Optimisme gerechtvaardigd!
k George Z
Sponselee z;
Beltof gaat
praten met
V oedingsbond
4 Echt bedrijf
uit de
jaren vijftig'
Groots Sterrefeest in Clinge
VOORSTELLINGEN VOOR GROOT PUBLIEK
Schietingen
WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1984
Fototentoon
stelling in
Axel geopend
Meer geld
voor
katholiek
jeugdwerk
Staande wip om
Europese titel
te Kwadendamme
EX-WERKNEEMSTERS BELTOF:
Kachel
Overwerk
Ziek
Huilen
Plaatselijk nieuws
Axel
D1BT1M
VAN ZEELAND
T22 PAGINA ZEELAND 2
Van onze correspondent
AXEL - Onder grote belang
stelling van andere totoclubs
is de expositie van Fotoclub
Axel dinsdagavond in het
Axels Streekmuseum geopend.
Nadat wethouder Van
Schaick als voorzitter van de
museumcommissie de aanwe
zigen had verwelkomd, gaf de
voorzitter van de Axelse foto
club, de heer P. Schutz, een
uitleg over het tentoongestelde
fotomateriaal. Dat de foto's
gezien mógen worden werd
vervolgens benadrukt door de
districtssecretaris van de na
tionale fotobond, de heer R.
Klap. „Het tentoongestelde
materiaal is kwalitatief gezien
van een uitstekende kwali
teit", aldus de heer Klap.
De expositie van de onge
veer 100 foto's is tot en met 31
augustus in het Streekmu
seum 't Land van Axel in de
Noordstraat te Axel te bewon
deren, wekelijks van woens
dag tot en met zaterdag van
14.00 tot 17.00 uur en op vrij
dagavond van 19.00 tot 21.00
uur.
Van een onzer verslaggevers
MIDDELBURG - Het Zeeuws
provinciebestuur moet meer
geld op tafel leggen om de
Zeeuwse activiteiten van het
Diocesaan Instituut voor
Jeugd en Jongerenwerk (een
katholieke organisatie) te fi
nancieren. Dat blijkt uit een
voorstel van het dagelijks pro
vinciebestuur, dat op 14 sep
tember door de staten behan
deld wordt.
Sinds 1980, toen het rijk de
subsidieverantwoordelij kheid
volledig in handen gaf van de
provincies, betaalt Zeeland 6,5
procent van de subsidiabele
kosten. Noord-Brabant zou de
overige 93,5 procent moeten
opbrengen. Dat vindt men
daar echter te gortig omdat
het instituut 20 procent van
het werk in Zeeland uitvoert.
Noord-Brabant heeft dan ook
altijd geweigerd voor Zeeland
te betalen.
Gedeputeerde Staten van
Zeeland willen dat nu rfecht-
trekken. Voorgesteld wordt de
totale subsidie over de afgelo
pen vier jaren met bijna 28.000
gulden te verhogen tot een to
taal van bijna 85.000 gulden.
Ook wil men 9.000 rentever
goeding uitbetalen. Dat geld
wil men halen uit het reserve
fonds voor sociaal-cultureel
werk. Daar blijft dan nog
426.000 gulden inzitten.
KOEWACHT - Zaal Oude Molen,
«schutters: hoge en eerste zij vo
gel: J. de Waal, Koewacht; tweede
zij vogel: E. Jansens, Moerbeke;
grootste aantal: J. Vermeersch,
St.-Jansteen.
Van een onzer verslaggevers VOOR DE TIENDE MAAL
CLINGE - In Clinge is op
één en twee september voor
de tiende maal het Sterre-
feest. Tien jaar geleden
kwam De Sterre naar het
grensdorp. Verenigingen uit
Clinge stelden toen een wel-
komscomite samen, waaruit
later de Stichting Samen
werking Clinge-de Sterre
groeide.Deze stichting houdt
nu het tiende Sterrefeest.
Het feest geeft uitdrukking
aan de verbondenheid tus
sen de bewoners van de
Sterre en die van het dorp.
