even..L
UITBLAZEN
Terughoudendheid troef bij wierde
herdenking 'Akkoord van Gdansk'
„In de politiek past geen dogmatiek"
Voorhoede van nieuw type bedrijfsleven
Kredietv
Ambtenai
ANWB:
Isoleren? Ven
Spiegel van
het leven
JOS VAN KEMENADE BIJ AFSCHEID VAN KAMER:
LOKALE INITIATIEVEN MEER DAN WERKVERSCHAFFING
ORGANISATI
VNO ONTKEI
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1984
ACHTERGROND
CONFRONTATIE MET AUTORITEITEN MOET WORDEN VOORKOMEN
Compromis
Demonstraties
Jos van Kemenade
terug naar
de Universiteit
Engeland
Meer tijd
PONDERDAG 30
BINNENLAND
Den HAAG - Het Verbo
van Nederlandse Ondern
mers (VNO) heeft ontkend e
ferlijke vergelijking tussen
'nkomens van ambtenaren
Werknemers in het bedrijfsi
ven te ontlopen.
Iemand in Manchester's
Coronation Street krijgt
een neef uit Nederland
op bezoek. De Engelse kij
kers van *s-werelds langst
lopende (24 jaar!) soap
opera worden er echter
niets van gewaar want de
aflevering met de 'neef uit
Nederland' wordt alleen maar
voor de landgenoten van de be
zoeker gemaakt. De neef is Wil
lem Ruis en hij kan de borst
wel nat maken want ze zullen
Item er de oren van de kop klet
sen. Binnen de tijdslimiet van
één aflevering krijgt neef Wil
lem tien jaar wel en wee in Co
ronation Street te verwerken en
met hem de Nederlandse kij
kers, want dit is de manier
waarop de VARA de sprong
wil maken van 1974 - dat was
dus nog ver vóór de 'Crisis' -
naar vandaag. In het nieuwe tv-
'seizoen' krijgen we Coronation
Street weer regelmatig te zien.
De VARA heeft al eens eer
der een inhaalmanoeuvre moe
ten uitvoeren om bij te komen.
Dat gebeurde in 1970. Tot dan
toe liepen wij hier enkele jaren
achter op de gebeurtenissen in
Coronation Street. Voor ons le
ken ze daar toen de jaren '50
amper ontgroeid te zijn. In wer
kelijkheid echter was het er wel
degelijk 1970 en wat méér was:
de serie werd al lang in kleur
gefilmd en de VARA-afleverin-
gen waren nog steeds zwart
wit. Toen was het Berend Bou-
dewijn die naar Manchester
werd gezonden om een samen
vatting te maken van de 800
afleveringen die wij hier toen
achter waren.
In 1972 konden felle protes
ten de VARA er nog van weer
houden de serie van het scherm
te halen, maar in 1974 was het,
wat Nederland betreft bekeken.
In Engeland ging de commer
ciële tv-maatschappij Granada
echter gewoon door. De serie
loopt nu 24 jaar, telt al zo'n
2400 afleveringen en niemand
denkt eraan ermee op te hou
den. Op het terrein van de Gra-
nada-studio's in Manchester
werd nog maar enkele jaren ge
leden zelfs een geheel nieuwe
Coronation Street gebouwd
omdat de oude wat erg ver ach
ter was gebleven bij de stads
vernieuwing en renovatie in de
echte volkswijken van Man
chester.
WIM KOCK
speelde van Stan Ogdende wat
sullige echtgenoot van de
kwebbelzieke en eeuwig met
krulspelden in het haar lopende
Hilda Ogden. (Jean Alexander).
Len Fairclough heeft zich ook
uit de serie laten schrijven en
net zomin als Elsie Tanner
werd hem dat door kijkers in
dank afgenomen.
Uit Coronation Street ver
dwijnen is nooit gemakkelijk
geweest en dat had niet met de
sociale controle van het tv-
straatje zelf te maken, maar
met die van de hele natie. Een
van Elsie Tanner's tv-minnaars
werd eens opgewacht door een
groep mannen die hem bedreig
den omdat hij in een recente af
levering vervelend tegen Elsie
had gedaan. En een andere, de
acteur Peter Adamson, kreeg in
een pub een klap op z'n gezicht
omdat hij teveel de baas speel
de over Elsie.
