UITBLAZEN
Lading van Mont Louis veilig verpakt, maar.
Kerkperiode
Bluyssen
geboekstaafd
Noods
bij bel
even.
Nucleair zeetransport 'voldoende beveiligd'
Cultuur voor
Jan Soldaat
Het rentmeesterschap
van een CDA-senator
AGENDA
Vorstelijk
onthaal
Haags
hoogstandje
WERKGEVE
Kamer
leden
gestropt
DEKTEMCOT
Werk maken
DINSDAG 28 AUGUSTUS 1984
ACHTERGROND
VOORLICHTER PZEM: 'KANS OP MILIEURAMP GERING'
Kerncentrales
'Gele koek'
DINSDAG 28 AUGUS
PVDA-KAMER
WIM KOCK
Een van de gemakken
van een rubriek als
deze is dat je niet ge
bonden bent aan alle re
gels van de journalistiek.
Een verslaggever die in
een bericht de afkorting
NIWIN zou gebruiken
zonder uit te zoeken én te
vermelden waar die voor staat,
overtreedt een regel, maar een
columnist die schrijft: „Waar
NIWIN voor stond weet ik niet
meer" wekt niet alleen een in
druk van deemoedigheid, maar
hij wordt ook nog eens op zijn
wenken bediend. Zaterdagmor
gen al bereikten me de eerste
telefoontjes: „NIWIN beteken
de Nationale Inspanning Wel-
zijnsverzorging Indië." Be
dankt.
Eén van degenen die zich
meldde had zelf in de organisa
tie van de NIWIN meege
draaid. „Het was een woeste
tijd", zei hij, „je stroopte het
hele land af en je kwam in
plaatsjes die je op geen land
kaart kon vinden. De NIWIN
was de eerste grote nationale
inzamelingsactie van na de oor
log. We hadden toen nog geen
televisie, maar de radio werd
massaal ingeschakeld. Iedereen
kende „de stem van NIWIN".
Die werd toen geleverd door
een kapitein V.d. Tol.
Op 14 september 1946 hield
minister-president dr. L.J.M.
Beel een radiotoespraak waarin
hij de Nederlandse militairen
die naar Nederlandsch-Indië
vertrokken opriep „hun beste
krachten te geven aan hun
moeilijke taak." Op haar beurt
zou de Nederlandse regering,
zo verzekerde Beel, „alles doen,
wat in haar vermogen lag om
hun een behoorlijke materiële
verzorging en bewapening te
verschaffen."
Beel deed in dezelfde toe
spraak een beroep op de bevol
king „het geestelijk contact met
de soldaten levendig te hou
den" en kondigde aan dat alle
particuliere initiatieven op4 dit
gebied gecoördineerd zouden
gaan worden in de Nationale
Inspanning Welzijnsverzorging
Indië. Deze instelling zou
voortaan „op alle denkbare ge
bieden den band tusschen de
troepen en het moederland ste
vig houden."
Dat woordje moederland
lijkt een pikant detail. Neder
land was immers het vaderland
van de Nederlandse soldaten
en het moederland van de kolo
nialen, wieï belangen de solda
ten mede gingen veiligstellen.
Niet zo gauw te achterhalen is
of Beel zelf het woord moeder
land gebruikte of dat het de
NRC was, waaraan het door
mij geraadpleegde Keesings
Historisch Archief het bericht
over de tdespraak van Beel des
tijds ontleende.
Prestaties
Op 9 november installeerde
premier Beel het NIWIN-comi-
té. Ere-voorzitter was natuur
lijk prins Bemhard. Voorzitter
werd Philips-topman ir. P.F.S.
Otten. De gloeilampengigant
uit Eindhoven zou een belang
rijke rol spelen binnen de NI-
WIN-organisatie. Het veldwerk
werd door vrijwilligers gedaan;
de uitvoering - in het bijzonder
de verzorging van de meer dan
10 miljoen pakketten die in
de NIWIN-jaren werden ver
zonden - meestal door het Ro
de Kruis. Maar om alle acties
die nodig waren in het hele
land op touw te zetten en te
coördineren was er uiteraard
ook een min of meer professio
neel, full time team nodig. De
mensen daarvoor werden ter
beschikking gesteld door het
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllïï
bedrijfsleven en verschillende
departementen.