Het programma ziet er als
volgt uit: Zaterdag 1 sep
tember begint om 13.00 uur
de fietscross. Een uur later
opent burgemeester P. Molt-
hoff van Hulst en algemeen
directeur van de Sterre P.
Bottelier het feestOm 14.15
uur is de start van de eerste
Sterretrimtocht, een kwar
tier later de start van de zes
de Sterrewandeltocht. Ter
wijl de lopers zich bezich
houden kunnen de anderen
luisteren naar het optreden
van de Drumband Musica en
is er om 15.00 uur een opvoe
ring van een poppenspel.
Om 15.30 uur treedt er een
wendelzwaaiersgroep op en
om 16.00 uur speelt de Sores-
band uit Hulst en is er in de
feesttent een discobal. om
17.00 uur reikt P. Bottelier
de prijzen voor de fietscross
uit. Om 18.30 uur stijgen vijf
warme luchtballons op.
's Avonds om 20.30 uur be
gint het Sterrebal met enke
le bekende artiesten.
Zondag 2 september is er
om 10.30 uur een kerkdienst
in de feesttent, een uur later
treedt in de zelfde tent een
dixielandband op. Om 14.00
uur begint de Vlaamse ker
mis, treden de Mandica's uit
Hulst op in de tent en begint
de seriekaarting. om 14.30
uur is er een optrerden van
de volksdansgroep Hava
Naguila op het feestterrein.
Een half uur later maakt de
volksdansgroep plaats voor
het dweilorkest Goedkoper
en weer 15 minuten later ge-
volgt door een optreden van
een dixielandband.
In de grote zaal van het
hoofdgebouw begint om
15.30 uur een grandioos kin
derprogramma met Les
Diaboliques. Om 16.00 uur is
er in de feesttent een optre
den van Mouse Romano, 15
minuten later gevolgt door
de Alte Kamaraden en om
17.00 uuir treed Mouse nog
maals op.
Om 20.30 is er in de fees
tent het grote sluitingbal
met Rob de Nijs en Bleuset-
te.
Één bureau verzorgt
Axels theateraanbod
Van een onzer verslaggevers
AXEL - De gemeente Axel gaat het komende
theaterseizoen in zee met één groot bureau, dat
van Jacques Senf. Dat verzorgt zes voorstel
lingen, daarbij mikkend op een groot publiek.
Het Theater van de Lach en 'Het Dagboek van Anne
Frank' zijn uitschieters. Financieel kunnen Sent, noch
de gemeente Axel het zich permitteren om 'elitair
theater' voor weinig mensen op de planken te zetten.
KWADENDAMME - Zondag
19 augustus worden te Kwa
dendamme de 35e Europese
kampioenschappen wipschie-
ten op de staande wip gehou
den. Voor dit evenement dat
eens in de drie jaar in Neder
land wordt gehouden teken
den de verenigingen ADLM,
Vooruitgang en Victoria in het
Zuid-Bevelandse plaatsje. Er
wordt gestreden om de indivi
duele en landentitel. Hieraan
wordt deelgenomen door
schutters uit Frankrijk, België
en Nederland.
Het programma voor zon
dag 19 augustus is als volgt sa
mengesteld: 9.45 uur: samen
komst van de schutters in lo
kaal 's Lands Welvaren; 10.00
uur: opstellen van de stoet;
10.15 uur: optocht naar het
monument aan.de Witte Dam:
11.00 uur: ontvangst in De
Burcht, aangeboden door het
gemeentebestuur van Borsele;
12.00 uur: diner met genodig
den in café-restaurant De
Kroon; 14.00 uur: aanvang van
de internationale kampioen
schappen.
Verder begint die dag om
14.30 uur een grote publieke
schieting op twee staande
wippen. In verband met deze
kampioenschappen is er vrij
dag 17 augustus, aanvang 14.00
uur een schieting voor bejqar-
den op één wip. Zaterdag 18
augustus begint om 14.30 uur
een publieke schieting op vier
staande wippen.