Acteurs en actrices werden
zozeer met Coronation Street
vereenzelvigd dat niet alleen
het publiek hen voor 'echt' aan
zag; het was ook moeilijk voor
hen om aan ander werk te ko
men. Sterven werd nog het ge
makkelijkst aanvaard. Zo ver
telde acteur Norman Fnsby
ooit het verhaal van een vrou
welijke collega die zich uit de
serie had laten schrijven. Ze
kreeg er spijt van want ze kon
nergens meer aan de slag. Ze
keerde terug in Coronation
Street om er te sterven. Daarna
kreeg ze wél werk
Haardroogkap
Een andere actrice kwam op
die manier echter van een kou
de kermis thuis. Zij wilde weg,
maar zag er te gezond uit om
spoedig aan een ziekte te kun
nen bezwijken. Ook was in het
verhaal haar huwelijk te goed
om een echtscheiding geloof
waardig te kunnen maken. De
oplossing leek een dodelijk on
geluk met een haardroogkap.
Maar helaas: wel verlost van
Coronation Street, kreeg ze
geen werk en een dode terugha
len was zelfs de inventieve
schrijvers van de serie te veel.
Het doorlopende sukses (in
Engeland) van Coronation
Street is gelegen in het feit dat
de serie een onopgesmukte en
actuele afspiegeling is van het
gewone, dagelijkse bestaan in
een volksbuurt. Er gebeurt
niets wat ook niet in elke ande
re doorsnee-straat zou kunnen
gebeuren. Daardoor herkennen
kijkers zichzelf in de persona
ges en gebeurtenissen. De kij
ker wordt als het ware zélf een
bewoner van Coronation
Street.
Tony Warren, de geesteüjke
vader van de serie, zoekt de
oorzaak van het sukses wat
dieper. „De serie is vooral po
pulair bij de middenklasse. Die
mensen kijken met plezier terug
op een bestaan dat ze zijn ont
groeid.", zei hij jaren geleden
al.
Het zal me benieuwen hoe
de serie in het Nederland van
de jaren '80 valt want 'gewone
mensen' zijn - hoe gewoon ge
woon ook is - beslist niet over
al hetzelfde.
Elsie Tanner
In de voorbije jaren heb ik
in Engeland zo nu en dan nog
wel eens een aflevering gezien,
erop geattendeerd door nog al
tijd hetzelfde slepende muziek
je. Maar ik was het contact met
de straat en zijn bewoners
kwijt. Ik zag wel wat bekende
gezichten, maar wist niet meer
wie wié was of wat precies
deed. Neefje Ruis heeft dus
heel wat in te halen wanneer hij
'terugkeert' naar Coronation
Street.
Heel bekende gezichten van
toen, zijn er niet meer. De
krenterige winkelier Arthur Lo
we was al lang uit de straat ver
dwenen voor hij een paar jaar
geleden stierf. Elsie Tanner (ac
trice Pat Phoenix), ongetwijfeld
de sexbom van de straat, heeft
lang en dikwijls geaarzeld,
maar is een tijd geleden toch
opgestapt. De bejaarde en aan
doenlijke Albert Tatlockdie
zich verdienstelijk maakte
door, gehuld in de kledij van
verkeersbrigadier, kinderen te
helpen oversteken is dood. Ook
de 'Moeder van de straat' en
ster van de show, de korzelige r
maar hartveroverende Ena E
Sharpies is al geruime tijd
dood. Begin deze week nog
overleed de acteur Bernard E
Youens die 20 jaar lang de rol
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllÜ
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55. Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe Ginnekenstraat 41©076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal. Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920
Vlissingen, Tórenstraat 5, ©01184-19910
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand: 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
f .80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% BTW.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
informatie over Stern-reizen en promotie© 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA
DEN HAAG (ANP) - De
oppositie in Polen doet
alle mogelijke moeite
om morgen de vierde
herdenking van het 'Ak
koord van Gdansk' niet
te laten ontaarden in een
confrontatie met de
autoriteiten. Zowel Lech
Walesa, leider van het
inmiddels verboden
vakverbond Solidariteit,
als de primaat van de
Poolse katholieke Kerk,
Jozef Glemp, hebben
zich de afgelopen dagen
terughoudend opgesteld.
