\t00 MLN DOLLAR Z.-AFRIKAANS SMEERGELDONTKEND
CARNAVAL IN ROTTERDAM
'ETA achter
bomaanslag
in Antwerpen'
In 2100 tien miljard mensen
Ook goud
voor
Jolanda
de Rover
Zilver en
brons voor
roeisters
Hockeyteam
heren bijna
uitgeschakeld
John Pierik
vierde
bij skeet
UIKE PEN
i
Grasmaaier
binnenkort
overbodig
Glemp op de bres voor vrije bonden
Nieuwe VS-aanpak:
Sowj et-partners
direct benaderen
9
Avondklok
Suriname
opgeheven
Richard Burton
overleden (58)
Formatie
Peres
begonnen
[PAGINA GIDS 1
.VERSUM 3
LVERSUM 4
ILVERSUM 5
ILVERSUM 2
■1ILVERSUM 3
HILVERSUM 5
At NDIRT MetfStm!
SPINVELD 37 - BREDA - 076.-223166
|l24ste jaargang
W
B
Kantoren te Breda - Bergen op Zoom - Etten-Leur - Goes - Hulst - Oosterhout - Roosendaal - Terneuzen - Vlissingen
Losse nummers 1.-
Leider KOR „bont en blauwgeslagen
IlONDEN - De oliemaatschappij Shell heeft in
geheim bijna 200 miljoen dollar van Zuid-
IAfrika ontvangen voor het ontduiken van de
[internationale olie-boycot tegen dit land.
Strategie buiten Moskou oni
Merijntje
Ariane brengt
satellieten
in de ruimte
Belgische en Spaanse justitie:
CONFERENTIE OVER BEVOLKINGSGROEI GEOPEND
Weer tanker
op mijn in
de Rode Zee
MAANDAG
6 AUGUSTUS 1984
VANDAAG
I
14 DAGEN GRATIS
I
I
DE STEM „de 4 ir»1 krant"
heel uur nieuws. NCRV7.03
op. 7.30 Rabarbara. 8.03 Pop
top. 9.03 Gospel-rock. 10.03
bp (ca. 11.30 Weerman Hans
Lng). 12.03 Los Vast zomer-
fikel. 14.03 Tussenuur. 15.03
I-express. 16.03 NCRV-zater-
ort. NOS: 18.04 De avond
je NCRV19.02 Koploper (ca.
|De Kopkrant). 20.03 Elpee-
12.02 Country Style. 23.02 Late
7.00 Nws. 7.02 Dag Nacht,
Dag! (8.00 Nws). 9.00 In de
gespeeld. 10.15 Concerto
■nale. 11.30 Kamermuz. 12.30
Ikost. NOS: 13.00 Nws. 13.05
(tabel. 15.00 Akkoord. Vand.:
orius-blokfluitensemble.
15.30 Zin in muziek (A. Ru-
voor muziekhobbyisten. B.
likaanse orkestwerken). 20.00
Vorsten en 'n componist. Muz.
|omas Tallis III ten tijde van
Mary (herh.). 20.35 Muz. v.
|rso en clavecimbel v. Tele-
C.Ph.E. en J.S. Bach. 21.15
blement (41). 22.00 Laudate.
Ter overweging.
AM-Zender Hilversum 1)
19.02 Nws. voor buitenlan-
19.02 Bulletin in het Marok-
lis-Arabisch. 19.10 Bulletin in
Berbers. 19.20 Bulletin in het
s. 19.30 Bulletin in het Spaans.
Ico tot Müncnen. 15.03 Van
Ichen tot Montreal. 16.02 Van
Itreal tot Moskou. 17.02 Van
p:ou tot Los Angeles. NOS:
Meded. NCRV: 18.05 NCRV-
üagavond: In beweging. 18.15
[ïagavondmuziek. NOS: 19.02-
adiolympia.
IV: 8.00 Nws. 8.10 U alleen, U
n wij. 8.40 Barok op zondag.
Bijbeloverdenking. NOS: 9.25
erst. KRO: 9.30 Kroost. 10.00
IKON: 10.02 De zeven brieven
10.12 Kerkdienst. 10.55 Wilde
zen. 11.00 De andere wereld
zondagmorgen... NOS: 12.00
tbu. 12.30 Suara Maluku. 13.00
13.10 Zorg en hoop. 13.55
;r. voor buitenl. werknemers.
