Frouwenmoordenaar Jack the Ripper werd nooit HEMOFILIE: DE STILLE REVOLUTIE Britse kroonprins geeft jacht op ZEEUWSE H MAANDAG 10 SEPTEMBER 1984 EDfllA IfH 1 UIA mm ai ms mmm«m& i 4 4 _L ,Jl Mrteben uit Bruss(| De eerlijke smokkelaar Ind ruk wekkende herdenking gesneuvelde Canadezen in Adegem °1 BH ©TI EXTRA OP MAANDAG1 T48 KORT NA vijf uur in de ochtend van 7 augustus 1888 liep een man de trap af van een krot in de Londense armenwijk Whitechapei. Hij was een werkloze, die extra vroeg was opge staan om een van de eerste plaatsen te verwerven in een lange rij werkzoekenden: een in die tijd dagelijks beeld in de Britse hoofdstad. De man struikelde bijna over een bundel die hij in het schemerdonker niet had opge merkt. Midden in zijn reactie het obstakel opzij te schuiven realiseerde hij zich plotseling wat hij zag: het afgrijselijk verminkte lichaam van een vrouw, die geïdentificeerd werd als Martha Turner, een hoertje. De politie deed niet veel om het misdrijf op te los sen. 'Gewend' als zij was aan moorden op prostituees, schoof zij het onderzoek op de lange baan. Vier en twintig dagen later, in de nacht van 30 augustus, werd wéér het lijk van een gruwelijk mishandeld hoertje gevonden: Mary Ann Nicholls, in de kroegen van Whitecha pei bekend als 'Mooie Molly'. Zij lag op een duister binnen plaatsje. Een rechercheur zei bij het zien van het lichaam: „Alleen een krankzinnige kan dit gedaan hebben." Er was nauwelijks een week verstreken toen het derde slachtoffer viel. Wederom een publieke vrouw: 'Zwarte An nie' Chapman, eveneens bijna onherkenbaar verminkt. Al deze moorden werden aan één en dezelfde dader toe geschreven: een man die in middels de bijnaam 'Jack the Ripper' had gekregen. Hij zou iemand zijn die zijn moordwa pens met zich meedroeg in een klein zwart tasje. Iedere on schuldige, die een dergelijk tasje bij zich droeg, liep vanaf dat moment de kans door een woedende menigte gelyncht te worden. Geruchtenstroom Volgens een ander gerucht was de moordenaar een bui tenlandse zeeman. Derhalve moest iedere vreemdeling goed op zijn tellen passen aleer hij in Whitechapei zijn mond opendeed. Er was ook nog een wilde theorie dat de dader een poli tieman was. Dat werd grif ge loofd door de bewoners van het verpauperde stadsdeel waar velen op voet van oorlog met de politie leefden. Zondagochtend 30 septem ber schrok de wijk op van een nieuw angstbericht. Een vier de moord was gepleegd. Ter wijl de mensen aanstalten maakten om naar de kerk te gaan zag een politieman, die zijn dienst erop had zitten en op weg was naar huis, een been met een witte kous onder het hek van een fabriekspoort uitsteken. Ditmaal was Eliza beth Stride, bijgenaamd 'Lan ge Lijs', het slachtoffer. De zondag was nog niet ver streken of het vijfde lijk in de reeks, het tweede lijk van deze dag, werd ontdekt: dat van Christine Eddowes die nog gruwelijker toegetakeld was dan haar voorgangsters. De pers kreeg nu een anonieme brief, ondertekend met 'Jack the Ripper'. De schrijver liet onder meer weten dat de poli tie er voorlopig niet in zou sla gen hem te grijpen. Randverschij nselen Er kwam een nieuwe ge ruchtenstroom op gang: de moordenaar was een krank zinnige dokter; de moordenaar was een Rus die door de gehei me politie van de tsaar naar Londen was gestuurd om er de politie in opspraak te brengen die niet genoeg actie zou on dernemen tegen anarchisti sche Russische immigranten; de moordenaar was een puri tein, die geobsedeerd werd door de gedachte het hele stadsdeel East End van prosti tutie en misdaad te bevrijden. Iets meer dan een maand na de moord op Elizabeth Stride en wel op 9 november werd er