De prestaties van de NI
WIN, die viereneenhalf jaar
werkzaam zou zijn, waren in
drukwekkend. Ik haalde de
ruim 10 miljoen pakketten al
aan, maar er was veel meer. Er
gingen in die jaren 473 arties
ten naar Indië om op te treden
voor de troepen. Zij waren ver
deeld over 100 groepen. Meer
dan 13 duizend muziekinstru
menten werden verzonden,
1.400 radio's, 31 complete ra
diodistributie-installaties, 100
koffergrammofoons en 1.300
kisten met sportartikelen. Aan
ontspanningsfilms ging er
1.938.000 strekkende meter
naar de tropen plus 13 'film
jeeps'.
Een hoofdstuk apart vorm
den de 32 cantinewagens voor
de troepen in Indonesië. Voor
de tropen gebouwd moest een
aantal ervan hartje winter in
Nederland worden ingereden.
Er moeten nog overlevenden
zijn die nog altijd dromen van
deze barre ritten naar nergens.
Ook de lectuurvoorziening
is indrukwekkend geweest. 25
miljoen tijdschriften waren ver
zonden. Een kwart daarvan
was ingezameld. Van de
800.000 boeken die naar Indië
gingen kwamen er maar liefst
500.000 uit de boekenkasten
van particulieren. Daarnaast
had de burgerij alleen al ten be
hoeve van de lectuurvoorzie
ning 2,5 miljoen gulden bijeen
gebracht.
Er moet in die jaren gewerkt
zijn met een geweldig, optimis
tisch enthousiasme. Artiesten
gingen de boer op om ten bate
van de NIWIN voorstellingen
te geven. De Cantinewagens
voor Indië werden in tal van
plaatsen tentoongesteld ter on
dersteuning van plaatselijke ac
ties. Er zal toen nauwelijks een
patronaat, gemeenschapshuis
of aula in Nederland hebben
bestaan waarin gedurende die
jaren niét iets te doen is ge
weest ten bate van de NIWIN.
Lezingen, films, bonte avonden
etc. etc. Ontelbare vrijwilligers
werden ingeschakeld. De Unie
van Vrouwelijke Vrijwilligers,
Verkenners en Padvinders,
Harmonieën en Fanfares, noem
maar op. Stimulerend was na
tuurlijk dat elke plaats, tot het
kleinste dorp toe, zijn eigen
'jongens in Indië' had.
„Het was zo'n waanzinnig
drukke tijd", zegt mijn zegsman
die zelf 'professioneel' in de or
ganisatie heeft gewerkt, dat ik
me ook niet veel details meer
voor de geest kan halen. De
herinneringen verdringen el
kaar gewoon. Ik weet wel dat ik
er ontzettend veel van heb ge
leerd."
In mei 1950 staakte het NI-
WIN-comité zijn werkzaamhe
den en werd de verzorging van
militairen overzee (Nieuw-Gui-
nea en de West) weer aan ande
ren overgelaten. Daaruit be
grijp ik dat de pakketten, die ik
in 1951 en 1952 op Cura§ao
ontving, niet van de NIWIN
maar van het Thuisfront kwa
men. Het is wat laat, maar als
nog bedankt vrijwilligers!
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda,
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751.
Oosterhout, Arendstraat 14, @01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen:
22,10 per maand; 63,70 per kwartaal of 247,60 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W,
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Centrale melding (ook op zaterdag) 076-236888.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA;
Door Co Meertens
De gevaarlijke lading
van het Franse schip
Mont Louis, die ter
hoogte van Oostende
naar de bodem van de
zee is gegaan, is veilig
verpakt. Desondanks
zijn tal van deskundigen
en overheidsfunctiona
rissen van mening, dat
als de vaten kapot zou
gaan, de gevolgen niet te
overzien zijn. Volgens
PZEM-woordvoerder
Tom Koopman zal dat
wel meevallen: alleen
als alle vaten tegelijk
stuk zouden gaan zou
den de gevolgen ramp
zalig zijn.