N: 17.00 Kerkdienst. 17.58 Wil-
lanzen. 18.00 Nws. 18.10 Brood
pelen. 18.40 Liturgie Kerk-
iek. NOS: 19.10 Hobbyscoop.
tO: 19.45 Spel met poëzie. 20.00
20.03 AVRO-magazine bui
and. 20.25 Is daar nog iemand.
J: 21.40 De doorbraak. NOS:
Humor uit Turkije. AVRO:
0 Nws. 22.40 Om nooit te verge-
23.00 Klassiek met Caroline.
Nws.
er heel uur nws. AVRO: 8.02 Ko
Boswachtershow. 8.30 AVROs
rtpanorama junior. 9.02 Juist op
dag. VARA: 10.02 Het zondagse
icht van de VARA op drie. 11.0*
vliegende VARA: Dubbelüsjes.
OS: 12.02 De Europarade.
RO: 14.02 Spleen. 16.02 De om-
allen platenkast. 17.02 De om"
allen bandenkast. NOS: 17.jg
ythema's en swingsessions.1-
Nationale Hitparade met de ti-
ekst. 20.03 Radio Thuisland-
2 NOS-jazz (21.02 Jazzgeschie-
Lis. 21.30 Heruitgaven va»
mmofoonplaten). KRO: 22.®
ibia. 23.02 Rockdreams.
'.OS: 8.00 Nws. 8.05 Er staat een
rel in Bolsward. 8.30 Kamercon-
n. 9.30 Cascade. NOS: 10.30 Musi-
Religiosa. 11.00 Holland Festival
n. Ewald Kooiman, orgel: Kia^:
srken. 12.00 Nederlandse musici
de plaat. 13.00 Nws. 13.05 Qtf6*
itinee. 14.10 Concerten op de zo»"
gmiddag. Radio Filharm Gr
,v. Christian Badea,
ristiane Edinger, viool (in
uze, ca. 14.55-15.15 Praten ovei
iziek). TROS: 20.00 Speciality
i a la carte. 22.00 Koren en korp
Hoorns Accordeon Sextet O.»
;nk ten Boekei. 22.30 Guitaritei
i)
ia AM-zender Hilversurn
DS: 19.02-19.40 Nws. voor burte»
nders. 19.02 Bulletin in het W
kkaans-Arabisch. 19.10 Bullei
het Berbers. 19.20 Bulletin m
rrks. 19.30 Bulletin in het Spaa11"'
|.v. Iain Sutherland m.m.v
iDobier, sopraan en Neii
tenor. 16.03 Heuvellaan 33
17.55 Meded. SOS- en poli-
Ihten). 18.30 De vereniging
y02 Radiolympia.
7.00 Nws. 7.11 TROS
bw (7.35,8.35 Aktua, 7.30.8 00
(Nws). NOS: 9.05 NOS-spor-
14 Waterst. 9.30 Nws. TROS-
ROS nws.show (9.35, 10.00
ll.OO en 11.35 Aktua. 10.30 en
jws). NOS: 12.26 Meded. voor
1 en tuinbouw. 12.30 Nws.
1 12.36 Aktua - achtergrond
ktua in bedrijf (13.00 en 13.30
|4.00 Voorzichtig breekbaar.
Bws. 14.33 Groen of oranje
pntaire. RVU: 15.09 Nanzi -
spinverhalen uit het Cari-
gebied. AVRO: 15.30 Nws.
kVROdite - Speciaal (16.30
J17.00 Toppers van toen. 17.30
(17.36 AVRO's radiojourn.
Per saldo. 18.00 Nws. 18.10
I's radiojourn. 18.20 Richting.
Ivoorl.: 18.30 VROM-taal.
18.40 North Sea Jazz Festi-
1.45 Miniatuurtje. EO: 20.00
|0.03 Zaterdagavondmagazi-
10 Metterdaad. 20.45 Laat ons
(tdag wijden. Teleac: £1.30
1 the sky, herh. les 10. 22.00
taal en cultuur van de Ro-
(13). EO: 22.30 Nws. 22.40
|tor. 23.00 Orgelbespeling.