Het budget van de gemeente
voor het komende seizoen is
30.000 gulden, waarvan 20 mil
le is bestemd voor het samen
met Senf uitgedokterde pro
gramma. Het Cultureel Con
tact Axel gooit deze maand
een folder met het programma
en andere informatie huis aan
huis in de bus. Ook wordt er
mee geleurd op bijvoorbeeld
de Axelse braderie.
Van de zes voorstellingen
vinden er vier plaats in de
Halle in Axel, de twee andere
in Koewacht en Zuiddorpe.
Het theaterminnend publiek
heeft dit jaar de kans om een
abonnement te nemen op
meerdere voorstellingen en
dat wordt beloond met kortin
gen van 10 tot 20 procent.
Nieuw is ook de mogelijk
heid om plaatsen te reserve
ren. zodat vooral bij drukbe
zochte voorstellingen het ge
woel aan de ingang kan wor
den ontlopen. Het programma
begint op zaterdag 27 oktober
met cabaret en muziek van
Purper 3, op zaterdag 24 no
vember komt John Lanting's
Theater van de Lach, op vrij
dag 25 januari Het Dagboek
van Anne Frank, dit alles in de
Halle.
Voor een voorstelling van
Willem Vermandere verhuist
men op zaterdag 9 februari
naar 't Kaaike in Zuiddorpe.
Op zaterdag 23 februari is het
blijspel Slippers weer te zien
in De Halle. Uitsmijter van het
programma is tenslotte op
vrijdag 29 maart het nostalgi
sche programma Toppers van
Toen, deze keer in de Vla
schaard in Koewacht.
Ook de voorstelling van het 'Dagboek van Anne Frank' komi naar Axel
FOTO JANSWINKELS
ONZE BESCHOUWING vo
rige week over de stand van
de torenvalk konden we be
sluiten met: het gaat hem
goed. Zeker in het oostelijk
deel. Kreeg je uit een excur-
sieverslag uit 1949 de indruk
van een enorme dichtheid
van de torenvalk - vier be
woonde nesten op enkele
tientallen meters van elkaar
- uit onze eigen ervaring en
uit mededelingen van ande
ren blijkt daar niets van.
Het Groot Eiland zal een
uitzondering geweest zijn.
Maar na de torenvalk dringt
zich de vraag op: hoe gaat
het met de andere dagroof
vogels in onze regio?
De soort die vanaf de na
oorlogse jaren altijd al
tweede is geweest, is de
bruine kiekendief. Een forse,
langzaam vliegende vogel,
die we traag zoekend boven
riet- en korenvelden kunnen
zien jagen. Ook hij is in aan
tal toegenomen in onze con
treien. Natuurlijk in Saef-
tinghe, maar tegenwoordig
ook aan elke kreek met vol
doende rietkragen om nest
gelegenheid te bieden. Zelfs
de kleinere kreken worden
hier en daar al benut. En er
zijn zelfs vermoedens dat er
al een paartje is, dat zich ge
vestigd heeft in een koren
veld. Iets wat we wellicht
meer kunnen verwachten in
de toekomst.
De bruine kiekendief
heeft zich explosief ver
meerderd in de zuidelijke
IJsselmeerpolders - waar
een goed broedbiotoop ont
stond - en aangenomen
wordt dat men elders, dus
ook bij ons, profiteert van
die hoge produktie.
Een verwant van de brui
ne is de blauwe kiekendief.
Dat was een schaarse broed-
vogel van het oostelijk deel
van ons land, inclusief Wad
deneilanden en Oost-Bra
bant. Ten onzent is het een
tamelijk algemene winter-
gast. Van broedgevallen
hebben we geen weet, maar
laten we niet vergeten dat
echt onderzoek naar vogels
hier pas na 1950 goed op
gang gekomen is, ook van
Saeftinghe.