Het uraniumhexafluoride,
dat in de vaten zit, wordt in
het zeewater onmiddellijk
ontleed in waterstoffluoride
en een andere uraniumver-
binding. Beide stoffen zijn
zeer giftig. Daarbij komt ook
radioactieve straling vrij.
Het is dan ook dringend ge
wenst de vaten zo snel moge
lijk te bergen, menen des
kundigen en overheidsfunc
tionarissen.
Men kan zich afvragen
waarom het meer dan 24 uur
heeft geduurd voordat be
kend werd gemaakt dat de
lading van het zaterdag
avond gezonken Franse
vrachtschip Mont Louis be
staat uit cylinders giftig ra
dio-actief gas. Het antwoord
is dat de Franse overheid
geen keus meer had, omdat
het de bemanning van de
Mont Louis is geweest die, na
zondagavond uit Sheerness
- Wt
■■■■■Hi
HET Franse schip Mont Louis op het punt onder te gaan, een mogelijk levensbedreigende lading met zich meenemend
naar de bodem van de zee. -fotoap
in Le Havre te zijn terugge
keerd, onmiddellijk alarm
sloeg en Greenpeace inlicht
te.
De Franse regering zat
niet direct te wachten op pu
bliciteit rond de lading hexa-
fluoride - een interimpro-
dukt in de keten tussen ura
niumerts en splijtstof - die
bestemd was voor de Sovjet-
Unie en na bewerking weer
terug zou komen. Het gas, dat
officieel wordt aangeduid als
UF-6, is licht radio-actief
maar daarentegen uiterst
giftig omdat het gebonden is
aan fluor. De Mont Louis had
in totaal 450 ton aan boord,
verpakt in 30 zware metalen
drukcylinders van elk 15 ton.
Wie brandstof voor een
kerncentrale wil fabriceren
heeft UF-6 nodig. Toch zijn
er slechts vier landen op de
wereld die in staat zijn via
een methode van gasdiffusie
uraniumerts om te zetten in
UF-6. Het zijn de Verenigde
Staten (met een capaciteit
van ruim 27.000 ton per jaar),
Frankrijk (bijna 11.000 ton),
Rusland (8000 ton) en China
(enkele honderden tonnen).
De vier landen hebben een
uitwisselings-verdrag geslo
ten, waarin is bepaald dat elk
van hen die op een gegeven
moment een tekort heeft aan
UF-6 een beroep kan doen op
de anderen.
De Mont-Louis was met de
radioactieve lading op weg
naar Riga in de Sovjetunie.
Het gasvormige uraniumhe
xafluoride was in Pierrelatte
in Zuid-Frankrijk geprodu
ceerd via bewerking van na
tuurlijk uranium. Het vormt
de grondstof voor de verrij
king van uranium. Verrijkt
uranium is zowel brandstof
voor kerncentrales als
grondstof voor de lading van
kernwapens.
Het uraniumhexafluoride
is eigendom van de Belgische
elektriciteitsmaatschappij
'Société d'Electricité Beige',
zo is meegedeeld door een
woordvoerder van de fabriek
Comuhrex in Pierrelatte. Na
verrijking in Riga wordt het
naar België teruggestuurd
alwaar het zal worden ge
bruikt als brandstof voor
kerncentrales, aldus deze
zegsman.
Comuhrex is een dochter
onderneming van Cogéma (39
procent) en Péchiney (51 pro
cent). Zij produceert jaarlijks
10.000 ton uraniumhexafluo
ride. Adjunct-directeur Jean
Richer van Comuhrex ver
klaarde desgevraagd dat de
Sovjetunie het uranium ver
rijkt als gevolg van een ruim
tien jaar geleden gesloten
contract. Frankrijk, zo zei
hij, beschikte in die periode
nog niet over voldoende ca
paciteit voor het verrijken
van uranium.