Rass. conc. 23.55 Nws.
DE STEM
Van onze redactie buiten
land
LONDEN - Britse geleer
den hebben een chemi
sche stof ontwikkeld
waarmee het groeien van
gras wordt belemmerd
zonder schade aan te
richten. Dat zou het einde
kunnen betekenen voor
de grasmaaimachine.
Het Britse zondagsblad
The Observer schrijft dat
de stof (PP333) het gras
niet alleen kort houdt,
maar ook weelderig.
Er wordt al geëxperi
menteerd met de geheime
formule in de hoop een
verkoopvergunning van
de regering te krijgen.
Van onze redactie buitenland
WARSCHAU - Kardinaal Jo
zef Glemp gaat er bij de Poose
autoriteiten op aandringen de
vorming van onafhankelijke
vakbonden toe te staan.
Dit heeft de leider van de
Poolse kerk zaterdag tegen
Lech Walesa gezegd tijdens
een onderhoud van een uur in
Gdansk.
Volgens zegslieden hoopt
Glemp dat de autoriteiten te
gen het eind van het jaar on
afhankelijke vakbonden zul
len toestaan.
Maar het orgaan van de re
gerende communistische par-
tij, Try buna Ludu, waar
schuwde zondag in een com
mentaar op de voorpagina dat
het nutteloos is te denken aan
een terugkeer naar de periode
in 1980 toen Solidariteit een
wettig bestaan leidde. „Het is
een illusie te denken aan een
terugkeer naar het verleden",
aldus de krant.
Een van de belangrijkste
politieke gevangenen in Polen,
de mede-oprichter van het co
mité voor maatschappelijke
zelfverdediging KOR, Adam
Michnik, heeft zaterdag bij
zijn vrijlating verklaard her
haaldelijk „bont en blauw" te
zijn geslagen.
Zijn bewakers zouden zijn
aantekeningen hebben willen
bemachtigen.
De 37-jarige Michnik heeft
zich steeds hevig verzet tegen
onderhandelingen over de
vrijlating van de politieke ge
vangenen in Polen, inclusief
zijn eigen. Hij stelt zich op het
standpunt dat een regering
onschuldige mensen niet
twee-en-een-half jaar gevan
gen kan zetten en ze vervol
gens zonder een woord van
excuus weer op vrije voeten
stellen.
Een andere belangrijke dis
sident, Leszek Moczulski,
voorzitter van KPN (Bond
voor een onafhankelijk Polen)
is gisteren uit de gevangenis in
Warschau ontslagen. Hij werd
in 1982 tot zeven jaar veroor
deeld.
'Shell ontduikt boycot'
Van onze redactie buitenland
Dit heeft de Britse zondagskrant de Observer open
haar gemaakt.
taald nadat het in 1979 na de
val van de Sjah zijn belang-
rijkse olieleverancier verloor.
„Wij hebben bewijzen ge
vonden dat tankers van Shell
in 1980 17 maal Zuid-Afrika
hebben aangedaan, waarbij in
totaal 22 miljoen ton ruwe olie
werd geleverd", aldus de Ob
server.
Intussen heeft het grootste
pensioenfonds van het perso
neel van de stad New York be
sloten zich te ontdoen van zijn
aandelenbezit in Amerikaanse
bedrijven met vestigingen in
Zuid-Afrika als deze vestigin
gen zich niet houden aan de
investeringscode die gelijke
behandeling van blanke en
niet-blanke werknemers
voorschrijft.
De betrokken bedrijven
moeten binnen een bepaald
tijdschema aantonen dat zij
voldoen aan de voorschriften
van de investeringscode.
„Apartheid is in strijd met de
waarden die de Amerikanen
dierbaar zijn", aldus het fonds.
British Shell International
ii Londen ontkende gisteren
talegorisch dat zij geheime
tolingen had ontvangen en
tóde maatschappij de beper-
iende maatregelen op oliele-
ïeranties naleeft.
De krant schrijft dat een
sigen onderzoek haar in staat
titelt gesteld enkele hiaten in
le vullen in een Zuidafrikaans
ïgeringsrapport over olieza
ken dat vorige maand aan het
Zuidafrikaanse parlement
werd overlegd.
