. 1 61 18, komkommers kas
stuk kl. 1 91 45, 76 43,61 36-38, 51 33,
4125-28, kg krom kl. 2 kr. 26-33. To
maten kg kl. 1 C 54, A 70-72, andij
vie kg kl. 1 A 28-49, bloemkool st.
kl. 1 gr. 85-120, kl. 2 gr. 23-85, kool
rabi glas st. kl. 1 10 22, bospeen na
tuur kl. 1125, kl. 2 42-51, courgettes
stuk kl. 2 99 13, spitskool kl. 1 A 47,
augurken kg kl. 1 A 200, sperziebo
nen kg kl. 1 gr. 110-180,170, pronk-
bonen kg kl. 1 kr. 120.
Van een
onzer verslaggevers
OOSTBURG - De WD
vindt dat het thuis pellen
van garnalen niet moet
worden verboden. Dit zei
het liberale kamerlid
Van Erp gisteren tijdens
een bezoek aan de vis
mijn in Breskens. Samen
met zijn partijgenoot Te
Velkdhuis was hij te gast
in West-Zeeuws-Vlaan
deren.
„Als er voldoende
kwaliteitseisen zijn, moet
het thuispellen niet op
voorhand worden verbo
den", aldus Van Erp. Vol
gens hem zijn er nog geen
garnalen-pelmachines en
het fabrieksmatig pellen
is financieel nog niet
rond. Hij wees erop, dat
in Nederland ongeveer
5.000 mensen werkzaam
zijn bij het pellen van de
ze zeedieren. „Die kan je
niet zomaar even hun
werk afpakken".
Het kamerlid zei ook,
dat niet alle vissersboten
ingesteld zijn op de nieu
we garnalenwet. Met na
me aan de hoge koeleisen
kunnen vele boten niet
voldoen. Ook de koel
kastcapaciteit van een
aantal havens is ontoe
reikend om alle garna-
lenaanvoer te kunnen op
slaan, aldus de WD-er.
Hij pleitte ervoor om
niet te strenge eisen voor
deze bedrijfstak te stel
len. „Misschien zijn we
wel te streng in vergelij
king met het buitenland.
Straks kunnen we door te
hoge kosten niet meer ex
porteren naar het buiten
land en dan komen er ba
nen in gevaar", aldus
Van Erp. Volgens Van
Erp moet in EG-verband
naar een oplossing wor
den gezocht voor de voor
schriften van het garna-
lenpellen.
Q
;||II|III11IIIII||||||||||||||||||)|||1|| J|||||]||||ll)||||]]|||||||||||||)|||||||!l||||||||||||||ll|]||||||||||||||||)||||jl|])|l||||||||||)|||||J|||||||i|||||||||t||||||||||||||||||||||||||||||lllllllllll||)|||||||f|)|||||||||IIIIIII)|||||||||||lllll llllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
NsSELE - Verkoping - de
Pwengroepen HVG en
houden donderdag 13
wtiber van 19.00 tot 20.00
J een verkoping in het
liMuUis VÜ verzicht. Het
l-i hierbij om handwerken
"'Uishoudelijke goederen.
- Volksdansen - De
«s volksdansgroep Vodago
I voor het nieuwe cursus-
■J,6® aantal noviteiten op
I, Programma staan. Dit
r °nder meer internationale
Lp 1arisen, dansen voor
IJ®. de cursus kinder-
'nstructie en de cursus
lyrische dans.
Pil»
- Kerken - De interker-
H 7^,Werhgroep vredesweek
!'5Sh4 wil 'de komende
LJJ® in verschillende
I?.. se regio's bijeenkom-
rganiseren, waarop met
hit de diverse kerken
ken wordt over vraag-
plllllllllll
stukken van oorlog en vrede.
De bijeenkomsten zullen wor
den georganiseerd in samen
werking met de provinciale
raad van kerken. De regionale
bijeenkomsten komen in de
plaats van de provinciale bij
eenkomst, die de werkgroep de
laatste jaren altijd in septem
ber belegde. Voor die bijeen
komst bestond bij de pastores
niet veel belangstelling meer.
GOES - Voorlichting - De or
ganisatie Vrouwen in de WD
regio Zeeland houdt in samen
werking met de Kamer Cen
trale Zeeland donderdag 13
september in hotel Terminus
een voorlichtingsavond over
onderwijs. Iedereen is welkom
vanaf 20.00 uur.