Met de ondertekening van
het 'Akkoord van Gdansk' op
31 augustus 1980 door Lech
Walesa, namens het overkoe
pelend stakingscomité MKS,
en vice-premier Miezcyslaw
Jagielski, namens de Poolse
regering, kwam een einde
aan een periode van stakin
gen, onderhandelingen en
onrust in Polen. De Poolse
regering erkende het bestaan
van onafhankelijke zelf be
sturende vakbonden en het
akkoord luidde het ontstaan
in van het vakverbond Soli
dariteit, het eerste vrije vak
verbond in de communisti
sche wereld, dat op zijn hoog
tepunt ongeveer tien miljoen
leden had. Vijftien maanden
later kondigde generaal Ja-
ruzelski de staat van beleg
af, werd Solidariteit buiten
de wet gesteld en werden de
leiders van het vakverbond
geïnterneerd.
Lech Walesa, die voor zijn
vakbondsactiviteit de Nobel
prijs voor de Vrede werd toe
gekend, heeft de afgelopen
dagen meermalen laten we
ten dat hij voorstander van
een dialoog is om de idealen
van Solidariteit te verwezen
lijken. Hij riep de Polen op
vrijdag de vierde verjaardag
Te herdenking van vrijdag moet waardig maar massaal worden.
van het Akkoord van Gdansk
massaal en waardig te her
denken, Walesa zelf zal op 31
augustus een krans leggen
bij het monument ter her
denking van de slachtoffers
van de arbeidersopstand van
1970.
Ondanks de soms krachti
ge taal van de Poolse autori
teiten lijkt het erop dat de
vakbondsleider nog steeds in
een compromis met de rege
ring gelooft. „De komende
zes maanden zullen wij zien
wat de gevolgen van de in ju
ni afgekondigde amnestiewet
zullen zijn, en wij zullen zien
of de vrijgelaten politieke ge
vangenen niet weer in de ge
vangenis belanden wegens
het verdedigen van dezelfde
ideeën als in 1980", aldus Wa
lesa tijdens een herdenking
van het begin van de stakin
gen in 1980.
Ook de katholieke Kerk
heeft laten weten dat de her
denking in alle kalmte moet
verlopen. Kardinaal Glemp
heeft gezegd dat de katholie
ke Kerk druk op de autoritei
ten blijft uitoefenen om het
verboden vakverbond Soli
dariteit te doen herleven,
zonder echter een confronta
tie-koers te varen. De druk
op de autoriteiten om het
pluralisme in het land te her
stellen moet tijdens overleg
worden uitgeoefend, niet tij
dens demonstraties, zo ver
klaarde een woordvoerder
van de katholieke Kerk. Tij
dens een mis ter ere van de
Zwarte Madonna gaf kardi
naal Glemp de Poolse macht
hebbers bijna een bewijs van
goed gedrag. „Vele grieven
moeten nog gehonoreerd
worden, maar de sociale
spanningen nemen momen
teel af en de bronnen van
haat vervagen", zo hield de
primaat ruim 200.000 gelovi
gen voor.
Het akkoord van Gdansk
zal vrijdagavond tijdens
kerkdiensten in alle belang
rijke steden van Polen wor
den herdacht.
Een aantal van de onder de
bepalingen van de amnestie
wet van j uni vrij gelaten vak
bondsactivisten wil echter
door middel van demonstra
ties de autoriteiten onder
druk zetten. De ondergrondse
leiding van Solidariteit TKK
(Tijdelijk Coördinatie Comi
té) heeft vorige week, in
weerwil van Walesa's opvat
tingen over de herdenking,
een oproep gedaan vrijdag
massaal te demonstreren.