Het rapport was opgesteld
ra beschuldigingen van de
Zuidafrikaanse oppositie dat
ie staatsoliemaatschappij bo
venmatig veel geld voor olie
uitgeeft. De krant stelt dat in
iet regeringsrapport opzette
lijk cruciale gegevens zijn ver
wegen.
Zuid-Afrika staat bloot aan
een internationale boycot van
olieleveranties wegens zijn
ipartheidspolitiek.
De regering van Pretoria
heeft volgens de Observer acht
iollar per vat ruwe olie be-
Van onze redactie buitenland
WASHINGTON - De gedeeltelijke opheffing van de
Amerikaanse sancties tegen Polen maakt deel uit van
een 'brede strategie' om rechtstreeks contact te leggen
net de landen van het Warschaupact, met voorbij
gaan van Moskou.
Amerikaanse (anoniem ge
geven) functionarissen heb-
losgelaten dat de VS een
ömpagne zijn begonnen om
•o Amerikaanse opstelling in
•apenonderhandelingen
lechtstreeks toe te lichten bij
regeringen van Moskou's
™dgenoten.
Volgens hen is deze cam
pagne tot dusver nuttig gebie-
tai. Washington is tot deze
■ampagne overgegaan om een
tegenwicht te bieden aan Sow-
W-campagnes, die soms een
Wlig oor hebben gevonden
Wder Amerika's bondgenoten
West-Europa.
»Wij zien goede mogelijkhe
id in heel Oost-Europa, niet
«leen in Polen", zei hij. Wash-
'gton wil zijn culturele, di-
jwmatieke en economische
Panden met Oost-Europa ver-
'terken. De Oosteuropese re
lingen, aan wie de Ameri
kaanse standpunten inzake
bewapeningen uiteen waren
gezet, hadden positief gerea
geerd op deze informatie, ken
nelijk omdat „Moskou deze re
geringen niet goed op de hoog
te houdt".
Sommige landen van het
Warschaupact hebben duide
lijk gemaakt dat zij inzake be
wapeningskwesties wat an
ders denken dan Moskou om
dat zij meer dan de Sowj et-
Unie vrezen dat een verhevi
ging van de wapenwedloop
schadelijk zal zijn voor hun
economie. Tsjechosiowakije en
de DDR zouden informeel
hebben laten blijken dat ze het
niet eens zijn met de plaatsing
van meer Sowjet-raketten in
hun land als tegenmaatregel
voor de plaatsing van nieuwe
Amerikaanse raketten in
West-Europa.
PARAMARIBO - De avond
klok in Suriname is het afge
lopen weekeinde opgeheven.
Dat heeft stafchef luitenant
Iwan Graanoogst meegedeeld
tijdens een persconferentie in
Paramaribo.
Hij maakte verder de op
richting bekend van een com
missie voor de mensenrechten.
De avondklok gold sinds 11
maart 1982, toen een couppo
ging van de ex-officier Ram-
bocus mislukte. Volgens
Graanoogst is er nu voor ge
welddadige plannen vanuit
het buitenland in Suriname
steeds minder steun te vinden.
De noodtoestand, die geldt
sinds augustus 1980, blijft wel
van kracht.
LONDEN - Richard Burton,
de Britse acteur en filmspeler,
is zondag in Zwitserland ge
storven.
Burton overleed aan een
hersenbloeding, zo verklaarde
zijn zuster. Hij werd zondag
met spoed overgebracht naar
het ziekenhuis nadat hij plot
seling in zijn woning onwel
was geworden.
Zie ook pag. 3.
Zo maai je
'de economie
het gras
voor de
voeten weg
Uitbundigheid troef
afgelopen zaterdag, toen
een Antilliaanse carna
valsstoet door de straten
van Rotterdam trok.
Een ongebruikelijk
tijdstip voor dit feest,
maar gezien het tradi
tioneel nogal luchtige
karakter van de Caribi
sche carnavalskledij
leek het de Antillianen
raadzaam de optocht te
verplaatsen van de win
ter naar de zomer.