wéér een macabere ontdek king gedaan; Mary Kelly, 25 jaar oud, lag dood op haar ka mer. De laatste, die haar de dag tevoren nog in leven had gezien, was een zekere George Hutchinson aan wie zij wat geld had gevraagd om haar huur te kunnen betalen maar hij kon haar niet helpen. De volgende dag klopte LONDEN 1888. In de doolhof van stinkende duistere sloppen van de wijk Whitechapei, gelegen in East End, het 'ettergezwel' van de wereldstad, waart een moordenaar rond. In drie maanden tijd brengt hij op weerzinwekkende wijze zes hoertjes om het leven. De politie spreekt van afslachtingen. Sommige criminologen beweren dat de dader zelfs elf moorden op zijn geweten heeft. Scotland Yard /stelde vast dat hij, afgaande op de verminkingen van zijn slachtoffers, over enige medische kennis moet hebben beschikt. Hij was linkshandig, waarschijnlijk lang en slank. Iemand met een bleek gezicht en een snor. Jack the Ripper werd hij genoemd. Een eeuw na de vorige was er weer een Ripper aan het werk, nu in het noorden van Enge land. Deze werd echter geïdentificeerd, gepakt en veroordeeld. - foto s archief de stem I*l#ifl SImIhMIVv huur-inner Henry Bowers op haar deur. Omdat er niet open werd gedaan liep hij naar het raam van haar kamer en keek door de gescheurde gordijnen naar binnen. Wat hij zag deed hem tegenover de politie ver zuchten: „Dit zal mij mijn hele leven achtervolgen." Deze moord was het laatste 'levensteken' van Jack the Ripper. Wat resteert is een reeks onopgeloste zaken, die door de tijd gelardeerd zijn met vele fantasierijke 'rand verschijnselen'. De misdaadli teratuur werd een legende rij ker. 'Bekentenissen' Soms zorgden misdadigers zélf voor aanvullende fantasie. Twee ter dood veroordeelde moordenaars hebben ver klaard dat zij Jack the Ripper waren. Eén van hen, die zijn min nares had vergiftigd, zei bij zijn arrestatie: „Jullie hebben eindelijk Jack the Ripper te pakken. Er is geen enkel be wijs dat hij de waarheid sprak. De tweede schreeuwde toen het luik van het schavot openging: „Ik ben Jack theHij loog. Vastge steld werd dat hij in Amerika was toen The Ripper zijn mis daden beging. Een in 1924 overleden in specteur van Scotland Yard, die intensief bij het Ripper- onderzoek betrokken is ge weest, heeft in zijn memoires geschreven wie volgens hem de dader was: „Wij hadden goede redenen om aan te ne men dat het een krankzinnige was wiens vrienden het raad zaam vonden hem in een ge sticht te laten opnemen. Nadat dit was gebeurd vonden er ook geen gruweldaden meer plaats." Een zekere Daniel Farson, auteur en radioreporter, stak in later tijden een beschuldi gende vinger uit naar een ge sjeesde advocaat, Montagu Hohn Druitt geheten, in wiens familie veel gevallen van krankzinnigheid voorkwa men. Aantekeningen Farson baseert dit naar zijn zeggen op aantekeningen van Sir Melville Macnaghten, die in 1903 chef van de afdeling moordzaken van de Yard werd. Deze noemt drie hoofdver dachten: een Pools zakenman met een ziekelijke vrouwen haat, een moordzuchtige Rus sische dokter en de genoemde Druitt. Diens lijk werd na Jack the Rippers laatste moord (die op Mary Kelly) uit de Theems opgevist. Tot slot de theorie die de schrijver Stephen Knight heeft ontwikkeld. Volgens hem waren maar liefst drie personen verantwoordelijk voor de Ripper-moorden. Hij beweert dat een hofarts, een koetsier en een artiest de mis daden hebben begaan. Hun motief zou zijn geweest het zwijgen op te leggen aan een groep prostituees die het plan had uitgebroed de koninklijke familie te chanteren met het geheim gehouden huwelijk Het schandaal dat daaruit zou kunnen voortvloeien, zou mogelijk tot revolutie