In Parijs deelde een
woordvoerder van het Fran
se bedrijf Cogéma mee dat 21
vaten uraniumhexafluoride
eigendom zijn van deze on
derneming. Negen vaten, al
dus de zegsman, behoren toe
aan het Belgische bedrijf Sy-
natom. De ondernemingen
zorgen voor distributie van
het verrijkte uranium naar
de diverse kerncentrales in
Frankrijk, respectievelijk
België.
Sinds de afsluiting van het
contract met de Sovjetunie
zijn er, vanaf 1973, in totaal
2.500 containers met ura
niumhexafluoride naar de
Sovjetunie vervoerd. Per
jaar worden twee tot drie
transporten gemaakt, aldus
een woordvoerder van Cogé
ma. Het contract werd afge
sloten met het Russische
staatsbedrijf Techsnabex-
port.
Het uranium-gas zit zoals
gezegd verpakt in zware
drukcylinders van roestvrij
staal. De stelling van de
Compagnie Generale Mariti
me - de reder van de Mont
Louis - dat deze cylinders ze
ker een jaar lang tegen het
zeewater bestand zouden
zijn, lijkt dan ook aanvaard
baar. Gezien de zwaarte van
de cylinders - alleen de in
houd weegt al 15.000 kilo per
stuk - is het ook niet waar
schijnlijk dat ze door de golf
stroom naar de Nederlandse
kust zullen worden gevoerd.
Voorlichter Tom Koopman
van de PZEM, de Zeeuwse
energiemaatschappij die de
kerncentrale Borssele exploi
teert en zodoende ter zake
kundig is op dit gebied, ver
schilt van mening met de
eerder genoemde deskundi
gen over het gevaar van een
breuk van een der vaten. „De
radio-activiteit is erg laag en
de fluor is enkel giftig in zeer
hoge concentraties", aldus
Koopman, die meent dat er
pas van een ramp gesproken
kan worden wanneer de in
houd van alle 30 cylinders
gelijktijdig in zee terecht zou
komen.
Ondertussen is bekend ge
worden, dat zich aan boord
ook 22 gele vaten van 60 liter
met het opschrift „IMCO-7"
bevonden. In de 22 gele vaten
van 60 liter kan zich volgens
een woordvoerder van Uren-
co in Almelo uranium bevin
den, de zogenaamde 'yellow
cake' (gele koek). Hieronder
verstaat men zowel de stof
zoals deze wordt gewonnen,
als opgewerkte kernbrand
stof. Door zijn vaste vorm
kan het in zeewater geen ge
vaar opleveren. Het is niet
oplosbaar.
Van een onzer uerslaggeners
De aanvaring voor de
Belgische kust zaterdag,
waarbij een Frans
vrachtschip met nu
cleair materiaal aan
boord zonk, heeft plaats
gevonden ondanks een
indrukwekkend pakket
internationale voor
schriften en veiligheids
maatregelen. Deze voor
schriften liggen zowel
op het gebied van het
vervoer van gevaarlijke
stoffen, als op dat van de
te volgen vaarwegen. In
Nederlandse scheep-
vaartkringen werd er
gisteren op gewezen, dat
de voorschriften dege
lijk en afdoende zijn en
de controle op naleving
streng, maar dat navi-
gatiefouten nu eenmaal
kunnen voorkomen.
Vragen over het transport
van nucleair materiaal over
zee kregen gisteren meer
zwaarte, toen bekend werd
dat het gezonken vrachtschip
'Mont Louis' niet alleen 30
containers met elk 15 ton van
het radioactieve uranium-
hexafloride bevatte, maar
ook 22 gele vaten met een in
houd van elk 60 liter die het
opschrift 'IMCO-7' droegen.
in de regels voor het ver
voer van gevaarlijke goede
ren, tot stand gekomen in het
kader van de Internationale
Maritieme Organisatie, staat
het codecijfer 7 voor radio
actief materiaal. Hoe radio
actief de inhoud van de gele
vaten in het ruim van de
'Mont Louis' is, was gisteren
echter nog niet bekend. Het
zijn de nationale regeringen,
die toezien op de naleving
van deze regels.