D ARMST ADT/KOUROU -
De Europese draagraket Aria-
ne-3 heeft zaterdag vanaf de
lanceerbasis in Frans-Guyana
twee kunstmanen in een baan
om de aarde gebracht.
De raket, de sterkste uitga
ve in de Ariane-serie, werd
anderhalf uur later dan was
voorzien gelanceerd. In het
operatiecentrum in het West-
duitse Darmstadt werd daar
voor als reden opgegeven een
lek in een ventiel van de derde
trap van de raket.
Volgend jaar oktober gaat
de Nederlandse astronaut
Wubbo Ockels mee met het
Amerikaanse ruimteveer Co
lumbia voor een vlucht van
zeven dagen, aldus de NASA.
Hij zal werkzaamheden ver
richten in het ruimtelaborato
rium Spacelab, dat door het
ruimteveer wordt vervoerd.
Von onze correspondenten
BRUSSEL/BARCELONA - Een zware bomaanslag
heeft zondagochtend vroeg grote schade toegebracht
aan het Antwerpse Paleis van Justitie. Er vielen geen
slachtoffers.
Van het gerechtsgebouw sneuvelde het grootste ge
deelte van de ramen, muren werden deels weggesla
gen of staan op instorten.
De Belgische justitie is er
van overtuigd dat de aanslag
het werk is van de Baskische
afscheidingsbeweging ETA.
Het betreft waarschijnlijk een
wraakactie, omdat op 14 juli
twee ETA-leden door België
aan Spanje werden uitgele
verd.
Kort voor de aanslag zater
dagavond kreeg het Rode
Kruis in Brussel van een
Franssprekende vrouw met
Spaans accent de telefonische
melding dat spoedig een bom
in het Paleis van Justitie in
Antwerpen zou ontploffen. De
tijd tussen melding in Brussel
en explosie in Antwerpen was
echter te kort om de ontplof
fing te kunnen voorkomen.
Kort voor de explosie werd
een auto met Spaans nummer
bord in de buurt van het ge
bouw gesignaleerd. De justitie
zegt over meer gegevens te be
schikken, die in de richting
van de afscheidingsbeweging
ETA gaan.
De Spaanse autoriteiten zijn
er eveneens van overtuigd dat
de Baskische afscheidingsbe
weging ETA verantwoordelijk
is voor de aanslag. De Belgi
sche beslissing van 14 juli
kwam precies op het moment
dat de ETA volgens alle ex
perts de moeilijkste periode
doormaakt van haar 25-jarige
bestaan. De belangrijkste re
den hiervan is dat de Franse
regering sinds kort zeer affec
tief met Spanje samenwerkt in
de bestrijding van de gewa
pende onafhankelijkheidsor
ganisatie.
Van onze redactie buitenland
MEXICO - De wereldbevol
king zal tot het jaar 2100 blij
ven groeien. In dat jaar zullen
er minstens 10,2 miljard men
sen zijn.
Dat is de belangrijkste con
clusie uit een rapport, dat de
Verenigde Naties hebben op
gesteld ter voorbereiding van
de Tweede Internationale Be
volkingsconferentie, die dit
weekeinde in Mexico is begon
nen.
Volgend jaar zal de wereld
bevolking uit 4,8 miljard men
sen bestaan. In 1925 waren er
nog slechts 2 miljard mensen.
In Afrika en Azië is de be
volkingsgroei het grootst.
Afrika zal in het jaar 2100
meer dan 2,5 miljard inwoners
tellen. In 1925 waren er dat
nog slechts 150 miljoen. La-
tijns-Amerika moet tegen die
tijd rekenen op 1,3 miljard in
woners en Noord-Amerika 400
miljoen.
Voor Zuidoost-Azie bereke
nen de VN een bevolking van
ruim 3 miljard tegen het eind
van de komende eeuw, en voor
Oost-Azië rond 1,8 miljard. De
bevolking van Europa zal zich
rond 2050 stabiliseren en tegen
2100 bestaan uit 500 miljoen
mensen.
Vertegenwoordigers van
minstens 140 ontwikkelings
landen zullen op de bijeen
komst in Mexico van gedach
ten wisselen over de wijze(n)
waarop de groei van hun be
volking, zowel door een stij
ging van het geboorte-over
schot als door immigratie, een
halt kan worden toegeroepen.
