erstel MINISTER WINSEMIUS TREUZELT NOG MET MAATREGELEN Missionarissen teleurgesteld naar Nederland ZDMER-PERZEN OPRUIMING Baniëls perzen Oorlogsvluchtelingen België weer even terug op Edese hei I JeTelUd PTT'er stalen als de raven Stevie Wonder in Nederland DRIE DAGEN Forse groei afluisterapparatuur Beurs weer in opmars Opvallend Nu tijdelijk met Zomervoordeel van 10 tot 25% DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1984 ;BINNEN-BUITENLAND: PAGINA 2 'TE HUIS aadsel iek •WATERGATE ELECTRONICS' I PSP: Nederland inag Gardiner niet uitleveren DE STEM COMMENTA AR Stijging stroom- gebruik zet door CDA-fractie zuur over suikeroorlog Nog slechts Inpoldering Markerwaard kost zeker f 2 miljard BINNENLAND T28 PAGINA 3 T5 ternationale politiek be- - FOTO UPI ;tnam (een oorlogsmachi- die door de Democratische sidenten Kennedy en inson op gang was ge- icht) is het aan Watergate Nixon telkens weer pijn- wordt herinnerd. Drie weken geleden nog akten Republikeinse par- eiders een zucht van ver- ïting toen Nixon besloot t naar de feestelijkke par- :onventie te komen, die la- deze maand in Dallas isident Reagan officieel 'kiesbaar zal stellen. Ni- heeft overigens nooit ïuld bekend aan de Water- te-misdrijven en het on- ■werp is het enige waar- er hij niet wil praten. lijft behalve het raadsel n zijn precieze betrokken- d, dat van zijn merkwaar- ;e persoonlijkheid. Nixon s een naar binnen gekeer- man, voor wie het omgaan t and eten altijd een pijn- :e opgave was. Hij was hy- -emotioneel en impulsief, ar verstopte zijn gemoed gstvallig in stijve vorme- heid. Al zijn relaties, zelfs t zijn vrouw en kinderen, ren formeel. Wie Nixon t was (is) wordt misschien ooit duidelijker uit de 500 leime geluidsbandjes die bij wijze van persoonlijk gboek gedurende zijn bij zes jaren in het Witte Huis ft ingesproken. Bij voor- ur in de stilte van de nacht isterde de Amerikaanse ■sident zijn meest intieme lachten in het apparaatje, red Buzzhardt, Nixons niddels overleden advo- t tijdens 'Watergate' is van de weinigen die een 1 van dat dagboek heeft igen beluisteren. „Ik voel- mij beschaamd door wat hoorde, door het inzicht ik daardoor in Nixon heb kregen", aldus Buzhardt istijds. De bandjes liggen opgesla- n in het 'Nationaal Archief' Washington. Ze zijn Ni- rns privé-bezit. hij kan er- se doen wat hij wil. Maar or zijn memoires - eenvou- gweg 'Richard Nixon' geti- d - heeft hij er al een paar ikken van gebruikt. Hij Ljkt op de bandjes te filoso fen over de blaadjes aan de men boven het zwembad n het Witte Huis, vertelt eveel alcohol hij die dag eft gedronken, noemt zijn oeder een heilige en zegt t hij meer heeft geleerd n nederlagen dan van erwinningen. Ook onthult hij ergens dat ziek wordt van de Ameri- lanse elite die hij op het itte Huis moet ontvangen, k praat veel liever met kbondsleiders en mensen n de middenklasse. Met n heb ik veel meer gemeen n met de intellectuelen. Zij bben nog karakter en oed en een beetje vader- ndsliefde." Elders citeert Nixon in zijn sloten dagboek een regel t het dagboek van presi- ■nt Teddy Roosevelt over de >od van diens eerste vrouw. In toen de liefste van mijn rt stierf, ging het licht in ijn leven voor altijd uit." Het lijkt alsof Nixon ver- ngde naar zo'n tragische beurtenis in zijn eigen be- ran, teneinde ook dergelij- mooie woorden te mogen denken voor zijn gevoe- is. Dat hij die allerper- onlijkste gemoedsbewegin- :n blijkbaar, terwijl ze zich >ordeden, al van historisch lang achtte, zegt mischien >g het meest over de pet" onlijkheid van Richard ilhouse Nixon. DEN HAAG - Het aanbod van apparatuur om anderen heimelijk af te luisteren neemt de laatste tijd zo sterk toe dat het ministerie van Justitie de mogelijkheden tot vervolging van - met na me - adverteerders wil on derzoeken. In verband daarmee heeft de Amsterdamse politie pro ces-verbaal opgemaakt te gen de firma 'Personal Se curity Systems' (PSS) in Amsterdam. PSS adverteer de, net als het Haagse be drijf 'Watergate Electro nics', met electronische ap paratuur. De politie meent dat die advertenties derden aanspo ren tot - sinds 1971 bij de wet verboden - afluisteren. PSS biedt ondermeer ballpoints aan met een ingebouwd zen dertje, met een bereik tot 250 meter binnenshuis en 400 meter in open terrein. Ze kosten dik vijfhonderd gul den. Andere aanbiedingen zijn telefoonzendertjes en mini- zendertjes die op een af stand van 300 meter aan- en uit kunnen worden gezet. Op de markt zijn voorts pro- dukten als de asbak-met zendertje, 'tafelaanstekers' en zendertjes zo klein als een suikerklontje dat onder een stoel of tafel kan worden ge plakt of in een vaas kan worden verstopt (rond de 250). Van onze redactie binnenland ARNHEM - De directie van de PTT heeft 16 werknemers van het PTT-expeditieknooppunt in Arnhem wegens diefstal ontslagen. De mannen worden ervan verdacht sinds eind vorig jaar vele tientallen goederen als vi deocassettes, horloges, klokjes en sieraden uit postpaketten te hebben gestolen. Zeven andere PTT-mede- werkers zijn daarvoor gestraft met voorwaardelijk ontslag, terwijl tegen nog eens zes bij de onregelmatigheden betrok ken werknemers niet nader genoemde disciplinaire maat regelen zullen worden geno men. De postale recherche startte begin dit jaar met een uitge breid onderzoek, nadat bleek dat er plotseling sprake was van een forse stijging van het aantal vermissingen van goe deren uit poststukken. Tussen maart en eind juni werden in verband daarmee in totaal meer dan 25 PTT-ambtenaren aangehouden. Hoewel het gezien de om vang van de diefstallen en de waarde van de buit justitieel gezien om 'kruimelwerk' gaat, tilt de PTT-directie zeer zwaar aan de gebeurtenissen, omdat de affaire het vertrou wen van PTT-klanten in de post danig kan schaden. De Arnhemse PTT maakte half juni bekend zich te zullen beraden over extra veilig heidsmaatregelen, die dief stallen uit post in de toekomst moeten voorkomen. Op het Arnhemse expeditieknoop punt werken in totaal ruim 1.500 mensen. Van onze redactie binnenland AMSTERDAM - De Amster damse Effectenbeurs is giste ren weer aan een opmars be gonnen. Er werden forse win sten geboekt en de omzetten bedroegen meer dan een half miljard gulden. Vooral Koninklijke Olie en KLM schoten omhoog. Maar ook de tot nu toe zwakke obli gaties deden het goed. De hausse op de New Yorkse effectenbeurs is de belangrijk- se oorzaak voor de koersstij gingen, al blijft het Damrak nog ver achter bij Wall Street. Verdacht landbouwgif in handel Van een onzer verslaggevers DEN HAAG - Op de Nederlandse markt is nog steeds een aantal verdachte - en in Amerika intussen verboden - bestrijdingsmiddelen voor gebruik in de land- en tuinbouw in de handel. Het gaat om Acricid, Faneron, Neoron, Maloran, Pa- I toran en Topogard. Deze middelen zijn destijds in Amerika aanvankelijk toegelaten. Die toelating was echter ge- I baseerd op frauduleus onder zoek in de vroegere testlabo ratoria van Industrial Bio- Test Labortory (IBT). Onder zoekers