In de voorschriften voor
het vervoer van gevaarlijke
stoffen zijn regels vastge
steld over zaken als verpak
king, wijze van opslag in het
scheepsruim en een mel
dingsplicht voor iedere ha
ven die wordt aangedaan. In
elke haven is een autoriteit
aanwezig voor controle op
het transport van gevaarlijke
stoffen. Voor radioactief ma
teriaal bestaan afzonderlijke
voorschriften, die weer an
ders zijn dan de voorschrif
ten voor het transport van
bijvoorbeeld vloeibare gas
sen of chemicaliën.
Woordvoerders van de Ko-
ninklije Nederlandse Reders
vereniging en van de Scheep
vaartinspectie van Verkeer
en Waterstaat verklaarden
gisteren dat er geen speciale
routes voorgeschreven zijn
voor het transport van nu
cleair materiaal of andere
gevaarlijke stoffen.
Er zijn eenvoudig bepaalde
zeeroutes, die zijn vastgelegd
in het uit 1972 daterende In
ternationaal Verdrag ter
Voorkoming van Aanvarin
gen op Zee (1972).
„Zolang iedereen zich aan
routes en voorschriften
houdt en zolang er geen navi-
gatiefouten worden gemaakt,
gebeuren er geen botsingen.
Dat staat vast", zo zei een
woordvoerder van Verkeer
en Waterstaat. Zijn voor de
hand liggende conclusie was
natuurlijk, dat of het Franse
vrachtschip, of de Britse
veerboot Olau Brittannia een
navigatiefout heeft gemaakt.
De Noordzee is de drukst
bevaren zee ter wereld. Per
jaar worden er op deze zee
gemiddeld 420.000 scheepsbe-
wegingen geregistreerd. Op
de vraag of de Noordzee door
deze drukte niet hoe langer
hoe gevaarlijker wordt, hield
de woordvoerder van Ver
keer en Waterstaat vol, dat
er geen ongelukken kunnen
gebeuren, zolang iedereen
zich maar aan de regels
houdt en goed stuurt.
Hoe meer files op de weg,
hoe sneller een oplossing
wordt gezocht voor de ver
keersdrukte.
Meer heroïne-verslaaf-
den? Prima, dan wordt ook
dat probleem sneller aange
pakt.
En natuurlijk: meer kern
centrales, want dat is de
beste garantie dat voor het
probleem van het radio-ac
tieve afval snel een oplos
sing wordt gevonden.
CDA-senator A. J. Ka-
land, oud-gedeputeerde in
Zeeland en tegenwoordig
vooral bekend als voorzitter
van de Vereniging van Ex
ploitanten van Gasbedrijven
in Nederland, de VEGIN,
maakt flink van zijn neus in
een recent weekbladinter
view.
Terwijl de Tweede Ka
merfractie van het CDA nog
naarstig zoekt naar wegen
om het radio-actieve afval
van kerncentrales op een
veilige manier op te bergen
(het Nijmeegse Kamerlid Ad
Lansink heeft daar een per
soonlijk levensdoel van ge
maakt), presenteert Kaland
vanuit het Walcherse Zoute-
lande een simpeler oplos
sing: Zweden en China, om
maar een paar dwarsstraten
te noemen, hebben zoveel
ruimte, dat je daar dat afval
makkelijk kunt opbergen.
Wég probleem.
Omdat een overigens uit
stekend weekblad als Vrij
Nederland natuurlijk min
der de tale Kanaans be
heerst, informeren we zelf
nog maar even of Kaland dit
nu wel zo in overeenstem
ming acht met het door het
CDA zo geprezen principe
van het rentmeesterschap.
Kaland, achter de telefoon
in Zoutelande, aarzelt geen
moment: „Natuurlijk ben ik
dat rentmeesterschap niet
vergeten. Maar je moet ook
de afweging maken: hoe
bouw ik een goed energie
park op. Dat doe je niet op
een achternamiddag. En nu
springt dat kernafval er
even uit omdat er nog geen
oplossing voor is, maar ver
geet niet dat steenkool ook
veel verontreiniging geeft.