kunnen leiden, zo vreesde men. Der halve werd er volgens Knight een sinister moordplan be raamd door enige leden van het vorstenhuis, eerste minis ter Lord Salisbury, politie chefs en vrijmetselaars. In het mysterie Jack the Ripper valt, een eeuw nadat 's werelds beruchtste killer de hem toegeschreven misdrijven pleegde, nog maar nauwelijks onderscheid te maken tussen waarheid en fantasie. van de hertog van Clarence. IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII^ Door onze correspondent in Londen, Roger Simons LONDEN - De Britse kroonprins Charles (36) deelt blijkbaar het oordeel van veel getrouwde mannen, dat je uit liefde voor je vrouw en ook voor het behoud van de huiselijke vrede veel dingen moet laten. Op aandringen van prinses Diana (23) is hij vegetariër ge worden, een levenswijze die vandaag de dag onafgebroken veld wint onder jonge Britten. De prins lijkt bovendien van plan voortaan niet meer op jacht te gaan. Charles heeft naar verluidt al zijn jachtge weren aan zijn jongere broer Andrew gegeven, die zelf nog niet van plan is geen konijnen of fazanten neer te schieten. Dat Charles ermee ophoudt, wordt in Engeland beschouwd als een toegeving temeer aan prinses Diana. Deze houdt he lemaal niet van j agen. De Britse Liga tegen Wrede Sporten juicht de 'bekering' van kroonprins Charles uit bundig toe. Een woordvoerder van de Liga zei deze week: „Charles beseft eigenlijk dat hij de natie een slecht voor beeld gaf." De Britse koninklijke fami lie staat al jaren onder druk omdat ze zoveel jaagt. Ze volgt op dat terrein gewoon het voorbeeld van de Britse adel, die de jacht traditioneel als zijn voornaamste tijdverdrijf beschouwt. Een nationale organisatie, de Liga tegen Bloedsport, met veel jonge leden, maakt in Groot-Brittannië actief pro paganda tegen de vossenjacht. Deze 'bloedsport' wordt niet alleen beoefend door de adel maar ook door rijke lui. In het seizoen maken zij voor hun plezier jacht op vossen. Hun Prins Charles ..weg met de bloedsport... slachtoffers worden door jachthonden aan stukken ge reten. Zogeheten jachtsaboteurs van de Liga gebruiken diverse bestrijdingsmiddelen, waar onder chemische vossen- geurtj es die ze met spuitbus sen aanbrengen op heesters en hagen. Ze blazen op jacht hoorns en maken veel lawaai om de jagers en honden com pleet in de war te brengen, zo dat de achtervolgde vossen on gedeerd kunnen ontsnappen. MET ELKE klop stuwt het hart vijf liter bloed door de bloedvaten. Die bloedvaten zijn bij elkaar 100.000 kilo meter lang en een gaatje is gauw gemaakt. Bloeden we dan leeg? Nee. Bloed kan stollen en dicht zo het gat. Bij 1 op de 10.000 mannen gebeurt dit stollingswonder niet. Die hebben hemofilie, medisch sjiek voor bloeder ziekte. Vroeger had je met die ziekte weinig kans om de twintig te halen. Tegen woordig leidt een hemofiel een bijna normaal leven dankzij een stille revolutie in de behandeling. Hoe stolt bloed? Als een bloedvat lekt komt er stol lingsfactor XII vrij. Die zorgt dat een volgende fac tor, XI, wordt veranderd. Veranderde factor XI ver andert weer factor IX, en dat gaat net zolang door totdat factor Ia wordt om gezet in factor Ib ofwel fi brine. Pas als er fibrine- draadjes ontstaan stolt het bloed. Net een rij omtuime- lende dominostenen. Haal je er eentje weg dan gaat het tuimelen door tot de weggehaalde steen. Ont breekt één factor uit de lange rij stollingsfactoren dan stokt het stollingspro ces. Hemofilie-patiënten missen meestal factor VIII en soms factor IX. Dat gemis is aangeboren en komt alleen bij mannen voor. Vrouwen kunnen als drager hemofilie alleen op de volgende generatie overbrengen. Heb je