daar bleken onder zoekresultaten te hebben ver valst. Een van hen werd ver- Van onze redactie binnenland j DEN HAAG - Nederland mag I de Canadees Paul Wood (alias John Gardiner) niet aan Bel gië uitleveren, vindt de PSP- fractie in de Tweede Kamer. De Nederlandse justitie moet de Canadees zelf vervol gen voor hier begane delicten als verboden wapenbezit. Bel- I gië wil Gardiner vervolgen wegens diefstal van granaten. Volgens PSP-Kamerlid Van Ner Spek is er alle aanleiding voor strafrechtelijke vervol- ig van Gardiner in Neder land. Hij vindt dat een derge lijk strafproces tevens ophel- (lering kan brengen in een aantal tot dusver duister ge bleven activiteiten van Gardi ner in Nederland alsmede over zijn eventuele relaties met verscheidene inlichtingen- diensten. oordeeld tot een jaar gevange nisstraf, twee anderen tot elk een halfjaar. Minister Winsemius (Mi lieuhygiëne) beloofde in april na Kamervragen binnen en kele maanden met een lijst te komen waarop de middelen zouden staan die in de VS niet langer en hier nog wel toege laten zijn. Die lijst is er nog niet, maar volgens een woord voerder van het ministerie is deze nu binnen enkele weken te verwachten. De betrokken verdachte be strijdingsmiddelen kunnen mogelijk gevaar opleveren voor de gezondheid van mens en dier bij inademing of bij aanraking. Intussen is het gebruik van bestrijdingsmiddelen vanuit vliegtuigen aan banden ge legd. Zo mag niet worden 'ge spoten' als de windsnelheid hoger is dan 5 kilometer (en soms 4 kilometer) per uur, als het warmer is dan 25 graden, als de relatieve vochtigheid hoger is dan 50 procent, als het betrokken perceel kleiner is dan 2 hectare of smaller dan drie spuitbanen. Het verbod geldt ook als het gaat om boomgaarden, bossen of laanbomen en als het per ceel op te korte afstand ligt van bebouwing, campings, re creatieterreinen, zwembaden en beschermde natuurgebie den. Van onze redactie binnenland UTRECHT - Er keren steeds meer gedesillusioneerde oude- te missionarissen naar Neder land terug. Veelal gaat het om priesters van 45 jaar en ouder die het gevoel hebben in hun missiegebied te hebben ge faald. Volgens het centraal advies bureau voor priesters en reli gieuzen zijn vereenzaming en bet niet meer kunnen bolwer ken op een missiepost met col lega's die een andere werkwij ze voorstaan, de belangrijkse oorzaken van de desillusie. Ook de opkomende inlandse clerus blijkt niet altijd tactisch °P te treden, wat nogal eens lot botsingen leidt. Bij terugkeer in Nederland kunnen deze missionarissen hun verhaal niet kwijt. Men hoort nergens meer bij, noch in het land maar men werkte, nog in het land van geboorte. Men heeft het idee 'achter' te zijn geraakt bij de collega's in Nederland en komt daardoor geestelijk vaak in grote pro blemen. Het adviesbureau consta teert ook dat steeds meer kloosterlingen in geestelijke problemen geraken. Tweeder de van de kloosterbewoners is de pensioengerechtigde leef tijd gepasseerd, jong bloed dient zich niet aan, waardoor steeds meer religieuzen ver eenzamen. HELFT VAN de Vietnamese en Latijns-Amerikaanse vluchte den in ons land zit zonder werk. Daar gaat de regering nu iets doen. De vluchtelingen krijgen gelegenheid om werkervaring °Ptoe doen en omgeschoold te worden. Het is opvallend, dat met name de Vietnamezen, de grootste Sfoep, in Amerika en Canada veel vlugger aan de slag komen kan in Nederland. Opvallend maar wel verklaarbaar. In Canada Sn Amerika wordt van werklozen, vluchtelingen of