GOES - MAC De Bevelanden -
Zaterdag 15 september houdt
MAC De Bevelanden een
oriëntie- en kaartleesrit in de
A- en de B-klas. Beide ritten
tellen mee voor het clubkam
pioenschap. Inschrijven vanat
18.15 uur bij Baarends in
Goes-zuid.
HEINKENSZAND - Dorpsra
den - De Stichting Opbouw
West-Zuid-Beveland sluit niet
uit dat er volgend jaar drie
dorpsraden in de gemeente
bijkomen. Bij het opstellen
van de begroting is hiermee
rekening gehouden. De stich
ting mikt met name op de ker
nen 's-Gravenpolder en Hein-
kenszand, waar volgens op
bouwwerker B. Leroy het ver
enigingsleven al geruime tijd
speelt met de gedachte een
eigen dorpsraad van de grond
te laten komen.
MIDDELBURG - Nieuwe
Muziek - Nieuwe Muziek Zee
land gaat voorlopig voor een
reeks soloconcerten gebruik
maken van het Middelburgs
Filmhuis Meccano. Aanleiding
is het feit, dat het Kuiper-
spoorttheater in de Zeeuwse
hoofdstad (muziekschool en
kunstzinnige vorming) niet
meer voor evenementen als
die van Nieuwe Muziek be
schikbaar is. Nieuwe Muziek
zal in Meccano voorlopig elke
zondagmiddag een concert or
ganiseren. Men begint zondag
(morgen) met een 'multi-me-
dia-performance' van de Ita
liaanse pianist Davide Mosco-
ni.
MIDDELBURG - Rechter -
Zeeland krijgt er een nieuwe
rechter bij. Op vrijdag 21 sep
tember wordt mr. B.A. Meu-
lenbroek als zodanig geïnstal
leerd in de arrondissements-
bank Middelburg.
's-HEERENHOEK - Jubileum
- Verscheidene muziekkorp
sen uit de regio komen vrijdag
14 en zaterdag 15 september
naar 's-Heerenhoek om daar
te spelen ter gelegeheid van
het 35-jarig bestaan van het
muziekkorps Sint-Ceacilia. De
feestelijkheden beginnen vrij
dag om 20.00 uur met een re
ceptie in hotel De Korenbeurs.
De zaterdag staat in het teken
van een muziekfestival met
onder meer een taptoe.
'^llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUlllllllllilllllllllliiiiiiiiiiiililllliiiiiillllillliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiii
In de septemberdagen van 1944 naderde het
geallieerde invasie-front de Nederlandse
zuidgrens. In het begin met zo'n grote snel
heid dat velen meenden dat de bevrijding nog
slechts een kwestie van dagen zou zijn. Dolle
Dinsdag (6 september) kwam en ging en de
geallieerde opmars stokte, omdat de aanvoer
lijnen vanuit de Normandische havens te lang
werden.
De haven van het op 4 september veroverde
Antwerpen was daarom voor de geallieerden
van levensbelang, maar kon niet in gebruik
worden genomen omdat de Schelde-monding
nog stevig in Duitse handen was. Hitier liet
een order uitgaan dat het Schelde-fort Zuid
(West-Zeeuwsch-Vlaanderen) tot het uiterste
moest worden verdedigd.
Oost-Zeeutvsch-Vlaanderen verdedigden
de Duitsers maar kort. Alleen bij Axel werd
fel gevochten en in mindere mate ook bij Ter-
neuzen. De bevrijders waren hier de Poolse di
visie van het Tweede Britse Leger.
West-Zeeuwsch-Vlaanderen was na de be
vrijding van het oostelijk deel afgesloten van
leidingwater en electriciteit. Het gebied leen
de zich bij uitstek voor een hardnekkige ver
dediging. In het oosten lag het brede water
van de Braakman en in het zuiden twee pa
rallel-kanalen (het Leopold kanaal en de Af
leidingsvaart), die door een smalle strook
grond waren gescheiden.
Omdat het nog vrijwel intacte Duitse 15e
Leger op bevel van Hitier op Breskens werd
teruggetrokken - om vandaar te worden over
gezet naar Walcheren -, bevonden zich half
september 1944 zo'n 100.000 man aan Duitse
troepen in West-Zeeuwsch-Vlaanderen.