„Laten wij op die dag onze
strijdvaardigheid tonen voor
een onafhankelijk en recht
vaardig Polen", aldus een
communiqué van het TKK
dat verder tamelijk gematigd
van toon was.
De autoriteiten hebben tot
nu de aanhangers van Soli
dariteit geen reden tot hoop
op een terugkeer naar een
vakbondspluralisme in Polen
gegeven. Het weekblad van
de communistische partij
van Polen 'Polityka' schreef
vorige week dat de autoritei
ten niet zullen aarzelen ge
weld te gebruiken om orde en
rust te handhaven. Terug
keer naar vakbondspluralis
me wordt in het blad een 'on
wezenlijke' eis genoemd. De
machthebbers in Polen doen
alsof het tijdperk van Solida
riteit voorbij is en hebben de
amnestiewet gepresenteerd
als een gebaar van goede wil
dat past in het 'normalise
ringsproces'.
De autoriteiten stellen ech
ter alles in het werk om na de
afgekondigde amnestie een
herleving van de geest van
Solidariteit te voorkomen.
Twee onlangs vrijgelaten
vakbondsleiders zijn al door
de autoriteiten gewaar
schuwd. Als zij hun 'ordever-
storende' activiteit voortzet
ten, zullen zij ter verant
woording worden geroepen.
Zij hebben het echter tot nu
toe gelaten bij harde woor
den en 'waarschuwende ge
sprekken', en geen van de
vrijgelaten politieke gevan
genen is opnieuw gearres
teerd.
Door Max de Bok
„AI zit de PvdA electo
raal goed, het zal de par
tij grote moeite kosten in
de regering te komen.
Het CDA hangt weer de
theorie van Nolens aan;
alleen in uiterste nood
zaak met de socialisten.
Cruciaal is dat CDA en
VVD steeds meer onder
ling uitwisselbaar zijn.
Ze opereren op eikaars
kiezersmarkten. Als de
ene partij met de PvdA
gaat regeren lopen de
kiezers van die partij
over naar de andere
partij. We zitten in de
periode van de door
braak naar rechts."
Jos van Kemenade schat
de kansen van de PvdA in.
Hij maakt, ongevraagd,
een verrassende gedachte
sprong.
„De PvdA als grootste par
tij in een kabinet onder een
CD A-premier. Daar moet je
niet dogmatisch over doen.
Drees leidde ook kabinetten
met de KVP als grootste par
tij. Er is geen plaats voor
dogmatiek in de politiek."
Het, als het aan hem ligt,
toekomstig lid van het partij
bestuur, laat het niet bij deze
boodschap aan het spraak
makende partij kader. „Het is
noodzakelijk dat we mee re
geren. De mensen voor wie
de sociaal-democratie staat,
zijn daarmee gediend. De
enige macht, naast die van de
vakbeweging, waaraan zij
deel hebben is de politieke
besluitvorming. We moeten
helder zeggen wat we zelf
vinden, maar er even helder
bij zeggen: er zijn een hele-
Vandaag neemt Jos van
Kemenade, tweemaal
Onderwijsminister, afscheid
als Kamerlid. Vanaf zaterdag
is hij voorzitter van het
College van bestuur van de
Universiteit van Amsterdam.
Een gesprek met een
markant politicus over de
toekomst van de PvdA, over
'Om een werkbare
toekomst', en over het
totnutoe verborgen gebleven
doen en laten van het
Nijmeegse
Universiteitsbestuur rond
een mogelijke benoeming
van de katholiek Van
Kemenade.
boel mensen die vinden dat
het anders moet, coalities
zijn onvermijdelijk, we zul
len dus compromissen moe
ten sluiten. Daarbij passen
geen hang- of strijdpunten.
We moeten de andere partij
en niet door onze houding het
handvat bieden om zich in
hun coalitie op te sluiten. Dat
doe je als je zegt: als dit niet
gebeurt, als dat niet mag,
dan.
Zeggen waar het op staat,
maar de realiteit niet uit het
oog verliezen, luidt de bood
schap.