Vervuiling is geen nieuw
verschijnsel. Al jarenlang
voordat het officieel bekend
werd, wist ik drommels goed
dat er op een aantal plekken
in Zeeland ook afval lag op
geslagen."
Kaland pauzeert even, en
maakt dan in een lange mo
noloog duidelijk dat hij in
vooruitgang, wetenschap en
techniek een bijna even
groot vertrouwen heeft als
in de Bijbelse boodschap.
„Dat heb ik ook proberen
duidelijk te maken. Ener
zijds dat die paar kerncen
trales in Nederland erbij
niks uitmaken. Anderzijds
dat met meer geld en meer
menskracht een oplossing
voor dat radio-actief afval
kan worden gevonden. In
die tussentijd moet het mo
gelijk zijn dat afval ergens
ter wereld op te slaan zonder
dat het de mensheid al te
veel narigheid oplevert."
De fractie van het CDA
beraadt zich midden sep
tember over een fractie
standpunt over meer kern
centrales.
Maar los daarvan, als de
gedachtenwereld van de
Walcherse CDA-senator nu
werkelijk consequent door
gedacht overeenstemt met
de realiteit, dan is dat ook
een hoopgevend teken voor
het kleine miljoen werklo
zen dat Nederland nu telt.
Dan moet ook voor dat pro-
beem al heel snel een oplos
sing gevonden zijn.
Na een lange periode van
rust (reces in jargon) hervat
de Tweede Kamer vandaag
haar werkzaamheden. De
officiële agenda vermeldt
een reeks stemmingen over
onderwijs- en PTT-aangele-
genheden en (onder meer)
een debatje over de finan
ciële besluitvorming rond
het Oosterscheldeproject.
Vlak voor het reces werd
daaraan een boeiende hoor
zitting gewijd met in de be
klaagdenbank de oud-mi
nisters Westerterp, Tuyn-
man en Zeevalking en aan
de andere kant de Kamerle
den Eversdijk, Zijlstra en Te
Veldhuis, die voor één dag
RSV-tje mochten spelen.
Buiten de officiële agenda
is er een officieuze, die voor
vandaag de viering ver
meldt van de 65-ste verjaar
dag van Joop den Uyl, direct
gevolgd door de viering van
de tiende verjaardag van het
politieke café De Rooie
Haan. Daarnaast volgt don
derdag het afscheid van
PvdA-Kamerlid Van Keme-
nade. Het zal dus niet de hé
le week even druk zijn in de
Kamer.
De senaat lijkt haar agen
da wel te hebben afgestemd
op de zojuist vermelde offi
cieuze agenda, want zij pakt
deze week geen belangwek
kende onderwerpen aan.
Jan de Koning en de Antil
len, dat gaat op één of ande
re manier niet. Wist de mi
nister van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid tijdens
een vorige reis al menige
voorpagina te halen door in
de nabijheid van de laatste
resten tropisch Nederland
zijdelings zijn zeilboot te
verlaten, vorige week sierde
De Koning die pagina's op
nieuw, bepleisterd en gestu-
cadoord na een val op het
bovenwindse eiland Sint
Maarten.
De meest complete be
richtgeving kwam ditmaal
van het landelijke ochtend
blad De Telegraaf, die langs
de neus weg opmerkte dat
het pijnlijke ongeval plaats
vond 'na een vorstelijk ont
haal door de plaatselijke
autoriteiten'.
Ja, en meer dan dat halve
woord heeft de goeie ver
staander niet nodig.
„In tegenstelling tot vorige
jaren lopen wij in EG-kader
nu niet meer achter."
(Staatssecretaris Van Zeil
van Economische Zaken bij
de opening van een nieuw
schoenencentrum in Nieu-
wegein)
Door Jan Bouwmans
ONGEHOORD jong
voor die dagen, 35 jaar,
werd drs. J. Bluyssen in
oktober 1961 tot bisschop
gewijd. In 1966 was
eigenlijk de enige vraag
of zijn leeftijd van 40
jaar niet de onoverko
melijke hindernis zou
zijn om de voortijdig
overleden mgr. Bekkers
als bisschop van Den
Bosch op te volgen. Te
jong nog, 58 jaar oud,
heeft mgr. Blyssen in ju
ni van dit jaar om ge
zondheidsredenen af
scheid moeten nemen als
residerend bisschop.