De komende weken zal in De Stem regel
matig aandacht worden besteed aan de strijd
om Zeeuwsch-Vlaanderen, die op 3 november
1944 werd beëindigd, toen de geallieerde ope
ratie Switchback (de verovering van de Schel-
demonding) met succes kon worden afgeslo
ten.
De serie 'Strijd om Zeeuwsch-Vlaanderen'
begint vandaag, 11 september, met het bom
bardement op Breskens, dat precies 40 jaar ge
leden plaatsvond. Een dag eerder, zondag 10
september, had Montgomery tijdens een top
conferentie van geallieerde opperbevelheb
bers in Brussel groen licht gekregen voor zijn
operatie Market Garden, de opmars naar Arn
hem. Vrijwel alle luchtstrijdkrachten moes
ten voor deze actie worden vrijgemaakt. Om
dat men echter het 15e Duitse Leger niet zon
der slag of stoot naar het veilige Walcheren
wilde laten ontkomen, werd op de valreep be
sloten nog snel even de inscheephaven Bres
kens te bombarderen.
Het wordt een echte haastklus. In de na
middag van de 11e september, een rustige na
zomerdag, nadert een eskader zware bommen
werpers het haventje aan de Schelde-oever,
dat is volgepropt met Duitse soldaten en ma
terieel. De aanval komt volslagen onver
wacht, maar van een precisie-bombardement
is geen sprake. De bommen komen overal in
het dorp terecht en hoewel de aanval nog geen
kwartier duurt, is de uitwerking verschrikke
lijk. De balans: hele wijken worden verwoest
en 225 burgers vinden de dood in de puinho
pen.
Ook een onbekend aantal Duitsers sneuvelt,
maar het strategisch effect van het bombarde
ment is gering. De verscheping van het 15e
Leger kan gewoon door blijven gaan en op 22e
september zijn 86.000 Duitsers met al hun ma
terieel naar Vlissingen overgezet. Vier dagen
later wordt Breskens weer zwaar gebombar
deerd. Opnieuw een nutteloze actie, want de
bommen vallen nu ten zuiden van de inmid
dels verlaten oversteekplaatsen. De bevolking
is verbijsterd en begrijpt er niets van. Het re
laas van enkele ooggetuigen....
De zwaar beschadigde kleuterschool aan de Dorpsstraat, waar de vele doden werden
bijeengebracht om te worden geïdentificeerd
Door Co Meertens
BRESKENS - „AI dagen van
te voren wist ik dat er iets
verschrikkelijks stond te ge
beuren. Ik had er steeds al
bij m'n man op aangedron
gen: laten we hier weggaan,
vluchten. Maar hij wilde z'n
werk bij bakker Mogré op
het Spuiplein niet zomaar
opgeven. Toch stond het
voor mij vast dat er een
ramp op komst was. Ik wist
alleen niet wanneer...."
Emotie komt boven in de
stem van Marie Buize, wan
neer ze het verleden laat
herleven. Samen met haar
man Piet en hun toen 2-jarig
dochtertje ondergingen ze
precies 40 jaar geleden de
verschrikking, die in nog
geen 12 minuten tijd over
Breskens kwam.
Piet Buize, nu 70: „Er was
een noodslachting geweest
op het dorp. Een paard was
in het water geraakt en ver
dronken. Net was ik thuis
gekomen in ons huis aan de
Scheldestraat en had het
gratis vlees op de keukenta
fel gegooid, toen ik het ge
ronk hoorde".
De toen 30-jarige bak
kersknecht en zijn vier jaar
jongere vrouw rennen naar
buiten en zien een formatie
van zo'n 60 zware vliegtui
gen de heldere nazomer-he
mel boven Breskens ver
duisteren. De eerste bom
men vallen dan al aan de
oostzijde van het dorp, in de
buurt van de haven. „We
lieten ons direct op de grond
vallen en hoorden de vlieg
tuigen verdwijnen", vertelt
Marie Buize. „Het was voor
bij dachten we en daarom
zetten we de fietsen al bui
ten om zo snel mogelijk te
vetrekken".
Maar dan horen ze het ge
ronk van de formatie weer
aanzwellen. De bommen
werpers hebben een zwen
king gemaakt en komen op
nieuw op Breskens af. Bo
ven het dorp gaan de bom-
menluiken nu open en enke
le sekonden later is Bres
kens een inferno van explo
sies en instortende huizen.