Ook waar het gaat om de
kernwapens
„Ik ben er diep van over
tuigd dat die kruisraketten
en Pershing niet in Europa
en niet in Nederland moeten
komen. Het zijn conflict
dichterbij brengende wa
pens. We moeten ons stin
kende best blijven doen om
ze tegen de houden. Maar
niet ons electoraat voor de
ogen toveren dat, indien er
een plaatsingsverdrag met de
VS wordt gesloten, een kabi
net met de PvdA dat verdrag
zal verscheuren. Wie dat doet
legitimeert anderen om het
internationaal recht aan de
laars te lappen. Dat moet
juist de sociaal-democratie
niet willen omdat veel inter
nationale verdragen mensen,
die vrijwel rechteloos zijn,
beschermen tegen uitbuiting
en onderdrukking. We moe
ten over zo'n verdrag op
nieuw gaan onderhandelen,
proberen het terug te draai
en.
Maar het omgekeerde
geldt ook. Het huidige kabi
net dient het verzet tegen de
kernraketten niet aan te grij
pen om ons zo'n verdrag als
een vluggertje in de maag te
splitsen. Zo zijn we niet ge
trouwd. Ook dat zou het toch
al niet sterk ontwikkelde in
ternationaal rechtsgevoel
aantasten."
Van Kemenade kwam kort
voor zijn afscheid veelvuldig
in het nieuws als de leider
van het drietal dat een dis
cussierapport over, kort ge
zegd, een 25-urige werkweek
en inperking van het sociale
verzekeringsstelsel maakte.
Partijvoorzitter Van den
Berg is blij dat „geen collec
tief in de partij" zich achter
het rapport heeft geschaard.
„Een wonderlijke conclu
sie. De fractie heeft het rap
port in hoofdlijnen aanvaard.
Alsof het er iets toe doet of
het ene of het andere collec
tief er achter gaat staan. Dat
doet me aan vroeger denken:
het mag wel waar wezen,
maar de Paus heeft het niet
gezegd. Essentieël is dat we
niet willen berusten in een
samenleving die 2% miljoen
mensen buiten de lijnen
plaatst. Het rapport had ook
kunnen heten: Werk is de
beste sociale zekerheid. Werk
levert niet alleen minimale
bestaanszekerheid, maar ga
randeert ook deelhebben aan
het maatschappelijk leven.
Ons rapport is niet heilig,
geen dogma. Maar wel zeg
gen we: we hebben er over
nagedacht, hierover moeten
we nu verder praten. We
moeten af van het beeld: wie
heeft op voorhand gelijk. Het
stuk richt zich vrij sterk op
de economische aspecten,
maar het is waar, de maat
schappelijke en sociaal-cul
turele consequenties van die
aanpak zullen nog veel in
grijpender zijn. Die sluiten
aan op de tendens tot verzelf
standiging, op het doorbre
ken van traditionele rolver
deling; dat maakt de wil om
deel te kunnen nemen aan
betaalde arbeid tot een drij
vende kracht in de samenle
ving. Als je het risico neemt
dat 2% miljoen mensen bui
ten de lijnen staan dan komt
er óók een andere samenle
ving. Een van de slag om de
schaarste. Een samenleving
waarin de ene mens de ander
een wolf is. Het herlevend
racisme is daar een teken
van. Wie dat niet wil zal toch
tenminste bereid moeten zijn
na te denken en mee te dis
cussiëren over een ander be
leid.
Van Kemenade kwam in
1973 als erkend onderwijs
deskundige naar 'Den Haag'
en verlaat als generalist het
politieke toneel.
Voorgoed verloren voor de
professionele politiek
„Op korte termijn wel; op
langere termijn Ik weet het
niet. Ik zeg niet dat ik nooit
zal terugkeren. Ik ben zo aan
de politiek gebakken ge
raakt."
Toen hij kwam werd zijn
proefschrift uit de kast ge
haald en daaruit las men dat
nu de afbreker van het bij
zonder onderwijs was bin
nengehaald. Het imago van
de 'rooie' en, god-beter-'t, ook
nog katholieke bestrijder van
dat bijzonder onderwijs is
hem, de ene keer sterker dan
de andere keer, blijven ach
tervolgen.