hemo filie dan kun je slecht te gen een stootje. Kruipen veroorzaakt blauwe plek ken, het wisselen van de tanden een onstelpbare bloeding, lippen of tong bloeden makkelijk. Be rucht zijn de inwendige bloedingen. Die kunnen Figuur 2 Hypothetisch schema van da ondardalen hat factor VIM molecuul Bij hemofilie A is de factor VIII niet hele maal compleet. Het stukje FVIII;C ont breekt dan. vooral kniegewrichten on bruikbaar maken of fataal uitpakken in schedel of buikholte. De therapie laat zich ra den. Hemofilie-patiënten missen in hun bloed stol lingsfactor VIII of IX dus met het aanvullen van dat gemis zijn ze al een eind op streek. Sinds 1940 kan dat. In plasma (bloed zonder bloedcellen) zit die factor in tamelijk kleine hoeveel heden. Pas in 1960 ontdekte de arts Judith Poole dat in uitgecentrifugeerd afge koeld bloed een neerslag ontstaat waarin factor VIII geconcentreerd voorkomt. Dat is dan het beroemde cryo-precipitaat, kortweg cryo. Later werd het moge lijk om stollingsfactoren nog geconcentreerder uit grote hoeveelheden donor- bloed te halen. Daarmee kunnen lekkende bloedva ten worden gedicht. De stille revolutie in de behandeling komt vooral door een ander beleid. He mofilie is in de helft van de gevallen zeer ernstig. Toch werd ook dan eerst een bloeding afgewacht voor dat men de bloedstelpende stollingsfactor in de aderen spoot. Zolang wacht men tegenwoordig niet meer. Als bloedingen heel vaak voorkomen, vooral in de gewrichten, dan wordt op voorhand een paar keer per week een transfusie toege diend. Dat kan invaliditeit door het vastkoeken van de gewrichten of erger voor komen. Een ander nieuwtje van de laatste tien jaar is de zelf- dan wel thuistransfu- sie. De patiënt spuit steeds meer zelf stollingsfactoren aanraking mal «gaar* tak of anders doet een van de huisgenoten dat wel. Over die zelftransfusie is men erg enthousiast. Niet eens zozeer om de medische voordelen, die er overigens wel zijn. Bij bloeding is men er veel sneller bij en dat kan de schade aanzien- f i l waafaalkaaahadlelng Xlla I 1 - Xla «caiaaWati^ïr anuaNng .IXa t w Villa .Va i So-.-V foalolipida Ila... WaaOplaallai (I I. a Zet dominostenen op een rij en geef een tik tegen de eerste steen. Het hele rijtje valt dan om. Zo ongeveer gaat de stolling van bloed. De eerste stollingsfactor die 'omvalt' is factor XII (linksboven). Die laat factor XI omtuimelen, die weer factor IX enzovoort, tot rechts onder uiteindelijk factor Ib ontstaat, het stollende fi brine. Mis je factor VIII of IX dan lijdt je aan hemofi lie A respectievelijke B. lijk beperken. Revalidatie van aangedaan gewricht of spier duurt dan korter. Men is juist zo enthou siast omdat zelftransfusie de patiënt eindelijk zelf standig maakt. Hij is niet meer afhankelijk van zie kenhuis of dokter, en als hij echt zelf spuit ook niet van een familielid. Het ge voel van bevrijding laat zich voorstellen. Stel je voor. Hemofilie heb je van kinds af aan, dat wil zeggen dat je zorgenkind bent. Hoe je ouders je ook net als alle kinderen willen opvoeden, zorgenkind blijf je. Alle ruwe spelletjes zijn taboe, een sprong van een meter hoog kan al een bloeding in gewricht of spieren veroor zaken. Daar komt nog bij de terreur van het medisch regime, de geregelde bezoe ken aan het ziekenhuis om stollingsfactoren bij te spuiten en vooral de dage lijkse goede raad om voor zichtig te zijn net op een leeftijd dat je juist niet voorzichtig wilt zijn. Dat kan wel eens benauwend werken. De tijd dat hemofilie-pa tiënten een leven lang wa ren gekluisterd aan huis of bed ligt gelukkig achter ons. Ze kunnen nu een bij na normaal leven leiden en dat leven is waarschijnlijk