niet, verwacht öat zij zelf op zoek gaan naar werk en aanpakken wat ze krijgen kunnen. Voor Amerikanen is het vanzelfsprekend, dat werklozen "erhuizen naar plaatsen waar wel een baan te vinden is. Werk Vigeren omdat het niet onder het begrip passende arbeid zou fsllen komt daar veel minder voor. Veel vluchtelingen komen als 9evolg hiervan weliswaar in slecht betaalde banen terecht maar hoeven in ieder geval niet meer hun hand op te houden. En als le eenmaal aan de slag bent en bereid bent je handen uit de mou- "en te steken dan komt 't met je inkomen ook wel goed, redene- r®n ze in de States. is, afgezien van ons stelsel van werklozenzorg, waarschijn- |'|k ook nog een andere reden waarom ook ondernemende vluch- 'e|ingen hier moeilijker aan een baan kunnen komen dan elders, "et economische leven in Nederland is zo gereglementeerd dat *ievoor zich zelf wil beginnen al heel gauw vastloopt in een mij- keuveld van verordeningen en vergunningen. Mensen, die in ons jand op eigen benen willen staan krijgen daartoe nauwelijk de kans. Dat geldt niet alleen voor werkloze vluchtelingen. ARNHEM - Het elektriciteits verbruik in ons land zal dit jaar ongeveer 2,5 procent ho ger liggen dan in 1983, ver wacht Vereniging van Exploi tanten van Elektriciteitsbe drijven. Vorig jaar lag het elektrici teitsverbruik overigens al twee procent hoger dan in 1982. In de eerste drie maanden van 1984 is in totaal 4,5 procent meer stroom verbruikt dan in dezelfde periode vorig jaar. Vooral het grootverbruik gaf volgens de VEEN een opmer kelijke groei te zien van 6,5 procent. Onder de allergroot ste industriële verbruikers be droeg de stijging ten opzichte van 1983 zelfs negen procent. Van onze redactie binnenland DEN HAAG - Het CDA wil dat de staatssecretarissen Van Zeil en Bolkestein (Economi sche Zaken) zo snel mogelijk een eind maken aan de prij zenslag met suiker. CDA-Kamerlid Hartman dringt er bij de bewindslieden op aan dat de SER-commissie economische mededinging haast maakt met het gevraag de advies inzake een over gangsregeling. Dat advies, no dig omdat de oude minimum prijs-regeling is afgelopen, is overigens veel te laat door bei de staatssecretarissen aan de SER-commissie gevraagd. Als gevolg daarvan is de prijs van suiker de komende weken helemaal vrij. Grote supermarkten hebben daar al gebruik van gemaakt door met de suikerprijs te gaan stunten. Vooral de kleine win keliers zijn bang dat ze uit de markt worden geprezen. Bezetting DE bezetting van het in finan ciële moeilijkheden verkeren de loonbedrijf Jellesma in het Friese Workum is beëindigd. De openbare verkoop van in boedel en werktuigen gaat niet door. Dat hadden de be zetters geëist. Ze zijn inmid dels weer aan de slag gegaan. (ADVERTENTIE) hoek Ginnekenstraat - van Coothplein Donderdag koopavond 's Maandags gesloten 'Ginnekenstraat 134 Breda, tel. 076-134666 Van onze redactie binnenland DEN HAAG - Volgens de Raad van de Waterstaat kost de inpoldering van de Mar kerwaard zeker 2 miljard gul den. Dat komt overeen met een eerdere raming van Rijkswa terstaat. Het is overigens mo gelijk dat de kosten uiteinde lijk 200 miljoen gulden lager zullen uitvallen. Minister Smit-Kroes (Ver keer en Waterstaat) had de Raad begin dit jaar gevraagd om een oordeel over de inpol dering. In verband met de te nemen regerinsgbeslissing over de toekomst van de Mar kerwaard wilde zij weten of de in de nu door de Raad on derzochte nota's en adviezen genoemde ramingen kloppen. Het kabinet zal binnen