„Ik weet niet precies hoe
dat komt. Dat proefschrift
speelt er wel een rol in. Maar
het zit denk ik toch vooral in
de politiek van de confessio
nele partijen, die hun ont
staan te danken hebben ge
had aan de onderwij spacifi-
catie. Ze bevochten die op de
liberalen, maar verdenken de
sociaal-democratie ervan die
niet te willen handhaven. Ik
vind de vrijheid van onder
wijs en de financiële gelijk
stelling een zeer belangrijke
democratische verworven
heid, maar ik zie - en ben
nooit te beroerd geweest dat
openlijk te zeggen - tal van
machtspolitieke ontwikke
lingen die de winst ervan
inklemmen."
In de lijn van dat verdacht
zijn ligt de ervaring die Van
Kemenade ongeveer een jaar
geleden opdeed met het be
stuur van 'zijn' Katholieke
Universiteit van Nijmegen.
„Ik heb er nimmer in het
openbaar over gesproken, ik
had niet zo'n behoefte er zelf
een punt van te maken."
Maar omdat de interviewer
de klok hard en duidelijk
heeft horen luiden, wil van
Kemenade nu wel wijzen
waar de klepel hangt.
Jos van Kemenade
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
„Een jaar geleden werd ik
benaderd door de vacature
commissie voor de leerstoel
algemeen vergelijkende on
derwijskunde. Men wilde mij
op die stoel hebben. Ik nam
het in overweging. Ik denk
overigens dat ik het niet ge
daan zou hebben. Maar voor
dat ik ja of nee kon zeggen
werd me duidelijk gemaakt
dat het bestuur van de uni
versiteit 'onoverkomelijke
bezwaren' had tegen een
eventuele voordracht van
Van Kemenade. Omdat de
leerstoel 'levensbeschouwe
lijk gevoelig' werd bevonden
behoorde daarop niet iemand
te komen die 'het bijzonder
onderwijs geen goed hart
toedraagt.'Toen ik het bij ge
rucht hoorde heb ik hard ge
lachen: dat kan niet, we le
ven niet meer in de negen
tiende eeuw. Ik vond en vind
die redenering niet deugen
en buiten de werkelijkheid
zeker ten opzichte van
iemand, die 15 jaar aan de
Katholieke Universiteit heeft
gewerkt, laatstelijk als lid
van het College van Bestuur.
Men mag van iemand vragen
de doelstellingen van het on
derwijsinstituut te onder
schrijven, maar men mag
niet eisen dat hij een bepaald
deel van het object dat hij
moet bestuderen bij voorbaat
een goed hart toedraagt. Dat
heeft niets meer met weten
schap uit te staan."
Dit soort denken berust op
machtspolitieke overwegin
gen, vloeit voort uit de be
staande machtsverhoudin
gen, een puur politieke afwe
ging."
Door Louis van de Geijn
TILBURG - Uitvinders
centra, ideeënbanken,
transferpunten, partici
patiemaatschappijen,
coöperaties, starterscur-
sussen, broedplaatsen.
Een tijd met 800.000 en
meer werklozen brengt
zo zijn eigen verschijn
selen mee.
Het bruist en borrelt over
al in Nederland. Elke zichzelf
respecterende wethouder
van economische zaken beij
vert zich voor een bedrijven
centrum, een eigen banen
plan of een werklozenproject.
Politieke partijen, Kamers
van Koophandel, onderne
mersorganisaties en anderen
ontfermen zich om strijd
over de starters.
Volgens de Tilburgse on
derzoekers Frans Boekema
en Leo Verhoef is één op de
twintig werklozen in Neder
land al betrokken bij één of
ander plaatselijk werklozen-
project. Zij hebben in op
dracht van het ministerie
van Sociale Zaken en Werk
gelegenheid een lijst ge
maakt van dergelijke lokale
projecten en kwamen tot een
700-tal plaatselijke initiatie
ven waaraan ongeveer 50.000
werklozen deelnemen.