Het zullen zeker niet alleen
zuiver biologische oorzaken
zijn geweest die zijn hart zo
danig hebben ondermijnd
dat hij te vroeg heeft moeten
afhaken. Zijn bisschoppelijke
ambtsperiode viel samen met
een wel zeer woelige periode
in de geschiedenis van de ka
tholieke kerk, in binnen- én
buitenland. Het boek 'Bis
schop Bluyssen - Geloven in
mensen, mensen geloven', ter
gelegenheid van zijn afscheid
uitgegeven door het Bisdom
blad Den Bosch, is dan ook
heel treffend tegelijk een
profielschets en een tijds
beeld.
Mgr. Bluyssen was de laat
ste residerende bisschop die
het Tweede Vaticaans Conci
lie persoonlijk heeft meege
maakt. Ook dat geeft zijn
heengaan een markante trek.
Het lijkt wel of de afstand
van het Nederlandse bis
schoppencollege tot dat con
cilie ineens met een fikse
sprong is vergroot. Voor
Bluyssen leek de laatste ja
ren ook steeds minder plaats
te zijn. Ingewijden weten te
vertellen dat hij tijdens de
roemruchte bijzondere syno
de in 1980 bijna permanent in
de vuurlinie heeft gelegen als
was hij de laatste hindernis
voor de restauratie.
„Bisschop Bluyssen, die
jongeren en ouderen, pries
ters en andere gelovigen,
vrouwen zowel als mannen
een stem in het kapittel gaf."
Dit opschrift prijkt op de om
slag van het boek. De samen
stellers bedoelen het onge
twijfeld als een wezensken
merk van zijn beleid. En ge
lijk hebben ze. Want het is
Bisschop Bluyssen.
- foto anp
ook dit wezenskenmerk ge
weest die hem in opiniepei
lingen altijd weer de popu
lairste bisschop deed zijn.
Uiteenlopende mensen als
kardinaal Alfrink, dominee
Van den Akker, journalist
Rex Brico en de als mogelijke
opvolger getipte priester
Gerrit van de Camp hebben
in het boek een bijdrage ge
schreven. Maar ook ge-
schriftjes van Bluyssen zelf,
die in het verleden in het Bis
domblad werden gepubli
ceerd, hebben in het boek een
plaats gekregen. Onderwer
pen als evangelie en politiek,
vrouw en geloof, de homofie
le mens, euthanasie zijn door
de bisschop van Den Bosch
aangepakt. Om uitspraken
op deze en andere terreinen
zijn medechristenen over
hem heengevallen en hebben
hem in Rome verdacht ge
maakt, menigmaal met suc
ces.
Bestuurlijk was Jan
Bluyssen geen krachtpatser,
dat wil zeggen,iemand die
zijn visie en inzichten welge
mikt doordrukte. „Ik weet
nog niet wat ik doe" is vol
gens Adri Bosch een typeren
de uitdrukking van Bluys
sen. Hij schrijft over de tijd
dat de experimenten in ka
tholiek Nederland een ware
stortvloed vormden. En hij
ontkent niet dat „wij vreem
de bokkesprongen maakten
om links, rechts en het mid
den te blijven verzamelen in
het ene huis. Waarom onder
nam bisschop Bluyssen niets
tegen die bokkesprongen?",
vraagt hij zich af.
Niet alleen omdat zijn wil
opleggen aan anderen Bluys
sen niet lag, maar ook omdat
hij bij anderen nooit gebrek
aan integriteit veronderstel
de. En bovenal liet hij veel
toe omdat hij door had dat
een kerkgemeenschap oude
stijl niet meer op te bouwen
was bij gebrek aan een fun
dament daarvoor, aldus
Bosch. Zodoende vielen ca
mouflages weg en traden de
echte problemen aan het
licht. Bluyssen ging die pro
blemen te lijf met een 'pasto
raal van de uitnodiging'.