en kele maanden een beslissing over de inpoldering nemen. Enkele weken geleden heeft een groep bedrijven en banken een plan gelanceerd om de Markerwaard aan te leggen. Zij schatten de kosten van het particuliere project op ander half miljard gulden. De landelijke landbouwor ganisaties zijn groot voorstan der van inpoldering. Zij me nen dat de vrijkomende land bouwgronden jiard nodig zijn voor nieuwe landbouwbedrij ven en voor bedrijven die op het oude land worden wegge saneerd. Maar milieu-organisaties en visserijbedrijven voeren al jaren strijd tegen inpoldering. De eerste wijzen op de belang rijke milieu-waarden van het huidige Markermeer. Voor de tweede geldt het economische belang van het Markermeer als visgebied. Gijzeling DE Groningse politie heeft een 32-jarige Westduitser opge pakt, die ervan wordt ver dacht vorige week in Drachten een bankoverval te hebben ge pleegd en daarbij een echtpaar en hun zoontje in gijzeling te hebben genomen. Een 21-jari- ge Groninger is aangehouden wegens medeplichtigheid. Boerenbedrog KONSUMENTEN Kontakt in Den Haag heeft woensdag in een kort geding voor de Alme lose rechtbank geëist dat bur gemeester Van den Biesen van Losser zijn uitspraken terug neemt, als zou KK zich schul dig maken aan 'boerenbedrog' en 'volksverlakkerij'. Van onze redactie binnenland EDE - Enkele tientallen Bel gen die in 1914 hun vader land ontvluchtten voor het geweld van de Eerste We reldoorlog komen morgen weer even terug op de hei bij Ede. Op de plek, waar zij ze ventig jaar geleden met meer dan 5.000 lotgenoten lief en leed deelden in een in recordtijd uit de grond ge stampt vluchtelingenkamp, zullen ze de onthulling van een gedenkteken bijwonen door ambassadeur F. Baeke- landt van België. Dat monument zal op de hei het enige zijn dat nog herinnert aan de plaats waar vele duizenden Belgi sche vluchtelingen werden opgevangen in wat destijds gold als Nederlands grootste en aantrekkelijkste vluchte lingenkamp. „Het wordt zeker geen massaal bezochte reünie, daar op de hei", zegt W. Ver- waijen van het organiseren de comité 'Belgen Ede'. Vol gens hem is slechts een handjevol Belgische vluch telingen van weleer qua leeftijd nog in staat om de reis naar Ede te onderne men. „De meeste deelnemers aan de bijeenkomst zijn ach ter in de zestig. Mensen, die in het kamp geboren werden en de plaatsnaam Ede vol trots in hun paspoort hebben staan". In totaal vluchtten aan het begin van de Eerste We reldoorlog ruim 900.000 vluchtelingen naar het neu trale Nederland. De opvang kwam vrijwel onmiddellijk op grote schaal van de grond. Niet alleen in Ede, maar ook in Uden, Nunspeet en Gouda verrezen barak kenkampen, terwijl elders interneringskampen werden opgezet voor de naar ons land uitgeweken Belgische militairen. „Hei genoeg", antwoordde het gemeentebestuur van Ede op het verzoek van de provincie Gelderland om uit te kijken naar geschikte lo- katies voor de opvang van vluchtelingen. Met man en macht werd het vluchtelin genkamp Ede in de strenge winter 1914-1915 uit (je grond gestampt. Tientallen hectaren hei werden volge bouwd met woonbarakken, centrale keukens, recreatie ruimten, scholen, werk plaatsen, een kerk en zelfs een eigen elektriciteitscen trale. „Een modelkamp", zegt Verwaijen. „Overal elek trisch licht, centrale ver warming via stoom, een eigen weekblad en zelfs een burgerlijke stand. Net een gewoon dorp en zo leefde men er ook". In februari 1915 arriveer den de eerste Belgische vluchtelingen in Ede. Hun