De zesdaagse internationale
conferentie over bevolkings
vraagstukken is de eerste van
deze omvang. Het overgrote
deel van de deelnemers be
schouwt het onder controle
houden van de bevolkingsaan
was als een van de belangrijk
ste factoren voor het bereiken
van welvaart en economische
groei. Vooral China met zijn
succesvolle politiek van ge-
boortebeperkingt zal in de
schijnwerper komen te staan.
Slechts zes van de deelne
mende landen zijn geen voor
stander van het gebruik van
anticonceptiemiddelen.
Een belangrijk conferentie
thema zal ook de migratie
worden. Niet alleen de migra
tie van onder meer vluchtelin
gen van het ene naar het an
dere land, maar ook de ver
huizing van mensen van Let
platteland naar stedelijke ge
bieden. Het aantal steden met
4 miljoen inwoners en meer
steeg van 11 in 1950 tot 38 in
1980.
Van onze correspondent
JERUZALEM - De Israëlische
president Herzog heeft giste
ren de voorzitter van de Ar
beiderspartij, Sjimon Peres,
als leider van de grootste
Knesseth-fractie gevraagd
een nieuwe regering te vor
men.
Herzog legde de nadruk op
het brede verlangen onder de
Israëlische bevolking naar een
sterke democratische regering
van nationale eenheid.
Peres ontmoet Likoed-lei-
der Sjamir vandaag voor een
eerste coalitiegesprek onder
vier ogen.
Likoed-leiders gaan ervan
uit dat de formatiepoging van
Peres al bij voorbaat tot mis
lukken is gedoemd waarna die
taak alsnog aan Sjamir zal
toevallen.
Van onze redactie buitenland
LONDEN - De Liberiaanse
tanker Oceanic Energy is gis
teren in de Rode Zee op een
mijn gelopen.
Eerdere berichten dat het
schip zou zijn gezonken bleken
gisteravond niet waar te zijn.
Het incident gebeurde in het
zuiden van de Rode Zee. In een
maand tijds zijn tien schepen
op mijnen gelopen in het noor
den en het zuiden van de Rode
Zee.
De islamitische organisatie
'Heilige Oorlog' heeft vorige
week verklaard 190 mijnen te
hebben gelegd.
Een Amerikaanse marine
team is inmiddels in Egypte
om de explosies te onder
zoeken.
Jolanda de Rover (foto) heeft
op de slotdag van het
Olympische zwemtoernooi
nog eens onderstreept dat
Nederland bij de dames een
van de betere landenploegen
heeft. Zij veroverde goud op
de 200 meter rugslag met de
nieuwe nationale recordtijd
van 2.12.38.
De Nederlandse roeisters
hebben zaterdag zilver en
brons behaald. De
dubbeltwee, beslaande uit de
zusjes Greet en Nlcolette
Hellemans, bezette een
tweede plaats. De
gelegenheidsacht, die slechts
startte wegens een gebrek aan
deelnemende ploegen en
waarin alle uitgezonden
roeisters zaten, eindigde als
derde.
Het Nederlands
herenhockeyteam is
nagenoeg uitgeschakeld voor
een medaille, doordat het
gisteren het sleutelduel tegen
Engeland met 4-3 verloor.
Oranje heeft eigenlijk alleen
nog kansen indien Engeland
ook zijn laatste
groepswedstrijd, tegen
Pakistan, wint.
John Pierik kwam net tekort
voor het brons op het
onderdeel skeet bij het
kleiduivenschieten. Hij reikte
naar de vierde plaats. Eric
Swinkels klasseerde zich als
tiende.
Met deze bon kunt u een nieuwe abonnee aan
melden en de pen zal u worden, toegestuurd.
NIEUWE ABONNEE
Naam en voorletters:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Betaling O ƒ63,70/K.wartaal O 22,10/maand
DE NIEUWE ABONNEE ONTVANGT Z'N KRANT
Woonplaats:
IDeze bon in een open enveloppe, zonder postzegel, sturen naar
De Stem, Antwoordnr. 112,4800 VB BREDA.
jj^Bellen kan ook: 076-236911.
Datum van aanmelding:
Naam:
Adres:
Postcode:
I