van net zo lange duur als dat van 'normale' mensen. Het enige probleem is dat normale mensen dat niet altijd begrijpen. Sollicita ties geven vaak problemen, levensverzekeringen ma ken problemen net als par ticuliere ziekenfondsen. Om ook dat soort hinder nissen uit de weg te ruimen bestaat er een speciale ver eniging: Nederlandse Ver eniging van Hemofiliepa- tiënten, 't Wed 2, Vianen. Door Aad Jongbloed WIJ WETEN allemaal dat Europese Gemeenschap nc niet is wat zij zou moeten ziji Zelfs de eenvoudigste zaken ui een Europees paspoort, Europees rijbewijs of, wie behoefte aan zou hebben, Europese hymne, zijn bij li na niet geregeld, laat staan dï we onbekommerd over elki grenzen kunnen trekken. Nog steeds is het zo dat komend van het ene land n het andere, de waslijst moeta raadplegen van wat we wel ei niet mogen meenemen om voorkomen dat we smokkelen Vandaar dat ik nog immer ik een grens overkom met eei achterbak vol wijn, probeer a ontspannen mogelijk te als mij de vraag gesteld wori of ik iets aan te geven hel. Maar sinds kort kan ik gems zijn en ook u, stiekeme smok keiaar van tabak of alcofiol houdende waar, want de ne stelt eerlijkheid geheel nie op prijs. Onze vriend Cees, die ïk zal noemen omdat hij zo heet en die ik voor dit verhaal ui Goirle laat komen, omdat hi daar ook woont, besloot - op nieuw - eens niet te toen hij met zijn auto, die ach terover helde van de Frans drank, bij Luxemburg de gm overging. Toen hij eerder ii het jaar zijn kostbare me wilde aangeven zei de doumi „Ach meneer..." en duwd hem als het ware de grens over, Toen de douanier hem m ook met de steeds net te macho-wenk permissie ge door te rijden, besloot toch zijn kostbare waar aan t geven. „Ik wil 60 flessen toiji en drie flessen cognac aange ven", zei hij, geheel verruk van het feit dat hij een brat burger bleek. De douani raakte enigszins in paniek want hij wist met de bra# Europese onderdaan geen raat Hij raadpleegde eerst enkel collega's, vervolgens dook hi in wat boeken en produceert uiteindelijk een /ormutier, hij kennelijk nooit eerder zien, laat staan ingevuld I De oplossing van het problees bleek toch nog eenvoudig. „I betaalt mij nu 800 franc (ruit 40 gulden) als borgsom zodat' de zaak niet in Luxemburg o. België verkoopt en u krijgt he geld terug bij de Nederlands douane." Nee, invoerrechtii waren niet nodig en hij hoefd de waar ook niet te zien. Cees reed vervolgens wekt door naar Nederlani moest nog even in Limbw zijn en meldde zich dus bij d douane onder Maastricht, dat nonchalante doorumifgi baartje op het laatste momtn en weer het verhaal over d drank en de oplossing, die i Luxemburger hem aan d hand had gedaan. „Als ument de borgsom teruggeeft dan M ik doorrijden." Maar dat kol niet. De Nederlandse ambte naar wilde wel naar de woo kijken, praatte niet over in voerrechten verwees Cees voo de borg naar de Belgische col lega's. Cees dus naar de ander kant van de weg. Maar het um zaterdag en de Belg, die een zaam de wacht hield, kon me voor hem doen. „Wij zijn sloten, komt u maandag ïïioo terug." Cees keerde op maandag naar Maastnch i dri rug. Niet want dat was hem vanu Goirle te ver, maar hi] ka voor de grensovergang P°Pfe Daar deed hij het hele verho tot steeds groter wordend on begrip van de Belg. Of bfK wijn bij zich had? Nee, mens blijft niet een 9> weekeinde met een drank in de achterbak rond.nl den, maar op het formulier de Luxemburgse douane sto toch duidelijk dat het om flessen wijn van een exceue' merk en jaar ging en om prachtige flessen cognac. Belgische douanier bestuW de aandachtig het formulier c begon vervolgens een twm sprek, dat Cees met liefde ging, omdat