Maar er zijn geen gronden
om aan te nemen dat hij
hier, zeg deze eeuw, wel
broedde. Nu is deze soort ook
Flevoland gaan bewonen en
is bovendien op de Wadde-
neilangen toegenomen. Al
heel het voorjaar bleef deze
soort present in Saeftinghe
en het vermoeden, dat hij
zich hier als nieuwe broed-
vogel gevestigd heeft, be
staat. Is nog steeds aanwezig
en vrijdag jongstleden, de
tiende dus, zagen we een
vrouwtje bij 't Jagertje te
Hulst. Al jagend vloog ze
richting Saeftinghe.
Ook typisch een broedvo-
gel van het oosten des lands
is de buizerd. Het is ook een
van de groteren. Bij ons was
het tot voor kort een winter-
gast, al bestond altijd al het
vermoeden dat hij op het
Groot Eiland broedde. Be
wijzen daarvoor zijn echter
niet geleverd. Sedert enkele
jaren evenwel broedt hij
binnen onze grenzen: het
WMZ-gebied bij Clinge/St.
Jansteen. Het gaat om één,
hooguit twee paren, maar in
't Vlaamse is hij talrijker,
zodat we mogen rekenen op
aanwas. En dat kan leiden
tot vestiging, te meer daar
wat van de zogenaamde
'ruilverkavelignsbossen'
langzamerhand geschikt
worden als broedbiotoop.
Wellicht volgt zijn verwant,
de wespendief, die in de bos
sen van De Stroper broedt,
ook nog eens. Broedgevallen
van rode en zwarte wouw
behoren in de naaste toe
komst ook tot de mogelijk
heden.
Ook weer een vogel van
Oost-Nederland is de havik.
Dat is een soort die we zelfs
in de winter hier nauwelij ks
zien, dus als broedvogel is
hij eigenlijk helemaal niet te
verwachten. Toch is er een
onzekere waarneming uit
mei van dit jaar uit de om
geving van de Clingse Op-
perstraat. Dat kan nog door
trek zijn en de kans op een
broedgeval binnen afzien
bare tijd moeten we dan ook
klein achten.
Veel moeilijker is het om
over de sperwer, een kleine
re verwant, wat te zeggen.
Als wintervogel is hij sterk
toegenomen. Hij broedt in de
bossen van De Stroper bij
Kemzeke en een geschikt
broedbiotoop is bij ons zeker
voorhanden. Anderzijds is
het ook weer een soort uit
Oost-Nederland, niet uit het
westen. Maar onze verbon
denheid met Vlaanderen
maakt ons wat anders dan
de rest van West-Nederland.
Geen aanwijzingen over
broedgevallen, eigenlijk ook
geen zomerwaarnemingen.
Maar havik en sperwer
ontdek je in het veld eerder
aan hun handwerk dan aan
hun persoonlijke aanwezig
heid, ofwel: zelf zie je ze
weinig maar de plukresten
zijn typisch. Op de grond
worden, nogal wild, de veren
van de prooi uitgetrokken
en dat leidt tot een veren-
krans met een doorsnede
van een dikke halve meter.
De prooi van de sperwer be
staat voornamelijk uit zang
vogels, maar het wat grotere
wijfje pakt ook wel eens een
duif, merel of gaai.
Dan, tot slot nog een soort
die mogelijk broedvogel zou
kunnen zijn en het ook ge
weest is: de boomvalk.
Eigenlijk verwachten we die
al jaren terug en toch ont
braken en ontbreken alle
aanwijzingen daarvoor. Tot
dit jaar, maar dat is een
straf verhaal. Op 16 mei
vonden Eddy Taelman en
Mare Buise aan de Vest/Li-
niedijk bij Hulst een dood
roof vogeltje. Geringd. Het
kadaver was zo ver vergaan
dat juiste determinatie niet
mogelijk was. Gedacht werd
aan vrouwtje torenvalk.