aantal groeide in de daarop volgende jaren tot 5.300. Maar in het voorjaar van 1917 was het afgelopen. Het kamp Ede werd te duur, er moest bezuinigd worden. De duizenden vluchtelingen werden naar elders overge bracht Mr V V5 Met een Olympische hoofdbe schermer op durf ik vandaag flink om mij heen te slaan. De klappen die ik terugkrijg de ren mij toch niet. Er zijn twee Leidse psycholo gen die zich bezig hebben ge houden met het huiswerk dat schoolkinderen moeten ma ken. Hun conclusie is dat huis werk weinig zin heeft. Psychologen zijn mensen die doorgeleerd hebben. Heel lang. Ze hebben dus ook veel huis werk gemaakt. Deze twee man nen baalden daar zo van dat ze er een boos rapport over ge schreven hebben. Kinderen vinden huiswerk saai en ze weten niet waarom ze het moeten doen, zeggen de heren. De leerkrachten moe ten hen beter motiveren. Een van hun aanbevelingen is: geen overbodig huiswerk op geven. Dat kunnen die onderwijzers maar in hun schooltas steken! Zo vlak voor het begin van het leerseizoen. Ik vind het rapport saai en ik weet niet waarom het ge maakt is. Waren de twee psy chologen wel gemotiveerd? Mijn aanbeveling: geen over bodige onderzoeken doen. De Leidse psychologen moeten hun huiswerk maar eens over maken! Een ander onderzoek heeft la ten zien dat er momenteel meer bruin brood wordt gege ten dan wit brood. En dat bruin brood beter is voor de tandjes. Daar heb je iets aan. Als je een dwarsgebakken karakter hebt en je van de massa wilt onder scheiden, ga je nu weer wit brood eten. Ook wordt nu dui delijk waarom de wittebroods weken niet meer zijn wat ze waren. Van tijgerbrood krijg je hele grote, scherpe tanden. MERIJN Bemiddeling DRIE organisaties, de Novib, het IKV en Pax Christi, heb ben minister De Koning (So ciale Zaken) aangeboden te bemiddelen in zijn conflict met 'linkse' organisaties, die niet meer mogen worden inge schakeld bij het tewerkstellen van dienstweigeraars. Voor waarde is wel dat de minister zijn maatregel opschort, zodat er ruimte komt voor nader overleg. Stikkerhuis EEN 27-jarige Amsterdammer is door de politierechter in de hoofdstad veroordeeld tot een maand voorwaardelijke ge vangenisstraf wegens geweld pleging tijdens de ongeregeld heden, op 4 juni, bij het VVD- kantoor het Stikkerhuis. De officier had ook nog een boete geëist Monument ZATERDAG 25 augustus wordt in het Amsterdamse Vondelpark een monument onthuld ter nagedachtenis van Kerwin Duinmeijer (15), een Antilliaansae jongen die vorig jaar om zijn huidskleur werd doodgestoken. Tolken KLM VANAF 15 augustus zullen aan boord van KLM-vliegtui- gen van en naar Hong Kong en Taipeh acht vrouwelijke Chi nese tolken meevliegen. Ze zullen in het vervolg de Chi nees-sprekende passagiers be geleiden. Zuidafrikanen PSP-fractieleider in de Twee de Kamer Van der Spek vindt dat minister Van den Broek (Buitenlandse Zaken) alsnog het visum moet intrekken dat hij verleend heeft aan twee blanke Zuidafrikanen, die binnenkort deelnemen aan het Internationaal Vocalisten Concours in Den Bosch. Steun kerk EEN groot aantal Nederlandse hoogleraren en wetenschappe- lijke medewerkers van uni versiteiten en theologische ho gescholen steunt de Zuidafri- kaanse Sendingskerk voor kleurlingen. Die heeft onlangs het afwijzen van de apartheid onderdeel van de belijdenis gemaakt. Eerder heeft de blanke Nederduits Gerefor meerde Kerk van Zuid-Afrika deze belijdenis scherp afgewe-

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1984 | | pagina 3