Vorig jaar maakten dezelf
de onderzoekers al een over
zicht van plaatselijke initia
tieven die zijn gericht op sti
mulering van bedrijvigheid
en werkgelegenheid. Het
ging toen om ruim 270 pro
jecten. Uit een vervolgonder
zoek dit jaar blijkt dat er nu
al circa 700 van dergelijke
initiatieven zijn ontwikkeld.
In deze 'Atlas van lokale
initiatieven' wordt enigszins
in kaart gebracht wat er op
plaatselijk niveau wordt on
dernomen om werklozen aan
de slag te helpen en nieuwe
bedrijvigheid te krijgen. Het
is, aldus drs. Frans Boekema,
geen volledig beeld. Er be
staan tal van projecten die
niet helemaal binnen hun on
derzoek vallen, waar nog
eens tienduizenden al dan
niet tijdelijke arbeidsplaat
sen mee gemoeid zijn.
Boekema (34), als regionaal
econoom aan de Katholieke
Hogeschool bezig met een
promotie-studie, besteedt al
enkele jaren veel aandacht
aan het verschijnsel dat hij
en zijn collega drs. Leo Ver
hoef 'lokale initiatieven' heb
ben genoemd. Zij troffen het
fenomeen het duidelijkst aan
in Engeland, waar het vanuit
de Verenigde Staten was
overgewaaid.
Zij besloten dat de Neder
landse samenleving daar ook
haar voordeel mee kan doen
en hielden dat niet voor zich.
Vorig jaar organiseerden zij
al de conferentie 'Groot helpt
klein'. Het accent lag toen op
de hulp van grote onderne
mingen aan beginnende en in
de groei verkerende bedrijf
jes.
Gesteund door het succes
van dat initiatief (zo'n 550
enthousiaste deelnemers)
hebben zij op 6 september op
nieuw een studiedag over lo
kale initiatieven opgezet. Op
de Katholieke Hogeschool in
Tilburg spreken dan o.a. ir.
P. Lardinois van de Rabo
bank, burgemeester J. Reij-
nen van Heerlen (voorzitter
van de Raad voor Europese
Gemeenten) en topambte
naar R. de Boer van Sociale
Zaken.
Boekema en Verhoef heb
ben veel waardering voor de
veelheid van initiatieven her
en der. Maar het effect ervan
op de werkgelegenheid zou
veel groter en meer blijvend
kunnen zijn als men volgens
goed doordachte patronen te
werk ging. Zo ontbreekt het
nog wel eens aan samenwer
king. Bij het samenstellen
van hun atlas kwamen Boe
kema en Verhoef zelfs in één
stad drie vergelijkbare pro
jecten tegen, terwijl de ini
tiatiefnemers van eikaars
bestaan niet wisten.
De ervaringen met bedrij
vencentra (verzamelgebou
wen, broedplaatsen) zijn ty
perend voor de problemen
van 'lokale initiatieven'. De
plaatselijke politiek mikt
meestal op korte-termijn
succes. De gemeente biedt
een leegstaand bedrijfsge
bouw aan waar beginnende
ondernemers kunnen pionie
ren en dat is het dan.
Verhoef heeft het lot van
een elftal van dergelijke pro
jecten onderzocht en dan
blijkt het succes erg tegen te
vallen. De verklaring is vaak
dat de voorbereiding te wen
sen heeft overgelaten, dat het
aan samenwerking met
plaatselijke organisaties ont
breekt en dat de begeleiding
van de starters onvoldoende
is.
Een werkelijk succesvolle
aanpak vergt meer tijd. Tijd
om organisaties en bedrijven
die kunnen helpen onder één
noemer te brengen. Tijd voor
bezinning op de aard van de
bedrijvigheid die men wil
opzetten. Tijd voor een fi
nancieel gezonde opzet, etc.
Boekema vindt het belang
rijk dat alle partijen inzien
dat ze zelf belang hebben bij
dergelijke initiatieven. Grote
concerns zien inmiddels ook
wel in dat ze kunnen profite
ren van een levendige regio
nale economie. Dat onderne
mersorganisaties zo hun aar
zeling hebben, kan hij wel
begrijpen. Met subsidie op de
been geholpen bedrijven
doen bestaande ondernemers
concurrentie aan. Als dat
blijvend zo zou zijn, zou Boe
kema dat ongezond vinden.