Op 17 juli kreeg ik de te
rugmelding uit Brussel. Het
was een boomvalk, geringd
te Brefct in 1982 in zijn eer
ste kalenderjaar. Geslacht
mannelijk, half mei: bij de
boomvalk kan dat nog trek
zijn, dus.... Maar, ik zei al
niet waar, dat ik op 17 juli 's
morgens met de post dat be
richt kreeg. Diezelfde dag,
tegen de avond, knip ik in de
tuin bij een leilinde een paar
takjes weg. U ziet: ik noem
man en paard en ik kijk dus
omhoog. Wat vliegt daar,
recht tegen de zon in, dus
met duidelijk zichtbare kop-
tekening? Juist, een boom
valk. Ongelogen waar. Meer,
toeval bestaat er toch we)
niet? Als een ander het ver
tellen zou, nou ja..., maar
nou zag ik het zelf, dus nu
moet ik het wel geloven.
Maar het is wel curieus.
Van een onzer verslaggevers
SINT JANSTEEN - De directie van de suikerwerkfa-
briek Beltof in Sint Jansteen gaat volgende week
dinsdag praten met de Voedingsbond.
Beltof kwam vorige week in
opspraak, omdat de Voedings
bond bekend maakte dat het
bedrijf zich niet aan de CAO
hield. De personeelsleden krij
gen te weinig loon, kunnen
geen gebruik maken van hun
roostervrije dagen en de sfeer
in het bedrijf is zeer slecht.
Tijdens een vergadering
van de bond met het personeel
van Beltof deelde Piet Lodiers,
districtsbestuurder van de
Voedingsbond van de FNV,
mee dat maandag twee tijde
lijke arbeidskrachten ontsla
gen zijn. Wel heeft het bedrijf
de zelfde dag twee nieuwe tij
delijke arbeidskrachten aan
genomen. Deze zogenaamde
oproephulpen zijn volgens de
vakbondsman helemaal over
geleverd aan de willekeur van
de directie. „Jullie zien het",
zei hij tegen de aanwezige
personeelsleden. „Het bedrijf
komt in opspraak en hij pro
beert het personeel te impone
ren door twee mensen naar
huis te sturen".
Vorige week verklaarde Lo
diers dat de overuren van het
personeel in het zwart worden
uitbetaald. Vandaag hebben
meerdere bronnen dit beves
tigd.
Van een onzer verslaggevers
SINT JANSTEEN - „Er
waren dagen dat je de hele
tijd gebukt aan eenlopende
band moest staan. Je
mocht nooit praten, en als
je meer dan één maal per
dag naar de wc moest,
werd je uitgevloekt. Het
was een rot bedrijf. Ik ben
blij dat ik er weg ben, en
dat de bond er nu achter
aan is". Aan het woord is
femmy Wijsevelde, samen
met Ellen van de Brande
heeft zij enkele jaren bij
Steense snoepwerkfabriek
Beltof gewerkt.
Beltof kwam vorige
week in het nieuws, omdat
de voedingsbond FNV be
kend maakte dat het be
drijf zich niet aan de CAO
hield. Volgens de bond
heeft het bedrij f de afgelo
pen twee jaar minstens 2,5
ton te weinig aan lonen en
premies betaald. Ook de
sfeer in het bedrijf is zeer
slecht, aldus Piet Lodiers
van de Voedingsbond.
Bij het bedrijf werken
momenteel 25 mensen. Het
maakt zuurtjes, lollies en
toffees voor de buitenland
se markt. Toen de twee
vrouwen er nog werkten
waren er ongeveer acht
tien personeelsleden.
Emmy (24) begon in de
cember '81 bij het bedrijf te
werken, Ellen (25) één
maand later. Het bedrijf
was toen net overgenomen
van de vorige eigenaar.
„Op een afdeling stond al
tijd een kachel aan, ook 's
zomers. Dan was het daar
zeker 45 graden. De kachel
was nodig, omdat anders
de snoejes te veel gingen
plakken. Dat die kachel
daar stond snapten we wel,
maar je mocht geen fles
water bij je hebben. Om
half tien en om half drie
kreeg je een kopje koffie
naast je. In het begin kreeg
je het nog, later moest je
betalen, maar zelf iets te
drinken mee nemen mocht
absoluut niet", aldus Ellen.