Meer dan 60 procent van het
dorp zal van de kaart wor
den geveegd.
Piet Buize knijpt, bij de
herinnering, z'n ogen dicht
en schudt vertwijfeld het
hoofd. „Ik begrijp het nog
steeds niet", mompelt hij.
„Ze gooiden de bommen zo
maar lukraak op de burgers-
neer. Dat kan toch nooit de
bedoeling zijn geweest?"
Maar 40 jaar geleden was
er geen tijd voor overden
kingen. Marie Buize: „Vlak
tegenover ons huis was een
bierkelder. Terwijl de bom
men rond ons ontploften,
pakte ik het kind en wrong
me door een klein raampje
naar binnen. Ik had maar
één gedachte: het vege lijf
van mezelf en van m'n doch
ter te redden. Ook Piet wist
de kelder nog te bereiken".
Als even later de ontplof
fingen ophouden en het ge
ronk van de vliegtuigen
weer afneemt, verlaat het
gezin Buize zonder één
schrammetje de bierkelder.
Het tafereel dat ze buiten
aanschouwen, beschenen
door een heldere nazomer-
zon, doet hen naar adem
snakken. Het zo vertrouwde
Breskens is herschapen in
een hel van dood en ver
woesting.
„Eigenlijk te erg om over
te praten", zegt Marie Buize
nu. „Ik zag alles wel, maar
pas later is het echt tot me
doorgedrongen. Overal la
gen doden, midden op
straat; huizen waren inge
stort of stonden in brand en
aan het eind van de Dorps
straat stond een Duitse
munitiewagen, waarvan de
inhoud bij beetjes explo
deerde. Het was gruwelijk".
De Buizes grijpen in hun
vrijwel onbeschadigde wo
ning snel wat bezittingen bij
elkaar, springen op de nog
steeds klaar staande fietsen
en peddelen, tussen de lij
ken, bomtrechters en bran
dende huizen door, het dorp
uit. Richting IJzendijke,
waar ze onderdak vinden bij
familie.
Een dag later is Piet Buize
al weer terug in Breskens
om zijn huis te controleren.
„De verslagenheid in het
dorp was groot. Honderden
mensen waren omgekomen
en dat waren natuurlijk al
lemaal bekenden. Zo gaat
dat in een plaatsje met een
paar duizend inwoners. De
doden, die gevonden waren,
werden allemaal neergelegd
in de kleutersschool aan de
Dorpsstraat. Daar moest
iedereen die nog leefde naar
toe, om de slachtoffers te
identificeren. Het is onbe
schrijfelijk. Daar lagen
soms complete gezinnen, he
le families, dood bij elkaar".
Omdat Buize dagelijks
van IJzendijke naar Bres
kens fietste om z'n huis weer
in orde te brengen, is hij ook
getuige van het tweede, nog
zinlozere bombardement op
26 september. Aan die ge
beurtenis is voor hem nog
een speciale herinnering
verbonden. „Ik reed op m'n
fiets, net buiten Breskens,
toen ik de vliegtuigen zag
aankomen. Onmiddellijk
keek ik om me heen naar
een plaats waar ik dekking
kon vinden. Links van de
weg was een verlaten Duitse
schuttersput, rechts stond
een groepje bomen. M'n eer
ste impuls was om in de put
te springen, maar iets weer
hield me en deed me kiezen
voor de bomen".
Wat dat 'iets' is geweest,
weet Piet Buize nog steeds
niet, maar het redde hem
wel het leven. Eén van de
eerste bommen die neer
kwamen ontplofte precies in
de schuttersput. Het groepje
bomen werd niet geraakt.
Half november, twee
maanden na het eerste bom
bardement, trokken Piet en
Marie Buize met hun doch
tertje weer terug naar de in
middels bevrijde, maar vol
ledig verlaten puinhopen
van Breskens. Ze passeerden
het Halve Maantje, waar ze
in de beginjaren van de oor
log een huis hadden be
woond, dat echter door de
Duitsers was gevorderd. Om
er artiesten in onder te
brengen die kwamen optre
den voor de troepen.
Het huis stond nog fier
overeind. „Inclusief de
slaapkamer", zegt Marie
Buize, met enige trots in
haar stem. „Want ik ben
denk ik de enige in
Zeeuwsch-Vlaanderen die
kan zeggen dat Zarah Lean-
der nog eens in haar bed
heeft geslapen".