De sterke ontwikkeling
van lokale initiatieven toont
volgens Boekema aan dat het
door de centrale overheid ge
dirigeerde regionale econo
mische beleid niet voldoet.
Dat verklaart volgens hem
voor een deel ook de aarze
lingen die het ministerie van
Economische Zaken hierover
heeft. „Ze verliezen hun
greep".
Boekema meent dat lokale
initiatieven ook een signaal
geven van een fundamentele
veranderingen in het econo
misch leven. Nieuwe opvat
tingen over de betekenis van
arbeid, over kleinschalige, op
de behoeften van de naaste
omgeving gerichte produktie,
komen hier tot hun recht.
Dat veel initiatiefnemers
in de politiek en het georga
niseerde bedrijfsleven lokale
projecten enkel zien als een
overbrugging naar een nieu
we periodevan volledige
werkgelegenheid, is volgens
hem dan ook een misvatting-
In feite gaat achter dit ver
schijnsel de voorhoede schuil
van een nieuw type bedrijfs
leven, aldus Boekema.
y
pEN HAAG - De planne
staatssecretaris Van Zeil
pomische Zaken) heeft me
niidden- en kleinbedrijf
gisteren door verschill
werkgevers- en standsor
saties op de korrel genome
De wijziging van de v
waarden waarop kredi
worden verstrekt werd
name vrij scherp veroord
pe voorstellen komen vol
jCNOV, NCOV en VNO
MCW neer op lastenver
ring en een bemoeilijking
de toegang tot kredieten,
organisaties waarschu
voor extra nadelige gevo
van de kabinetsplannen.
Het feit dat van rijks
Vo
Van onze red
AMSTERDAM - D
van een voorlopig
automobilisten ern
Noorwegen kent al
West-Duitsland word
een desbetreffende reg
Een voorlopig rijbewijs
een periode van twee tot
jaar zal naar de mening
de ANWB zeker gunstige
vloed hebben op de nu vee
hoge ongevalcijfers voor
leeftijdgroep 16-25 jaar.
het instituut voor Zintui
siologie van TNO steunt
kens de bijdrage van dr
Vierling van dit instituut
invoering van een voorl
rijbewijs.
Vierling stelt voor
'proefrij bewijs' te verstrek
onder de voorwaarde dat
beginnende automobilist
nen twee jaar niet harder r
dan 90 kilometer per uur;
aantal veiligheids- en va
digheidscurussen goed do
loopt en geen of weinig v
Heroinedode
DE 27-jarige Spanjaard L.r.
is om het leven gekomen
het gebruik van heroine. 1
lijk van de man werd aanj
troffen in een hotel aan
Doelenstraat in de hoofdst
De Spanjaard is dit jaar
44-ste slachtoffer van hero
in Amsterdam.
Ontsnapt
EEN 26-jarige gedetineei
die in de gevangenis van I
Haag wegens moord een st:
uitzat van twaalf jaar, is 1
dens familiebezoek in Geld
malsen aan zijn bewakers oi
snapt en gevlucht. C. werd
jaar geleden veroordeeld v
gens een door hem gepleej
moord in Roosendaal.
Schoorsteenbrand
HET aantal schoorsteenbr;
den in ons land is de afgeloj
tien jaar gestegen van bi;
300 tot tegen de 3.000. D<
vertienvoudiging is het gev
van een toegenomen gebn
van hout- en kolenkachi
zonder dat de schoorstf
daarvoor is aangepast.
Kledingdiefstal
DE Amsterdamse politie he
in een loods aan de Have
straat in Amsterdam een
grote partij gestolen kledi
en schoenen met een waai
van zeker één miljoen gulc
aangetroffen. De kleding is
komstig uit een kledingmag
zijn in Weesp.
Van onze Haagse redactie
De verklaring van het Vh
kwam na de beschuldigii
van de CMHA (centrale v;
middelbare en hogere ambt
haren) dat de werkgevers h
ever leg boycotten. Zonder e<
duidelijke opgave van reden*