De broer van directeur
H. Landzaat had toen de
dagelijkse leiding over het
bedrijf. De verouderde
machines vielen vaak uit.
Daardoor raakte het be
drijf achter op het produk-
tieschema. De meisjes
moesten daardoor over
werken, soms twee maan
den achter elkaar. De helft
van hen werkte dan van
half vijf tot zes uur, ver
volgens kwam de andere
groep die tot negen uur
bleef. Emmy: „We wisten
dat een werkgever je kan
verplichten overuren te
maken, maar het is toch te
zot om zo lang over te wer
ken".
Ellen: „In een afdeling
van het bedrijf was ook
een ontzettende herrie.
Niemand kreeg oorbe
schermers. Een meisje
heeft toen maar zelf oor-
kappen gekocht".
Volgens de beide vrou
wen was het werk op de
fabriek erg zwaar. Op be
paalde afdelingen moesten
ze de hele dag dozen van 24
kilogram tillen, op een an
dere afdeling bakken van
25 kilogram boven hun
hoofd in een trechter stor
ten.
Ellen is in loop van '82
meerdere malen ziek ge
weest. Rugklachten. Elke
keer als ze terugkwam
moest ze weer zwaar til-
werk doen. Aangepast
werk kreeg ze niet. Begin
'83 hield ze het niet meer
vol en meldde ze zich op
nieuw ziek. Ze bleef ruim
een jaar in de ziektewet.
Toen werd ze ontslagen.
„Ze wilden mij weg heb
ben. Ik was veel te duur. Ze
vertelden mij dat ze in
mijn plaats liever iemand
van 16 of 17 jaar hadden,
want die verdienen min
der".
„Bij mij ging het ook zo",
zegt Emmy. „Ik ben ge
trouwd, en vorig jaar werd
ik zwanger. Ik zei tegen de
chef, dat ik waarschijnlijk
na de geboorte terug zou
komen. Toen hebben ze mij
heel erg gepest. Het zwaar
ste en vieste werk laten
doen en uitgescholden.
Toen heb ik maar gezegd
dat ik niet meer terug
kwam, met als gevolg dat
ze weer vriendelijk wa
ren".
Volgens de beide vrou
wen is er bij Beltof een
groot verloop. „Niemand
houdt het daar lang uit, of
ze moeten het geld heel
hard nodig hebben", aldus
Ellen. „Elke dag huilde er
wel iemand. Heel veel
meisjes gingen snel weg of
ze gingen langdurig de
ziektewet in. Er is ook een
monteur geweest. Die was
na twee maanden ook ver
trokken. Hij kon niet tegen
de sfeer in het bedrijf. Als
monteur moest hij erop
toezien dat de meisjes niet
met elkaar spraken. Hij
kon dat niet".
Zowel Emmy als Ellen
weten niet of het bedrijf
hen te weinig aan loon
heeft betaald. Wel zijn ze
beiden blij dat ze er niet
meer werken. Ellen:
„Zoiets verwacht je tegen
woordig niet meer, het is
echt een bedrijf uit de ja
ren vijftig".
Bridge - Bridgeclub Axel
speelde de zesde wedstrijd van
de zomercompetitie in cultu
reel centrum De Halle.
Er wa
ren 20 paren. Uitslag: 1. me
vrouw Van de Dries-de heer
Olyslager, 2. echtpaar IJse-
baert, 3. mevrouw Van Him-
schoot-de heer Van der Hey-
den, 4. dames Kock-Pel, 5. he
ren L. Scheele-Van Bambost.
Secretaris L. Scheele werd ge
huldigd. Hij ontving uit naam
van de Nederlandse Bridge
Bond het klaverspeldje voor
het behalen van de titel 'dis-
trirt mpp<3tpr' <"*000 mn'ni