Bisschop Bluyssen liet
mensen zelf zoeken, liep ze
daarbij niet hinderlijk voor
de voeten. Hij liep achter zijn
kudde aan en zag er slechts
op toe dat niemand verloren
liep of achterop raakte. Deze
typering is in het boek ook te
vinden. Maar ook altijd het
oog gericht op wat er buiten
zijn eigen kudde gebeurde.
Het boek geeft een en ander
niet alleen in woord aan,
maar ook in talrijke foto's.
Gelegenheidsboeken wor
den vaker uitgegeven en dit
boek is zeker ook een gele-
genheidsboek. Maar het
stijgt daar ver boven uit. Dat
vele mensen dit ook ver
wachtten, blijkt wel uit het
gegeven dat 14.000 exempla
ren ervan ongezien waren
verkocht nog voordat het van
de persen kwam. Hun ver
wachtingen zijn niet be
schaamd.
'Bisschop Bluyssen. Geloven
in mensen - mensen geloven';
Bisdomblad 's-Hertogen-
bosch; f 16,90.
Co
in
mu
DEN HAAG - In haar
streven naar meer par
lementaire aandacht
voor de residentie wil
de gemeente Den Haag
de parlementariërs bij
terugkeer van het zo
merreces verblijden
met een welkomstge
schenk.
Alle manlijke Ka
merleden krijgen een
stropdas, de vrouwelij
ke een sjaaltje. De kle
dingstukken zijn be
drukt met een Haags
ooievaartje.
In de brief bij die ge
schenkjes schrijft bur
gemeester Schols te ho
pen dat het Haagse ge
baar doorklinkt als er
weer eens beslissing
over de stad valt.
DEN HAAG (ANP) - De
Kombrink en Vermeend
belastinginspecties een n
dreigt te ontstaan als gev
lastinginspecteurs uit de b
Dit zou zich vooral dreigen
voor te doen bij de inspecties
voor de vennootschapsbelas
ting in Utrecht en Rotterdam.
In schriftelijke vragen aan
staatssecretaris Koning van
Financiën stellen de Kamerle
den dat ingediende bezwaar
schriften soms langer dan vijf
jaar blijven liggen en dat het
werk van belastinginspecteurs
door lager gekwalificeerde
ambtenaren wordt gedaan.
Zij willen van de staatsse
cretaris weten of het juist is
dat de inspecteurs uit finan
ciële motieven de belasting-
DREIGENDE taal: de 'winstmak
nu eindelijk eens - via verdere
kers' worden. Zo niet, dan komt
het standpunt van de Industrie
dingsbond van de FNV gaat de I
se stap verder: arbeidstijdverkor
Het zat er aan te komen. E
heeft het afgelopen jaar dank zij
tiging, afslanking en excellente
dat de werknemers in ruil voor
eindelijk wel eens de beloofde c
sen willen zien. De werkgevers!
te houden met het argument d
over de gehele linie is geëffecti
verkorting zou bovendien kostei
sa organisatorische en administi
gen. Dit zijn steekhoudende are
overtuigingskracht nu de in het
nen bij een werkloosheidsbestar
Er is meer. Er zijn aanwijzinge
liever de lonen verhoogt dan
werkgelegenheid te creëren. Dé
den gebeurd, toen de arbeidsm
loonontwikkeling tot kookhitte
mers stelden de belangen van Ir
het algemeen belang van een z
het onze. Zij waren er mede s
door te hoge lonen uit de interna
De scheidende VNO-voorzitte
blik een rondreis door het land
tuigen dat zij beter aan arbeidst
dan met de buidel van loonsv
Want als de lonen stijgen worde
en dan is het spoedig weer ge<
ving.
Een recent onderzoek heeft
ment in Nederland zich zeer bei
beuren. Verantwoord politiek be<
van kennis en aanvoelen van we
gen vanuit de PvdA-Kamerfract
economische en sociale koers t
grip voor wat er 'aan de basis' I
werkgevers om het scheppen va
treren.
Als die werkgevers bij hun sta
een 'hete herfst' tegemoet.