een mens tens het gelijk dat hij heeft oo krijgen. Met een rode kop woede dook ook de Belg douanier in een complet gave boeken, maar kon oj de daar niet uit wijs worde „Ik maak het kort metu, hij tenslotte. „U krijgt 9 cent terug, jullie Ol hebben altijd iets aparte- 076 877850 223611 RUTTCHEF, Van onze correspondente HULST - De beurs voor handel en gezin in Den Dul- laert te Hulst is een groot succes geworden. Gister avond waren zowel organi satoren als standhouders het er over eens: „Het was een fijne beurs, het publiek was zeer geïnteresseerd en de sfeer was gezellig". De doelstelling die de 0 stichting (Dullaert en IPD) b voor ogen had, is bereikt. De ti mogelijkheid voor een her- oj haling van de beurs wordt v door de betrokken partijen 0 Ama gaan Van onze corresp HULST/ SINT-NIKLAAS Zeeuwsvlamingen vinden ziekacademie en Academie sten in Sint-Niklaas. Dat blijkt uit het aantal eursi.' bij beide instellingen laat insci Volgens directeur F. Truyts van de Muziekacademie heb ben de Zeeuwsvlamingen in gezien dat het muziekonder wijs in België technisch op een hoger peil staat en dat het bo vendien sterk individueel is. „Sommigen komen omdat het hier gratis is. Anderen speci fiek voor de notenleer". Het aantal Zeeuwsvlamingen op de muziekacademie schom melt de laatste jaren tussen de 50 en 100. Ook de dependances, bijvoorbeeld in Stekene, her bergen nogal wat Zeeuwen. Directeur K. Mechiels van 1 Academie voor Schone Kunsten verklaart dat zijn in stituut door nog meer Zeeuws vlamingen wordt bezocht. Hij heeft de grootste waardering voor deze 'buitenlandse' leer- „Het zijn meestal zeer en zeer getalenteerde cursisten, die toch maar een grote inspanning leveren, vanwege de reis. Het zijn daarom ook zeer gemotiveerde mensen". Mechiels vindt het kunstonderwijs in België een stuk beter is dan in Nederland. ,Bij ons krijgen de artiesten «iet-zoals bij jullie een uitke- Van onze correspondent ADEGEM (B) - Gisteren vond «P het Canadees militair kerk- hof te Adegem de herdenking Plaats van de tijdens de oor logshandelingen in september 1944 gesneuvelde Canadese militairen. Een jaarlijkse her denking, die dit jaar in ver band met de viering van de bevrijding van België 40 jaar geleden een speciaal karakter droeg. Onder de vele gasten bevon- ®n zich ook de Belgische eer- te minister Wilfried Martens, Canadese ambassadeur te russel, kroonprins Philip, de 's®ch°P van Gent en tal van ndere genodigden, waaron- de burgemeesters en een gemeentebestuurder van Ter- euzen, Oostburg, Sluis en Aardenburg. ,^a een plechtige herden- gsmis in de kerk van Ade- m volgde een bloemenhulde frf j Canadees militair kerk- t. die echter door het slechte Weer werd beperkt tot het leg- a Van bloemen door een j hoge functionarissen. «Ij kerkhof liggen 848 Ca- dezen begraven, i, het eerst was bij de hykse herdenking dit keer 5itM6en aantal oud-strijders ta„i aderland aanwezig. In to efen bij de bloemenhul- kuit egaties uit binnen- en genland betrokken, terwijl j. Seheei werd bijgewoond tec Zo'n 800 genodigden. De jen ptle kon dan ook niet wor- tjjj ^houden in het gemeen- bad tvan Adegem, maar men op„ hiervoor een grote tent thj 2et- Daarin was ook een oversUie te zien met materiaal io<. het oorlogsgebeuren in rm dar On gez Zo mii het dei bu: voc Sc I een toe on< het gei ric is het I lesj de ouc mo len len sen wo we ziji kaï 15 kui Mu 09- der na£ oi HO wei Hoe Bre Hoe frui vro van oud S mei Pui Hij sch oph lagt late enij twe piei wai lige Isaé het Del E vrai 850.1 pier doo: pier hetz ren, oph hoof pap D gaa vooi nooi ten. iede maa uur. ter e ever I

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 4